بیبندوباری
بیبندوباری؛ عدم پایبندی به آداب‌و‌رسوم و مقررات دینی و اجتماعی. بیبندوباری، یکی از پدیده‌های نابهنجار جوامع بشری است که فرد، خانواده و جامعه را به انحراف و سقوط می‌کشاند. برخی، آزادی را با عدم پایبندی به مقررات دینی و اجتماعی، اشتباه می‌گیرند. راهکارهای پرهیز از بیبندوباری می‌تواند فرد و جامعه را از این آسیب اجتماعی نجات دهد.
مفهوم‌شناسی
بی‌بندوبار در لغت به‌معنای لاابالی، بی‌قید،[۱] شلخته، لاقید، ولنگار و یالانچی است.[۲] بی‌بندوبار صفت کسی است که پایبند به آداب‌و‌رسوم و مقررات اجتماعی نباشد.[۳]
تفاوت آزادی و بیبندوباری
تفاوت آزادی و بیبندوباری در رعایت امنیت، احترام و حقوق دیگران است، در آزادی، افراد ضمن آسودگی در گفتار و رفتار، به امنیت، حقوق و احترام افراد توجه دارند؛ در حالی که در بیبندوباری این موارد در نظر گرفته نمی‌شود.[۴]
انواع بیبندوباری
بیبندوباری فکری
کسانی که مبتلا به بیبندوباری فکری هستند، در انتخاب مدارک و نحوۀ استدلال خود حساسیت و دقت نظر ندارند و بدون تحقیق کافی اظهارنظر می‌کنند؛ لذا خطاهای‌شان بسیار زیاد است.[۵]
بیبندوباری اخلاقی
فردی که در رفتار و گفتار خود منافع و مرزهای دیگران را نادیده می‌گیرد، بی‌بندوبار اخلاقی است. رعایت اخلاق و پایبندی به اصول در تصمیم‌گیری‌های این افراد راه ندارد. این افراد اشتباهات خود را با راه‌های مختلف توجیه می‌کنند و انتقادات وارده را با بداخلاقی جواب می‌دهند.[۶]
بیبندوباری جنسی
بیبندوباری جنسی، زمانی شکل می‌گیرد که لذت و کامیابی‌های جنسی از خانواده و همسر قانونی و شرعی به غیر راه پیدا کند و محیط‌های اجتماعی مهیای انواع بهره‌برداری‌های جنسی اعم از نظری و لمسی باشند و افراد آزادانه از این محیط‌ها استفاده کنند.[۷] بیبندوباری جنسی باعث از خودبیگانگی و تضعیف امر قدسی می‌شود. روابط جنسی افراد بی‌بندوبار فاقد حس عشق، معنا و تعلقات احساسی است و تنها در لذت جسمی خلاصه می‌شود. این امر بدون توقع و الزام خاصی از سوی طرفین رابطه و همواره بااحساس حسرت همراه است.[۸]
رابطۀ سن ازدواج و بیبندوباری جنسی
تحقیقات نشان داده است بین سن ازدواج و مشکلاتی اعم از روابط نامشروع، ارضاء نامشروع، بدپوششی و بیبندوباری و جرایم خشن جنسی ارتباط معناداری وجود دارد. بر این اساس، با افزایش سن اردواج شاخص‌های ناهنجاری‌های اخلاقی افزایش خواهد یافت.[۹]
عوامل بیبندوباری
لقمۀ حرام
از عواملی که می‌تواند سبب نابودی اصول اخلاقی انسان شود، لقمۀ حرام است. اگر درآمد خانواده از راه نامشروع باشد، شیطان در نطفۀ فرزندان آنان رخنه خواهد کرد و این فرزند به بیبندوباری و فساد گرایش پیدا می‌کند.[۱۰]
خانوادۀ ناسالم
در جامعه‌ای که خانواده از سلامت برخوردار نیست، ارزش‌های اخلاقی نیز در آن به انحراف کشیده می‌شود.[۱۱]
همنشین ناسالم
طبق نظر جامعه‌شناسان، بسیاری از رفتارهای انحرافی در انسان از جمله بیبندوباری جنسی، اکتسابی و قابل سرایت به دیگران است.[۱۲]
نفوذ کشورهای استعماری
یکی از راه‌های نفوذ کشورهای استعماری بر جوامع اسلامی، رواج دادن بیبندوباری اخلاقی و جنسی است.[۱۳]
کتاب‌ها و فیلم‌های نامناسب
خواندن بعضی از کتاب‌ها سبب برانگیخته‌شدن شهوات و بی‌قیدی به قوانین پاکدامنی و اخلاق می‌شود و موجبات بی‌ایمانی و ولنگاری را فراهم می‌کند. مشاهدۀ فیلم‌های غیراخلاقی نیز انسان را به بیبندوباری سوق می‌دهد.[۱۴]
امیدواری نابه‌جا
اگر امیدواری انسان از حد بگذرد و توقع نابه‌جا به رحمت الهی داشته باشد، بی‌پروا و بی‌بندوبار خواهد شد.[۱۵]
عواقب بیبندوباری
بیبندوباری سبب پشیمانی، افسردگی، آشفتگی و عادی شدن ولنگاری در جامعه می‌شود.[۱۶] همچنین بی‌قیدی اخلاقی می‌تواند در زندگی دیگران اثرگذار باشد و منجر به بدبینی آنان شود؛ به‌عنوان مثال شوپِنهاوِر (1788-1860م) فیلسوف آلمانی، از معروف‌ترین فلاسفۀ بدبین است که عاشق شدن مادرش به مردی غریبه، موجب بدبینی او به زنان شد تا جایی که تا آخر عمر ازدواج نکرد.[۱۷]
کنترل و تعدیل مسائل جنسی
اسلام، کنترل و تعدیل مسائل جنسی را به عهده می‌گیرد و با تدابیر اصولی زمینه‌های بیبندوباری را متوقف می‌کند. دین اسلام تأکید می‌کند که افراد از بیبندوباری دوری کنند و زمینۀ انحراف دیگران را هم فراهم نکنند.[۱۸]
راهکارهای پرهیز از بیبندوباری جنسی
پایبندی به ارزش‌های دینی
پایبندی به قوانین دینی، انسان را از بی‌بندوباری‌ها و فحشا باز می‌دارد، حیات دنیوی وی را معنادار می‌کند و بر اساس آیۀ 31 سورۀ نساء، خداوند به‌واسطۀ اعراض از گناهان بزرگ، گناهان اندک انسان را از بین می‌برد و وی را به جایگاه باارزشی وارد می‌کند.[۱۹]
التزام به قواعد اخلاقی
شکوفایی انسانیت در گرو التزام به ارزش‌های اخلاقی است[۲۰] و قواعد اخلاقی همواره از قوی‌ترین عوامل بازدارنده از بی‌بندوباری‌های جنسی در جوامع بوده است.[۲۱]
بیبندوباری در جهان
ولنگاری اخلاقی از جمله چالش‌های بزرگ جهان است. بی‌بندوباری‌هایی مانند شهوت‌رانی، همجنس‌بازی، شراب‌خواری، تجاوز به حقوق دیگران، از هم‌گسیختگی خانواده و از بین بردن شخصیت واقعی زن، از جملۀ بی‌بندوباری‌های شایع و فراگیر در جهان امروزی است.[۲۲] رهبر انقلاب اسلامی ایران، ضمن نقد آمریکا و انگلیس در به‌رسمیت شمردن همجنس‌گرایی، آن را باعث نابودی خانواده در غرب می‌داند.[۲۳] بیبندوباری جنسی در کشوری مانند سوئد تا جایی پیش رفته است که 57 درصد فرزندان حاصل رابطۀ نامشروع هستند و بیبندوباری جنسی و اخلاقی در آمریکا به اوج خود رسیده است.[۲۴]
پانویس
- ↑ معین، فرهنگ فارسی معین، ذیل واژۀ بی‌بندو بار، وب‌سایت واژه‌یاب.
- ↑ واژگان مترادف و متضاد، ذیل واژۀ بی‌بندو بار، وب‌سایت واژه‌یاب.
- ↑ عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژۀ بی‌بندوبار وب‌سایت واژه‌یاب.
- ↑ سلطانی مجد، «تفاوت آزادی و بیبندوباری- خود ارضایی و حرف بالا و پایین آن»، پایگاه اطلاع‌رسانی تنظیم خانواده.
- ↑ امامی، فرهنگ قرآن: تبیین اصطلاحات قرآن از منظر تفسیر و روایات، 1389ش، ج۲، ص۱۳۶.
- ↑ «علت بی بند و باری اخلاقی و راه‌های مقابله با آن را می‌شناسید؟»، وب‌سایت همراهتم.
- ↑ کارگزار،«روابط، از منظر دین و اخلاق»، وبلاگ کارگزار.
- ↑ همیلتون، «بی بندوباری جنسی، خیانت به آزادی است»، وب‌سایت پژوهه.
- ↑ پیرحاجاتی و نادرپور،«بررسی رابطۀ بین سن ازدواج با ناهنجاری‌ها»، 1399ش، ص33.
- ↑ هادوی و دهقانی،«آثار مال حرام بر تربیت با تأکید بر آیات و روایات»، 3139ش، ص663و667.
- ↑ جهانیانی،«نقش ازدواج در سلامت روان جوانان»،1386ش، ص46و47.
- ↑ واصفیان،« شناسایی عوامل مؤثر در انحرافات جنسی زنان ازدیدگاه مردان و زنان(مطالعۀ موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان)»، 1388ش، ص152.
- ↑ مکارم شیرازی، «بیبندوباری»، وب‌سایت آیین رحمت.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، 1376ش، ج۲۲، ص۱۹۶.
- ↑ دلشاد تهرانی، سیرۀ نبوی «منطق عملی»، 1383ش، ج۱، ص۲۰6.
- ↑ همیلتون، «بی بندوباری جنسی، خیانت به آزادی است»، وب‌سایت پژوهه.
- ↑ علیزاده، اخلاق اسلامی، 1389ش، ص۸۵.
- ↑ «نگاه حرام»، وب‌سایت ویکی فقه.
- ↑ انصاریان، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، 1383ش، ص۲۴۸.
- ↑ «رعایت اصول اخلاق اسلامی منجر به تکوین شخصیت فرد است.»، خبرگزاری بین‌المللی قران کریم.
- ↑ همیلتون، «بی بندوباری جنسی، خیانت به آزادی است»، وب‌سایت پژوهه.
- ↑ «پیامدهای غفلت انسان از شناخت خود/ ریشه‌یابی بحران اخلاقی و معرفتی»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «پایتخت بحرانهای جنسی جهان»، خبرگزاری مشرق.
- ↑ تراشیون، «غرب در مدیریت بیبندوباری، فساد و فحشا ناتوان شده است»، خبرگزاری مهر.
منابع
- امامی، عبدالنبی، فرهنگ قرآن: تبیین اصطلاحات قرآن از منظر تفسیر و روایات، قم، مطبوعات دينی، 1389ش.
- انصاریان، حسین، تفسیر و شرح صحیفه سجادیه، قم، دارالعرفان، 1383ش.
- «پایتخت بحرانهای جنسی جهان»، خبرگزاری مشرق، تاریخ درج مطلب: 7 شهریور 1391ش.
- «پیامدهای غفلت انسان از شناخت خود/ ریشه‌یابی بحران اخلاقی و معرفتی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب:14 تیر 1392ش.
- پیر حاجاتی، محمد، نادر پور، محمدرضا، «بررسی رابطۀ بین سن ازدواج با ناهنجاری‌های اخلاقی در بین جوانان شهر خرم‌آباد»، نشریۀ مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری، شمارۀ 4، پاییز 1399ش.
- تراشیون، علیرضا، «غرب در مدیریت بیبندوباری، فساد و فحشا ناتوان شده است»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 16 آذر 1395ش.
- جهانیانی، عباسعلی، «نقش ازدواج در سلامت روان جوانان»، بهداشت روان، ادارۀ فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان نطنز، شمارۀ 22، زمستان 1386ش.
- دلشاد تهرانی، مصطفی، سیرۀ نبوی «منطق عملی»، تهران، دريا، 1383ش.
- «رعایت اصول اخلاق اسلامی منجر به تکوین شخصیت فرد است.»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم، تاریخ درج مطلب: 18 اردیبهشت 1395ش.
- سلطانی مجد، علی، «تفاوت آزادی و بیبندوباری- خود ارضایی و حرف بالا و پایین آن»، پایگاه اطلاع‌رسانی تنظیم خانواده، تاریخ درج مطلب: 18 فروردین 1400ش.
- «عفت» وب‌سایت ویکی فقه، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.
- «علت بیبندوباری اخلاقی و راه‌های مقابله با آن را می‌شناسید؟»، وب‌سایت همراهتم، تاریخ بازدید: 14 فروردین 1402ش.
- علیزاده، مهدی، اخلاق اسلامی، قم، دفتر نشر معارف، 1389ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 اسفند 1401ش.
- کارگزار، جعفر، «روابط، از منظر دین و اخلاق»، وبلاگ کارگزار، تاریخ درج مطلب: 13 مرداد 1395ش.
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا، 1376ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، «بیبندوباری»، وب‌سایت آیین رحمت، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.
- معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 اسفند1401ش.
- «نگاه حرام»، وب‌سایت ویکی‌فقه، تاریخ بازدید: 5 فروردین 1402ش.
- واژگان مترادف و متضاد، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 17 اسفند 1401ش.
- واصفیان، فرزانه، «شناسایی عوامل مؤثر در انحرافات جنسی زنان از دیدگاه مردان و زنان (مطالعۀ موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان)»، اسلام و پژوهش‌های تربیتی، سال اول، شمارۀ اول، بهار و تابستان 1388ش.
- هادوی، اصغر، دهقانی، روشن، «آثار مال حرام بر تربیت با تأکید بر آیات و روایات»، پژوهشنامۀ ثقلین، دوره اول، شمارۀ 4، زمستان 1393ش.
- همیلتون، كلایو، «بیبندوباری سجنسی خیانت به آزادی است»، ترجمۀ یعقوب نعمتی وروجنی، وب‌سایت پژوهه، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1398ش.