بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==تاثیر موقعیت جغرافیایی بر لباس زنان کرد شمال خراسان== | ==تاثیر موقعیت جغرافیایی بر لباس زنان کرد شمال خراسان== | ||
کردهای شمال خراسان به کُرمانج معروف‌اند که در دو استان خراسان شمالی و خراسان رضوی و بیشتر در شهرهای قوچان، کلات، شیروان، سبزوار و نیشابور زندگی می‌کنند. کردهای کرمانج خراسان از قدیمی‌ترین قبایل آریایی‌اند که هم به‌صورت کوچ‌نشینی و هم به‌صورت یکجانشینی در شهرها و روستاها سکونت دارند<ref>امیری‌فروتقه و دیگران، «بررسی سرپوش زنان کرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سدة اخیر»، 1403ش، ص27.</ref> و به‌دلیل قرارگیری کردها در جغرافیای فرهنگی گوناگون، مهاجرت قومیت‌های مختلف و تفاوت در سبک زندگی آنها (کوچ‌نشینی و یکجانشینی) فرهنگ‌ها و پوشش‌های مختلفی را در این منطقه به‌وجود آورده است. تولید پشم گوسفند، پرورش نوغان و کرم ابریشم و کاشت محصولات کشاورزی نظیر پنبه باعث شده که زنان در تولید تن‌پوش‌ها، پاپوش‌ها و سرپوش‌ها از این مواد استفاده کنند.<ref> «مطالعة تاثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وب‌سایت خبرگزاری کرد‌پرس.</ref> | کردهای شمال خراسان به کُرمانج معروف‌اند که در دو استان خراسان شمالی و خراسان رضوی و بیشتر در شهرهای قوچان، کلات، شیروان، سبزوار و نیشابور زندگی می‌کنند. کردهای کرمانج خراسان از قدیمی‌ترین قبایل آریایی‌اند که هم به‌صورت کوچ‌نشینی و هم به‌صورت یکجانشینی در شهرها و روستاها سکونت دارند<ref>[https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_18194.html امیری‌فروتقه و دیگران، «بررسی سرپوش زنان کرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سدة اخیر»، 1403ش، ص27.]</ref> و به‌دلیل قرارگیری کردها در جغرافیای فرهنگی گوناگون، مهاجرت قومیت‌های مختلف و تفاوت در سبک زندگی آنها (کوچ‌نشینی و یکجانشینی) فرهنگ‌ها و پوشش‌های مختلفی را در این منطقه به‌وجود آورده است. تولید پشم گوسفند، پرورش نوغان و کرم ابریشم و کاشت محصولات کشاورزی نظیر پنبه باعث شده که زنان در تولید تن‌پوش‌ها، پاپوش‌ها و سرپوش‌ها از این مواد استفاده کنند.<ref> [https://www.kurdpress.com/news/34760/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%DB%80-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF «مطالعة تاثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وب‌سایت خبرگزاری کرد‌پرس.]</ref> | ||
==ساختار پوشاک زنان کرد بر اساس باورها و کارکرد آنها== | ==ساختار پوشاک زنان کرد بر اساس باورها و کارکرد آنها== | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
پوشش سر زنان کرد، نماد سرسپردگی و تعلق فرد به جامعه و نشانگر وضعیت تاهل و تجرد بودن زنان است. پوشش سر جهت حفاظت از سر و مو و زینت دادن به آنها در میان زنان کرد کاربرد دارد. زیرپوش، نمادی از اعتقادات اخلاقی در پنهان کردن قسمت‌هایی از بدن بوده و کارکرد آن محافظت از بدن در برابر سرما و گرما است. از دیگر اجزای پوشاک زنان کرد، شلوار، کراس، جلیقه و شال است که هر کدام، کارکردی چون ایجاد هویت جمعی، رسمیت دادن به ظاهر زنان و آماده به خدمت بودن را دارند. | پوشش سر زنان کرد، نماد سرسپردگی و تعلق فرد به جامعه و نشانگر وضعیت تاهل و تجرد بودن زنان است. پوشش سر جهت حفاظت از سر و مو و زینت دادن به آنها در میان زنان کرد کاربرد دارد. زیرپوش، نمادی از اعتقادات اخلاقی در پنهان کردن قسمت‌هایی از بدن بوده و کارکرد آن محافظت از بدن در برابر سرما و گرما است. از دیگر اجزای پوشاک زنان کرد، شلوار، کراس، جلیقه و شال است که هر کدام، کارکردی چون ایجاد هویت جمعی، رسمیت دادن به ظاهر زنان و آماده به خدمت بودن را دارند. | ||
زیورآلات زنان نیز جنبه‌های اعتقادی مثل دفع چشم‌زخم، تضمین سلامتی و افزایش توانایی را نشان می‌دهند و نشانة حیثیت و جایگاه اجتماعی فرد است.<ref> «مطالعة تاثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وب‌سایت خبرگزاری کرد‌پرس.</ref> | زیورآلات زنان نیز جنبه‌های اعتقادی مثل دفع چشم‌زخم، تضمین سلامتی و افزایش توانایی را نشان می‌دهند و نشانة حیثیت و جایگاه اجتماعی فرد است.<ref> [https://www.kurdpress.com/news/34760/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%DB%80-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF «مطالعة تاثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وب‌سایت خبرگزاری کرد‌پرس.]</ref> | ||
==پوشش زنان یکجانشین== | ==پوشش زنان یکجانشین== | ||
یکجانشینان کرد شمال خراسان بیشتر در منطقة لایین خراسان رضوی زندگی می‌کنند<ref>امیری‌فروتقه و دیگران، «بررسی سرپوش زنان کرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سدة اخیر»، 1403ش، ص27.</ref> و اجزای پوشاک آنها عبارت است از: | یکجانشینان کرد شمال خراسان بیشتر در منطقة لایین خراسان رضوی زندگی می‌کنند<ref>[https://tuhistory.tabrizu.ac.ir/article_18194.html امیری‌فروتقه و دیگران، «بررسی سرپوش زنان کرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سدة اخیر»، 1403ش، ص27.]</ref> و اجزای پوشاک آنها عبارت است از: | ||
پیراهن: پیراهن زنان یکجانشین، به‌رنگ قرمز، ساده و ابریشمی است که پارچة آن توسط خود زنان این منطقه بافته می‌شود.<ref> امیدی، دیده و دل و دست.</ref><ref> پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنتی خراسان، 1383ش، ص33.</ref> این پیراهن دو چاک در پهلو دارد. قسمت جلوی آن با نقوش لوزی و مثلث تزیین شده که در اصطلاح محلی به نوع طرح آن «پیکام» می‌گویند.<ref>وطن‌دوست، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، 1395ش، ص150.</ref> نقوش طراحی شده روی لباس، نمادی از زمین و در کنار هم بودن زنان و مردان است. همچنین این نقوش نماد یگانگی خدا است که با رنگ سفید که نشان‌دهندة نور کامل است، بافته شده‌اند.<ref>گریوانی و دیگران، «مطالعة تطبیقی پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، 1402ش، ص22 و 23.</ref> | پیراهن: پیراهن زنان یکجانشین، به‌رنگ قرمز، ساده و ابریشمی است که پارچة آن توسط خود زنان این منطقه بافته می‌شود.<ref> امیدی، دیده و دل و دست.</ref><ref> پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنتی خراسان، 1383ش، ص33.</ref> این پیراهن دو چاک در پهلو دارد. قسمت جلوی آن با نقوش لوزی و مثلث تزیین شده که در اصطلاح محلی به نوع طرح آن «پیکام» می‌گویند.<ref>وطن‌دوست، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، 1395ش، ص150.</ref> نقوش طراحی شده روی لباس، نمادی از زمین و در کنار هم بودن زنان و مردان است. همچنین این نقوش نماد یگانگی خدا است که با رنگ سفید که نشان‌دهندة نور کامل است، بافته شده‌اند.<ref>گریوانی و دیگران، «مطالعة تطبیقی پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، 1402ش، ص22 و 23.</ref> | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* امیدی، ناهید، دیده و دل و دست؛ پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنتی خراسان، مشهد، به‌نشر، 1383ش. | *امیدی، ناهید، دیده و دل و دست؛ پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنتی خراسان، مشهد، به‌نشر، 1383ش. | ||
* امیری‌فروتقه، زهره و دیگران، «بررسی سرپوش زنان کرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سدة اخیر»، فصلنامة تاریخ‌نامة ایران بعد از اسلام، 1403ش. | *امیری‌فروتقه، زهره و دیگران، «بررسی سرپوش زنان کرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سدة اخیر»، فصلنامة تاریخ‌نامة ایران بعد از اسلام، 1403ش. | ||
* ضیاءپور، جلیل، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1370ش. | *ضیاءپور، جلیل، پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1370ش. | ||
* کشاورز، گلناز و جوادی، شهره، «انتزاع نمادین در زیباشناسی هنر بلوچستان، نمونة موردی: سوزن‌دوزی بلوچ»، نشریة علمی پژوهشکدة هنر، معماری و شهرسازی نظر، 1398ش. | *کشاورز، گلناز و جوادی، شهره، «انتزاع نمادین در زیباشناسی هنر بلوچستان، نمونة موردی: سوزن‌دوزی بلوچ»، نشریة علمی پژوهشکدة هنر، معماری و شهرسازی نظر، 1398ش. | ||
* گریوانی، زینب و دیگران، «مطالعة تطبیقی پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، مجلة هنر و تمدن شرق، پاییز 1402ش. | *گریوانی، زینب و دیگران، «مطالعة تطبیقی پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، مجلة هنر و تمدن شرق، پاییز 1402ش. | ||
* گریوانی، زینب و دیگران، «نمادشناسی رنگ در پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، ماهنامة پژوهش در هنر و علوم انسانی، تیر ماه 1402ش. | *گریوانی، زینب و دیگران، «نمادشناسی رنگ در پوشاک بانوان کوچ‌نشین و یکجانشین کرد شمال خراسان»، ماهنامة پژوهش در هنر و علوم انسانی، تیر ماه 1402ش. | ||
* مجیدی، هه‌تاو، بررسی تطبیقی پوشاک و زیورآلات کردی مناطق کردنشین ایران، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد، تهران، دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه الزهرا، 1389ش. | *مجیدی، هه‌تاو، بررسی تطبیقی پوشاک و زیورآلات کردی مناطق کردنشین ایران، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد، تهران، دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه الزهرا، 1389ش. | ||
* «مطالعة تاثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وب‌سایت خبرگزاری کرد‌پرس، تاریخ درج مطلب: 8 تیر 1401ش. | *«مطالعة تاثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وب‌سایت خبرگزاری کرد‌پرس، تاریخ درج مطلب: 8 تیر 1401ش. | ||
* منصوریان، سارا، ویژگی‌های فرهنگی در شکل‌گیری پوشاک زنان اقوام کرد در دو منطقة کرمانشاه و خراسان شمالی (کرمانج)، پایان‌نامة دوره کارشناسی ارشد، تهران، دانشکدة هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، 1400ش. | *منصوریان، سارا، ویژگی‌های فرهنگی در شکل‌گیری پوشاک زنان اقوام کرد در دو منطقة کرمانشاه و خراسان شمالی (کرمانج)، پایان‌نامة دوره کارشناسی ارشد، تهران، دانشکدة هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، 1400ش. | ||
* مونسی‌سرخه، مریم و دیگران، نوع لباس و نمادهای رنگ در عرفان اسلامی، تهران، هنرهای زیبا، 1389ش. | *مونسی‌سرخه، مریم و دیگران، نوع لباس و نمادهای رنگ در عرفان اسلامی، تهران، هنرهای زیبا، 1389ش. | ||
* نصیری، محمد و دیگران، نماد عرفانی رنگ در هنر و معماری اسلامی، 1397ش. | *نصیری، محمد و دیگران، نماد عرفانی رنگ در هنر و معماری اسلامی، 1397ش. | ||
* وطن‌دوست، سارا، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، قم، عمو علوی، 1394ش. | *وطن‌دوست، سارا، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، قم، عمو علوی، 1394ش. | ||
* وطن‌دوست، سارا، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، قم، عمو علوی، 1395ش. | *وطن‌دوست، سارا، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، قم، عمو علوی، 1395ش. | ||
* هال، آستر و ویووسکا، جوزه لوچیک، تاریخچه، طرح، بافت و شناسایی گلیم، ترجمة شیرین همایون‌فر و نیلوفر الفت‌شایان، تهران، کارنگ، 1377ش. | *هال، آستر و ویووسکا، جوزه لوچیک، تاریخچه، طرح، بافت و شناسایی گلیم، ترجمة شیرین همایون‌فر و نیلوفر الفت‌شایان، تهران، کارنگ، 1377ش. | ||
* هوشنگی، شیرین، بررسی تحلیلی و تطبیقی اجتماعی لباس زنان کرد در کردستان و خراسان شمالی، پایان‌نامة دوره کارشناسی ارشد، تهران، دانشکدة هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، 1393ش. | *هوشنگی، شیرین، بررسی تحلیلی و تطبیقی اجتماعی لباس زنان کرد در کردستان و خراسان شمالی، پایان‌نامة دوره کارشناسی ارشد، تهران، دانشکدة هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، 1393ش. | ||
[[رده: ویکیرز]] | [[رده: ویکیرز]] | ||
