استایل راکر

استایل راکر؛ سبکی در مد و فشن با الهام از نگرش رایج در موسیقی راک.

استایل راکر، به‌عنوان نوعی مد غیررایج و غالباً خشن شناخته می‌شود و گرایش به موسیقی و هنر را در افراد نشان می‌دهد. این نوع استایل ضد فرهنگ بوده و بیانگر گرایش سیاسی-اجتماعی خاص است و نوعاً مورد پذیرش اقشار مختلف جامعه قرار نمی‌گیرد.

مفهوم‌شناسی

استایل راکر، مدی برگرفته از سبک موسیقی راک است. در قالب این نوع مد احساساتی همچون خشم و ناامیدی بیان می‌شود و نمادی از شور و غلیان جوانی است. به‌طور کلی راک بودن استایل، داشتن سبک خاص خود در پوشش و توجه نکردن به نظرات دیگران است.

خاستگاه

موسیقی راک برخاسته از فرهنگ آفریقایی-آمریکایی، در سال 1950م توانست نظر سفیدپوستان اروپایی را نیز به خود جلب کند. پس از جنگ جهانی دوم و عواقب ناشی از جنگ همچون مرگ عزیزان، ازدست‌دادن خانه و زندگی، مشکلات مالی سبب بروز افسردگی، ناامیدی و پرخاشگری به‌ویژه در بین جوانان شد. در این حین، ظهور سبک موسیقی راک، وسیله‌ای برای نشان‌دادن اعتراض، خشم و ناامیدی جوانان شد که از طریق ابزارهای موسیقی همچون گیتار الکتریک و با ضرباتِ پی‌درپی آهنگ به‌صورت تند و شدید و ایجاد هیجان بسیار نمایش داده می‌شد. این اعتراضات علاوه بر موسیقی، از طریق دیوارنگاری و نوشته‌ها و تصاویر اعتراضی چاپ‌شده روی لباس‌ها نیز بیان می‌شد که همین عامل، به یکی از اصلی‌ترین عناصر استایل راک تبدیل شد. بیشترین تأثیرگذاری استایل راک مربوط به دهۀ ۱۹۵۰ و 1960م است؛ در این زمان موسیقی راک با پاپ آمریکایی و بلوز ترکیب شد و هنرمندان موسیقی راک با پوشیدن استایل راک توانستند شهرت فراوانی کسب کنند. در پایان دهۀ شصت میلادی، زمانی که هنرمندان در اجرای موسیقی راک به مواد روان‌گردان روی آوردند، استایل راکر نیز به مد ضد فرهنگ تبدیل شد و در پی آن یونیفورم‌های نظامی پاره شده و به‌عنوان بیانیه‌ای علیه دخالت آمریکا در ویتنام تغییر کاربری دادند. در دهۀ 1970م اجراکنندگان نوعی از موسیقی راک، با ایجاد تفاوت در نوع پوشش و استفاده از موها و ریش‌های بسیار بلند، راک را به‌گونه‌ای خشن‌تر از قبل اجرا می‌کردند. از دهۀ 1990م ویژگی‌های بارز استایل راکر کم‌کم از میان رفت و تأثیرگذاری موسیقی راک در مد روند کاهشی پیدا کرد؛ زیرا سبک لباس‌های مردانه تغییر یافته و گیتارهای الکترونیک به‌وسیلۀ دستگاه‌های سینتی‌‌سایزر منسوخ شدند؛ ولی آثار آن هنوز هم بر جای مانده است.

موسیقی راک و استایل راکر

موسیقی راک ترکیبی از جریان‌های مختلف موسیقی مانند جاز، بلوز و کانتری است که ابتدا هنرمندان سیاه‌پوستِ طبقۀ متوسط آن را اجرا می‌کردند و پس ازآن هنرمندان بسیاری آن را گسترش دادند. با ورود راک به اروپا و به‌ویژه انگلستان، مد و موسیقی با هم آمیخته شدند و موسیقی راک زیرمجموعه‌های مختلفی پیدا کرد. تا دهۀ گذشته راک از گونه‌های موسیقی پرطرفدار به حساب می‌آمد که وارد سبک زندگی و پوشش مردم نیز شده بود؛ به‌گونه‌ای که استایل راکِ مردانه جزو سبک‌های پرطرفدار لباس به شمار می‌رفت. سبک اعتراضی در موسیقی راک و هیجان حاکم بر آن، در استایل و پوشش آن نیز ورود یافت و هنرمندان فعال در عرصۀ موسیقی راک در شکل‌گیری استایل و پوشش آن نیز تأثیر بسیاری داشتند. موسیقی راک به‌عنوان یک خرده‌فرهنگ، اثرات بسیاری بر انرژی و هیجان مخاطبان خود داشت و طرفداران بسیاری در سراسر جهان کسب کرد.

ویژگی‌های استایل راکر

استایل راکر وابسته به نوع موسیقی راک گونه‌های مختلفی دارد؛ اما در همۀ انواع آن از تیشرت‌های قدیمی و گشاد، کت چرمِ موتورسواری یا جین، شلوار جین یا چرم چسبان و پاره و بوت چرم حتی در تابستان و لباس‌هایی با الگوی حیوانات استفاده می‌شود. چرم مورد استفاده در این سبک از استایل، چرم خشن با زیپ‌های دندانه‌دار درشت و دکمه‌های فلزی بزرگ است. استفاده از شلوارهای فاق‌بلند، داشتن ظاهری ژولیده و لباس‌های رنگ‌ورورفته نیز از دیگر ویژگی‌های این استایل هستند. استفاده از طرح‌های هنری زیبا همچون گل‌دوزی‌ها در این سبک جایگاهی ندارند و به‌جای آن از سگک‌ها و گل‌میخ‌ها استفاده می‌شود. استایل راکر در گروه استایل‌های کژوال و غیر رسمی قرار می‌گیرد و نمی‌توان آن را استایل رسمی به حساب آورد.

انواع استایل راکر

با توجه به تعدد قالب‌های موسیقی راک همچون گاراژ راک، گِلَم راک، اسلاج متال، هارد راک، تِرَش متال و پانک راک، سبک‌های لباس پوشیدن مختلفی نیز متناسب با هر نوع به وجود آمد که با وجود تفاوت‌ در سبک لباس، نگرش راک در همۀ انواع آن مشترک است. پوشیدن سبک لباس راک برای نمایش دادن این نگرش کافی نیست. میل به متفاوت بودن و خودداری از ورود به یک قالب مشترک و پرهیز از هم‌رنگ دیگری شدن سبب شده انواع مختلفی از استایل راکر وجود داشته باشد؛ مثلاً برخی گروه‌های انگلیسی با کت و شلوار، گروه‌های گرانج با ظاهر نامرتب یا برخی دیگر با کاپشن‌های سیاه موتورسواری استایل راک خود را به نمایش می‌گذارند.

طرفداران استایل راکر

افرادی که به استایل راکر علاقه دارند، عموماً افرادی خشن و غیرقابل انعطاف و گاهی ترسناک به نظر می‌رسند؛ در حالی که ممکن است چنین نباشد. معمولاً علاقه‌مندان به موسیقی و هنر از این استایل استقبال می‌کنند. این استایل برای همۀ مخاطبان جذاب نیست و تنها افرادی با ویژگی‌های شخصیتی عصیانگر و سرکش که علاقه به پوشیدن لباس‌های خارج از عرف دارند، از این سبک استقبال کرده‌اند.

پیوند میان شخصیت و استایل راک

افرادی که در پوشش خود از استایل راک استفاده می‌کنند، معمولاً افرادی ریاست‌طلب و قدرت‌طلب، گریزان از قوانین و هنجارهای اجتماعی، رقابت‌طلب، خطرپذیر، سرسخت و مرموز هستند.

استایل راکر زنانه

در این استایل لباس‌هایی با سبک زنانه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و استفاده از لباس‌های چرم خشن باعث شده که این استایل مردانه به نظر برسد؛ اما زنان نیز می‌توانند عناصر زنانه را با این استایل ترکیب و آن را تعدیل کنند و استایل راکر زنانه بسازند. استفاده از شلوار یا شلوارک جین پاره یا زاپ‌دار از جمله عناصر استایل راکر زنانه است. تیشرت و پیراهن‌هایی با سایز بزرگ و آف شولدر با آرم یک گروه موسیقی راک و استفاده از خالکوبی و پیرسینگ استایل راکر زنانه ایجاد می‌کند. پوشیدن روسری یا شال نیز می‌تواند استایلی زیبا برای زنان ایجاد کند.

رنگ‌های مورد استفاده در استایل راکر

در استایل راکر، رنگ سیاه بر سایر رنگ‌ها غلبه دارد؛ اما از گسترۀ رنگ‌های خاکستری و نقره‌ای نیز استفاده می‌شود. البته قانونی برای استفاده نکردن از سایر رنگ‌های کلاسیک و سنگین وجود ندارد.

اکسسوری‌های استایل راکر

در این استایل از اکسسوری‌های قدیمی استفاده می‌شود و زیورآلات جدید در این استایل جایی ندارند. در استایل راکر از گردنبند طرح جوکر (جمجمه)، گردنبندهای استیل، زول و ضخیم و بعضاً نقره، انگشترهای بزرگ در رنگ‌بندی تیره، لاک ناخن، دستمال گردن به‌عنوان دست‌بند، دست‌بندهای چرمی تزیین شده با بدلیجات متنوع و کمربندهای سگک به‌شکل جمجمه یا میخ‌دار و پرچ‌دار استفاده می‌شود. در این استایل تعداد زیادی اکسسوری مانند دست‌بند و انگشتر در کنار هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. از کفش‌های نظامی، پوتین و کتانی که دارای فلزات تزئینی باشند یا کفش‌های دکتر مارتین برای استایل راکر استفاده می‌شود.

نقش رسانه‌ها در گسترش سبک راکر

در دهۀ پنجاه میلادی با باز شدن پای تلویزیون در سبک زندگی‌ مردم، استایل و سبک پوشش هنرمندان و بازیگران مورد توجه و تقلید مردم قرار گرفت. ورود گروه‌های موسیقی راک به تلویزیون با لباس‌های مخصوص، سبب تغییر اساسی در پوشش طرفداران آنها شد. سبک پوشش بازیگران سینما نیز نوع پوشش جوانان را تحت تأثیر خود قرار داد.

نحوۀ ورود موسیقی و استایل راک به ایران

پس از ده سال از تولد موسیقی راک در آمریکا و کشورهای غربی، این سبک از موسیقی وارد ایران شد. خوانندگان بسیاری شروع به بومی‌سازی آن کردند و چند آهنگ راک تولید و روانۀ بازار کردند که با استقبال خوبی مواجه شد. در موسیقی راک ایرانی از برخی سازهای سنتی نیز در کنار گیتار بیس و الکتریک استفاده می‌شد، به همین دلیل سبک جدیدی از راک موسوم به راک ایرانی تولید شد. پس از انقلاب اسلامی ایران به مدت بیست سال، تولید و پخش موسیقی راک غیرمجاز دانسته می‌شد. در اواخر دهۀ هفتاد شمسی، مجوز ضبط و پخش موسیقی راک آزاد اعلام شد؛ اما به‌دلیل تخلفات برخی گروه‌های راک، اعضای گروه‌های آن به‌عنوان شیطان‌پرست و افرادی ناهنجار در اذهان مردم جای گرفتند؛ این امر سبب شد موسیقی راک ذیل موسیقی پاپ و نه به‌صورت مستقل شناخته شود. با گذشت زمان و تولید سبک هوی متال از راک، این سبک موسیقی در میان جوانان محبوب شد و در دهۀ هشتاد شمسی فرهنگ پوشش و رفتار طرفداران موسیقی راک مورد علاقۀ جوانان ایرانی قرار گرفت. این دوره، دورۀ طلایی موسیقی راک در ایران است. در این دوره کنسرت‌های از موسیقی راک به‌صورت زیرزمینی و برخی نیز مجوزدار برگزار و با استقبال جوانان روبه‌رو شد. در دهۀ نود شمسی، با افزودن موسیقی سنتی به راک، الفاظ و تکه‌کلام‌ها و گویش‌های محلی ایرانی نیز وارد موسیقی راک شد و تغییراتی در راک ایرانی این دوره به وجود آمد. موسیقی راک، عناصر فرهنگی متفاوتی با فرهنگ جامعه ایرانی دارد که مورد استقبال عموم مردم قرار نمی‌گیرد.

استایل راکر خوانندگان راک ایرانی

هنرمندان راک ایرانی، معمولاً پوشش تیره‌رنگ با کت و شلوارهای چرم، کت‌های بلند، استایل کژوال با شلوار و پیراهن‌های جین مردانه و مدل موهایی بلند و فر به‌صورت باز یا جمع شده به حالت آشفته دارند.

چالش‌های استایل راکر

• استفاده از استایل راکر به‌دلیل تفاوت‌های بسیاری که با پوشش رایج افراد دارد، موجب جلب توجه و نگاه افراد بسیاری می‌شود. در این استایل از عناصری استفاده می‌شود که مورد پذیرش جامعه نیست؛ به‌عنوان مثال استفاده از گوشواره‌های بزرگ و کوچک برای مردان.

• مد راکر پیرو سبک موسیقی راک، سبب برانگیخته شدن افراد، رفتارهای غیرمنطبق با هنجارهای اجتماعی و نگرش‌های سرکشانه شده است که افراد به‌واسطۀ آن از هنجارهای اجتماعی رها می‌شوند؛ جنبش‌های سیاسی و ضد فرهنگی ترتیب می‌دهند؛ اعتراضات خود را فریاد می‌زنند و وضعیت و قوانین موجود را به چالش می‌کشند. این سبک علاوه بر موسیقی و مد، هنر و حتی زبان را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
• تورم و بیکاری و جنگ ویتنام در اواخر دهۀ ۶۰ و 70 میلادی، در موسیقی آن زمان وارد شد؛ سپس با گسترش موسیقی راک کم‌کم محتوای آن از مسائل روزانه و واقعیات زندگی فاصله گرفته و پس از مدتی به انحراف و فساد دچار شد. با به‌وجود آمدن سبک‌ بلک متال از راک، از سال‌های 1990م به بعد آمار خودکشی در گروه‌های راک و در میان طرفداران آنها به‌شدت افزایش یافت.

منابع

• آریان، الهام، «معرفی استایل راکر»، وب‌سایت تک-تیشرت، تاریخ درج مطلب: 3 مهر 1402ش.
• اسماعیلی، عباس، «آشنایی با استایل راک و سایر سبک‌های مشابه»، وب‌سایت ژومنت، تاریخ بازدید: 15 اسفند 1402ش.
• «آشنایی با استایل راک مردانه+تصویر»، پویااندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر، تاریخ بازدید: 14 اسفند 1402ش.
• «بررسی استایل راکر»، وب‌سایت هفتۀ مد تهران، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1402ش.
• «بررسی تأثیر مد و موسیقی بر یکدیگر، چه کسی عشق را مشکی کرد؟»، وب‌سایت هیچ، تاریخ درج مطلب: 17 فروردین 1402ش.
• «جنگ نرم و مهندسی موسیقی زیرزمینی در ایران»، فارس‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 12 اسفند 1390ش.
• «چگونه استایل راک داشته باشیم؟»، ترجمۀ نسرین لیری، وب‌سایت رزمد، تاریخ درج مطلب: 3 مهر 1399ش.
• «سبک Rocker chic»، وب‌سایت صاحواستایل، تاریخ درج مطلب: 8 آذر 1400ش.
• «سینتی سایزر»، وب‌سایت تهران‌ملودی، تاریخ بازدید: 13 اسفند 1402ش.
• «شخصیت‌شناسی از روی لباس»، وب‌سایت ای‌سنج، تاریخ درج مطلب: 10 مهر 1402ش.
• شکری، رسول، «موسیقی راک در ایران (راک ایرانی)»، وب‌سایت اسکال‌شاپ، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• «لباس یقه قایقی یا آف شولدر چیست؟»، وب‌سایت بانی مد، تاریخ درج مطلب: 3 شهریور 1401ش.
• «مد و استایل راکر چیست؟ چگونه تیپ راکر داشته باشیم؟»، مجلۀ وقت مد، تاریخ درج مطلب: 28 فوریه 2022.
• «معرفی استایل راکر»، ساعدنیوز، تاریخ درج مطلب: 9 اسفند 1400ش.
• «نکات استایل راک زنانه»، مرکز آموزش خانۀ صنعت و معدن ایرانیان، تاریخ درج مطلب: 19 مهر 1401ش.
• وحدتی، دلارام، «همه چیز دربارۀ استایل راک»، وب‌سایت تولید پوشاک اندیشۀ توس، تاریخ درج مطلب: 19 مهر 1402ش.
• «همۀ خواننده‌های راک در ایران+ عکس»، پورتال اینترنتی پارس‌ناز، تاریخ بازدید: 16 اسفند 1402ش.
• “Rock and Roll: More than a Sound, It's a Revolution”, graygroupinternational, Date of Upload: 3 March 2024.
• “Rock Clothing: How Rock Stars Changed Fashion Forever”, seerocklive website, Date of Upload: 19 November 2020.