فریده مهدیان (بحث | مشارکت‌ها) |
فریده مهدیان (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
معمار ایرانی در چارچوب ساختار زندگی ایرانی و در بُعد مسکن جایگاه زن را مدنظر قرار داده است. برخی از عوامل ساختاری و ادراکات معنوی انسان از فضای معماری بر شکل حریم در معماری ایرانی مؤثر هستند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/10/23/2174108/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%DA%86%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%81%D8%B8-%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE% «قرآن چه راهکاری برای حفظ حریم خصوصی در خانه ارائه می‌دهد؟»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>هدف اصلی حریم خصوصی، کنترل تعامل اجتماعی بین مردان و زنان است. مفهوم محرمیت، بر طراحی بنا از طریق ایجاد حایل‌های کالبدی و سلسله‌مراتب فضایی در جهت حفظ زنان از دید بصری بیگانگان و برجسته شدن نقش و شخصیت زنان در خانواده تأکید دارد. به جهت تأثیر پررنگ حضور زنان در خانه و فضای الگومدار خانه‌های سنتی در ایران، حفظ حریم زنانه دارای اهمیت مضاعفی است.<ref>[http://www.isarpress.ir/1400/10/22/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/ «محرمیت در معماری»، وب‌سایت ایثارپرس.]</ref> به‌همین‌دلیل در طراحی یک خانه، زنان برای حفظ آرامش و البته کرامت و مصونیت در اولویت قرار می‌گیرند و با ایجاد مرز، مفهوم محرم و نامحرم را در سازه‌های مسکونی اعمال می‌کردند که این تفکیک فضاها نه برای زندانی کردن زنان، بلکه برای امنیت و آسایش آنها بود<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1497822 «بررسی رابطة حریم زنانه با معماری ایرانی- اسلامی»، وب‌سایت راسخون.]</ref> و زن در اندرونی چنین خانه‌ای، امنیت‌خاطر داشت. حفظ حریم، با طراحی ویژه در بخش‌های مختلف اجرایی می‌شد و یکی از دغدغه‌های تمام دوره‌ها در معماری بود و در تمام محیط‌ها، اعم از کاخ و دربارها، فضاهای مسکونی، مکان‌های معنوی و کاربری‌های اداری و تجاری امنیت ایجاد می‌کرد.<ref>[https://civilica.com/doc/1486170/ امین‌خندقی و همکاران، «واکاوی مؤلفه‌های ارتقاءدهندة حریم در معماری خانة مسکونی مقایسة تطبیقی دورة قاجار (خانة داروغه) و دورة معاصر (خانة اندرزگو)»، 1401ش، ص2.]</ref> | معمار ایرانی در چارچوب ساختار زندگی ایرانی و در بُعد مسکن جایگاه زن را مدنظر قرار داده است. برخی از عوامل ساختاری و ادراکات معنوی انسان از فضای معماری بر شکل حریم در معماری ایرانی مؤثر هستند.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/10/23/2174108/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%DA%86%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%81%D8%B8-%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE% «قرآن چه راهکاری برای حفظ حریم خصوصی در خانه ارائه می‌دهد؟»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>هدف اصلی حریم خصوصی، کنترل تعامل اجتماعی بین مردان و زنان است. مفهوم محرمیت، بر طراحی بنا از طریق ایجاد حایل‌های کالبدی و سلسله‌مراتب فضایی در جهت حفظ زنان از دید بصری بیگانگان و برجسته شدن نقش و شخصیت زنان در خانواده تأکید دارد. به جهت تأثیر پررنگ حضور زنان در خانه و فضای الگومدار خانه‌های سنتی در ایران، حفظ حریم زنانه دارای اهمیت مضاعفی است.<ref>[http://www.isarpress.ir/1400/10/22/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/ «محرمیت در معماری»، وب‌سایت ایثارپرس.]</ref> به‌همین‌دلیل در طراحی یک خانه، زنان برای حفظ آرامش و البته کرامت و مصونیت در اولویت قرار می‌گیرند و با ایجاد مرز، مفهوم محرم و نامحرم را در سازه‌های مسکونی اعمال می‌کردند که این تفکیک فضاها نه برای زندانی کردن زنان، بلکه برای امنیت و آسایش آنها بود<ref>[https://rasekhoon.net/article/show/1497822 «بررسی رابطة حریم زنانه با معماری ایرانی- اسلامی»، وب‌سایت راسخون.]</ref> و زن در اندرونی چنین خانه‌ای، امنیت‌خاطر داشت. حفظ حریم، با طراحی ویژه در بخش‌های مختلف اجرایی می‌شد و یکی از دغدغه‌های تمام دوره‌ها در معماری بود و در تمام محیط‌ها، اعم از کاخ و دربارها، فضاهای مسکونی، مکان‌های معنوی و کاربری‌های اداری و تجاری امنیت ایجاد می‌کرد.<ref>[https://civilica.com/doc/1486170/ امین‌خندقی و همکاران، «واکاوی مؤلفه‌های ارتقاءدهندة حریم در معماری خانة مسکونی مقایسة تطبیقی دورة قاجار (خانة داروغه) و دورة معاصر (خانة اندرزگو)»، 1401ش، ص2.]</ref> | ||
==رابطة محرمیت با حریم و ابعاد آن== | |||
محرمیت یک مفهوم ذهنی و حق فردی است که با ایجاد و رعایت حریم تجلی کالبدی و معنایی محقق می‌شود. حریم، ابزاری است که به افراد امکان می‌دهد بر اساس مفهوم ذهنی محرمیت خود، مرزهایی را در فضا ایجاد کنند. وقتی افراد به لحاظ ذهنی حس هویت‌مندی نسبت به جهان و دیگران پیدا می‌کنند، حریمی تعریف شده را برای خود متصور می‌شوند. این حریم، روابط افراد را بر اساس فاصله تعریف کرده و از ایجاد ازدحام و تراکم، که در تضاد با مفهوم حریم است، جلوگیری می‌کند. بنابراین، حریم به‌عنوان یک مؤلفة فیزیکی و مفهومی، تأمین‌کننده و بازتاب‌دهندة محرمیت است.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/521968/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%B1-%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B0%D9%87%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-% جعفرپور هادی‌کیاشری و همکاران، «واکاوی میزان اثرگذاری عناصر عینی و ذهنی بر حس «حریم» در فضای معماری»، 1401ش، ص21-20.]</ref> | |||
حریم خصوصی در خانه‌های سنتی ایران دارای ابعاد بصری و صوتی است.<ref group="دیدگاه">به ابعاد دیگر هم اشاره شود: حریم بصری، حرکتی، شنیداری بویایی</ref><ref>[https://www.sid.ir/paper/527459/fa کاظم‌زادة‌رائف و میردریکوندی، «بازشناسی چگونگی محرمیت در خانة سنتی ایرانی با تأکید بر مظاهر حریم خصوصی در عناصر معماری نمونة موردی: خانة رسولیان یزد»، 1399ش، ص4.]</ref> | حریم خصوصی در خانه‌های سنتی ایران دارای ابعاد بصری و صوتی است.<ref group="دیدگاه">به ابعاد دیگر هم اشاره شود: حریم بصری، حرکتی، شنیداری بویایی</ref><ref>[https://www.sid.ir/paper/527459/fa کاظم‌زادة‌رائف و میردریکوندی، «بازشناسی چگونگی محرمیت در خانة سنتی ایرانی با تأکید بر مظاهر حریم خصوصی در عناصر معماری نمونة موردی: خانة رسولیان یزد»، 1399ش، ص4.]</ref> | ||
===حریم بصری<ref group="دیدگاه">ابتدا باید یک تعریفی از حریم بصری ارائه شود. بدون عبارت شما اصلا گویا نیست. | ===حریم بصری<ref group="دیدگاه">ابتدا باید یک تعریفی از حریم بصری ارائه شود. بدون عبارت شما اصلا گویا نیست. | ||
