| خط ۶: | خط ۶: | ||
در سال ۱۴۵ هجری قمری، حکومت عباسی قانون پوشیدن لباس سیاه را برای مردم اعلام کرد. هدف از این کار، تقویت هویت و استحکام بخشیدن به قدرت عباسیان بود. لباس سیاه به نمادی از اتحاد و وفاداری به حکومت جدید تبدیل شد و به سرعت در مناطق مختلف قلمرو عباسی رواج یافت؛ به‌طوری که به یکی از نشانه‌های مهم آن دوره تبدیل گشت. این تغییر، علاوه بر ظاهر، به‌عنوان یک ابزار سیاسی و اجتماعی به عباسیان کمک کرد تا خود را از حکومت پیشین (امویان) متمایز کرده و جایگاه خود را تثبیت نمایند.<ref>[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/3F66K/%D9%85%D9%84%D8%B2%D9%85_%D8%B4%D8%AF%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86_%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87 «ملزم شدن عباسیان به پوشیدن لباس سیاه»، وب‌سایت پایگاه جامع تاریخ.]</ref> | در سال ۱۴۵ هجری قمری، حکومت عباسی قانون پوشیدن لباس سیاه را برای مردم اعلام کرد. هدف از این کار، تقویت هویت و استحکام بخشیدن به قدرت عباسیان بود. لباس سیاه به نمادی از اتحاد و وفاداری به حکومت جدید تبدیل شد و به سرعت در مناطق مختلف قلمرو عباسی رواج یافت؛ به‌طوری که به یکی از نشانه‌های مهم آن دوره تبدیل گشت. این تغییر، علاوه بر ظاهر، به‌عنوان یک ابزار سیاسی و اجتماعی به عباسیان کمک کرد تا خود را از حکومت پیشین (امویان) متمایز کرده و جایگاه خود را تثبیت نمایند.<ref>[https://tarikh.inoor.ir/fa/event/page/3F66K/%D9%85%D9%84%D8%B2%D9%85_%D8%B4%D8%AF%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86_%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87 «ملزم شدن عباسیان به پوشیدن لباس سیاه»، وب‌سایت پایگاه جامع تاریخ.]</ref> | ||
== '''اثرپذیری پوشش اعراب از فرهنگ ایرانی در دوره عباسی''' == | =='''اثرپذیری پوشش اعراب از فرهنگ ایرانی در دوره عباسی'''== | ||
تحول پوشش اعراب در دورۀ خلافت عباسی که با تقلید از ایرانیان صورت گرفت، نشانه‌ای از رویکرد اعراب به سوی تمدن و یکی از جلوه‌های فرهنگی آن‌ها بود. خلفای عباسی از ابتدای حکومت خود، اعراب را به پوشیدن لباس‌های ایرانی تشویق می‌کردند. به‌عنوان مثال، خلیفه عباسی منصور در سال ۱۵۳ هجری قمری، دستور داد تا به جای عمامه، از قُلنِسوه (کلاه ایرانی) استفاده شود. هرچند در دورۀ اختلافات امین (ششمین خلیفه عباسی و برادر مأمون) و مأمون و به‌دلیل تقابل تفکرات شیعه و اعراب، استفاده از قلنسوه کمتر شد؛ اما در دوران خلافت معتصم، این پوشش دوباره رواج یافت.<ref>غیبی، هشت‌هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص279.</ref> | تحول پوشش اعراب در دورۀ خلافت عباسی که با تقلید از ایرانیان صورت گرفت، نشانه‌ای از رویکرد اعراب به سوی تمدن و یکی از جلوه‌های فرهنگی آن‌ها بود. خلفای عباسی از ابتدای حکومت خود، اعراب را به پوشیدن لباس‌های ایرانی تشویق می‌کردند. به‌عنوان مثال، خلیفه عباسی منصور در سال ۱۵۳ هجری قمری، دستور داد تا به جای عمامه، از قُلنِسوه (کلاه ایرانی) استفاده شود. هرچند در دورۀ اختلافات امین (ششمین خلیفه عباسی و برادر مأمون) و مأمون و به‌دلیل تقابل تفکرات شیعه و اعراب، استفاده از قلنسوه کمتر شد؛ اما در دوران خلافت معتصم، این پوشش دوباره رواج یافت.<ref>غیبی، هشت‌هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص279.</ref> | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
پس از شهادت زید و یحیی، مردم خراسان به نشانه اعتراض لباس سیاه پوشیدند. در همین فضای ملتهب، عباسیان که تا آن زمان خود را از خطر دور نگه داشته بودند، با سوءاستفاده از خونخواهی شهدا و اهل‌بیت، پرچم و پوشش سیاه را نماد حرکت خود ساختند. آن‌ها پس از دستیابی به قدرت نیز این رنگ را به شعار دائمی حکومت‌شان تبدیل کردند. | پس از شهادت زید و یحیی، مردم خراسان به نشانه اعتراض لباس سیاه پوشیدند. در همین فضای ملتهب، عباسیان که تا آن زمان خود را از خطر دور نگه داشته بودند، با سوءاستفاده از خونخواهی شهدا و اهل‌بیت، پرچم و پوشش سیاه را نماد حرکت خود ساختند. آن‌ها پس از دستیابی به قدرت نیز این رنگ را به شعار دائمی حکومت‌شان تبدیل کردند. | ||
== انتقاد ائمه از پوشش سیاه == | ==انتقاد ائمه از پوشش سیاه== | ||
انتقاد امام صادق و سایر ائمه از پوشش سیاه، ناظر به سیاه‌پوشی رسمی عباسیان بود که نماد وابستگی به حکومت ستمگر تلقی می‌شد، نه سیاه‌پوشی در عزای اهل‌بیت.<ref>[https://sajedin.kowsarblog.ir/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86#:~:text=%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%DA%A9%D9%87%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B7%D9%88%D9%84%20%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85,%D8%A8%DB%8C%D8%AA(%D8%B9)%20%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF%20. «ساجدین» (ندای صلح و حقیقت)، وب‌سایت کوثر‌بلاگ.]</ref> | انتقاد امام صادق و سایر ائمه از پوشش سیاه، ناظر به سیاه‌پوشی رسمی عباسیان بود که نماد وابستگی به حکومت ستمگر تلقی می‌شد، نه سیاه‌پوشی در عزای اهل‌بیت.<ref>[https://sajedin.kowsarblog.ir/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86#:~:text=%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%DA%A9%D9%87%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%B7%D9%88%D9%84%20%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85,%D8%A8%DB%8C%D8%AA(%D8%B9)%20%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%20%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF%20. «ساجدین» (ندای صلح و حقیقت)، وب‌سایت کوثر‌بلاگ.]</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==='''پوشش مردم عادی'''=== | ==='''پوشش مردم عادی'''=== | ||
دردورۀ عباسیان مردم عادی اغلب شلوار گشاد و پیراهن آستین بلند که تا مچ پا می‌رسید، می‌پوشیدند. گاهی نیز بر روی لباس‌های خود از جلیقه هم استفاده می‌کردند. پوشش سر مردان شامل عمامه و بُرنُس و پای‌پوش آنان گیوه، چکمه و نعلین بود.<ref>غیبی، هشت‌هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص283.</ref> | دردورۀ عباسیان مردم عادی اغلب شلوار گشاد و پیراهن آستین بلند که تا مچ پا می‌رسید، می‌پوشیدند. گاهی نیز بر روی لباس‌های خود از جلیقه هم استفاده می‌کردند. پوشش سر مردان شامل عمامه و بُرنُس و [[پای پوش اقوام ایرانی|پای‌پوش]] آنان گیوه، چکمه و نعلین بود.<ref>غیبی، هشت‌هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص283.</ref> | ||
=='''پوشش زنان در دورۀ عباسی'''== | =='''پوشش زنان در دورۀ عباسی'''== | ||
