| خط ۵: | خط ۵: | ||
==تاریخچۀ لباس زنان زرتشت== | ==تاریخچۀ لباس زنان زرتشت== | ||
در زمان صفویان، زنان زرتشتی لباسهای پوشیده و محجبهای مانند زنان عرب میپوشیدند. این لباسها شامل پیراهنهای گشاد و آستینبلند، شلوار و دامن بلند، روسری و چادر بلند بود و معمولاً به رنگهای زرد و [[سبز (رنگ)|سبز]] بودند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20121209082144-9495-31.pdf جعفری، «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زرتشتی در ایران عصر صفوی»، 1390ش، ص35-33 | در زمان صفویان، زنان زرتشتی لباسهای پوشیده و محجبهای مانند زنان عرب میپوشیدند. این لباسها شامل پیراهنهای گشاد و آستینبلند، شلوار و دامن بلند، روسری و چادر بلند بود و معمولاً به رنگهای زرد و [[سبز (رنگ)|سبز]] بودند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20121209082144-9495-31.pdf جعفری، «بررسی حجاب و نوع پوشش زنان زرتشتی در ایران عصر صفوی»، 1390ش، ص35-33.]</ref> | ||
==اصالت و هویت در پوشش زرتشتیان== | ==اصالت و هویت در پوشش زرتشتیان== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۳: | ||
==لباس زنان زرتشتی در مراسم ترحیم== | ==لباس زنان زرتشتی در مراسم ترحیم== | ||
مرگ در آیین زرتشتی بهمعنی پایان زندگی نیست؛ بلکه آغازی برای شادی روان است. به | مرگ در آیین زرتشتی بهمعنی پایان زندگی نیست؛ بلکه آغازی برای شادی روان است. به همین دلیل زنان زرتشتی هنگام شرکت در مراسم عزا لباس سفیدرنگ میپوشند<ref>[https://www.sid.ir/paper/217765/fa رئیسالسادات و دادبخش، «بررسی مراسم و آداب سوگواری زرتشتیان در ایران باستان»، 1398ش، ص83.]</ref> و این رنگ را نماد روشنی، پاکی و خلوص نیت میدانند.<ref>هیلنز، راهنمای جامع ادیان زنده، 1387ش، ص60.</ref> | ||
==آیین سِدرهپوشی== | ==آیین سِدرهپوشی== | ||
| خط ۷۱: | خط ۶۷: | ||
فلسفۀ دین زرتشت و قوانین اسلام، هر دو در شکلگیری یک فلسفۀ پوششی خاص میان زرتشتیان مؤثر بودند و در نتیجه، نوع خاصی از پوشش در میان آنها به وجود آمد که تحت تأثیر اصول و احکام دین زرتشت بود. تفاوتهای قومیتی و مذهبی در لباس زرتشتیان، به ویژه لباس زنان، آشکار شد. نوع پوشش زنان زرتشتی در جشنها و مراسم مذهبی، بر خلاف مردان، حفظ شده و به آنها در مقایسه با دیگر زنان ایرانی، هویتی خاص بخشیده است.<ref>[https://jou.spsiran.ir/article_152437.html محمدی و دیگران، «مطالعۀ پوشش زنان زرتشتی ایران و تأثیر آن بر هویت قومی و ملی در دوران معاصر»، 1401ش، ص594.]</ref> | فلسفۀ دین زرتشت و قوانین اسلام، هر دو در شکلگیری یک فلسفۀ پوششی خاص میان زرتشتیان مؤثر بودند و در نتیجه، نوع خاصی از پوشش در میان آنها به وجود آمد که تحت تأثیر اصول و احکام دین زرتشت بود. تفاوتهای قومیتی و مذهبی در لباس زرتشتیان، به ویژه لباس زنان، آشکار شد. نوع پوشش زنان زرتشتی در جشنها و مراسم مذهبی، بر خلاف مردان، حفظ شده و به آنها در مقایسه با دیگر زنان ایرانی، هویتی خاص بخشیده است.<ref>[https://jou.spsiran.ir/article_152437.html محمدی و دیگران، «مطالعۀ پوشش زنان زرتشتی ایران و تأثیر آن بر هویت قومی و ملی در دوران معاصر»، 1401ش، ص594.]</ref> | ||
== | == فلسفۀ پوشیدگی در آیین زرتشت == | ||
با اینکه در سالهای اخیر تفاوتهای فرهنگی و آداب زندگی زرتشتیان با سایر ایرانیان کمتر شده است، آنان هنوز بسیاری از سنتها و ویژگیهای قومی خود را حفظ کردهاند.<ref>آشتیانی، حجاب در ادیان الهی، 1373ش، ص81 و 82.</ref> در آیین زرتشت مانند دین اسلام،<ref>[https://www.tebyan.net/news/99531/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%D8%8C%20%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%8C,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C&text=%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8%20%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%20%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%85,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C&text=%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3%20%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C%D8%8C%20%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%20%D9%88,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C&text=%D9%88%20%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85%20%D9%88%20%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C «حجاب در ادیان الهی - قسمت اول زرتشتیان با حجاب»، وبسایت تبیان.]</ref> پوشیدگی زنان نه صرفاً امری ظاهری، بلکه برخاسته از یک زیست عفیفانه و حیای درونی است. شریعت زرتشت با تکیه بر خردمندی انسان، او را به دوری از خصلتهای حیوانی و پرورش فضایل انسانی فرامیخواند؛ از همین رو، پوشش ظاهری در کنار عفت باطنی، جلوهای از سلوک اخلاقی و معنوی فرد به شمار میرود.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/24/2010777/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D «حجاب در آیین زرتشت؛ فعالیت اجتماعی زنان در حجاب کامل و پرهیز از اختلاطهای فسادانگیز»،خبرگزاری تسنیم.]</ref> | با اینکه در سالهای اخیر تفاوتهای فرهنگی و آداب زندگی زرتشتیان با سایر ایرانیان کمتر شده است، آنان هنوز بسیاری از سنتها و ویژگیهای قومی خود را حفظ کردهاند.<ref>آشتیانی، حجاب در ادیان الهی، 1373ش، ص81 و 82.</ref> در آیین زرتشت مانند دین اسلام،<ref>[https://www.tebyan.net/news/99531/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C-%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA%D8%8C%20%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%AA%D8%8C,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C&text=%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8%20%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%85%D8%B1%DB%8C%20%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%85,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C&text=%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3%20%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C%D8%8C%20%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%20%D9%88,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C&text=%D9%88%20%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85%20%D9%88%20%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87,%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C%D8%8C «حجاب در ادیان الهی - قسمت اول زرتشتیان با حجاب»، وبسایت تبیان.]</ref> پوشیدگی زنان نه صرفاً امری ظاهری، بلکه برخاسته از یک زیست عفیفانه و حیای درونی است. شریعت زرتشت با تکیه بر خردمندی انسان، او را به دوری از خصلتهای حیوانی و پرورش فضایل انسانی فرامیخواند؛ از همین رو، پوشش ظاهری در کنار عفت باطنی، جلوهای از سلوک اخلاقی و معنوی فرد به شمار میرود.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/02/24/2010777/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D «حجاب در آیین زرتشت؛ فعالیت اجتماعی زنان در حجاب کامل و پرهیز از اختلاطهای فسادانگیز»،خبرگزاری تسنیم.]</ref> | ||
==ثبت | == ثبت ملی پوشش وآیینهای زرتشتیان == | ||
در ششم تیر ۱۳۹۹ش، سه عنصر فرهنگی مهم زرتشتیان در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسید: آیین سدرهپوشی (مراسم بستن سدره)، مهارت بافتن کشتی (کمربند مقدس زرتشتیان) و پوشش خاص بانوان زرتشتی. این موارد، پیش از ثبت، در شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران مورد بررسی و تأیید قرار گرفته بودند.<ref>[https://www.karnaval.ir/blog/dress-and-clothing-of-zoroastrian-women سارانی، «ششم تیر روز ثبت ملی آیین سِدرهپوشی و پوشش بانوان زرتشتی»، وبسایت کارناوال، 1403ش.]</ref> | |||
احیای پوشاک | ==احیای پوشاک سنتی زرتشتی در ایران== | ||
*برگزاری نمایشگاههای ملی و | *احیای پوشاک سنتی، بهویژه لباسهای یزدی و زرتشتی، میتواند به توسعه گردشگری مد در ایران کمک کرده و آثار مثبتی در حوزههای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی به همراه داشته باشد. در این راستا، مدیران گردشگری پیشنهادهایی از جمله برگزاری نمایشگاههای ملی و بینالمللی، همکاری میان نهادهای مد و گردشگری، حمایت مالی دولت از فعالان این حوزه و تدوین سیاستهای تخصصی برای توسعه گردشگری مد ارائه کردهاند. این اقدامات به حفظ میراث فرهنگی و تقویت اقتصاد بومی کمک میکنند.<ref>[https://elitesjournal.com/editor_file/Az0110.pdf اشقلی فراهانی و مرادی، «نقش احیای پوشاک سنتی ایرانی در توسعۀ گردشگری مد (مطالعۀ موردی: پوشاک سنتی اقوام یزدی و زرتشتی)»، 1401ش، ص100.]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۰: | ||
*رمضانخانی، صدیقه، فرهنگ زرتشتیان یزد، تهران، سبحان نور، 1387ش. | *رمضانخانی، صدیقه، فرهنگ زرتشتیان یزد، تهران، سبحان نور، 1387ش. | ||
* | * | ||
*سارانی، پریوش، | *سارانی، پریوش، «ششم تیر روز ثبت ملی آیین سِدرهپوشی و پوشش بانوان زرتشتی»، وبسایت کارناوال، تاریخ درج مطلب: 11 تیر 1403ش. | ||
* | * | ||
*صادقی، زهرا و دیگران، «مطالعۀ تطبیقی پوشش محلی مردم هرمزگان با زرتشتیان»، مجلۀ پژوهشهای معاصر در علوم و تحقیقات، تیرماه 1399ش. | *صادقی، زهرا و دیگران، «مطالعۀ تطبیقی پوشش محلی مردم هرمزگان با زرتشتیان»، مجلۀ پژوهشهای معاصر در علوم و تحقیقات، تیرماه 1399ش. | ||
