بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Dishdasha.jpg|جایگزین=دشداشه عربی|بندانگشتی|مردان عرب با دشداشه در «صلالة»، عمان]] | |||
'''<big>دشداشه؛</big>''' نوعی پیراهن عربی بلند و گشاد.<br>دِشْداشه پیراهنی بلند، تا حدی گشاد و با آستینهای باز و تنپوشی برای تمام فصلهای سال در مناطق با آب و هوای گرم و شرجی است. این لباس سنتی، بسته به منطقه، فرهنگ، آب و هوا و سلیقه پوشنده در رنگ، طرح، جنس و شکل متفاوت عرضه میشود. | '''<big>دشداشه؛</big>''' نوعی پیراهن عربی بلند و گشاد.<br>دِشْداشه پیراهنی بلند، تا حدی گشاد و با آستینهای باز و تنپوشی برای تمام فصلهای سال در مناطق با آب و هوای گرم و شرجی است. این لباس سنتی، بسته به منطقه، فرهنگ، آب و هوا و سلیقه پوشنده در رنگ، طرح، جنس و شکل متفاوت عرضه میشود. | ||
== | ==تعریف دشداشه== | ||
«[[دشداشه]]» واژهای عربی و بهمعنی لباس مردانۀ عربی بلند و گشاد است.<ref> انوری، فرهنگ بزرگ سخن، 1382ش، ج4، ص3207.</ref> عربزبانان مناطق خوزستان، عراق، کویت، شام و عمان برای این لباس از واژه دشداشه استفاده میکنند. در زبان مردمان سایر مناطق، واژگان «ثوب» یا «کندوره» بر این تنپوش اطلاق میشود.<ref> [https://5dndn.weebly.com/1575160416051604157515761587-157516041578160216041610158316101577.html طالب عبدالله، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی.]</ref> | «[[دشداشه]]» واژهای عربی و بهمعنی لباس مردانۀ عربی بلند و گشاد است.<ref> انوری، فرهنگ بزرگ سخن، 1382ش، ج4، ص3207.</ref> عربزبانان مناطق خوزستان، عراق، کویت، شام و عمان برای این لباس از واژه دشداشه استفاده میکنند. در زبان مردمان سایر مناطق، واژگان «ثوب» یا «کندوره» بر این تنپوش اطلاق میشود.<ref> [https://5dndn.weebly.com/1575160416051604157515761587-157516041578160216041610158316101577.html طالب عبدالله، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی.]</ref> | ||
==معانی اجتماعی دشداشه== | |||
دشداشه فقط یک لباس نیست، بلکه نمادی از هویت، اصالت و فرهنگ مردم جنوب ایران است. دوخت، رنگ و جزئیات آن بازتابدهنده سنتهای قومی و خانوادگی است. این لباس در مراسم مذهبی، جشنها و مناسبتهای خانوادگی حضور دارد و نشانهای از پیوند، همبستگی و استمرار فرهنگی در میان نسلهاست.<ref>[https://vaddoo.ir/%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D8%A2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AC%D9%86/ «دشداشه و تأثیر آن در هویت فرهنگی مردم جنوب»، وبسایت وددو.]</ref> | |||
==شکل== | ==شکل== | ||
دشداشه یک پیراهن گشاد و یکسره است که تا پایین پا میآید و دو جیب بزرگ در دو طرف دارد. این جیبها گاهی درون درز یا شکاف کناری لباس قرار میگیرند و گاهی بهصورت جیب روی لباس در جلوی آن دوخته میشوند. بعضی از انواع دشداشه هم مانند پیراهنهای معمولی مردانه، یک جیب کوچک روی سینه در سمت چپ دارند.<ref> مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، 1999م، ج1، ص594.</ref> | دشداشه یک پیراهن گشاد و یکسره است که تا پایین پا میآید و دو جیب بزرگ در دو طرف دارد. این جیبها گاهی درون درز یا شکاف کناری لباس قرار میگیرند و گاهی بهصورت جیب روی لباس در جلوی آن دوخته میشوند. بعضی از انواع دشداشه هم مانند پیراهنهای معمولی مردانه، یک جیب کوچک روی سینه در سمت چپ دارند.<ref> مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، 1999م، ج1، ص594.</ref> | ||
==انواع== | ==انواع دشداشه== | ||
این پیراهن در مناطق مختلف، شکل و طرحهای متفاوتی دارد. دشداشه اماراتی یقهای گرد و ساده دارد و با دو یا سه دکمه از جلو بسته میشود؛ اما دشداشۀ عراقی یقهدار است و تا روی سینه دکمه میخورد. همچنین، بعضی از انواع دشداشه آستینهایی دارند که مانند پیراهنهای معمولی مردانه، سرآستین و دکمه دارند و بعضی دیگر آستینهایی ساده دارند. دشداشۀ عمانی بلند و گشاد و بدون یقه است. دو جیب بر روی سینه دارد و با گلدوزی سفید یا رنگی، زیبا شده است. دشداشۀ کویتی، از دیگر دشداشهها گشادتر است. این نوع دشداشه بدان جهت که از پارچههای ضخیم و تیرهدوخت میشود؛ یک لباس زمستانی است.<ref> [https://farkhondekala.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7 «معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا.]</ref> | این پیراهن در مناطق مختلف، شکل و طرحهای متفاوتی دارد. دشداشه اماراتی یقهای گرد و ساده دارد و با دو یا سه دکمه از جلو بسته میشود؛ اما دشداشۀ عراقی یقهدار است و تا روی سینه دکمه میخورد. همچنین، بعضی از انواع دشداشه آستینهایی دارند که مانند پیراهنهای معمولی مردانه، سرآستین و دکمه دارند و بعضی دیگر آستینهایی ساده دارند. دشداشۀ عمانی بلند و گشاد و بدون یقه است. دو جیب بر روی سینه دارد و با گلدوزی سفید یا رنگی، زیبا شده است. دشداشۀ کویتی، از دیگر دشداشهها گشادتر است. این نوع دشداشه بدان جهت که از پارچههای ضخیم و تیرهدوخت میشود؛ یک لباس زمستانی است.<ref> [https://farkhondekala.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D9%88-%D8%AE%D8%B5%D9%88%D8%B5%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A2%D9%86%D9%87%D8%A7 «معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا.]</ref> | ||
==جنس و رنگ== | ==جنس و رنگ دشداشه== | ||
برای دوختن این پیراهن، معمولاً از پارچههای تترون یا وال که رنگهای روشنی مانند سفید، طوسی، کرم و آبی دارند، استفاده میشود. این پارچهها مناسب آبوهوای گرم منطقه است. در فصل سرما، پارچههای ضخیمتری برای دوخت دشداشه به کار میروند. این پیراهن بهصورت معمول بدون زینت است.<ref> نظری داشلیبرون، «پوشاک جنوب»، 1378ش، ص60.</ref> | برای دوختن این پیراهن، معمولاً از پارچههای تترون یا وال که رنگهای روشنی مانند سفید، طوسی، کرم و آبی دارند، استفاده میشود. این پارچهها مناسب آبوهوای گرم منطقه است. در فصل سرما، پارچههای ضخیمتری برای دوخت دشداشه به کار میروند. این پیراهن بهصورت معمول بدون زینت است.<ref> نظری داشلیبرون، «پوشاک جنوب»، 1378ش، ص60.</ref> | ||
==دشداشهپوشی== | ==دشداشهپوشی== | ||
زنان و مردان در جنوب ایران و برخی از کشورهای عربی مانند عراق دشداشه میپوشند.<ref> عواد، الذخائر الشرقیة، 1999م، ج5، ص387؛ آلاحمد، جزیرۀ خارک درّ یتیم خلیجفارس، 1361ش، ص59؛ امیدی، دیده و دل و دست، 1383ش، ص207.</ref> | زنان و مردان در جنوب ایران و برخی از کشورهای عربی مانند عراق دشداشه میپوشند.<ref> عواد، الذخائر الشرقیة، 1999م، ج5، ص387؛ آلاحمد، جزیرۀ خارک درّ یتیم خلیجفارس، 1361ش، ص59؛ امیدی، دیده و دل و دست، 1383ش، ص207.</ref> دشداشه همچنین پوشاک سنتی صابئین یا منداییان خوزستان است که یکی از اقلیتهای دینی ایران هستند.<ref> قرنجیک، «پوشاک مردم خوزستان»، 1378ش، ص70.</ref> در برخی از شهرهای گرم ایران مثل قم، بعضی از طلبهها در فصل گرما، بهجای [[قبا]] از دشداشه استفاده میکنند.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/article/246641/%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87 مجتهدپور، «دشداشه»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
==کارکرد اجتماعی دشداشه== | ==کارکرد اجتماعی دشداشه== | ||
خط ۲۰: | خط ۲۴: | ||
==دشداشهپوشی در مراسم آیینی== | ==دشداشهپوشی در مراسم آیینی== | ||
در مراسم عزاداری، مردان عرب دشداشهای به رنگ مشکی میپوشند و [[دستار]] سیاه به سر میبندند. هر ساله عربهای خوزستانی با لباسهای ملی خود شامل دشداشه، [[عبا]] و عقال در اهواز به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران رژه میروند.<ref> [https://www.jahannews.com/analysis/67348/%D8%B1%DA%98%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز.]</ref> بر همین اساس، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از سال ۲۰۲۰م دشداشه را بهعنوان لباس عربی رسمی اهواز ثبت کرده است.<ref> [https://raseef22.net/article/1087345-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A5%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%85%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A9-%D8%A3%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B6%D8%A9-%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB% جابر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف.]</ref> | در مراسم عزاداری، مردان عرب دشداشهای به رنگ مشکی میپوشند و [[دستار]] سیاه به سر میبندند. هر ساله عربهای خوزستانی با لباسهای ملی خود شامل دشداشه، [[عبا]] و عقال در اهواز به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران رژه میروند.<ref> [https://www.jahannews.com/analysis/67348/%D8%B1%DA%98%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D9%87-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز.]</ref> بر همین اساس، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از سال ۲۰۲۰م دشداشه را بهعنوان لباس عربی رسمی اهواز ثبت کرده است.<ref> [https://raseef22.net/article/1087345-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B4%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A5%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%85%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A9-%D8%A3%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B6%D8%A9-%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB% جابر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف.]</ref> | ||
[[پرونده:2024-09-16-08.31-scaled.jpg|جایگزین=دشداشه زنانه|بندانگشتی|زن و مرد جنوبی با دشداشه ]] | |||
==دشداشه زنانه== | ==دشداشه زنانه== | ||
خط ۳۸: | خط ۴۳: | ||
*«معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا، تاریخ بازدید: ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳م. | *«معرفی انواع دشداشه و خصوصیات آنها»، وبسایت فرخنده کالا، تاریخ بازدید: ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳م. | ||
*«سلطنت عمان قوانین پوشیدن دشداشه را تشدید کرد»، وبسایت فرارو، تاریخ درج مطلب: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ش. | *«سلطنت عمان قوانین پوشیدن دشداشه را تشدید کرد»، وبسایت فرارو، تاریخ درج مطلب: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ش. | ||
*«دشداشه لباس سنتی امارات»، وبسایت کشورگردی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اکتبر | *«دشداشه لباس سنتی امارات»، وبسایت کشورگردی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶. | ||
*«دشداشه و تأثیر آن در هویت فرهنگی مردم جنوب»، وبسایت وددو، 10 دسامبر 2024. | |||
*«رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱ مهر ۱۳۸۸ش. | *«رژه با عبا و دشداشه»، وبسایت جهان نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱ مهر ۱۳۸۸ش. | ||
*جابر، امیر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آوریل ۲۰۲۲م. | *جابر، امیر، «الدشداشه فی ایران...رمز العروبه ام موضه حدیثه»، وبسایت رصیف، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آوریل ۲۰۲۲م. | ||
*رضایی، طاها، «پوشش زنان جنوب؛ آمیزهای از رنگ و نقش و نگار»، وبسایت سفر زون، تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش. | *رضایی، طاها، «پوشش زنان جنوب؛ آمیزهای از رنگ و نقش و نگار»، وبسایت سفر زون، تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش. | ||
*سیادت، موسى، تاریخ جغرافیایی عرب خوزستان، تهران، سهند، ۱۳۷۴ش. | *سیادت، موسى، تاریخ جغرافیایی عرب خوزستان، تهران، سهند، ۱۳۷۴ش. | ||
*طالب عبدالله، خدیجه، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی، تاریخ بازدید: ۲۶ نوامبر | *طالب عبدالله، خدیجه، «الملابس التقلیدیه»، وبسایت ویبلی، تاریخ بازدید: ۲۶ نوامبر ۲۰۲۳. | ||
*عواد، کورکیس، الذخائر الشرقیة، بیروت، دار الغرب الاسلامی، | *عواد، کورکیس، الذخائر الشرقیة، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ۱۹۹۹. | ||
*قرنجیک، زلیخا، «پوشاک مردم خوزستان«، کتاب ماه هنر، شمارۀ ۱۷-۱۸، ۱۳۷۸ش. | *قرنجیک، زلیخا، «پوشاک مردم خوزستان«، کتاب ماه هنر، شمارۀ ۱۷-۱۸، ۱۳۷۸ش. | ||
*مجتهدپور، یاسمین، «دشداشه»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریج درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش. | *مجتهدپور، یاسمین، «دشداشه»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریج درج مطلب: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش. | ||
*مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، ریاض، موسسه اعمال الموسوعه للنشر و التوزیع، الطبعه الثانیه، | *مجموعه من العلماء و الباحثین، موسوعه العربیه العالمیه، ریاض، موسسه اعمال الموسوعه للنشر و التوزیع، الطبعه الثانیه، ۱۹۹۹. | ||
*نظری داشلیبرون، زلیخا، «پوشاک جنوب»، کتاب ماه هنر، شمارۀ ۱۷-۱۸، ۱۳۷۸ش. | *نظری داشلیبرون، زلیخا، «پوشاک جنوب»، کتاب ماه هنر، شمارۀ ۱۷-۱۸، ۱۳۷۸ش. | ||
[[رده: ویکیرز]] | [[رده: ویکیرز]] |