بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
===تغییر هویت زن ایرانی=== | ===تغییر هویت زن ایرانی=== | ||
در سینمای دوران پیش از انقلاب برای تغییر هویت زن ایرانی تلاش میشد و این حرکت در سالهای اخیر، با هدف دگرگونی در جایگاه و هویت زن، ادامه پیدا کرده است. ازآنجاییکه طبقه مرفه در ایران، سبک زندگی خود را بر اساس الگوهای غربی بنا نهاده است؛ آداب رفتاری و عواملی نظیر اختلاط روابط زن و مرد و آداب معاشرت غیر اسلامی، به سرعت و از طریق بازتولید مداوم این فرهنگ در فیلمهای سینمایی مانند «سعادتآباد» که بر زندگی این طبقه تمرکز دارند، به طبقات پایینتر جامعه منتقل میشوند. به عنوان مثال، در یک جامعه عادی، همواره بخشی از زنان به دلایل استعدادهای ویژه، نیازهای مالی یا شرایط خاص، وارد جامعه میشوند. اما در سبک زندگی مدرن نمایش داده شده در این فیلمهای سینمایی، زن به حضور و کار در خارج از خانه تشویق و ترغیب میشود و در واقع، حضور بیرونی او در جامعه اصالت پیدا میکند. نمونهای از این موضوع در فیلم «سعادتآباد» قابل مشاهده است؛ تصمیم «لاله» برای سقط جنین و حمایت دوستان او که از ارزشهای مدرن پیروی میکنند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/2373078/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%A8-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B0%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%86%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF?utm_source=chatgpt.com «مخاطب با شخصیت مذهبی «سعادت آباد» همذاتپنداری نمیکند»، خبرگزاری مهر.]</ref> | در سینمای دوران پیش از انقلاب برای تغییر هویت زن ایرانی تلاش میشد و این حرکت در سالهای اخیر، با هدف دگرگونی در جایگاه و هویت زن، ادامه پیدا کرده است. ازآنجاییکه طبقه مرفه در ایران، سبک زندگی خود را بر اساس الگوهای غربی بنا نهاده است؛ آداب رفتاری و عواملی نظیر اختلاط روابط زن و مرد و آداب معاشرت غیر اسلامی، به سرعت و از طریق بازتولید مداوم این فرهنگ در فیلمهای سینمایی مانند «سعادتآباد» که بر زندگی این طبقه تمرکز دارند، به طبقات پایینتر جامعه منتقل میشوند. به عنوان مثال، در یک جامعه عادی، همواره بخشی از زنان به دلایل استعدادهای ویژه، نیازهای مالی یا شرایط خاص، وارد جامعه میشوند. اما در سبک زندگی مدرن نمایش داده شده در این فیلمهای سینمایی، زن به حضور و کار در خارج از خانه تشویق و ترغیب میشود و در واقع، حضور بیرونی او در جامعه اصالت پیدا میکند. نمونهای از این موضوع در فیلم «سعادتآباد» قابل مشاهده است؛ تصمیم «لاله» برای سقط جنین و حمایت دوستان او که از ارزشهای مدرن پیروی میکنند.<ref name=":5">[https://www.mehrnews.com/news/2373078/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%A8-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-%D8%B3%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF-%D9%87%D9%85%D8%B0%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%86%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF?utm_source=chatgpt.com «مخاطب با شخصیت مذهبی «سعادت آباد» همذاتپنداری نمیکند»، خبرگزاری مهر.]</ref> | ||
===تنزل مفهوم غیرت=== | ===تنزل مفهوم غیرت=== | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
در فیلم سینمایی «سعادتآباد»، سه زوج جوان به تصویر کشیده میشوند که هر یک با چالشهای خاص خود دست و پنجه نرم میکنند. روابط میان این زوجها سرشار از مشکلات و ناسازگاری به نمایش درآمده است؛ به طوری که هیچ یک از آنها از زندگی مشترک خود رضایت ندارند و به طور مداوم درگیر بحث و دعوا هستند. در روند داستان، شاهد درگیری، ناسزاگویی، کتککاری، خشونت و ناهنجاری در بستر خانواده هستیم.<ref name=":2" /> | در فیلم سینمایی «سعادتآباد»، سه زوج جوان به تصویر کشیده میشوند که هر یک با چالشهای خاص خود دست و پنجه نرم میکنند. روابط میان این زوجها سرشار از مشکلات و ناسازگاری به نمایش درآمده است؛ به طوری که هیچ یک از آنها از زندگی مشترک خود رضایت ندارند و به طور مداوم درگیر بحث و دعوا هستند. در روند داستان، شاهد درگیری، ناسزاگویی، کتککاری، خشونت و ناهنجاری در بستر خانواده هستیم.<ref name=":2" /> | ||
=== | ===دوقطبی مقید و غیرمقید، بار منفی نگاه سنتی و دینی=== | ||
فیلم «سعادتآباد»، دو قطب متفاوت از نظر ارزشی را در مقابل یکدیگر قرار میدهد. در یک سو، شخصیت «علی» قرار دارد که به ارزشهایی چون حلال و حرام، صداقت، تعهد به خانواده، اعتدال در معاش، فرزندآوری و عدم اختلاط زن و مرد اهمیت میدهد. در سوی دیگر، سایر شخصیتها به اموری مانند شرابخواری، روابط مختلط، فردگرایی، اولویت دادن به کار زن بر فرزندآوری و عدم تبعیت از مرد میپردازند که نشاندهنده عدم تقید آنها به ارزشهای سنتی و دینی است.<ref name=":3" /> | منتقدان معتقدند که فیلم «سعادتآباد»، دو قطب متفاوت از نظر ارزشی را در مقابل یکدیگر قرار میدهد. در یک سو، شخصیت «علی» قرار دارد که به ارزشهایی چون حلال و حرام، صداقت، تعهد به خانواده، اعتدال در معاش، فرزندآوری و عدم اختلاط زن و مرد اهمیت میدهد. در سوی دیگر، سایر شخصیتها به اموری مانند شرابخواری، روابط مختلط، فردگرایی، اولویت دادن به کار زن بر فرزندآوری و عدم تبعیت از مرد میپردازند که نشاندهنده عدم تقید آنها به ارزشهای سنتی و دینی است.<ref name=":3" /> | ||
کارگردان در این فیلم، شخصیت «علی» را با ظاهری متفاوت و روحیهای خشن به تصویر میکشد و او را فردی معرفی میکند که شعر نمیداند. در مقابل، شخصیت «لاله» که نماد فردی با ارزشهای مدرن و غیردینی است، اهل موسیقی، خوشمشرب و شاداب نشان داده میشود. این رویکرد کارگردان، به نوعی بارگذاری مثبت بر شخصیت «لاله» و بارگذاری منفی بر شخصیت «علی» از طریق دور کردن او از هنر و موسیقی تعبیر شده است.<ref name=":3" /> | کارگردان در این فیلم، شخصیت «علی» را با ظاهری متفاوت و روحیهای خشن به تصویر میکشد و او را فردی معرفی میکند که شعر نمیداند. در مقابل، شخصیت «لاله» که نماد فردی با ارزشهای مدرن و غیردینی است، اهل موسیقی، خوشمشرب و شاداب نشان داده میشود. این رویکرد کارگردان، به نوعی بارگذاری مثبت بر شخصیت «لاله» و بارگذاری منفی بر شخصیت «علی» از طریق دور کردن او از هنر و موسیقی تعبیر شده است.<ref name=":3" /> | ||
=== عدم بازتولید فرهنگ اصیل === | |||
به گفته منتقدان، فیلم «سعادتآباد» نیز مانند آثاری چون «جدایی نادر از سیمین»، «درباره الی»، «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» و «زندگی مشترک آقا و خانم محمودی» که عموماً در حوزه خانواده قرار میگیرند، مخاطب را به سمت یأس و سرخوردگی سوق میدهند و تحول مثبتی ایجاد نمیکنند. این رویکرد برای فرهنگ جامعه سازنده و مطلوب تلقی نمیشود. در سینمای ایران، گاه تا جایی پیش میرویم که حتی تصویر سنتی «مادر» که در آثار هنرمندانی چون علی حاتمی به نمایش گذاشته میشد، از ذهن مخاطب زدوده میشود؛ فرهنگ اصیل دیگر بازتولید نمیشود و مخاطب، انس ذهنی با فرهنگ ایرانی اسلامی به دست نمیآورد.<ref name=":5" /> | |||
=== عبور از خط قرمزهای سینما === | |||
در فیلم «سعادتآباد»، شخصیتها از خطوط قرمزی عبور میکنند که در سینمای ایران کمتر سابقه دارد. «لاله» پنهان از همسرش و با کمک دوستانش، اقدام به سقط جنین میکند. «بهرام» همچنان علاقه خود به «یاسی» را حفظ کرده و از فاش شدن آن نزد همسرش ابایی ندارد. خیانت آشکار «محسن» به همسرش و علنی کردن شرب خمر نیز فراتر از خطوط قرمز معمول در سینمای ایران است.<ref name=":1" /> | |||
=== طرح مسئله بدون تحلیل و ریشهیابی === | |||
مازیار میری، کارگردان فیلم «سعادتآباد»، در گفتگویی پس از اکران فیلم، اشاره کرده که قصدش از ساخت این اثر، صرفاً به تصویر کشیدن مشکلات بوده و نه تحلیل و واکاوی آنها. به گفته کارشناسان، همین رویکرد، پاشنه آشیل فیلم شده است. «سعادتآباد» از مرحله «طرح مسئله» فراتر نمیرود و به همین دلیل، نمیتواند انتظارات مخاطبی را که به دنبال اثری با نگاه اجتماعی و نقادانه است، برآورده کند. نتیجه این میشود که نیمه دوم فیلم، به خصوص یک ساعت پایانی، به فضایی خستهکننده تبدیل میشود و تمرکز بیننده از سیر اصلی داستان، به سوی جملات پراکنده حامد بهداد معطوف میگردد.<ref>[http://site.cinemacenter.ir/iran-cinema/movie-review-iran-/538-sadat-abad-review.html «تحلــيل و بــررسي فيــلم سعــادتآبــاد»، وبسایت سینما سنتر.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||