علیرضا محمددوست (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
لینک داخلی دستار
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:دکتر-فرنوش-فریدبد.jpg|بندانگشتی|388x388پیکسل|دکتر فرنوش فریدبد جوان‌ترین دانشمند بین‌المللی ایران با مقنعه]]
[[پرونده:دکتر-فرنوش-فریدبد.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|دکتر فرنوش فریدبد جوان‌ترین دانشمند بین‌المللی ایران]]
'''<big>مقنعه</big>'''؛ سرپوش رسمی و پر مخاطب زنان معاصر ایران.  
'''<big>مقنعه</big>'''؛ سرپوش رسمی و پر مخاطب زنان معاصر ایران.  


خط ۱۱: خط ۱۱:


===عصر غزنویان===
===عصر غزنویان===
در منابع مصور مکتب نگارگری شیراز زنان با مقنعۀ سفید و قرمز به تصویر کشیده شده­­اند.<ref>شهشهانی، تاریخچة پوشش سر در ایران، 1374ش، ص71.</ref>  
در منابع مصور مکتب نگارگری شیراز زنان با مقنعۀ سفید و قرمز به تصویر کشیده شده‌­­اند.<ref>شهشهانی، تاریخچة پوشش سر در ایران، 1374ش، ص71.</ref>  


===عصر سلجوقیان===
===عصر سلجوقیان===
خط ۲۹: خط ۲۹:


===عصر صفوی===
===عصر صفوی===
سرپوش زنان عصر صفوی شامل لچک، شال، روسری، کلاه، تاج، چادر، چارقد، سربند، دستار و مقنعه بود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/526438/fa تقوی باغان، «بررسی انواع پوشش سر مردان و زنان دوره صفوی»،  1358ش، ص135و 138.]</ref> زنان کلاه کوچکی به‌شکل برج بر سر می‌گذاشتند و هرکس به ‎‌اندازه بضاعت و شان خود، کلاه خود را به جواهرات، زینت می‌داد و بعضی از زیر کلاه، مقنعه‌ای ابریشمی به‌طرف پشت آویخته داشتند که زیبایی آنان را جلوه‌‎گر می‌کرد.<ref>تاورینه، سفرنامه، 1361ش، ص627.</ref> شاردن درباره پوشاک زنان در عصر شاه سلیمان صفوی چنین اذعان می‌دارد؛ زنان سر خود را کامل می‌پوشانند و از روی چارقد که تا شانه‌های‌شان است گلو و سینه خود را پنهان می‌کنند.<ref>شاردن، سفرنامة شوالیه شاردن، 1374ش، ص805.</ref> پس از دوره تیموری چادر و مقنعه به سر زنان می‌چسبید و همین امر باعث چین‌دار شدن مقنعه می‌شد. زنان دربار تاج کلاهی مزین به بته جقه و پر را به وسیلۀ نواری بر روی مقنعه و چادر می‌بستند.<ref>شهشهانی، تاریخچة پوشش سر در ایران، تهران، 1374‌ش، ص124.</ref>
سرپوش زنان عصر صفوی شامل لچک، شال، روسری، کلاه، تاج، چادر، چارقد، سربند، [[دستار]] و مقنعه بود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/526438/fa تقوی باغان، «بررسی انواع پوشش سر مردان و زنان دوره صفوی»،  1358ش، ص135و 138.]</ref> زنان کلاه کوچکی به‌شکل برج بر سر می‌گذاشتند و هرکس به ‎‌اندازه بضاعت و شان خود، کلاه خود را به جواهرات، زینت می‌داد و بعضی از زیر کلاه، مقنعه‌ای ابریشمی به‌طرف پشت آویخته داشتند که زیبایی آنان را جلوه‌‎گر می‌کرد.<ref>تاورینه، سفرنامه، 1361ش، ص627.</ref> شاردن درباره پوشاک زنان در عصر شاه سلیمان صفوی چنین اذعان می‌دارد؛ زنان سر خود را کامل می‌پوشانند و از روی چارقد که تا شانه‌های‌شان است گلو و سینه خود را پنهان می‌کنند.<ref>شاردن، سفرنامة شوالیه شاردن، 1374ش، ص805.</ref> پس از دوره تیموری چادر و مقنعه به سر زنان می‌چسبید و همین امر باعث چین‌دار شدن مقنعه می‌شد. زنان دربار تاج کلاهی مزین به بته جقه و پر را به وسیلۀ نواری بر روی مقنعه و چادر می‌بستند.<ref>شهشهانی، تاریخچة پوشش سر در ایران، تهران، 1374‌ش، ص124.</ref>


==مقنعه در ادبیات==
==مقنعه در ادبیات==
خط ۵۰: خط ۵۰:
از پوشاک این دوره می‌توان به دو سبک اشاره کرد:  
از پوشاک این دوره می‌توان به دو سبک اشاره کرد:  
#چادر و مقنعه، مقنعه در این سبک با طراحی نیم دایره کله‌قندی، آزاد، بلند تا زیر خط سینه با پوشانندگی چانه و پیشانی به رنگ سیاه و تیره است.
#چادر و مقنعه، مقنعه در این سبک با طراحی نیم دایره کله‌قندی، آزاد، بلند تا زیر خط سینه با پوشانندگی چانه و پیشانی به رنگ سیاه و تیره است.
#مانتو و شلوار و مقنعه، مدل مقنعه در این سبک، آزاد، بلند، دارای پوشاننده پیشانی، برخی مواقع مدل مقنعه چانه دار و پارچة مقنعه به رنگ تیره و خاکستری است.<ref>یاسینی، زیبایی‌شناسی پوشاک زنان پس از انقلاب اسلامی ایران، 1399ش، ص118-124.</ref>
#مانتو و شلوار و مقنعه، مدل مقنعه در این سبک، آزاد، بلند، دارای پوشاننده پیشانی، برخی مواقع مدل مقنعه چانه‌دار و پارچۀ مقنعه به رنگ تیره و خاکستری است.<ref>یاسینی، زیبایی‌شناسی پوشاک زنان پس از انقلاب اسلامی ایران، 1399ش، ص118-124.</ref>


==تحولات مقنعه در دفاع مقدس==
==تحولات مقنعه در دفاع مقدس==
خط ۵۸: خط ۵۸:


==تغییر ساختار مقنعه==
==تغییر ساختار مقنعه==
در این مقطع زمانی، مقنعه دارای دو الگو بود، الگوی اول همان الگوی مقنعه نماز سنتی بود با الگوی کله قندی شکل که بالا تنه را می‌پوشاند و شباهت بسیاری به چادر داشت.<ref>[https://www.jcsc.ir/article_40458_bfd1867ab392dbb104452ae152d1ef0f.pdf یاسینی، «تحولات زیبایی شناختی پوشش و پوشاک زنان ایران در گفتمان ارزش‌گرایی»،  1397ش، ص187و188.]</ref> نوع دیگر مقنعه‌ای که به مقنعه پفی معروف شد و از نمونة سر‌پوش‌های پر کاربردی است که در دهه شصت شمسی طی تحولات پوشش در سر پدید آمد. الگوی این مدل از مقنعه با دوختن دو ضلع کناری یک پارچه مربع شکل و تا زدن قسمت مثلثی بالا به سمت داخل به هنگام قرار گرفتن بر سر به‌عنوان مقنعه پفی مورد استفاده زنان قرار گرفت.  
در این مقطع زمانی، مقنعه دارای دو الگو بود، الگوی اول همان الگوی مقنعه نماز سنتی بود با الگوی کله قندی شکل که بالا تنه را می‌پوشاند و شباهت بسیاری به چادر داشت.<ref>[https://www.jcsc.ir/article_40458_bfd1867ab392dbb104452ae152d1ef0f.pdf یاسینی، «تحولات زیبایی شناختی پوشش و پوشاک زنان ایران در گفتمان ارزش‌گرایی»،  1397ش، ص187و188.]</ref> نوع دیگر مقنعه‌ای که به مقنعه پفی معروف شد و از نمونۀ سر‌پوش‌های پر کاربردی است که در دهه شصت شمسی طی تحولات پوشش در سر پدید آمد. الگوی این مدل از مقنعه با دوختن دو ضلع کناری یک پارچه مربع شکل و تا زدن قسمت مثلثی بالا به سمت داخل به هنگام قرار گرفتن بر سر به‌عنوان مقنعه پفی مورد استفاده زنان قرار گرفت.  


امروزه علاوه بر استفاده عمومی از این مدل مقنعه در مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات دولتی و خصوصی در رسانه‌های تصویری دولتی نیز رایج است. در برخی مدل‌های مقنعه پفی برای جلوگیری از چین خوردگی، قسمت تازده بالای مقنعه از طلق و یا دوخت نواری ابری نازکی استفاده می‌شود.<ref>یاسینی، زیبایی‌شناسی پوشاک زنان پس از انقلاب اسلامی ایران، 1399ش، ص138.</ref>
امروزه علاوه بر استفاده عمومی از این مدل مقنعه در مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات دولتی و خصوصی در رسانه‌های تصویری دولتی نیز رایج است. در برخی مدل‌های مقنعه پفی برای جلوگیری از چین خوردگی، قسمت تازَده بالای مقنعه از طلق و یا دوخت نواری ابری نازکی استفاده می‌شود.<ref>یاسینی، زیبایی‌شناسی پوشاک زنان پس از انقلاب اسلامی ایران، 1399ش، ص138.</ref>


==تحولات مقنعه در دهۀ شصت خورشیدی==
==تحولات مقنعه در دهۀ شصت خورشیدی==