بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
==تاثیر شرایط جغرافیایی بر جنس پوشاک مردم خراسان جنوبی==
==تاثیر شرایط جغرافیایی بر جنس پوشاک مردم خراسان جنوبی==


به‌دلیل آب و هوای خشک منطقه، پارچه‌ها معمولاً از مواد طبیعی مانند نخ و پشم تهیه می‌شوند. این انتخاب به‌دلیل ویژگی‌های خاص این مواد است که با شرایط آب و هوایی خشک سازگاری بیشتری دارند.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص137.</ref>
به‌دلیل آب و هوای خشک منطقه، پارچه‌ها معمولاً از مواد طبیعی مانند نخ و پشم تهیه می‌شوند. این انتخاب به‌دلیل ویژگی‌های خاص این مواد است که با شرایط آب و هوایی خشک سازگاری بیشتری دارند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/482408/%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AD%DB%8C-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص137.]</ref>
==لباس زنان خراسان جنوبی==
==لباس زنان خراسان جنوبی==


لباس زنان خراسان جنوبی ترکیبی از زیبایی، رنگ‌های طبیعی و پوشش اسلامی است که هویت فرهنگی آن‌ها را نمایان می‌سازد.<ref> «لباس محلی بانوان خراسان جنوبی»،  وب‌سایت تابناک.</ref>
لباس زنان خراسان جنوبی ترکیبی از زیبایی، رنگ‌های طبیعی و پوشش اسلامی است که هویت فرهنگی آن‌ها را نمایان می‌سازد.<ref> [https://www.tabnak.ir/fa/news/990846/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی بانوان خراسان جنوبی»،  وب‌سایت تابناک.]</ref>
===ویژگی‌های لباس زنان خراسان جنوبی===
===ویژگی‌های لباس زنان خراسان جنوبی===


خط ۱۵: خط ۱۵:
====تناسب با شرایط اقلیمی====
====تناسب با شرایط اقلیمی====


جنس پارچه‌ها معمولاً از نخ ساده یا گلدار است که به‌دلیل سبکی و قابلیت تنفس، مناسب برای اقلیم گرم و خشک خراسان جنوبی است. <ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.</ref>
جنس پارچه‌ها معمولاً از نخ ساده یا گلدار است که به‌دلیل سبکی و قابلیت تنفس، مناسب برای اقلیم گرم و خشک خراسان جنوبی است. <ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>


====زیبایی و تزیینات سنتی====
====زیبایی و تزیینات سنتی====


این لباس‌ها با هنرهای سنتی مانند سکه‌دوزی، یراق‌دوزی و آینه‌کاری مزین می‌شوند که علاوه بر زیبایی، نشان‌دهنده اصالت فرهنگی و مهارت‌های بومی زنان منطقه است.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.</ref>
این لباس‌ها با هنرهای سنتی مانند سکه‌دوزی، یراق‌دوزی و آینه‌کاری مزین می‌شوند که علاوه بر زیبایی، نشان‌دهنده اصالت فرهنگی و مهارت‌های بومی زنان منطقه است.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>


====کاربردی و راحت بودن====
====کاربردی و راحت بودن====


طراحی این لباس‌ها به‌گونه‌ای است که در عین داشتن جلوه‌ای رسمی و زیبا، راحتی لازم برای انجام فعالیت‌های روزمره را نیز فراهم می‌کند.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.</ref>
طراحی این لباس‌ها به‌گونه‌ای است که در عین داشتن جلوه‌ای رسمی و زیبا، راحتی لازم برای انجام فعالیت‌های روزمره را نیز فراهم می‌کند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>


====هماهنگی با فرهنگ ایرانی====
====هماهنگی با فرهنگ ایرانی====


این پوشاک ریشه در سنت‌های دیرینه دارد و نشان‌دهندۀ هویت ملی و فرهنگی مردم خراسان جنوبی است.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.</ref>
این پوشاک ریشه در سنت‌های دیرینه دارد و نشان‌دهندۀ هویت ملی و فرهنگی مردم خراسان جنوبی است.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>


====استفاده از مواد اولیه داخلی====
====استفاده از مواد اولیه داخلی====


پارچه‌های مورد استفاده عمدتاً از تولیدات داخلی هستند که علاوه بر تقویت اقتصاد ملی، سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.</ref>
پارچه‌های مورد استفاده عمدتاً از تولیدات داخلی هستند که علاوه بر تقویت اقتصاد ملی، سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>


====تنوع در طرح و رنگ====
====تنوع در طرح و رنگ====


رنگ‌های شاد و متنوع همراه با نقش‌ونگارهای سنتی، به لباس‌های زنان خراسان جنوبی جلوه‌ای خاص و منحصربه‌فرد می‌بخشد.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.</ref>
رنگ‌های شاد و متنوع همراه با نقش‌ونگارهای سنتی، به لباس‌های زنان خراسان جنوبی جلوه‌ای خاص و منحصربه‌فرد می‌بخشد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص148.]</ref>
==تاثیر باورهای دینی بر لباس زنان خراسان جنوبی==
==تاثیر باورهای دینی بر لباس زنان خراسان جنوبی==


تن‌پوش‌ها و سرپوش‌های زنان استان خراسان جنوبی از اعتقاد به باور و مذهب سرچشمه می‌گیرد که نمونۀ آن را می‌توان در استفاده از رنگ‌های سبز و آبی لباس‌ها دید.<ref>شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص1.</ref>
تن‌پوش‌ها و سرپوش‌های زنان استان خراسان جنوبی از اعتقاد به باور و مذهب سرچشمه می‌گیرد که نمونۀ آن را می‌توان در استفاده از رنگ‌های سبز و آبی لباس‌ها دید.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص1.]</ref>


پوشاک زنان خراسان جنوبی نمادی از حُجب و حیا بوده و پوششی کامل و مناسب را برای زنان این دیار فراهم می‌آورد. قدمت تاریخی و پیوند عمیق این لباس‌ها با فرهنگ بومی، موجب شده است که نه‌تنها هویت ایرانی-اسلامی را حفظ کند؛ بلکه با سنت‌های دیرینه این سرزمین نیز سازگار باشد.<ref>پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص149.</ref>
پوشاک زنان خراسان جنوبی نمادی از حُجب و حیا بوده و پوششی کامل و مناسب را برای زنان این دیار فراهم می‌آورد. قدمت تاریخی و پیوند عمیق این لباس‌ها با فرهنگ بومی، موجب شده است که نه‌تنها هویت ایرانی-اسلامی را حفظ کند؛ بلکه با سنت‌های دیرینه این سرزمین نیز سازگار باشد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1646645575-10516-1400-216.pdf پایدارفرد و دیگران، «طراحی لباس ملی با الهام از پوشاک سنتی مردم خراسان جنوبی»،  1394ش، ص149.]</ref>
==انواع لباس زنان خراسان جنوبی==
==انواع لباس زنان خراسان جنوبی==


پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی در گذشته از سه بخش اصلی تشکیل می‌شده است: سرپوش، تن‌پوش و پاپوش زنانه. هر یک از این بخش‌ها نیز شامل اجزای گوناگونی بوده است: <ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی در گذشته از سه بخش اصلی تشکیل می‌شده است: سرپوش، تن‌پوش و پاپوش زنانه. هر یک از این بخش‌ها نیز شامل اجزای گوناگونی بوده است: <ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>
===سرپوش‌های زنان خراسان جنوبی===
===سرپوش‌های زنان خراسان جنوبی===
====چرقت====
====چرقت====


چَرقت نوعی روسری از جنس پنبه است که اغلب به رنگ سفید با گل‌های ریز انتخاب می‌شود.<ref> «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref> زنان، چرقت را متناسب با فصل سال نازک یا ضخیم تهیه می‌کنند و آن را به‌شکل مثلثی روی سر می‌اندازند. خانم‌های جوان چرقت را با سنجاق‌های تزیینی زیر گلو محکم می‌کنند.<ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref> زنان روستای چنشت، از رنگ سبز و آبی این روسری استفاده می‌کنند.<ref>شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص14.</ref>
چَرقت نوعی روسری از جنس پنبه است که اغلب به رنگ سفید با گل‌های ریز انتخاب می‌شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref> زنان، چرقت را متناسب با فصل سال نازک یا ضخیم تهیه می‌کنند و آن را به‌شکل مثلثی روی سر می‌اندازند. خانم‌های جوان چرقت را با سنجاق‌های تزیینی زیر گلو محکم می‌کنند.<ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref> زنان روستای چنشت، از رنگ سبز و آبی این روسری استفاده می‌کنند.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص14.]</ref>
====دستمال سر====
====دستمال سر====


دستمال سر زنان خراسان از پارچۀ نازک ابریشمی و به‌صورت چهارگوش است که زنان آن را روی پیشانی خود می‌بندند. رنگ دستمال سر اغلب به‌رنگ سیاه بوده و زنان در جشن‌ها و مراسم‌های عروسی از رنگ قرمز آن استفاده می‌کنند و گاهی‌اوقات نیز اطراف آن را با سکه‌های نقره‌ای تزیین می‌کنند.<ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
دستمال سر زنان خراسان از پارچۀ نازک ابریشمی و به‌صورت چهارگوش است که زنان آن را روی پیشانی خود می‌بندند. رنگ دستمال سر اغلب به‌رنگ سیاه بوده و زنان در جشن‌ها و مراسم‌های عروسی از رنگ قرمز آن استفاده می‌کنند و گاهی‌اوقات نیز اطراف آن را با سکه‌های نقره‌ای تزیین می‌کنند.<ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====دستمال خیاته====
====دستمال خیاته====


دستمال خِیاتِه از سربندهای زنان این منطقه به ‌شمار می‌رود که از نخ و پارچۀ ابریشمی تهیه می‌شود.<ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
دستمال خِیاتِه از سربندهای زنان این منطقه به ‌شمار می‌رود که از نخ و پارچۀ ابریشمی تهیه می‌شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====دستمال کلاقی====
====دستمال کلاقی====


دستمال کِلاقی از دستمال‌های فاخر و گران‌قیمت زنان بیرجندی که از ابریشم مرغوب تهیه می‌شود.<ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
دستمال کِلاقی از دستمال‌های فاخر و گران‌قیمت زنان بیرجندی که از ابریشم مرغوب تهیه می‌شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====دستمال نخی====
====دستمال نخی====


بیشتر زنان روستایی مخصوصاً کشاورزان و کارگران از نوعی دستمال با نام دستمال نخی استفاده می‌کنند که با نخ باریک پنبه‌ای بافته شده و لطیف و نازک است.<ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
بیشتر زنان روستایی مخصوصاً کشاورزان و کارگران از نوعی دستمال با نام دستمال نخی استفاده می‌کنند که با نخ باریک پنبه‌ای بافته شده و لطیف و نازک است.<ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====روبند====
====روبند====


روبند زنان خراسان جنوبی پارچه‌ای و نازک است و به وسیلۀ دو بند دور سر بسته و جلوی صورت آویزان می‌شود.<ref> «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref> در قسمت چشم‌ها از نوعی دوخت سنتی و زیبا به‌نام «چشمه‌دوزی» استفاده می‌شود.<ref>خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص102.</ref>
روبند زنان خراسان جنوبی پارچه‌ای و نازک است و به وسیلۀ دو بند دور سر بسته و جلوی صورت آویزان می‌شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref> در قسمت چشم‌ها از نوعی دوخت سنتی و زیبا به‌نام «چشمه‌دوزی» استفاده می‌شود.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93306092a72f6665deb413bad8797263 خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص102.]</ref>


====کلاه‌پول====
====کلاه‌پول====


کلاه‌پول نوعی کلاه است که جلوی آن با انواع سکه‌های نقره‌ای قدیمی تزیین می‌شود. این کلاه از مهم‌ترین مشخصه‌های زنان بیرجندی است که دختران آن را از ۷ سالگی روی سر می‌گذارند. تعداد سکه‌های کلاه‌پولی عروس‌خانم‌ها دو برابر زنان است که با انواع زیورآلاتی چون نگین، مهره و پولک تزیین می‌شود. نام دیگر کلاه‌پول، کُلوته است.<ref>شاهسونی‌روبیات، «بررسی پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص10.</ref>
کلاه‌پول نوعی کلاه است که جلوی آن با انواع سکه‌های نقره‌ای قدیمی تزیین می‌شود. این کلاه از مهم‌ترین مشخصه‌های زنان بیرجندی است که دختران آن را از ۷ سالگی روی سر می‌گذارند. تعداد سکه‌های کلاه‌پولی عروس‌خانم‌ها دو برابر زنان است که با انواع زیورآلاتی چون نگین، مهره و پولک تزیین می‌شود. نام دیگر کلاه‌پول، کُلوته است.<ref>[https://civilica.com/doc/1300518/ شاهسونی‌روبیات، «بررسی پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص10.]</ref>


====کوسه====
====کوسه====


در تابستان زنان بیرجندی از روسری نازکی به‌نام کوسه استفاده می‌کنند.<ref> «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
در تابستان زنان بیرجندی از روسری نازکی به‌نام کوسه استفاده می‌کنند.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====عرقچین====
====عرقچین====


عرقچین زنان بیرجندی شبیه عرقچین‌های امروزی است که روی آن با نقش و نگار تزیین شده است.<ref> «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
عرقچین زنان بیرجندی شبیه عرقچین‌های امروزی است که روی آن با نقش و نگار تزیین شده است.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====دستمال گلی====
====دستمال گلی====


زنان این منطقه در مجالس عروسی از دستمالی سه‌گوش و بزرگ به‌نام دستمال گُلی استفاده می‌کنند که روی آن با انواع زیورآلات تزیین می‌شود. این روسری از پارچۀ مخمل تهیه می‌شود و اطراف آن یراق طلایی دوخته می‌شود.<ref>شاهسونی‌روبیات، «بررسی پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص10.</ref>
زنان این منطقه در مجالس عروسی از دستمالی سه‌گوش و بزرگ به‌نام دستمال گُلی استفاده می‌کنند که روی آن با انواع زیورآلات تزیین می‌شود. این روسری از پارچۀ مخمل تهیه می‌شود و اطراف آن یراق طلایی دوخته می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/1300518/ شاهسونی‌روبیات، «بررسی پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص10.]</ref>
===تن‌پوش زنان خراسان جنوبی===
===تن‌پوش زنان خراسان جنوبی===


خط ۸۹: خط ۸۹:
====چادر====
====چادر====


زنان بیرجندی مخصوصاً در روستای چنشت، از چادری گلدار و رنگی استفاده می‌کنند. این نوع چادر که به «افندی» معروف است، کوچک‌تر و کوتاه‌تر از چادرهای معمولی است که به کلاه‌پول وصل می‌شود و از پشت سر آویزان است. دختران جوان و تازه عروس‌ها از رنگ‌های روشن و گلدار و زنان مسن از رنگ‌های تیره استفاده می‌کنند. زنان در مواقع عادی و عبور و مرور در روستاها چادرهای رنگی با نقوشی از رنگ‌های سبز و آبی سر می‌کنند.<ref>شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص14.</ref>  
زنان بیرجندی مخصوصاً در روستای چنشت، از چادری گلدار و رنگی استفاده می‌کنند. این نوع چادر که به «افندی» معروف است، کوچک‌تر و کوتاه‌تر از چادرهای معمولی است که به کلاه‌پول وصل می‌شود و از پشت سر آویزان است. دختران جوان و تازه عروس‌ها از رنگ‌های روشن و گلدار و زنان مسن از رنگ‌های تیره استفاده می‌کنند. زنان در مواقع عادی و عبور و مرور در روستاها چادرهای رنگی با نقوشی از رنگ‌های سبز و آبی سر می‌کنند.<ref>[https://openaccess.ir/c/4cvt/paper_100260 شاهسونی و کوهستانی، «بررسی تاثیر مذهب بر پوشاک سنتی زنان روستای چنشت»،  1399ش، ص14.]</ref>  


====کیش زنان====
====کیش زنان====


کیش زنان پارچه‌ای مستطیل‌شکل، شبیه چادر است که از جنس‌های مختلف نخ و ابریشم تهیه می‌شود. زنان ثروتمند در مراسم‌های شادی نوع ابریشمی آن را روی سر می‌گذارند. طرح این سرپوش از چهارخانۀ ریز و درشت بافته شده و دور آن با ریشه‌هایی تزیین شده است.<ref>خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص102.</ref>
کیش زنان پارچه‌ای مستطیل‌شکل، شبیه چادر است که از جنس‌های مختلف نخ و ابریشم تهیه می‌شود. زنان ثروتمند در مراسم‌های شادی نوع ابریشمی آن را روی سر می‌گذارند. طرح این سرپوش از چهارخانۀ ریز و درشت بافته شده و دور آن با ریشه‌هایی تزیین شده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93306092a72f6665deb413bad8797263 خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص102.]</ref>


====جلیقه====
====جلیقه====


جلیقه نوعی بالاپوش جلوباز و بدون آستین است که قد آن تا زیر کمر می‌رسد و به دو شکل مختلف دیده می‌شود: برخی از زنان خود جلیقه می‌دوزند و برای آستر آن از کرباس و برای رویه از چیت یا مخمل استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز این جلیقه را به‌صورت آماده خریداری می‌کنند که معمولاً خط‌دار است و از جنس گوارین یا ماهوت تهیه می‌شود. در شهر خوسف، زنان در مراسم عروسی از جلیقه‌های ابریشمی استفاده می‌کنند که روی آن با طرح‌های ظریف و زیبا آجیده‌دوزی شده است.<ref>خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص90.</ref>
جلیقه نوعی بالاپوش جلوباز و بدون آستین است که قد آن تا زیر کمر می‌رسد و به دو شکل مختلف دیده می‌شود: برخی از زنان خود جلیقه می‌دوزند و برای آستر آن از کرباس و برای رویه از چیت یا مخمل استفاده می‌کنند. برخی دیگر نیز این جلیقه را به‌صورت آماده خریداری می‌کنند که معمولاً خط‌دار است و از جنس گوارین یا ماهوت تهیه می‌شود. در شهر خوسف، زنان در مراسم عروسی از جلیقه‌های ابریشمی استفاده می‌کنند که روی آن با طرح‌های ظریف و زیبا آجیده‌دوزی شده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93306092a72f6665deb413bad8797263 خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص90.]</ref>


====پیراهن====
====پیراهن====


پیراهن که نام دیگر آن پَهره یا پَره است از سرشانه تا زیر زانو را می‌پوشاند و جلوی آن به‌اندازۀ سه‌دکمه باز است. جنس آن اغلب از پارچه‌های چیت و کرباس تهیه می‌شود.<ref> «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref> پیراهن‌های زنان بیرجندی روی دامن‌های بسیار بلند پوشیده می‌شود. بلندی این دامن‌ها به‌قدری است که گاه روی زمین کشیده می‌شود.<ref>رنج‌دوست، تاریخ لباس ایران، 1387ش، ص255.</ref>
پیراهن که نام دیگر آن پَهره یا پَره است از سرشانه تا زیر زانو را می‌پوشاند و جلوی آن به‌اندازۀ سه‌دکمه باز است. جنس آن اغلب از پارچه‌های چیت و کرباس تهیه می‌شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/birjand-21385/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C «لباس محلی، نماد فرهنگ اصیل بومی مردم خراسان جنوبی»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).] </ref> پیراهن‌های زنان بیرجندی روی دامن‌های بسیار بلند پوشیده می‌شود. بلندی این دامن‌ها به‌قدری است که گاه روی زمین کشیده می‌شود.<ref>رنج‌دوست، تاریخ لباس ایران، 1387ش، ص255.</ref>


پیراهن‌های زنان روستایی دارای یقۀ سه‌سانتی بوده که قسمت جلوی آن تا حدود سینه باز است و توسط سه دکمه بسته می‌شود. آستین‌های این پیراهن بلند است و در انتهای آن مچی دوخته می‌شود. قسمت مچی و جلوی لباس باگل‌های چهارپر تزیین شده که زیبایی پیراهن را چندبرابر می‌کند. زنان روستایی مخصوصاً در خوسف به این نوع پیراهن پاچین می‌گویند.<ref>خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص91.</ref>
پیراهن‌های زنان روستایی دارای یقۀ سه‌سانتی بوده که قسمت جلوی آن تا حدود سینه باز است و توسط سه دکمه بسته می‌شود. آستین‌های این پیراهن بلند است و در انتهای آن مچی دوخته می‌شود. قسمت مچی و جلوی لباس باگل‌های چهارپر تزیین شده که زیبایی پیراهن را چندبرابر می‌کند. زنان روستایی مخصوصاً در خوسف به این نوع پیراهن پاچین می‌گویند.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93306092a72f6665deb413bad8797263 خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص91.]</ref>


====یل====
====یل====


یَل نوعی کت با آستین‌های بلند و یقه‌برگردان است که قد آن تا زیر کمر می‌رسد. در پهلوی آستین تا قسمت آرنج چاکی دیده می‌شود که با چند دکمه بسته می‌شود. رویۀ این کت از پارچۀ مخمل و به‌رنگ‌های سبز و کبود تهیه و با نقوش گلدار تزیین شده است. برای استحکام بیشتر داخل یل را با پارچۀ چلوار آستر می‌کنند. دور چاک و لبۀ آستین با یراق و دوخت پتو تزیین می‌شد.<ref>خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص62.</ref>
یَل نوعی کت با آستین‌های بلند و یقه‌برگردان است که قد آن تا زیر کمر می‌رسد. در پهلوی آستین تا قسمت آرنج چاکی دیده می‌شود که با چند دکمه بسته می‌شود. رویۀ این کت از پارچۀ مخمل و به‌رنگ‌های سبز و کبود تهیه و با نقوش گلدار تزیین شده است. برای استحکام بیشتر داخل یل را با پارچۀ چلوار آستر می‌کنند. دور چاک و لبۀ آستین با یراق و دوخت پتو تزیین می‌شد.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93306092a72f6665deb413bad8797263 خزاعی‌مسک، رویکرد فناوری فرهنگی در تحلیل پوشاک مردم خراسان جنوبی، 1395ش، ص62.]</ref>


====شلیته====
====شلیته====


شلیته نوعی دامن چین‌دار و کوتاه است که تا زیر زانو را می‌پوشاند. این دامن بسیار گشاد است.<ref> «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا. </ref>
شلیته نوعی دامن چین‌دار و کوتاه است که تا زیر زانو را می‌پوشاند. این دامن بسیار گشاد است.<ref> [https://www.isna.ir/news/97082210790/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85 «پوشاک محلی زنان خراسان جنوبی را بشناسیم»،  خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا.] </ref>


====شلوار====
====شلوار====