بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Dishdasha.jpg|جایگزین=دشداشه عربی|بندانگشتی|مردان عرب با دشداشه در «صلالة»، عمان]] | |||
'''<big>دشداشه؛</big>''' نوعی پیراهن عربی بلند و گشاد.<br>دِشْداشه پیراهنی بلند، تا حدی گشاد و با آستینهای باز و تنپوشی برای تمام فصلهای سال در مناطق با آب و هوای گرم و شرجی است. این لباس سنتی، بسته به منطقه، فرهنگ، آب و هوا و سلیقه پوشنده در رنگ، طرح، جنس و شکل متفاوت عرضه میشود. | '''<big>دشداشه؛</big>''' نوعی پیراهن عربی بلند و گشاد.<br>دِشْداشه پیراهنی بلند، تا حدی گشاد و با آستینهای باز و تنپوشی برای تمام فصلهای سال در مناطق با آب و هوای گرم و شرجی است. این لباس سنتی، بسته به منطقه، فرهنگ، آب و هوا و سلیقه پوشنده در رنگ، طرح، جنس و شکل متفاوت عرضه میشود. | ||
== | ==تعریف دشداشه== | ||
«[[دشداشه]]» واژهای عربی و بهمعنی لباس مردانۀ عربی بلند و گشاد است.<ref> انوری، فرهنگ بزرگ سخن، 1382ش، ج4، ص3207.</ref> عربزبانان مناطق خوزستان، عراق، کویت، شام و عمان برای این لباس از واژه دشداشه استفاده میکنند. در زبان مردمان سایر مناطق، واژگان «ثوب» یا «کندوره» بر این تنپوش اطلاق میشود.<ref> [https://5dndn.weebly.com/1575160416051604157515761587-157516041578160216041610158316101577.html طالب عبدالله، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی.]</ref> | |||
==معانی اجتماعی دشداشه== | |||
دشداشه فقط یک لباس نیست، بلکه نمادی از هویت، اصالت و فرهنگ مردم جنوب ایران است. دوخت، رنگ و جزئیات آن بازتابدهنده سنتهای قومی و خانوادگی است. این لباس در مراسم مذهبی، جشنها و مناسبتهای خانوادگی حضور دارد و نشانهای از پیوند، همبستگی و استمرار فرهنگی در میان نسلهاست.<ref>[https://vaddoo.ir/%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AC%D9%86/ «دشداشه و تأثیر آن در هویت فرهنگی مردم جنوب»، وبسایت وددو.]</ref> | |||
==شکل== | ==شکل== | ||
دشداشه یک پیراهن گشاد و یکسره است که تا پایین پا میآید و دو جیب بزرگ در دو طرف دارد. این جیبها گاهی درون درز یا شکاف کناری لباس قرار میگیرند و گاهی بهصورت جیب روی لباس در جلوی آن دوخته میشوند. بعضی از انواع دشداشه هم مانند پیراهنهای معمولی مردانه، یک جیب کوچک روی سینه در سمت چپ دارند.<ref> مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، 1999م، ج1، ص594.</ref> | دشداشه یک پیراهن گشاد و یکسره است که تا پایین پا میآید و دو جیب بزرگ در دو طرف دارد. این جیبها گاهی درون درز یا شکاف کناری لباس قرار میگیرند و گاهی بهصورت جیب روی لباس در جلوی آن دوخته میشوند. بعضی از انواع دشداشه هم مانند پیراهنهای معمولی مردانه، یک جیب کوچک روی سینه در سمت چپ دارند.<ref> مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، 1999م، ج1، ص594.</ref> | ||
==انواع== | ==انواع دشداشه== | ||
این پیراهن در مناطق مختلف، شکل و طرحهای متفاوتی دارد. دشداشه اماراتی یقهای گرد و ساده دارد و با دو یا سه دکمه از جلو بسته میشود؛ اما دشداشۀ عراقی یقهدار است و تا روی سینه دکمه میخورد. همچنین، بعضی از انواع دشداشه آستینهایی دارند که مانند پیراهنهای معمولی مردانه، سرآستین و دکمه دارند و بعضی دیگر آستینهایی ساده دارند. دشداشۀ عمانی بلند و گشاد و بدون یقه است. دو جیب بر روی سینه دارد و با گلدوزی سفید یا رنگی، زیبا شده است. دشداشۀ کویتی، از دیگر دشداشهها گشادتر است. این نوع دشداشه بدان جهت که از پارچههای ضخیم و تیرهدوخت میشود؛ یک لباس زمستانی است.<ref> [https://farkhondekala.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7 «معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا.]</ref> | این پیراهن در مناطق مختلف، شکل و طرحهای متفاوتی دارد. دشداشه اماراتی یقهای گرد و ساده دارد و با دو یا سه دکمه از جلو بسته میشود؛ اما دشداشۀ عراقی یقهدار است و تا روی سینه دکمه میخورد. همچنین، بعضی از انواع دشداشه آستینهایی دارند که مانند پیراهنهای معمولی مردانه، سرآستین و دکمه دارند و بعضی دیگر آستینهایی ساده دارند. دشداشۀ عمانی بلند و گشاد و بدون یقه است. دو جیب بر روی سینه دارد و با گلدوزی سفید یا رنگی، زیبا شده است. دشداشۀ کویتی، از دیگر دشداشهها گشادتر است. این نوع دشداشه بدان جهت که از پارچههای ضخیم و تیرهدوخت میشود؛ یک لباس زمستانی است.<ref> [https://farkhondekala.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7 «معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا.]</ref> | ||
==جنس و رنگ== | ==جنس و رنگ دشداشه== | ||
برای دوختن این پیراهن، معمولاً از پارچههای تترون یا وال که رنگهای روشنی مانند سفید، طوسی، کرم و آبی دارند، استفاده میشود. این پارچهها مناسب آبوهوای گرم منطقه است. در فصل سرما، پارچههای ضخیمتری برای دوخت دشداشه به کار میروند. این پیراهن بهصورت معمول بدون زینت است.<ref> نظری داشلیبرون، «پوشاک جنوب»، 1378ش، ص60.</ref> | برای دوختن این پیراهن، معمولاً از پارچههای تترون یا وال که رنگهای روشنی مانند سفید، طوسی، کرم و آبی دارند، استفاده میشود. این پارچهها مناسب آبوهوای گرم منطقه است. در فصل سرما، پارچههای ضخیمتری برای دوخت دشداشه به کار میروند. این پیراهن بهصورت معمول بدون زینت است.<ref> نظری داشلیبرون، «پوشاک جنوب»، 1378ش، ص60.</ref> | ||
==دشداشهپوشی== | ==دشداشهپوشی== | ||
زنان و مردان در جنوب ایران و برخی از کشورهای عربی مانند عراق دشداشه میپوشند.<ref> عواد، الذخائر الشرقیة، 1999م، ج5، ص387؛ آلاحمد، جزیرۀ خارک درّ یتیم خلیجفارس، 1361ش، ص59؛ امیدی، دیده و دل و دست، 1383ش، ص207.</ref> | زنان و مردان در جنوب ایران و برخی از کشورهای عربی مانند عراق دشداشه میپوشند.<ref> عواد، الذخائر الشرقیة، 1999م، ج5، ص387؛ آلاحمد، جزیرۀ خارک درّ یتیم خلیجفارس، 1361ش، ص59؛ امیدی، دیده و دل و دست، 1383ش، ص207.</ref> دشداشه همچنین پوشاک سنتی صابئین یا منداییان خوزستان است که یکی از اقلیتهای دینی ایران هستند.<ref> قرنجیک، «پوشاک مردم خوزستان»، 1378ش، ص70.</ref> در برخی از شهرهای گرم ایران مثل قم، بعضی از طلبهها در فصل گرما، بهجای [[قبا]] از دشداشه استفاده میکنند.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/article/246641/%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87 مجتهدپور، «دشداشه»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
==کارکرد اجتماعی دشداشه== | ==کارکرد اجتماعی دشداشه== | ||
خط ۱۹: | خط ۲۳: | ||
==دشداشهپوشی در مراسم آیینی== | ==دشداشهپوشی در مراسم آیینی== | ||
در مراسم عزاداری، مردان عرب دشداشهای به رنگ مشکی میپوشند و [[دستار]] سیاه به سر میبندند. هر ساله عربهای خوزستانی با لباسهای ملی خود شامل دشداشه، [[عبا]] و عقال در اهواز به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران رژه میروند.<ref> [https://www.jahannews.com/analysis/67348/%D8%B1%DA%98%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز.]</ref> بر همین اساس، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از سال | در مراسم عزاداری، مردان عرب دشداشهای به رنگ مشکی میپوشند و [[دستار]] سیاه به سر میبندند. هر ساله عربهای خوزستانی با لباسهای ملی خود شامل دشداشه، [[عبا]] و عقال در اهواز به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران رژه میروند.<ref> [https://www.jahannews.com/analysis/67348/%D8%B1%DA%98%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز.]</ref> بر همین اساس، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از سال ۲۰۲۰م دشداشه را بهعنوان لباس عربی رسمی اهواز ثبت کرده است.<ref> [https://raseef22.net/article/1087345-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A5%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%85%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A9-%D8%A3%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B6%D8%A9-%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB% جابر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف.]</ref> | ||
[[پرونده:2024-09-16-08.31-scaled.jpg|جایگزین=دشداشه زنانه|بندانگشتی|زن و مرد جنوبی با دشداشه ]] | |||
==دشداشه زنانه== | ==دشداشه زنانه== | ||
خط ۲۵: | خط ۳۰: | ||
==قوانین دشداشهپوشی در عمان== | ==قوانین دشداشهپوشی در عمان== | ||
عمانیها دشداشه عمانی را تنها یک نماد از هویت و فرهنگ خویش نمیبینند؛ بلکه اهمیت اقتصادی فراوانی برای آن قائل هستند. حدود | عمانیها دشداشه عمانی را تنها یک نماد از هویت و فرهنگ خویش نمیبینند؛ بلکه اهمیت اقتصادی فراوانی برای آن قائل هستند. حدود ۱٫۴ میلیون مرد و جوان عمانی از دشداشه استفاده میکنند. بسیاری از فروشگاهها در عمان، با ایجاد تغییراتی در دشداشه، آن را به خارج از کشور صادر میکنند و این امر به هویت دشداشه عمانی آسیب میزند.<ref> [https://fararu.com/fa/news/532664/%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88-%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA-%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8% «سلطنت عمان قوانین پوشیدن دشداشه را تشدید کرد»، وبسایت فرارو.]</ref> | ||
برای حفظ هویت دشداشۀ عمانی و جلوگیری از تغییرات غیرمجاز در آن، وزارت تجارت و صنعت عمان از سال ۲۰۱۷م قوانینی را اعمال کرده است. این قوانین ممنوعیت واردات یا ایجاد تغییرات در دشداشه را شامل میشوند. همچنین مشخصات ویژهای برای دشداشه تعیین شدهاند که خیاطها باید از آنها پیروی کنند. در غیر این صورت جریمه میشوند. مصرفکنندهها میتوانند پارچه مورد نظر خود را انتخاب کنند. پنج نوع دشداشه با نامهای بوریمی، ابو، شاگ، سوری و بدوئین معرفی شدهاند که هر کدام پارچه و طرح خاص خود را دارند.<ref> [https://farkhondekala.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7 «معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا.]</ref> | برای حفظ هویت دشداشۀ عمانی و جلوگیری از تغییرات غیرمجاز در آن، وزارت تجارت و صنعت عمان از سال ۲۰۱۷م قوانینی را اعمال کرده است. این قوانین ممنوعیت واردات یا ایجاد تغییرات در دشداشه را شامل میشوند. همچنین مشخصات ویژهای برای دشداشه تعیین شدهاند که خیاطها باید از آنها پیروی کنند. در غیر این صورت جریمه میشوند. مصرفکنندهها میتوانند پارچه مورد نظر خود را انتخاب کنند. پنج نوع دشداشه با نامهای بوریمی، ابو، شاگ، سوری و بدوئین معرفی شدهاند که هر کدام پارچه و طرح خاص خود را دارند.<ref> [https://farkhondekala.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7 «معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا.]</ref> | ||
خط ۳۴: | خط ۳۹: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*آلاحمد، جلال، جزیرۀ خارک درّ یتیم خلیج فارس، تهران، مجید، ۱۳۶۱ش. | *آلاحمد، جلال، جزیرۀ خارک درّ یتیم خلیج فارس، تهران، مجید، ۱۳۶۱ش. | ||
*امیدی، ناهید، دیده و دل و دست، مشهد، به نشر، | *امیدی، ناهید، دیده و دل و دست، مشهد، به نشر، ۱۳۸۳ش. | ||
*انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخـن، تهران، سخن، | *انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخـن، تهران، سخن، ۱۳۸۲ش. | ||
*«معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا، تاریخ بازدید: | *«معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا، تاریخ بازدید: ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳م. | ||
*«سلطنت عمان قوانین پوشیدن دشداشه را تشدید کرد»، وبسایت فرارو، تاریخ درج مطلب: | *«سلطنت عمان قوانین پوشیدن دشداشه را تشدید کرد»، وبسایت فرارو، تاریخ درج مطلب: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ش. | ||
*«دشداشه لباس سنتی امارات»، وبسایت کشورگردی، تاریخ درج مطلب: | *«دشداشه لباس سنتی امارات»، وبسایت کشورگردی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶. | ||
*«رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز، تاریخ درج مطلب: | *«دشداشه و تأثیر آن در هویت فرهنگی مردم جنوب»، وبسایت وددو، 10 دسامبر 2024. | ||
*جابر، امیر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف، تاریخ درج مطلب: | *«رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱ مهر ۱۳۸۸ش. | ||
*رضایی، طاها، «پوشش زنان جنوب؛ آمیزهای از رنگ و نقش و نگار»، وبسایت سفر زون، تاریخ درج مطلب: | *جابر، امیر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آوریل ۲۰۲۲م. | ||
*رضایی، طاها، «پوشش زنان جنوب؛ آمیزهای از رنگ و نقش و نگار»، وبسایت سفر زون، تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش. | |||
*سیادت، موسى، تاریخ جغرافیایی عرب خوزستان، تهران، سهند، ۱۳۷۴ش. | *سیادت، موسى، تاریخ جغرافیایی عرب خوزستان، تهران، سهند، ۱۳۷۴ش. | ||
*طالب عبدالله، خدیجه، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی، تاریخ بازدید: | *طالب عبدالله، خدیجه، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی، تاریخ بازدید: ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳. | ||
*عواد، کورکیس، الذخائر الشرقیة، بیروت، دار الغرب الاسلامی، | *عواد، کورکیس، الذخائر الشرقیة، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ۱۹۹۹. | ||
*قرنجیک، زلیخا، «پوشاک مردم خوزستان«، کتاب ماه هنر، شمارۀ | *قرنجیک، زلیخا، «پوشاک مردم خوزستان«، کتاب ماه هنر، شمارۀ ۱۷-۱۸، ۱۳۷۸ش. | ||
*مجتهدپور، یاسمین، «دشداشه»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریج درج مطلب: | *مجتهدپور، یاسمین، «دشداشه»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریج درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش. | ||
*مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، ریاض، موسسه اعمال الموسوعه للنشر و التوزیع، الطبعه الثانیه، | *مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، ریاض، موسسه اعمال الموسوعه للنشر و التوزیع، الطبعه الثانیه، ۱۹۹۹. | ||
*نظری داشلیبرون، زلیخا، «پوشاک جنوب»، کتاب ماه هنر، شمارۀ | *نظری داشلیبرون، زلیخا، «پوشاک جنوب»، کتاب ماه هنر، شمارۀ ۱۷-۱۸، ۱۳۷۸ش. | ||
[[رده: ویکیرز]] | [[رده: ویکیرز]] |