سعادتآباد (فیلم سینمایی)
سعادتآباد (فیلم سینمایی)؛
معرفی فیلم سعادتآباد
نام‌گذاری فیلم سعادتآباد
نام فیلم «سعادتآباد» به‌طور مستقیم به محله‌ای اشاره دارد که داستان در آن می‌گذرد و فیلمساز نیز با نشان دادن تابلوی سعادتآباد در ابتدای فیلم و برگزاری مهمانی در همان‌جا، این تأکید را پررنگ کرده است. سعادتآباد در ذهن مخاطب به‌عنوان محله‌ای شناخته می‌شود که نامش با طبقه متوسط گره خورده است.[۱] این نام‌گذاری، اقدامی نمادین از سوی کارگردان است که با تأکید بر موقعیت مکانی داستان، به نقد صریح طبقه متوسط جدید در ایران دهه ۱۳۸۰ش می‌پردازد. مازیار میری در گفت‌وگویی با ماهنامه فیلم (شماره ۴۳۴) توضیح داده که طبقه متوسط جدید برخلاف طبقه متوسط ریشه‌دار پیشین، بدون اصالت و ریشه به‌وجود آمده و بر پایه فرصت‌طلبی و صعود اجتماعی بی‌اعتنا به فرهنگ و اخلاق شکل گرفته و دروغ و پنهان‌کاری در آن نهادینه شده است.[۲]
از سوی دیگر، عنوان فیلم به طور ضمنی، با معنای لغوی خود (محله‌ای پر از سعادت یا افراد سعادتمند) در تضاد کامل است. این تناقض، نوعی وارونگی معنایی را القا می‌کند؛ زیرا اهالی محله «سعادتآباد»، به هیچ وجه سعادتمند به نظر نمی‌آیند و آنچه فیلم به تصویر می‌کشد، دقیقاً برعکس معنای ظاهری عنوان است.[۳]
عوامل فیلم سعادتآباد
کارگردان
مازیار میری، کارگردان سینما، با ساخت اولین فیلم بلند خود، «قطعه ناتمام» در سال ۱۳۷۹، نامزد جوایز بین‌المللی متعددی از جمله جایزه گوی بلورین جشنواره فیلم کارلووی واری شد. او در ادامه با ساخت فیلم‌های درام و اجتماعی مانند «به آهستگی»، «سعادت آباد» و «حوض نقاشی» توانست جایگاه خود را تثبیت کند. از دیگر آثار او می‌توان به «سارا و آیدا»، «فرات»، «کتاب قانون» و سریال نمایش خانگی «خسوف» اشاره کرد.[۴]
نویسنده
امیر عربی، نویسنده فیلم سینمایی "سعادت آباد"، فعالیت حرفه‌ای خود را از تلویزیون و با سریال "گاوصندوق" به کارگردانی مازیار میری آغاز کرد. از دیگر آثار برجسته او می‌توان به سریال "ساخت ایران 2"، "دردسرهای عظیم 2" و فیلم‌های "سارا و آیدا"، "آخرین بار کی سحر را دیدی؟" و "یک عاشقانه ساده" اشاره کرد.[۵]
بازیگران
در فیلم "سعادتآباد"، بازیگرانی همچون لیلا حاتمی در نقش «یاسی»، مهناز افشار در نقش «لاله»، هنگامه قاضیانی در نقش «تهمینه»، حسین یاری در نقش «بهرام»، امیر آقایی در نقش «علی» و حامد بهداد در نقش «محسن» به ایفای نقش پرداخته‌اند.[۶]
داستان فیلم سعادتآباد
داستان فیلم «سعادتآباد» از شبی آغاز می‌شود که یاسی، برای برگزاری جشن تولد همسرش محسن، در تلاش است تا به این بهانه، کدورت‌های اخیر بین خودشان را از میان بردارد. او دو زوج از دوستان خانوادگی، که همکاران محسن نیز هستند را برای شرکت در این مهمانی دعوت کرده است. در یک نگاه کلی این فیلم برشی از زندگی «یاسی و محسن»، «لاله و علی» و «تهمینه و بهرام» را به تصویر می‌کشد که هر کدام با مشکلات و رازهای پنهان خود دست و پنجه نرم می‌کنند.[۲]
لاله، یکی از دوستان یاسی، بدون اطلاع همسرش، ویزای یک ماموریت کاری سه‌ماهه به آلمان را تهیه کرده و سقط جنین انجام داده است. یاسی، محسن، بهرام و تهمینه همگی در تلاشند تا این راز را از علی پنهان نگه دارند، اما علی که فردی متعصب و شکاک به تصویر کشیده شده، به تماس‌های لاله و تهمینه مشکوک شده و در صدد کشف حقیقت برمی‌آید. از سوی دیگر، بهرام و تهمینه نیز در زندگی مشترک خود به مشکل خورده‌اند و در آستانه جدایی هستند، اما قصد دارند این موضوع را موقتاً از بقیه پنهان کنند. به نظر می‌رسد بهرام به خاطر مسائل مالی و موقعیت اجتماعی، با تهمینه ازدواج کرده است. تهمینه که از این موضوع آگاه است و از رفتارهای همسرش رنج می‌برد، مصرانه و برخلاف میل بهرام، خواهان طلاق است.[۲]
ورود محسن به مهمانی با خبری ناخوشایند همراه است؛ محموله کالاهایش به ارزش یک میلیارد تومان در حین ترانزیت از بین رفته و همین امر باعث می‌شود که او رفتاری تند با یاسی و مهمانان داشته باشد. اما طولی نمی‌کشد که خبر بازگشت کالاها و کاهش ضرر به دویست میلیون تومان، او را نیز به فضای مهمانی بازمی‌گرداند. با این حال، تماس‌های تلفنی مشکوک و پنهانی محسن و دیگر مهمانان در طول شب، به تدریج اختلافات را شعله‌ور کرده و پرده از روابط پنهان و رازهایی برمی‌دارد که تا آن زمان مخفی مانده بودند؛ از جمله رابطه پنهانی محسن با پرستار دخترش.[۲] این افشاگری‌ها، مهمانی را به نقطه‌ای بی‌بازگشت می‌کشاند. در پایان، نمایش زندگی آشفته و پر اختلاف این سه زوج و نیز تنهایی و سردرگمی هر شش شخصیت، به ویژه یاسی و لاله، عملاً این ایده را در ذهن مخاطب شکل می‌دهد که راهی جز طلاق احساسی پیش روی این روابط نیست.[۷]
محور فیلم
فیلم «سعادتآباد» با محوریت مناسبات و چالش‌های طبقه متوسط ایران، بحران‌های اخلاقی این طبقه را به تصویر می‌کشد. دروغ، پنهان‌کاری، خیانت، دورویی، روزمرگی و افسردگی، از جمله بزرگ‌ترین معضلاتی هستند که این فیلم به آن‌ها پرداخته و ریشه آن‌ها را در لایه‌های پنهان زندگی افراد این طبقه واکاوی می‌کند. طبقه متوسط که از انقلاب مشروطه تا حوادث پس از انتخابات ۸۸ نقش پررنگی در تحولات سیاسی اجتماعی ایران داشته، اخیراً مورد توجه بسیاری از فیلمسازان قرار گرفته است. آثاری چون «چهارشنبه سوری»، «کنعان»، «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» نیز به پیچیدگی‌ها و اشتراکات این قشر پرداخته‌اند. علی‌رغم این‌که طبقه متوسط از نظر اقتصادی، اجتماعی و تحصیلی به ثبات نسبی و آرامش خاطر دست یافته است، اما به شدت با چالش‌های اخلاقی مواجه است.[۸]
محور اساسی داستان «سعادت آباد» در مورد پیگیری تلخ و نابخردانه سعادتی ناموجود است که تنها پوسته و ویترینی خوش آب و رنگ از آن حاصل شده است. سعادتی که از درون پوسیده است و پی‌ریزی غلط و مبتنی بر دروغ و تزویر آن منجر به ترک خوردن و متلاشی شدنش شده است.
جوایز و نامزدی‌ها
فیلم سینمایی «سعادتآباد» در بیست‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر در سال ۱۳۸۹ش به نمایش درآمد. این اثر سینمایی، تنها موفق به کسب یک سیمرغ بلورین در بخش «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» برای مهناز افشار شد که تنها نماینده فیلم «سعادتآباد» در فهرست نامزدهای آن دوره از جشنواره فیلم فجر بود.[۲]
همچنین، «سعادتآباد» در پانزدهمین جشن سینمای ایران، در هفت رشته از جمله «بهترین فیلم»، «بهترین فیلمنامه»، «بهترین بازیگر نقش مکمل مرد» (حسین یاری)، «بهترین فیلمبرداری»، «بهترین تدوین» و «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» (نامزدی برای مهناز افشار و هنگامه قاضیانی) نامزد دریافت جایزه شد. از میان این نامزدی‌ها، این فیلم توانست تندیس «بهترین تدوین» را از آن خود کند. همچنین، در پنجمین جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی، دو دیپلم افتخار در رشته‌های «بهترین بازیگر نقش مکمل مرد» به امیر آقایی و «بهترین فیلمنامه» به امیر عربی اهدا شد. علاوه‌بر‌این، «سعادتآباد» در همین مراسم، نامزد جوایز «بهترین فیلم»، «بهترین تدوین»، «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» (مهناز افشار) و «بهترین بازیگر نقش اول مرد» (حامد بهداد) نیز بود.[۲]
میزان فروش و مخاطبین فیلم سعادتآباد
فیلم سینمایی «سعادتآباد» از تاریخ ۲۰ مهر ۱۳۹۰ش در سینماهای کشور به اکران عمومی درآمد. این اثر با جذب مخاطب بالای ۴۸۰ هزار نفر و ثبت فروشی بالغ بر یک میلیارد و سیصد میلیون تومان، توانست رتبه ششم را در میان پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ترین فیلم‌های همان سال به خود اختصاص دهد.[۲]
واکنش‌ها و حواشی فیلم سعادتآباد
واکنش مثبت
به گفته منتقدان، برگ برنده فیلم سعادتآباد، پس از ایده و خط داستانی قابل لمس آن، شیوه کارگردانی مازیار میری و اجرای متناسب و قابل توجه گروه بازیگرانش است.[۹] برخی منتقدان، «سعادتآباد» را بهترین فیلم در کارنامه مازیار میری دانسته‌اند و آن را اثری عنوان کرده‌اند که فرم و محتوا به خلق یک اثر اجتماعی پرداخته‌اند.[۱۰]
واکنش منفی
فیلم «سعادتآباد» از سوی برخی منتقدان، با واکنش‌های منفی مواجه شده است. یکی از انتقادات این است که فیلم هیچ الگوی مناسبی از خانواده و زندگی سالم زناشویی ارائه نمی‌دهد و این نوع بازنمایی می‌تواند ذهنیت نامطلوبی در مخاطب ایجاد کند.[۱۱] همچنین، این فیلم در اوایل اکران خود، نتوانسته رضایت مخاطبان عام را جلب کند و بسیاری از آن‌ها پس از تماشای فیلم، ناراضی بوده‌اند. برخی نیز معتقدند که مازیار میری در این اثر، در حد و اندازه‌های همیشگی خود ظاهر نشده و با پرداختن به موضوعاتی نظیر خیانت و پنهان‌کاری، فیلمی مشابه آثار اصغر فرهادی ساخته است.[۷]
پیام‌های اجتماعی فیلم
دیدگاه‌ها دربارهٔ فیلم سعادتآباد
پانویس
- ↑ «کافه فیلم : قسمت بیستم + پنج : تخیلی ترین قسمت{فیلم سوم (سینمای ایران ) : سعادت آباد }»، وب‌سایت طرفداری.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ «فیلم سعادت آباد؛ کشتی به‌گل‌نشسته طبقه متوسط!»، وب‌سایت فیلیمو.
- ↑ نبوی‌زاده نمازی، سید وحید و مولودی، امیرسعید، خیانت زناشویی در فیلم‌های سینمای ایران، 1398ش، ص 101.
- ↑ «بیوگرافی مازیار میری | از «حوض نقاشی» تا نبرد با سرطان»، خبرگزاری اصفهان امروز.
- ↑ «امیر عربی»، وب‌سایت منظوم.
- ↑ «سعادت آباد (1389)»، وب‌سایت منظوم.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «مروری بر فیلم «سعادت آباد»؛ طبخ غذای چینی در محیطی اندوهگین»، وب‌سایت بیتوته.
- ↑ «سعادت آباد: گورستان زناشویی!»، وب‌سایت برترین‌ها.
- ↑ «سرگشتگان»، وب‌سایت فیلیمو.
- ↑ «نشست نقد و بررسي سعادت آباد برگزار شد»، وب‌سایت فرارو.
- ↑ «نقد و بررسی فیلم سعادتآباد»، وب‌سایت کدومو.