لباس مردان کهگیلویه و بویراحمد: تفاوت میان نسخه‌ها

در فرهنگ ایرانی، سر به‌عنوان مرکز فرماندهی بدن جایگاه خاصی دارد و به‌همین دلیل رعایت حرمت آن از اهمیت زیادی برخوردار است. پوشاندن سر نمادی از وقار و ادب مردان به‌ شمار می‌‌رود:<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/394728/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85-%DA%86%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF «مردان قدیم چه می‌پوشیدند؟»، خبرگزاری مشرق.]</ref>

سادات کهگیلویه، عرقچین سیاه یا سبز روی سر می‌گذارند که نشان دهندۀ نسب و تبارشان است.<ref>[https://www.isna.ir/news/yasouj-19489/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «لباس محلی مردان و زنان کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).]</ref>

جوقه یا جقه از تن‌پوش‌های مردان کهگیلویه که بسیار نازک بوده و از پشم گوسفند تهیه می‌شود. قسمت جلوی جوقه به‌وسیلۀ نخ‌های ابریشمی به‌نام «زناره» به‌شکل ضربدری به دور سینه پیچیده می‌شود. قد این نوع بالاپوش بلند، دارای آستین‌های گشاد و کوتاه است که بیشتر مردان از آن در جنگل‌ها استفاده می‌کنند.<ref> [https://borna.news/fa/news/1483711/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%88-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF «پوشش و لباس محلی مردم کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری برنا.]</ref> به‌علت سبکی و کم‌وزنی جوقه، مردان اغلب آن را روی قبا می‌پوشند.<ref>[https://www.isna.ir/news/yasouj-19489/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «لباس محلی مردان و زنان کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).]</ref>

نوعی عبای مرغوب و نازک که از پشم شتر تهیه می‌شود و اغلب به‌رنگ‌های سیاه، قهوه‌ای و سفید است. حله توسط جولا‌هه‌ها بافته می‌شود و مخصوص خان‌ها، کدخداها، سادات و مشایخ است. حله‌پوشی جزء آداب و رسوم اعراب بوده که وارد ایران شده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/yasouj-19489/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «لباس محلی مردان و زنان کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).]</ref>

در گذشته پوشیدن ارخالق یک رسم رایج و عمومی به شمار می‌رفت. قباهای قدیمی که نمونه‌هایی از آن‌ها در حجاری‌های باستانی نیز دیده می‌شود، در ابتدا مانند پیراهن‌هایی بودند که تا زانو می‌رسیدند؛ اما با گذشت زمان، شکل آن‌ها تغییر کرد و طولشان تا پشت ساق پا کشیده شد. ساختار کلی قبا یا ارخالق شباهت زیادی به قبای امروزی طلاب علوم دینی دارد؛ با این تفاوت که قبای طلاب معمولأ به رنگ‌های تیره مانند کبود، خاکستری یا سفید است در حالی که قباهای مورد استفاده در میان عشایر دارای رنگ‌های متنوع، روشن و از پارچه‌های براق و چشم‌نواز دوخته می‌شود.<ref>[https://www.isna.ir/news/yasouj-19489/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «لباس محلی مردان و زنان کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).]</ref>

تنبان‌های عشایر قدیم کهگیلویه طراحی ساده و جمع و جوری داشتند و لبۀ پایینی آن‌ها تنگ بود. گاهی برای جلوگیری از مزاحمت در هنگام جست و خیز، بر پاشنه‌های آن دکمه‌هایی دوخته می‌شد. بزرگان ایل بر روی تنبان، شلواری به‌رنگ سیاه و از جنس دبیت که نوع مرغوب آن دبیت حاجی علی‌اکبری بود، می‌پوشیدند. افرادی که توان خرید شلوار نداشتند فقط از تنبان استفاده می‌کردند. از سال 1335 به‌تدریج پوشیدن شلوار در میان مناطق عشایری رایج شد و هرکس که توانایی پوشیدن شلوار روی تنبان را داشت، از شلوارهایی که در شهر دوخته می‌شد، بهره می‌گرفت.<ref>[https://www.isna.ir/news/yasouj-19489/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 لباس محلی مردان و زنان کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا).]</ref>

امروزه پوشش سنتی مردان ایل بهمئی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و بیشتر پسران و مردان این ایل همانند هم‌نسلان خود در شهرهای بزرگ، لباس‌هایی مطابق با مد روز را انتخاب کرده و با طراحی‌های جدید، ظاهر خود را آراسته می‌سازند و با همین پوشش مدرن در آیین‌ها و مراسم‌ها شرکت می‌کنند.<ref>[https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%85%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-7/163237-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D9%87%D9%85%D8%A6%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AA%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF «لباس مردان ایل بهمئی و مهارت توردوزی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس استان کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری هنر آنلاین.]</ref>