(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:سازگاری-زوجین.jpg|بندانگشتی|سحر ولدبیگی در کنار همسرش نیما فلاح]]
'''<big>سازگاری زوجین؛</big>''' توانایی سازگارشدن با مشکلات و حل آنها در زندگی مشترک.
'''<big>سازگاری زوجین؛</big>''' توانایی سازگارشدن با مشکلات و حل آنها در زندگی مشترک.


خط ۱۰: خط ۱۱:


=اهمیت سازگاری بین زوجین=
=اهمیت سازگاری بین زوجین=
مفهوم سازگاری بین زوجین که یکی از عوامل مهم برای داشتن زندگی زناشویی موفق و رضایت از زندگی است، از سال 1990م مورد توجه قرار گرفت. سازگاری و رضایت زوجین در زندگی مشترک تأثیر زیادی بر سلامت جسمی و روانی آنها دارد و موجب رشد تمام اعضای خانواده می‌شود. سازگاری بین زوجین هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی دارای اهمیت است. از منظر فردی اگر زن و مرد در زندگی مشترک نتوانند باهم به سازگاری برسند، عملکرد خانواده مختل خواهد شد و از منظر اجتماعی نیز اگر عملکرد خانواده دچار مشکل شود، سلامت جامعه مختل خواهد شد.<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص79 و 80و 81.]</ref>
مفهوم سازگاری بین زوجین که یکی از عوامل مهم برای داشتن زندگی زناشویی موفق و رضایت از زندگی است، از سال 1990م مورد توجه قرار گرفت. سازگاری و [[رضایت زناشویی|رضایت زوجین]] در زندگی مشترک تأثیر زیادی بر سلامت جسمی و روانی آنها دارد و موجب رشد تمام اعضای خانواده می‌شود. سازگاری بین زوجین هم در بعد فردی و هم در بعد اجتماعی دارای اهمیت است. از منظر فردی اگر زن و مرد در زندگی مشترک نتوانند باهم به سازگاری برسند، عملکرد خانواده مختل خواهد شد و از منظر اجتماعی نیز اگر عملکرد خانواده دچار مشکل شود، سلامت جامعه مختل خواهد شد.<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص79 و 80و 81.]</ref>


=عوامل ایجادکنندۀ سازگاری زوجین=
=عوامل ایجادکنندۀ سازگاری زوجین=
سازگاری زوجین فرایندی است که در طی زندگی مشترک به دست می‌آید و حاصل شناخت ویژگی‌های طرف مقابل، شکل‌گیری الگوهای مناسب و تطبیق سلیقه‌ها است. برای ایجاد سازگاری بین زن و مرد که از اختلاف در خانواده و بسیاری از مشکلات در زندگی زوجین جلوگیری می‌کند، عوامل تأثیرگذار زیادی وجود دارد که در زیر به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
سازگاری زوجین فرایندی است که در طی زندگی مشترک به دست می‌آید و حاصل شناخت ویژگی‌های طرف مقابل، شکل‌گیری الگوهای مناسب و تطبیق سلیقه‌ها است. برای ایجاد سازگاری بین زن و مرد که از اختلاف در خانواده و بسیاری از مشکلات در زندگی زوجین جلوگیری می‌کند، عوامل تأثیرگذار زیادی وجود دارد که در زیر به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
 
#برگزیدن همسر مناسب و [[کفویت|هم‌کفو]] به انتخاب خود فرد؛<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص80 و 82 و 88 و 89 و 90.]</ref>
<nowiki>#</nowiki>برگزیدن همسر مناسب و هم‌کفو به انتخاب خود فرد؛<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص80 و 82 و 88 و 89 و 90.]</ref>
#صمیمیت بین زوجین از طریق انجام فعالیت‌های مشترک، شناخت کامل نسبت به یکدیگر و توجه به کیفیت روابط جنسی؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/93142/fa صائمی و دیگران، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمیت زناشویی و دشواری تنظیم هیجان»، 1398ش، ص642 و 643.]</ref>
 
#برخورداری از ویژگی‌های شخصیتی مطلوب مانند [[عشوه‌گری همسرانه|شوخ‌طبعی]]، مسئولیت‌پذیری، انعطاف‌پذیری، مهربانی، ازخودگذشتگی، فعال‌بودن و داشتن شخصیت مستقل و با [[اعتماد به نفس زنان|اعتمادبه‌نفس]] و داشتن انتظارات معقول از همسر، قدرت تاب‌آوری و امید؛
<nowiki>#</nowiki>صمیمیت بین زوجین از طریق انجام فعالیت‌های مشترک، شناخت کامل نسبت به یکدیگر و توجه به کیفیت روابط جنسی؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/93142/fa صائمی و دیگران، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمیت زناشویی و دشواری تنظیم هیجان»، 1398ش، ص642 و 643.]</ref>
#یادگیری از تجارب بین نسلی و درس‌گرفتن از روابط غلط و تکرارنکردن اشتباهات گذشته،<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص82 و 88 و 89 و 90.]</ref>
 
#یادگیری مهارت‌های ارتباطی، ارتباط صمیمانة خانواده‌های زوجین و داشتن مدیریت مشارکتی در خانواده؛<ref>[https://jfr.sbu.ac.ir/article_97469.html احمدی و دیگران، «بررسی عوامل زمینه‌ای-فردی و ارتباطی و دوجانبه‌ای مؤثر بر سازگاری زناشویی»، 1384ش، ص222 و 230.]</ref>
<nowiki>#</nowiki>برخورداری از ویژگی‌های شخصیتی مطلوب مانند شوخ‌طبعی، مسئولیت‌پذیری، انعطاف‌پذیری، مهربانی، ازخودگذشتگی، فعال‌بودن و داشتن شخصیت مستقل و با اعتمادبه‌نفس و داشتن انتظارات معقول از همسر، قدرت تاب‌آوری و امید؛
#حفظ پویایی رابطه با اقداماتی مانند وقت‌گذاشتن برای یکدیگر، تلاش برای رشد خود و همسر، یادگیری مهارت‌های زندگی، قدرشناسی، دادن مسئولیت به فرزندان و آماده‌کردن آنها برای آینده، دخالت‌ندادن فرزندان در مشکلات بین زن و شوهر؛
 
#رعایت حدومرزها در ارتباط با خانوادۀ اصلی مانند بیان‌نکردن مشکلات به خانواده‌ها، تلاش برای حل مسئله در داخل خانه، اجازه‌ندادن به دیگران برای دخالت در زندگی، حمایت مالی، عاطفی خانواده‌ها از زوجین و کمک به نگهداری از فرزندان؛<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص82 و 88 و 89 و 90.]</ref>
<nowiki>#</nowiki>یادگیری از تجارب بین نسلی و درس‌گرفتن از روابط غلط و تکرارنکردن اشتباهات گذشته،<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص82 و 88 و 89 و 90.]</ref>  
#کسب معنویت<ref>[https://www.sid.ir/paper/217634/fa عرب بافرانی و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین»، 1392ش، ص110.]</ref> و توکل و توسل به خدا، دعا، صبر و کمک‌گرفتن از مشاور؛
 
#پذیرفتن اشتباهات، عذرخواهی، تلاش برای جبران اشتباهات و برخورد منطقی در هنگام مواجه‌شدن با مسائل، گفت‌و‌گو، پرهیز از لجبازی، رعایت احترام و تلاش برای مدیریت بحران؛<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص91 و 92.]</ref>
<nowiki>#</nowiki>یادگیری مهارت‌های ارتباطی، ارتباط صمیمانة خانواده‌های زوجین و داشتن مدیریت مشارکتی در خانواده؛<ref>[https://jfr.sbu.ac.ir/article_97469.html احمدی و دیگران، «بررسی عوامل زمینه‌ای-فردی و ارتباطی و دوجانبه‌ای مؤثر بر سازگاری زناشویی»، 1384ش، ص222 و 230.]</ref>
#پذیرفتن نقاط ضعف همسر و تمرکز روی نقاط قوت، چشم‌پوشی و کوتاه‌آمدن نسبت به مسائل کوچک، انعطاف‌پذیری و نداشتن تعصب نسبت به خواسته‌های خود؛
 
#حمایت زوجین از یکدیگر با امیددادن به هم، پذیرش شرایط حساس، پشت هم‌بودن<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص91 و 92.]</ref> و مهارت کنترل هیجانات.<ref>[https://www.sid.ir/paper/93142/fa صائمی و دیگران، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمیت زناشویی و دشواری تنظیم هیجان»، 1398ش، ص642 و 643.]</ref>
<nowiki>#</nowiki>حفظ پویایی رابطه با اقداماتی مانند وقت‌گذاشتن برای یکدیگر، تلاش برای رشد خود و همسر، یادگیری مهارت‌های زندگی، قدرشناسی، دادن مسئولیت به فرزندان و آماده‌کردن آنها برای آینده، دخالت‌ندادن فرزندان در مشکلات بین زن و شوهر؛
 
<nowiki>#</nowiki>رعایت حدومرزها در ارتباط با خانوادۀ اصلی مانند بیان‌نکردن مشکلات به خانواده‌ها، تلاش برای حل مسئله در داخل خانه، اجازه‌ندادن به دیگران برای دخالت در زندگی، حمایت مالی، عاطفی خانواده‌ها از زوجین و کمک به نگهداری از فرزندان؛<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص82 و 88 و 89 و 90.]</ref>
 
<nowiki>#</nowiki>کسب معنویت<ref>[https://www.sid.ir/paper/217634/fa عرب بافرانی و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین»، 1392ش، ص110.]</ref> و توکل و توسل به خدا، دعا، صبر و کمک‌گرفتن از مشاور؛  
 
<nowiki>#</nowiki>پذیرفتن اشتباهات، عذرخواهی، تلاش برای جبران اشتباهات و برخورد منطقی در هنگام مواجه‌شدن با مسائل، گفت‌و‌گو، پرهیز از لجبازی، رعایت احترام و تلاش برای مدیریت بحران؛<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص91 و 92.]</ref>
 
<nowiki>#</nowiki>پذیرفتن نقاط ضعف همسر و تمرکز روی نقاط قوت، چشم‌پوشی و کوتاه‌آمدن نسبت به مسائل کوچک، انعطاف‌پذیری و نداشتن تعصب نسبت به خواسته‌های خود؛
 
<nowiki>#</nowiki>حمایت زوجین از یکدیگر با امیددادن به هم، پذیرش شرایط حساس، پشت هم‌بودن<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص91 و 92.]</ref> و مهارت کنترل هیجانات.<ref>[https://www.sid.ir/paper/93142/fa صائمی و دیگران، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس صمیمیت زناشویی و دشواری تنظیم هیجان»، 1398ش، ص642 و 643.]</ref>


=عوامل تهدیدکنندۀ سازگاری زوجین=
=عوامل تهدیدکنندۀ سازگاری زوجین=
خط ۴۱: خط ۳۱:


=پیامدهای سازگاربودن زوجین با یکدیگر=
=پیامدهای سازگاربودن زوجین با یکدیگر=
مطالعات نشان می‌دهد که سازگاری بین زوجین بر سازگاری کلی فرد أثر‌گذار است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/896900/fa آتش‌پور و دیگران، «سرمایه‌های روانشناختی مثبت‌نگر و سازگاری زناشویی زوجین»، 1396ش، ص1.]</ref> سازگاری زوجین باعث عزت نفس و سازگاری بالاتر در روابط اجتماعی با دیگران می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/217634/fa عرب بافرانی و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین»، 1392ش، ص96.]</ref> سازگارنبودن زوجین با یکدیگر باعث ایجاد مشکل در روابط اجتماعی، تمایل به انحرافات اخلاقی و اجتماعی، آسیب به ارزش‌های فرهنگی در بین زوج‌ها<ref>[https://www.sid.ir/paper/896900/fa آتش‌پور و دیگران، «سرمایه‌های روانشناختی مثبت‌نگر و سازگاری زناشویی زوجین»، 1396ش، ص1و2.]</ref> و حتی پدیده طلاق می‌شود.<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص83.]</ref> پیامدهای روانی و اجتماعی ناسازگاری هم برای زوجین و هم فرزندان آنها است و شامل احساس پوچی، افسردگی، ازدست‌دادن امید و از خودبیگانگی می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/70167/fa عصمت، «تاثیر خودشناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی»، 1383ش، ص8.]</ref> سازگاری باعث می‌شود زوجین الگوهای رفتاری خود را برای رسیدن به حداکثر رضایت در ارتباط زناشویی اصلاح کنند.<ref>[https://frooyesh.ir/article-1-4114-fa.pdf علیزاده و اعظمی، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی زوجین بر اساس نیازهای اساسی روان‌شناختی و خودشیفتگی»، 1401ش، ص176.]</ref> بازتاب سازگاری زوجین را می‌توان در رضایت فرد از زندگی شخصی، برطرف‌شدن نیاز‌های مختلف مانند نیاز به محبت، توجه، کسب موفقیت در جنبه‌های تحصیلی و شغلی و رضایت از ارتباط با همسر که نشانه‌های آن در مواردی مانند پررنگ‌شدن علاقه، افزایش صمیمیت و داشتن زندگی فعال و پویا یافت می‌شود، مشاهده کرد. همچنین رضایت از نقش والدینی با فراهم‌شدن بستر مناسب برای تربیت فرزندان و خوشحالی از زندگی خوب آنها از دیگر پیامدهای مثبت سازگاربودن زوجین با یکدیگر است.<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص93 و 94.]</ref>  
[[پرونده:سازگاری-زوجین1.jpg|بندانگشتی|کلاس آموزشی حل تعارض زوجین]]
مطالعات نشان می‌دهد که سازگاری بین زوجین بر سازگاری کلی فرد أثر‌گذار است.<ref>[https://www.sid.ir/paper/896900/fa آتش‌پور و دیگران، «سرمایه‌های روانشناختی مثبت‌نگر و سازگاری زناشویی زوجین»، 1396ش، ص1.]</ref> سازگاری زوجین باعث عزت نفس و سازگاری بالاتر در روابط اجتماعی با دیگران می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/217634/fa عرب بافرانی و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین»، 1392ش، ص96.]</ref> سازگارنبودن زوجین با یکدیگر باعث ایجاد مشکل در روابط اجتماعی، تمایل به انحرافات اخلاقی و اجتماعی، آسیب به ارزش‌های فرهنگی در بین زوج‌ها<ref>[https://www.sid.ir/paper/896900/fa آتش‌پور و دیگران، «سرمایه‌های روانشناختی مثبت‌نگر و سازگاری زناشویی زوجین»، 1396ش، ص1و2.]</ref> و حتی پدیده [[طلاق عاطفی|طلاق]] می‌شود.<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص83.]</ref> پیامدهای روانی و اجتماعی ناسازگاری هم برای زوجین و هم فرزندان آنها است و شامل احساس پوچی، [[افسردگی]]، ازدست‌دادن امید و از خودبیگانگی می‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/paper/70167/fa عصمت، «تاثیر خودشناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی»، 1383ش، ص8.]</ref> سازگاری باعث می‌شود زوجین الگوهای رفتاری خود را برای رسیدن به حداکثر رضایت در ارتباط زناشویی اصلاح کنند.<ref>[https://frooyesh.ir/article-1-4114-fa.pdf علیزاده و اعظمی، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی زوجین بر اساس نیازهای اساسی روان‌شناختی و خودشیفتگی»، 1401ش، ص176.]</ref>  
 
بازتاب سازگاری زوجین را می‌توان در رضایت فرد از زندگی شخصی، برطرف‌شدن نیاز‌های مختلف مانند نیاز به محبت، توجه، کسب موفقیت در جنبه‌های تحصیلی و شغلی و رضایت از ارتباط با همسر که نشانه‌های آن در مواردی مانند پررنگ‌شدن علاقه، افزایش صمیمیت و داشتن زندگی فعال و پویا یافت می‌شود، مشاهده کرد. همچنین رضایت از نقش والدینی با فراهم‌شدن بستر مناسب برای تربیت فرزندان و خوشحالی از زندگی خوب آنها از دیگر پیامدهای مثبت سازگاربودن زوجین با یکدیگر است.<ref>[https://cwfs.ihu.ac.ir/article_208462.html خدادادی سنگده و راست‌گفتار، «پیشایندها و پیامدهای سازگاری زناشویی در زوجین راضی از زندگی زناشویی»، 1403ش، ص93 و 94.]</ref>


=تأثیر نیازهای روان‌شناختی بر سازگاری زوجین=
=تأثیر نیازهای روان‌شناختی بر سازگاری زوجین=
خط ۵۰: خط ۴۳:


=تأثیر معنویت بر سازگاری زوجین=
=تأثیر معنویت بر سازگاری زوجین=
عوامل گوناگون اجتماعی، اقتصادی، شناختی و شخصی در رضایت زوجین از زندگی مشترک و سازگاری بین آنها تأثیر دارد، در میان این عوامل اعتقادات مذهبی که از ارکان زندگی سعادت‌مندانه است می‌تواند سازگاری بین زوجین را افزایش دهد و منجر به کنترل خشم درهنگام رویارویی افراد با تعارضات خانوادگی شود. در روایات مختلف نیز به این نکته اشاره شده است که روی آورن به خدا در هنگام مشکلات و بحران‌ها باعث آرامش و احساس رضایت در افراد می‌شود. ایمان به خدا  نگرانی، فشارهای روحی و تنش‌های زندگی روزمره را در انسان‌ها  کاهش می‌دهد. نتایج پژوهش ها نشان می‌دهد که زوج‌هایی که تقیدات مذهبی بیش‌تری دارند، سازگاری بیش‎تری در زندگی مشترک باهم دارند و باورهای مذهبی با تعهد اخلاقی بین زوجین همبستگی بالایی دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/217634/fa عرب بافرانی و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین»، 1392ش، ص97و 98و 99.]</ref> خداوند آفریننده انسان است و به تمام ویژگی‌های مخلوق خود آگاهی دارد، بنابراین افراد با شناخت خدا، مخلوقات او، راه‌های ارتباط با خدا و دیگران می‌توانند در جایگاه درست انسانی خود قرار بگیرند و با کمک عقل مشکلات و ناسازگاری‌های ارتباط خود را حل کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/70167/fa عصمت، «تاثیر خودشناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی»، 1383ش، ص9.]</ref>
عوامل گوناگون اجتماعی، اقتصادی، شناختی و شخصی در رضایت زوجین از زندگی مشترک و سازگاری بین آنها تأثیر دارد، در میان این عوامل اعتقادات مذهبی که از ارکان زندگی سعادت‌مندانه است می‌تواند سازگاری بین زوجین را افزایش دهد و منجر به کنترل خشم درهنگام رویارویی افراد با تعارضات خانوادگی شود. در روایات مختلف نیز به این نکته اشاره شده است که روی آورن به خدا در هنگام مشکلات و بحران‌ها باعث آرامش و احساس رضایت در افراد می‌شود. ایمان به خدا  نگرانی، فشارهای روحی و تنش‌های زندگی روزمره را در انسان‌ها  کاهش می‌دهد.  
 
نتایج پژوهش ها نشان می‌دهد که زوج‌هایی که تقیدات مذهبی بیش‌تری دارند، سازگاری بیش‎تری در زندگی مشترک باهم دارند و باورهای مذهبی با تعهد اخلاقی بین زوجین همبستگی بالایی دارد.<ref>[https://www.sid.ir/paper/217634/fa عرب بافرانی و دیگران، «اثربخشی آموزش معنویت بر سازگاری زناشویی زوجین»، 1392ش، ص97و 98و 99.]</ref> خداوند آفریننده انسان است و به تمام ویژگی‌های مخلوق خود آگاهی دارد، بنابراین افراد با شناخت خدا، مخلوقات او، راه‌های ارتباط با خدا و دیگران می‌توانند در جایگاه درست انسانی خود قرار بگیرند و با کمک عقل مشکلات و ناسازگاری‌های ارتباط خود را حل کنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/70167/fa عصمت، «تاثیر خودشناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی»، 1383ش، ص9.]</ref>


=آموزش معنویت برای سازگاری زوجین=
=آموزش معنویت برای سازگاری زوجین=