بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:
جنگجویان معمولاً عمامه‌های سفید بر سر می‌نهادند و نشانی قرمزرنگ بر بالای آن قرار می‌دادند. در روایت‌ها آمده است که حمزه، سیدالشهدا، در جنگ بدر پری از کبوتر قرمز را بر فراز عمامه خود گذاشته بود.<ref>جاحظ، البیان و التبیین، 1949م، ج1، ص101.</ref>
جنگجویان معمولاً عمامه‌های سفید بر سر می‌نهادند و نشانی قرمزرنگ بر بالای آن قرار می‌دادند. در روایت‌ها آمده است که حمزه، سیدالشهدا، در جنگ بدر پری از کبوتر قرمز را بر فراز عمامه خود گذاشته بود.<ref>جاحظ، البیان و التبیین، 1949م، ج1، ص101.</ref>


پوشیدن عمامه سیاه نیز میان اعراب رواج داشت. رسول خدا نیز گاهی عمامه سیاه بر سر می‌نهاد و در فتح مکه نیز عمامه‌ای سیاه بر سر داشت.<ref>ابن‌حنبل، مسند، بی‌تا، ج3، ص363.</ref>
پوشیدن عمامه سیاه نیز میان اعراب رواج داشت. رسول خدا نیز گاهی عمامه سیاه بر سر می‌نهاد و در فتح مکه نیز عمامه‌ای سیاه بر سر داشت.<ref>ابن‌حنبل، مسند، بی‌تا، ج3، ص363.</ref> در دورۀ آغازین تاریخ اسلام، افرادی مانند حضرت علی بن ابی‌طالب، عبدالرحمن بن عوف، سعید بن مسیب، عمر، معاویه، ابوموسی اشعری و محمد حنفیه نیز عمامه سیاه می‌پوشیدند. رنگ سیاه در دوران عباسیان، نماد حکومت آن‌ها شناخته شد و عموم مسلمانان ناچار به استفاده از پوشاک سیاه بودند.
 
در دورۀ آغازین تاریخ اسلام، افرادی مانند حضرت علی بن ابی‌طالب، عبدالرحمن بن عوف، سعید بن مسیب، عمر، معاویه، ابوموسی اشعری و محمد حنفیه نیز عمامه سیاه می‌پوشیدند. رنگ سیاه در دوران عباسیان، نماد حکومت آن‌ها شناخته شد و عموم مسلمانان ناچار به استفاده از پوشاک سیاه بودند.  


همچنین در تاریخ اسلام از افراد مشهوری نام برده شده که عمامه سفید داشتند، از جمله امام علی بن الحسین، سالم بن عبدالله، سعید بن جبیر و خارجه بن زید. در دوران امام رضا، جامه سبز به نماد علویان تبدیل شد و در همین زمان، پوشیدن عمامه سبز رواج یافت. <ref> ابن‌سعد، طبقات الکبیر، 1410ق، ج3، ص18 و 93؛ ج5، ص102- 143 و 161؛ ج6، ص186.</ref>
همچنین در تاریخ اسلام از افراد مشهوری نام برده شده که عمامه سفید داشتند، از جمله امام علی بن الحسین، سالم بن عبدالله، سعید بن جبیر و خارجه بن زید. در دوران امام رضا، جامه سبز به نماد علویان تبدیل شد و در همین زمان، پوشیدن عمامه سبز رواج یافت. <ref> ابن‌سعد، طبقات الکبیر، 1410ق، ج3، ص18 و 93؛ ج5، ص102- 143 و 161؛ ج6، ص186.</ref>
خط ۷۳: خط ۷۱:
==عمامه در دوره ایلخانان==
==عمامه در دوره ایلخانان==


هنگامی غازان‌خان (703- 694 ق) هفتمین ایلخان مغول که بر مسند ایلخانی نشست، اسلام آورد و فرمان داد که به‌جای القاب خاقانی، کلمه شهادت بر روی سکه‌ها نقش شود. همچنین، خود و فرماندهانش به‌جای کلاه، عمامه بر سر نهادند.<ref>تقوی باغان، «بررسی انواع پوشش سر مردان و زنان در دوره صفوی»،  1399ش، ص66.</ref>
هنگامی غازان‌خان (۷۰۳- ۶۹۴ ق) هفتمین ایلخان مغول که بر مسند ایلخانی نشست، اسلام آورد و فرمان داد که به‌جای القاب خاقانی، کلمه شهادت بر روی سکه‌ها نقش شود. همچنین، خود و فرماندهانش به‌جای کلاه، عمامه بر سر نهادند.<ref>تقوی باغان، «بررسی انواع پوشش سر مردان و زنان در دوره صفوی»،  1399ش، ص66.</ref>


==عمامه در دوره آل بویه==
==عمامه در دوره آل بویه==
خط ۹۱: خط ۸۹:
==عمامه در دوره پهلوی==
==عمامه در دوره پهلوی==


با تصویب قانون متحدالشکل کردن لباس در 10 دی 1307ش، مردان ایرانی موظف به پوشیدن لباس یکسان شدند. بر اساس این قانون، مردم عادی و طلاب حق بر سر نهادن عمامه را نداشتند و تنها برخی روحانیون، از جمله علما، مجتهدین و پیش‌نمازان، با دریافت مجوز دولتی می‌توانستند لباس روحانیت بپوشند.  
با تصویب قانون متحدالشکل کردن لباس در ۱۰ دی ۱۳۰۷ش، مردان ایرانی موظف به پوشیدن لباس یکسان شدند. بر اساس این قانون، مردم عادی و طلاب حق بر سر نهادن عمامه را نداشتند و تنها برخی روحانیون، از جمله علما، مجتهدین و پیش‌نمازان، با دریافت مجوز دولتی می‌توانستند لباس روحانیت بپوشند.  


به گفته صاحب‌نظران، قانون یکسان‌سازی لباس بخشی از برنامه استحاله فرهنگی حکومت پهلوی بود. یکی از اهداف اصلی آن، تضعیف جایگاه روحانیت شیعه از طریق حذف لباس روحانیون بود، چنان‌که در خاطرات سیاستمداران پهلوی نیز به این قصد تصریح شده است.  
به گفته صاحب‌نظران، قانون یکسان‌سازی لباس بخشی از برنامه استحاله فرهنگی حکومت پهلوی بود. یکی از اهداف اصلی آن، تضعیف جایگاه روحانیت شیعه از طریق حذف لباس روحانیون بود، چنان‌که در خاطرات سیاستمداران پهلوی نیز به این قصد تصریح شده است.  
خط ۱۰۷: خط ۱۰۵:
==رنگ عمامه روحانیت در دوران معاصر==
==رنگ عمامه روحانیت در دوران معاصر==


امروزه عمامه، به‌عنوان نماد شاخص روحانیت شیعه، به دو رنگ استفاده می‌شود: مشکی برای سادات و سفید برای غیرسادات.<ref>اسلامی‌تنها، «لباس روحانیت شیعه به مثابه دال سیاسی در ایران معاصر»،  1391ش، ص114.</ref>
امروزه عمامه، به‌عنوان نماد شاخص روحانیت شیعه، به دو رنگ استفاده می‌شود: مشکی برای سادات و سفید برای غیرسادات.<ref>اسلامی‌تنها، «لباس روحانیت شیعه به مثابه دال سیاسی در ایران معاصر»،  1391ش، ص114.</ref> علت سیاه بودن عمامه سادات به رویدادهای تاریخی مربوط می‌شود. بر اساس روایات، پیامبر اسلام در روز فتح مکه با عمامه‌ای سیاه وارد این شهر شد. همچنین در واقعه غدیر خم، همان عمامه را به نشانه تاج افتخار بر سر حضرت علی نهاد، و پیش‌تر نیز در جنگ خندق، این عمامه بر سر حضرت علی بسته شده بود.<ref> «آیا عمامه بر سر گذاشتن به تاسی از پیامبر است؟»،  وب‌سایت شیعه کوئست.</ref>
 
علت سیاه بودن عمامه سادات به رویدادهای تاریخی مربوط می‌شود. بر اساس روایات، پیامبر اسلام در روز فتح مکه با عمامه‌ای سیاه وارد این شهر شد. همچنین در واقعه غدیر خم، همان عمامه را به نشانه تاج افتخار بر سر حضرت علی نهاد، و پیش‌تر نیز در جنگ خندق، این عمامه بر سر حضرت علی بسته شده بود.<ref> «آیا عمامه بر سر گذاشتن به تاسی از پیامبر است؟»،  وب‌سایت شیعه کوئست.</ref>


این جایگاه ویژه سبب شد که سادات، به یادبود روز غدیر، عمامه سیاه بر سر بگذارند. بر همین اساس، روحانیان سادات عمامه سیاه و غیرسادات عمامه سفید بر سر می‌گذارند.<ref> «آیا عمامه بر سر گذاشتن به تاسی از پیامبر است؟»،  وب‌سایت شیعه کوئست.</ref>
این جایگاه ویژه سبب شد که سادات، به یادبود روز غدیر، عمامه سیاه بر سر بگذارند. بر همین اساس، روحانیان سادات عمامه سیاه و غیرسادات عمامه سفید بر سر می‌گذارند.<ref> «آیا عمامه بر سر گذاشتن به تاسی از پیامبر است؟»،  وب‌سایت شیعه کوئست.</ref>
خط ۱۱۵: خط ۱۱۱:
==بستن عمامه==
==بستن عمامه==


عمامه روحانیون معمولاً از عمامه‌های مردم عادی بزرگتر است و طول آن از 6 متر شروع می‌شود و تا 14 متر می‌رسد. پارچه عمامه معمولاً پارچه‌ای خاص و نازک است و یکی از پارچه‌های معروف استفاده‌شده در این زمینه، «وال هندی» است که پارچه‌ای نازک است و هنگام پیچیدن حجم کمی می‌گیرد. به این ترتیب، عمامه‌های کوچک حدود 6 متر، عمامه‌های متوسط 7 تا 8 متر و عمامه‌های بزرگ از 10 متر به بالا هستند. معمولاً اساتید اخلاق به طلاب توصیه می‌کنند که عمامه را بزرگ نپیچند.<ref> «لباس روحانیت از ابتدای پیدایش تاکنون»،  پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
عمامه روحانیون معمولاً از عمامه‌های مردم عادی بزرگتر است و طول آن از ۶ متر شروع می‌شود و تا ۱۴ متر می‌رسد. پارچه عمامه معمولاً پارچه‌ای خاص و نازک است و یکی از پارچه‌های معروف استفاده‌شده در این زمینه، «وال هندی» است که پارچه‌ای نازک است و هنگام پیچیدن حجم کمی می‌گیرد. به این ترتیب، عمامه‌های کوچک حدود ۶ متر، عمامه‌های متوسط ۷ تا ۸ متر و عمامه‌های بزرگ از ۱۰ متر به بالا هستند. معمولاً اساتید اخلاق به طلاب توصیه می‌کنند که عمامه را بزرگ نپیچند.<ref> «لباس روحانیت از ابتدای پیدایش تاکنون»،  پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>


==آداب بستن عمامه==
==آداب بستن عمامه==
خط ۱۲۷: خط ۱۲۳:
==مراسم عمامه‌گذاری==
==مراسم عمامه‌گذاری==


مطابق قانون مصوب سال 1379ش شورای عالی حوزه‌های علمیه، طلاب برای ملبس‌شدن به لباس روحانیت ملزم به دریافت تاییدیه و مجوزی با عنوان «جواز تلبس» از معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه هستند.<ref> «شرایط و مقررات عمامه‌گذاری چیست؟»،  وب‌سایت عصر ایران.</ref>
مطابق قانون مصوب سال ۱۳۷۹ش شورای عالی حوزه‌های علمیه، طلاب برای ملبس‌شدن به لباس روحانیت ملزم به دریافت تاییدیه و مجوزی با عنوان «جواز تلبس» از معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه هستند.<ref> «شرایط و مقررات عمامه‌گذاری چیست؟»،  وب‌سایت عصر ایران.</ref>


طلاب حوزه‌های علمیه پس از حدود پنج سال تحصیل و همچنین دستیابی به توانایی نسبی در پاسخ‌گویی به پرسش‌های مردم، پس از احراز صلاحیت اخلاقی از سوی معاونت تهذیب حوزه، می‌توانند ملبس به لباس روحانیت شوند. این فرایند معمولاً طی مراسمی رسمی و در اعیاد اسلامی برگزار می‌شود.<ref> «تاریخچه عمامه/ چرا روحانیان عمامه بر سر می‌‌‌‌گذارند؟»،  پایگاه خبری آفتاب.</ref>
طلاب حوزه‌های علمیه پس از حدود پنج سال تحصیل و همچنین دستیابی به توانایی نسبی در پاسخ‌گویی به پرسش‌های مردم، پس از احراز صلاحیت اخلاقی از سوی معاونت تهذیب حوزه، می‌توانند ملبس به لباس روحانیت شوند. این فرایند معمولاً طی مراسمی رسمی و در اعیاد اسلامی برگزار می‌شود.<ref> «تاریخچه عمامه/ چرا روحانیان عمامه بر سر می‌‌‌‌گذارند؟»،  پایگاه خبری آفتاب.</ref>
خط ۱۳۷: خط ۱۳۳:
پیشینه عمامه‌پراکنی در ایران به رویدادی تاریخی مرتبط با شیخ فضل‌الله نوری باز می‌گردد. در روزهای پایانی زندگی شیخ فضل‌الله، زمانی که او به دار آویخته شد، یوسف‌خان ارمنی عمامه را به‌صورت توهین‌آمیزی از سر او برداشت و به‌سمت جمعیت پرتاب کرد. این حادثه، اولین عمامه‌پراکنی در تاریخ ایران شناخته می‌شود و نمادی از حرکت‌های ضد مذهبی در دوران مشروطه بود.<ref>انصاری،‌هادی، «تجربه‌ای تاریخی از عمامه‌‌پرانی در ایران»،  خبرگزاری خبرآنلاین.</ref> گفته می‌شود در حرکتی مشابه، عوامل رضاخان، هنگام نماز، عمامه شهید مدرس را از سرش برداشتند و آن را به دور گردنش پیچیدند و او را به شهادت رساندند.<ref>روایتی از تبعید و شهادت مدرس، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.</ref>
پیشینه عمامه‌پراکنی در ایران به رویدادی تاریخی مرتبط با شیخ فضل‌الله نوری باز می‌گردد. در روزهای پایانی زندگی شیخ فضل‌الله، زمانی که او به دار آویخته شد، یوسف‌خان ارمنی عمامه را به‌صورت توهین‌آمیزی از سر او برداشت و به‌سمت جمعیت پرتاب کرد. این حادثه، اولین عمامه‌پراکنی در تاریخ ایران شناخته می‌شود و نمادی از حرکت‌های ضد مذهبی در دوران مشروطه بود.<ref>انصاری،‌هادی، «تجربه‌ای تاریخی از عمامه‌‌پرانی در ایران»،  خبرگزاری خبرآنلاین.</ref> گفته می‌شود در حرکتی مشابه، عوامل رضاخان، هنگام نماز، عمامه شهید مدرس را از سرش برداشتند و آن را به دور گردنش پیچیدند و او را به شهادت رساندند.<ref>روایتی از تبعید و شهادت مدرس، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران.</ref>


پدیده عمامه‌پراکنی پس از ناآرامی‌های 1401ش نیز تحت تاثیر فضای ایجادشده در شبکه‌های اجتماعی از سوی برخی افراد رخ داد و در رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی بازتاب گسترده‌ای یافت که با واکنش منفی و مخالفت اکثریت جامعه ایرانی روبه‌رو شد.<ref> «نقد کتاب «عمامه‌پرانی» منتشر شده توسط معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی»،  وب‌سایت ندای اصفهان.</ref>
پدیده عمامه‌پراکنی پس از ناآرامی‌های ۱۴۰۱ش نیز تحت تاثیر فضای ایجادشده در شبکه‌های اجتماعی از سوی برخی افراد رخ داد و در رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی بازتاب گسترده‌ای یافت که با واکنش منفی و مخالفت اکثریت جامعه ایرانی روبه‌رو شد.<ref> «نقد کتاب «عمامه‌پرانی» منتشر شده توسط معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی»،  وب‌سایت ندای اصفهان.</ref> همچنین اقدام به‌انداختن عمامه روحانیون با واکنش‌های منفی و نقدهایی از سوی چهره‌های هر دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب مواجه شده است.<ref> «انداختن عمامه‌ روحانیون از کجا آغاز شد؟»،  وب‌سایت صدای میانه.</ref>
 
همچنین اقدام به‌انداختن عمامه روحانیون با واکنش‌های منفی و نقدهایی از سوی چهره‌های هر دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب مواجه شده است.<ref> «انداختن عمامه‌ روحانیون از کجا آغاز شد؟»،  وب‌سایت صدای میانه.</ref>


علیزاده کارشناس سابق بی‌بی‌سی که مقیم لندن است پوشش روحانیان در ایران را لباسی سنتی و بومی می‌داند که سابقه آن به چند هزار سال پیش، بازمی‌گردد. او معتقد است که رضاشاه در جریان مبارزه با حجاب و تلاش برای فرنگی‌سازی پوشش مردان، این لباس را از مردم ایران گرفت.<ref> «نقد کتاب «عمامه‌پرانی» منتشر شده توسط معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی»،  وب‌سایت ندای اصفهان.</ref>
علیزاده کارشناس سابق بی‌بی‌سی که مقیم لندن است پوشش روحانیان در ایران را لباسی سنتی و بومی می‌داند که سابقه آن به چند هزار سال پیش، بازمی‌گردد. او معتقد است که رضاشاه در جریان مبارزه با حجاب و تلاش برای فرنگی‌سازی پوشش مردان، این لباس را از مردم ایران گرفت.<ref> «نقد کتاب «عمامه‌پرانی» منتشر شده توسط معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی»،  وب‌سایت ندای اصفهان.</ref>
خط ۱۵۶: خط ۱۵۰:
==منابع==
==منابع==


* ابن‌حنبل، احمد، مسند، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
*ابن‌حنبل، احمد، مسند، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
*
*
* ابن‌سلام، طبقات فحول الشعرا، جده، دار المدنی، 1400ق.
*ابن‌سلام، طبقات فحول الشعرا، جده، دار المدنی، 1400ق.
*
*
* ابن‌قتیبه، عیون اخبارالرضا، بیروت، دارالکتب، 1418ق.
*ابن‌قتیبه، عیون اخبارالرضا، بیروت، دارالکتب، 1418ق.
*
*
* ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صار، 1955.
*ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صار، 1955.
*
*
* ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبیر، بیروت، دار الکتب العلمیة 1410ق.
*ابن‌سعد، محمد، طبقات الکبیر، بیروت، دار الکتب العلمیة 1410ق.
*
*
* اسلامی‌تنها، اصغر، «لباس روحانیت شیعه به‌مثابه دال سیاسی در ایران معاصر»،  فصلنامه علوم سیاسی، 1391ش.
*اسلامی‌تنها، اصغر، «لباس روحانیت شیعه به‌مثابه دال سیاسی در ایران معاصر»،  فصلنامه علوم سیاسی، 1391ش.
*
*
* اصفهانی، ابی‌الفرج، الاغانی، بیروت، دارالکتب، بی‌تا.
*اصفهانی، ابی‌الفرج، الاغانی، بیروت، دارالکتب، بی‌تا.
*
*
* «انداختن عمامه‌ روحانیون از کجا آغاز شد؟»،  وب‌سایت صدای میانه. تاریخ درج مطلب: 11 آبان 1401ش.
*«انداختن عمامه‌ روحانیون از کجا آغاز شد؟»،  وب‌سایت صدای میانه. تاریخ درج مطلب: 11 آبان 1401ش.
*
*
* انصاری،‌هادی، «تجربه‌ای تاریخی از عمامه‌‌پرانی در ایران»،  خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 21 آبان 1401ش.
*انصاری،‌هادی، «تجربه‌ای تاریخی از عمامه‌‌پرانی در ایران»،  خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 21 آبان 1401ش.
*
*
* «اولین «عمامه‌پرانی» در تاریخ ایران چه زمانی ثبت شد؟/ «عمامه‌بوسی»،  راهکار مقابله اصولگرایان»،  خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 21 آبان 1401ش.
*«اولین «عمامه‌پرانی» در تاریخ ایران چه زمانی ثبت شد؟/ «عمامه‌بوسی»،  راهکار مقابله اصولگرایان»،  خبرگزاری خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: 21 آبان 1401ش.
*
*
* «آیا عمامه بر سر گذاشتن به تاسی از پیامبر است؟»،  وب‌سایت شیعه کوئست، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1403ش.
*«آیا عمامه بر سر گذاشتن به تاسی از پیامبر است؟»،  وب‌سایت شیعه کوئست، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1403ش.
*
*
* «پیشینه لباس روحانیت به چه زمانی برمی‌گردد؟ این لباس نشانگر چه چیزی است؟»،  وب‌سایت اسلام کوئست‌نت، تاریخ درج مطلب: 18 اردیبهشت 1395ش.
*«پیشینه لباس روحانیت به چه زمانی برمی‌گردد؟ این لباس نشانگر چه چیزی است؟»،  وب‌سایت اسلام کوئست‌نت، تاریخ درج مطلب: 18 اردیبهشت 1395ش.
*
*
* «تاریخچه عمامه/ چرا روحانیان عمامه بر سر می‌‌‌‌گذارند؟»،  پایگاه خبری آفتاب، تاریخ درج مطلب: 26 مرداد 1391ش.
*«تاریخچه عمامه/ چرا روحانیان عمامه بر سر می‌‌‌‌گذارند؟»،  پایگاه خبری آفتاب، تاریخ درج مطلب: 26 مرداد 1391ش.
*
*
* «تاریخچه‌ لباس روحانیت»،  خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 29 تیر 1394ش.
*«تاریخچه‌ لباس روحانیت»،  خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 29 تیر 1394ش.
*
*
* «تحلیل و بررسی سیاست یکسان‌سازی لباس در دوره پهلوی اول در سبزوار»،  وب‌سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی، تاریخ درج مطلب: 30 دی 1399ش.
*«تحلیل و بررسی سیاست یکسان‌سازی لباس در دوره پهلوی اول در سبزوار»،  وب‌سایت مرکز بررسی اسناد تاریخی، تاریخ درج مطلب: 30 دی 1399ش.
*
*
* تقوی باغان، ملیحه، «بررسی انواع پوشش سر مردان و زنان در دوره صفوی»،  دوماهنامه علمی تخصصی پژوهش در هنر و علوم تخصصی 1399ش.
*تقوی باغان، ملیحه، «بررسی انواع پوشش سر مردان و زنان در دوره صفوی»،  دوماهنامه علمی تخصصی پژوهش در هنر و علوم تخصصی 1399ش.
*
*
* جاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، قاهره، مکتبة الخانجی، 1949.
*جاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، قاهره، مکتبة الخانجی، 1949.
*
*
* چیت‌ساز، محمدرضا، تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا حمله تیموریان، تهران، سمت، 1379ش.
*چیت‌ساز، محمدرضا، تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا حمله تیموریان، تهران، سمت، 1379ش.
*
*
* «در بیان عمامه بستن»،  وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: 12 اسفند 1403ش.
*«در بیان عمامه بستن»،  وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله‌ مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: 12 اسفند 1403ش.
*
*
* دُزی، راینهارت پیتر ان، فرهنگ البسه مسلمانان، ترجمه حسین‌علی هرروی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1359ش.
*دُزی، راینهارت پیتر ان، فرهنگ البسه مسلمانان، ترجمه حسین‌علی هرروی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1359ش.
*
*
* «دستار چیست؟»،  وب‌سایت ویرگول. تاریخ بازدید: 12 اسفند 1403ش.
*«دستار چیست؟»،  وب‌سایت ویرگول. تاریخ بازدید: 12 اسفند 1403ش.
*
*
* «روایتی از تبعید و شهادت مدرس، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1403ش.
*«روایتی از تبعید و شهادت مدرس، پایگاه جامع تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازدید: 12 اسفند 1403ش.
*
*
* «شرایط و مقررات عمامه گذاری چیست؟»،  وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 16 اردیبهشت 1397ش.
*«شرایط و مقررات عمامه گذاری چیست؟»،  وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 16 اردیبهشت 1397ش.
*
*
* صابی، هلال بن محسن، رسوم دارالخلافه، ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1343ش.
*صابی، هلال بن محسن، رسوم دارالخلافه، ترجمه محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، 1343ش.
*
*
* طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، تهران، آخوندی، 1376ق.
*طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، تهران، آخوندی، 1376ق.
*
*
* «عمامه‌پرانی تعرض به حق آزادی عقیده و پوشش است»،  وب‌سایت اقتصاد نیوز. تاریخ درج مطلب: 24 آبان 1401ش.
*«عمامه‌پرانی تعرض به حق آزادی عقیده و پوشش است»،  وب‌سایت اقتصاد نیوز. تاریخ درج مطلب: 24 آبان 1401ش.
*
*
* غیبی، مهرآسا، هشت هزار سال پوشاک اقوام ایران، تهران: هیرمند، 1385ش.
*غیبی، مهرآسا، هشت هزار سال پوشاک اقوام ایران، تهران: هیرمند، 1385ش.
*
*
* کتانی، محمد بن جعفر، الدعامه فی احکام سنه العمامه، دمشق، 1342ق.
*کتانی، محمد بن جعفر، الدعامه فی احکام سنه العمامه، دمشق، 1342ق.
*
*
* «لباس روحانیت از ابتدای پیدایش تاکنون»،  پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 9 اردیبهشت 1395ش.
*«لباس روحانیت از ابتدای پیدایش تاکنون»،  پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 9 اردیبهشت 1395ش.
*
*
* «مردان قدیم چه می‌‌‌‌پوشیدند؟»،  خبرگزاری مشرق‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 13 اسفند 1393ش.
*«مردان قدیم چه می‌‌‌‌پوشیدند؟»،  خبرگزاری مشرق‌نیوز، تاریخ درج مطلب: 13 اسفند 1393ش.
*
*
* نفیسی، علی اکبر، فرهنگ نفیسی، تهران، کتابفروشی خیام، 1355ش.
*نفیسی، علی اکبر، فرهنگ نفیسی، تهران، کتابفروشی خیام، 1355ش.
*
*
* «نقد کتاب «عمامه‌پرانی» منتشر شده توسط معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی»،  وب‌سایت ندای اصفهان، تاریخ درج مطلب: 6 اسفند 1401ش.
*«نقد کتاب «عمامه‌پرانی» منتشر شده توسط معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی»،  وب‌سایت ندای اصفهان، تاریخ درج مطلب: 6 اسفند 1401ش.
*
*
* یعقوب‌زاده،‌هادی و مافی‌تبار، آمنه، «بازیابی زمینه‌های تمایز عمامه به مثابه کسوت روحانیت شیعه در عصر قاجار»،  فصلنامه سخن تاریخ، شماره 43، 1402ش.  
*یعقوب‌زاده،‌هادی و مافی‌تبار، آمنه، «بازیابی زمینه‌های تمایز عمامه به مثابه کسوت روحانیت شیعه در عصر قاجار»،  فصلنامه سخن تاریخ، شماره 43، 1402ش.  


  [[رده: ویکی‌رز]]
  [[رده: ویکی‌رز]]