لباس مردم ابیانه: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
+[[پرونده:Iranwatching 373 1558506759 e4f1026972100562efc82043b85d45a7.jpg|جایگزین=لباس مردم ابیانه|بندانگشتی|مردمان ابیانه با لباس محلی ]]
 <big>'''لباس مردم ابیانه'''</big>؛ تن‌پوش زنان و مردان در روستای ابیانه در استان اصفهان.<br>لباس‌های سنتی ابیانه، با قدمت تاریخی و طراحی خاص خود، نماد هویت و فرهنگ مردم این روستا هستند. این پوشش‌ها که از نسل‌های گذشته به ارث رسیده‌اند، در عین زیبایی، نمادی از هویت فرهنگی و اصالت مردم ابیانه هستند. چارقدهای رنگارنگ زنان، پیراهن‌های گشاد و شلوارهای مردانه ساده، اما با هویت خاص خود، همچنان در برابر تغییرات مدرن پابرجا مانده‌اند. این لباس‌ها نه‌فقط جلوه‌ای از هنر و طبیعت منطقه هستند، بلکه نمایانگر پیوند عمیق مردم با تاریخ و فرهنگ خود می‌باشند. ثبت ملی این پوشش‌ها و جشنواره‌های محلی، فرصتی برای زنده نگه‌داشتن این میراث بی‌بدیل و معرفی آن به دنیا است
 ==تاریخچۀ لباس سنتی ابیانه==
-قدمت لباس‌های محلی ابیانه به دورۀ صفویه بازمی‌گردد؛<ref>[[http://www.natanzcth.ir/content_view.aspx?id=10424&c=1#:~:text=%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%3A%20%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%20%DA%AF%D8%B4%D8%A7%D8%AF,8%20%D9%85%D8%AA%D8%B1%20%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D9%85%DB%8C%E2%|«لباس‌های محلی ابیانه»، وب‌سایت ادارۀ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نطنز.]]</ref> چنان‌که بانوان این روستا امروزه نیز لباس‌هایی بر تن می‌کنند که بسیار شبیه پوشش زنان در نگاره‌های دوران صفوی، به‌ویژه در نقوش کاخ‌های چهلستون و عالی‌قاپو اصفهان است. <ref>[https://sahebnews.ir/125534/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C.htm «لباس مردم ابیانه هنوز همانند لباس‌های عهد صفوی است»، پایگاه خبری صاحب‌نیوز.]</ref>
+قدمت لباس‌های محلی ابیانه به [[پوشاک دوران صفویان|دورۀ صفویه]] بازمی‌گردد؛<ref>[[http://www.natanzcth.ir/content_view.aspx?id=10424&c=1#:~:text=%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%3A%20%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%20%DA%AF%D8%B4%D8%A7%D8%AF,8%20%D9%85%D8%AA%D8%B1%20%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D9%85%DB%8C%E2%|«لباس‌های محلی ابیانه»، وب‌سایت ادارۀ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نطنز.]]</ref> چنان‌که بانوان این روستا امروزه نیز لباس‌هایی بر تن می‌کنند که بسیار شبیه پوشش زنان در نگاره‌های دوران صفوی، به‌ویژه در نقوش کاخ‌های چهلستون و عالی‌قاپو اصفهان است. <ref>[https://sahebnews.ir/125534/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D9%86%D9%88%D8%B2-%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C.htm «لباس مردم ابیانه هنوز همانند لباس‌های عهد صفوی است»، پایگاه خبری صاحب‌نیوز.]</ref>
 ==لباس‌های رنگارنگ در ابیانه==
@@ خط ۱۹: / خط ۲۰: @@
 ===سرپوش‌ها===
-سرپوش زنان ابیانه علاوه بر کاربرد پوششی، نماد هویت فرهنگی و اجتماعی آنان نیز محسوب می‌شود:
+[[سرپوش زنان کرد|سرپوش زنان]] ابیانه علاوه بر کاربرد پوششی، نماد هویت فرهنگی و اجتماعی آنان نیز محسوب می‌شود:
 '''چارقد (روسری):''' [[چارقد]] زنان ابیانه‌ای مربع‌شکل و به ابعاد ۱.۵*۱.۵ است که به‌شکل سه‌گوش روی سر قرار می‌گیرد. به چارقد زنان این روستا، «چارقد مکه» نیز می‌گویند؛ چرا که اصل این روسری ژاپنی است و در گذشته مردم این روستا از مکه به‌عنوان سوغات می‌آوردند.<ref>[https://www.karnaval.ir/blog/people-abyaneh-culture «مردم ابیانه و فرهنگ آن‌ها، تلفیقی از هنر و سنت»، وب‌سایت کارناوال.]</ref>
@@ خط ۳۳: / خط ۳۴: @@
 تن‌پوش‌های زنان ابیانه از پارچه‌هایی با رنگ‌های روشن و گل و بوته‌های درشت انتخاب شده که از آسمان آبی روستا و زیبایی‌های طبیعت منطقه الهام گرفته شده است:<ref>[https://hazarak.ir/news/tabid/1122/ctl/ArticleView/mid/409/articleId/207 «لباس محلی مردم ابیانه»، وب‌سایت هزارک.]</ref>
-'''پیراهن:''' پیراهن زنان ابیانه راسته و گشاد است و قدی تا بالای زانو دارد. یقۀ این پیراهن گرد است و در قسمت جلوی آن تا نزدیک کمر چاکی طراحی شده است. اطراف چاک، پیش‌سینه‌ای با پارچه‌ای غیر از پارچۀ پیراهن دوخته و دور آن با انواع نوارها تزیین می‌شود. زنان ابیانه از پارچه‌های رنگارنگ، مثلث‌های دو لایه آماده کرده و آن‌ها را اطراف چاک، کنار هم می‌دوزند. لبۀ پایین پیراهن نیز با انواع سوزن‌دوزی‌ها تزیین می‌شود.<ref>[[http://www.natanzcth.ir/content_view.aspx?id=10424&c=1#:~:text=%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%3A%20%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%20%DA%AF%D8%B4%D8%A7%D8%AF,8%20%D9%85%D8%AA%D8%B1%20%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D9%85%DB%8C%E2%|«لباس‌های محلی ابیانه»، وب‌سایت ادارۀ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نطنز.]]</ref> در گذشته پیراهن زنان از جنس تافته و به رنگ‌های آبی و عنابی تهیه می‌شد؛<ref>[https://www.imna.ir/news/333210/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%BE%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%AF%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%87 کاملی، «جامۀ پرچین و دبیت گلدوزی شده»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> اما امروزه پیراهن‌های زنان دارای رنگ‌های قرمز، زرد، سفید و بنفش است و پس از دوخت طبق سلیقۀ دوزنده روی آن پولک‌دوزی و گلدوزی می‌شود. همچنین در گذشته روی پیراهن، نیم‌تنه‌ای مزین به یراق‌دوزی دوخته می‌شد که «کرسی» نام داشت؛ اما امروزه استفاده از آن روی پیراهن زنان ابیانه کمرنگ شده است.<ref>[https://www.imna.ir/news/333507/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87 «لباس سنتی ابیانه، میراث ناملموس هزار ساله»، خبرگزاری ایمنا.]</ref>
+'''پیراهن:''' پیراهن زنان ابیانه راسته و گشاد است و قدی تا بالای زانو دارد. یقۀ این پیراهن گرد است و در قسمت جلوی آن تا نزدیک کمر چاکی طراحی شده است. اطراف چاک، پیش‌سینه‌ای با پارچه‌ای غیر از پارچۀ پیراهن دوخته و دور آن با انواع نوارها تزیین می‌شود. زنان ابیانه از پارچه‌های رنگارنگ، مثلث‌های دو لایه آماده کرده و آن‌ها را اطراف چاک، کنار هم می‌دوزند. لبۀ پایین پیراهن نیز با انواع سوزن‌دوزی‌ها تزیین می‌شود.<ref>[[http://www.natanzcth.ir/content_view.aspx?id=10424&c=1#:~:text=%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%3A%20%D8%B4%D9%84%DB%8C%D8%AA%D9%87%20%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%20%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%20%DA%AF%D8%B4%D8%A7%D8%AF,8%20%D9%85%D8%AA%D8%B1%20%D9%BE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D9%85%DB%8C%E2%|«لباس‌های محلی ابیانه»، وب‌سایت ادارۀ میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نطنز.]]</ref>
+در گذشته پیراهن زنان از جنس تافته و به رنگ‌های آبی و عنابی تهیه می‌شد؛<ref>[https://www.imna.ir/news/333210/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%BE%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%AF%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%87 کاملی، «جامۀ پرچین و دبیت گلدوزی شده»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> اما امروزه پیراهن‌های زنان دارای رنگ‌های قرمز، زرد، سفید و بنفش است و پس از دوخت طبق سلیقۀ دوزنده روی آن پولک‌دوزی و گلدوزی می‌شود. همچنین در گذشته روی پیراهن، نیم‌تنه‌ای مزین به یراق‌دوزی دوخته می‌شد که «کرسی» نام داشت؛ اما امروزه استفاده از آن روی پیراهن زنان ابیانه کمرنگ شده است.<ref>[https://www.imna.ir/news/333507/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87 «لباس سنتی ابیانه، میراث ناملموس هزار ساله»، خبرگزاری ایمنا.]</ref>
 '''اَلخولِق (ارخالق):''' نوعی کت دو لایه و بلند که در زمستان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. لایۀ رویی این کت از پارچۀ چیت با رنگ‌های شاد و لایۀ درونی آن از پارچۀ متقال سیاه‌رنگ انتخاب می‌شود.<ref>[https://www.karnaval.ir/blog/people-abyaneh-culture «مردم ابیانه و فرهنگ آن‌ها، تلفیقی از هنر و سنت»، وب‌سایت کارناوال.]</ref>
@@ خط ۵۰: / خط ۵۳: @@
 ==ویژگی چارقد (روسری) زنان ابیانه==
+[[پرونده:Zan-abiane.jpg|جایگزین=لباس زنان ابیانه|بندانگشتی|بانوان ابیانه با چارقد های گل گلی زیبا]]
 از اصلی‌ترین و برجسته‌ترین لباس‌های زنان ابیانه، چارقد است که در اولین نگاه، پوشش زنان این روستا را به‌خوبی نمایان می‌سازد. پارچه این روسری نرم و لطیف است، با گل‌های درشت قرمز که با رنگ‌های زرد و [[سبز (رنگ)|سبز]] ترکیب شده‌اند و جلوه‌ای زیبا و خاص به زنان روستا می‌بخشد. یکی از ویژگی‌های برجسته چارقد زنان ابیانه، ثبات رنگ آن است که با شست‌وشوهای مکرر، هیچ‌گاه کمرنگ نمی‌شود و همچنان تازگی و زیبایی خود را حفظ می‌کند.<ref>[https://www.imna.ir/news/333507/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87 «لباس سنتی ابیانه، میراث ناملموس هزار ساله»، خبرگزاری ایمنا.]</ref>
@@ خط ۶۴: / خط ۶۷: @@
 '''قبا:''' قبای مردان ابیانه دارای یقه‌ای به شکل چپ و راست است. در امتداد دو لبه‌ی جلویی [[قبا]]، از بالا تا پایین، تکه‌های پارچه‌ای مثلثی یا کله‌قندی شکل دوخته می‌شود؛ این کار باعث می‌شود دامن قبا گشادتر شده و دو طرف آن بیشتر روی هم قرار بگیرند. دو طرف این قبا تا نزدیکی زانو چاک دارد و بالای این چاک‌ها، جیب‌های مخفی در زیر قبا تعبیه شده‌اند. معمولاً برای دوخت این قبا از پارچه‌های راه راه استفاده می‌شود و آستین‌ها از بیراۀ پارچه برش می‌خورند.<ref>[http://nagshotoranj.blogfa.com/post/3 فلاح، «دنیای لباس و رنگ و طرح»، وب‌سایت بلوگفا.]</ref>
+[[پرونده:پوشاک-استان-اصفهان-ابیانه81.jpg|جایگزین=لباس مردان ابیانه|بندانگشتی|لباس محلی مردان ابیانه]]
 '''اَلخولِق (ارخالق):''' ارخالق، جامه‌ای است که عموماً مردان متمول و صاحب منزلت اجتماعی به تن می‌کنند. کارکرد اصلی ارخالق، ایجاد ساختار و فرم بهتر برای قبای رویی است. به این ترتیب، قبا خوش‌نما‌تر و برازنده‌تر به نظر می‌رسد.<ref>[https://www.imna.ir/news/333210/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%BE%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%AF%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%87 کاملی، «جامۀ پرچین و دبیت گلدوزی شده»، خبرگزاری ایمنا.]</ref>