لباس زنان کهگیلویه و بویراحمد: تفاوت میان نسخه‌ها

لباس‌های زنان کهگیلویه و بویراحمد از تنوع بالایی برخوردار است. دستمال سر زنان از جنس ابریشم و حاشیه‌دار است که نحوۀ بستن و اندازۀ آن میان طایفه‌های بهمئی و طیبی با ایل‌های بویراحمدی متفاوت است. از پیراهن‌های مخصوص زنان این استان، دلق نام دارد که از پارچۀ مرغوب تهیه شده و مزین به انواع زیورآلات و سکه‌دوزی است. لباس‌های زنان کهگیلویه و بویراحمد جزء پوشیده‌ترین لباس‌ها است و نشان از باورهای دینی و مذهبی دارد که این امر مقام و منزلت زن در جامعه را نشان می‌دهد. لباس زنان این استان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بیشتر ساکنان این استان از قوم لر تشکیل شده‌اند و به آن‌ها بویراحمدی می‌گویند.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF «لباس محلی مردمان کهگیلویه و بویراحمد»، وب‌سایت ایران.]</ref> مردمان کهگیلویه و بویراحمد هویت فرهنگی خود را تا حد زیادی از پوشش سنتی خود الهام می‌گیرند. آن‌ها با اثرپذیری از سبک زندگی عشایری و بهره‌گیری از تولیدات بومی، یکی از زیباترین و پوشیده‌ترین لباس‌های محلی را حفظ و به نمایش گذاشته‌اند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5851261/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%AF%D9%84%DA%A9-%D9%88-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%82%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%D8%A7-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%86%D8%AF «محرم‌پوشی با جومه و دلک و چارقد/ اینجا جوانان لباس سنتی می‌پسندند»، خبرگزاری مهر.]</ref> یافته‌های تاریخی نشان می‌دهد که قدمت لباس‌های محلی این استان به‌دورۀ اشکانیان می‌رسد. برخی منابع نیز قدمت آن را به دورۀ تیموریان نسبت داده‌اند.<ref>[https://www.irna.ir/news/85359388/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 قهرمانی، «لباس محلی بانوان کهگیلویه و بویراحمد نمادی از پوشش اصیل ایرانی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref>

این دستمال روی مقنعه و کلاه پوشیده می‌شود و شکل و اندازۀ آن در میان زنان ایل‌های بختیاری، بهمئی و طیبی با زنان ایل‌های بویراحمدی، چرام، باوی و دشمن‌زیاری متفاوت است. دستمال‌های ابریشمی زنان بویراحمدی سبک و کم طول و عرض بوده که پشت کلاه بسته می‌شود و مزین به طلا و نقره است. دستمال‌های ابریشمی زنان طایفه‌های طیبی و بهمئی بلند و به‌رنگ‌های سیاه، سرخ و الوان (هفت رنگ) است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85359388/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 قهرمانی،«لباس محلی بانوان کهگیلویه و بویراحمد نمادی از پوشش اصیل ایرانی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> همچنین این طایفه‌ها دستمال سر را به‌گونه‌ای روی پیشانی می‌بندند که موی سر کاملاً پنهان باشد.<ref>[https://boyernews.com/142478/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84/ «نگاهی به لباس محلی زنان و مردان در کهگیلویه و بویراحمد»، وب‌سایت تحلیلی خبری بویر نیوز.]</ref>

روسری زنان این استان از پارچه‌های سه‌گوش تهیه شده که بیش از یک متر طول دارد و بلندی آن تا مچ دست‌ها می‌رسد. این نوع روسری مو، سر و سینه را به‌طور کامل می‌پوشاند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5851261/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%AF%D9%84%DA%A9-%D9%88-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%82%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%D8%A7-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%86%D8%AF «محرم‌پوشی با جومه و دلک و چارقد/ اینجا جوانان لباس سنتی می‌پسندند»، خبرگزاری مهر.]</ref> رنگ چارقد اغلب به‌رنگ سفید و الوان است و مورد علاقۀ زنان جوان، عروس‌خانم‌ها و دختران است.<ref>[https://defapress.ir/fa/news/299319/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B9%D9%81%D8%A7%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF جوشن، «جایگاه حجاب و عفاف در بین زنان عشایر کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دفاع مقدس.]</ref>

دلگ، نیم‌تنه‌ای جلوباز از جنس مخمل سرخ، سیاه یا سبز با آستری از جنس چیت گلدار است. آستین‌های این نیم‌تنه بلند و چاک‌دار بوده که چاک آن از سر مچ تا آرنج امتداد دارد. دور تا دور لبۀ پایین دلگ و دور مچ آستین منجوق‌دوزی و نگین‌دوزی می‌شود.<ref>[https://asrjahan.ir/more/news/2013/view جهان تاب‌پور، «لباس و زیورآلات زنان ایل بهمئی»، پایگاه اطلاع‌رسانی عصر جهان.]</ref>  

عروس‌های عشایر این استان به‌جای تاج و تور مرسوم، با لباس‌های محلی فاخر و حجاب کامل آراسته می‌شوند که جلوه‌ای از اصالت و فرهنگ بومی آن‌ها را نمایان می‌سازد.<ref>[https://defapress.ir/fa/news/299319/%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B9%D9%81%D8%A7%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88-%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF جوشن، «جایگاه حجاب و عفاف در بین زنان عشایر کهگیلویه و بویراحمد»، خبرگزاری دفاع مقدس.]</ref>

از دلایل ماندگاری لباس زنان این استان می‌توان به عجین‌بودن آن با باورها و اعتقادات زنان این منطقه اشاره کرد؛ به‌عنوان مثال زنان نقش مهمی در حفظ و تداوم سنت‌های خانواده دارند و آنان را به نسل‌های بعد منتقل می‌کنند. زنان این استان با پوشش‌های کامل و محلی در اجتماع حضور پیدا می‌کنند و به هویت فرهنگی خود افتخار می‌کنند. زنان کهکیلویه و بویراحمد در بیشتر اوقات و به‌ویژه در جشن‌ها و مراسم‌ها از لباس محلی استفاده می‌کنند. این لباس‌ها ضمن زنده نگه‌داشتن بسیاری از سنت‌ها جلوه‌ای باشکوه از هنر مردم این سرزمین را نشان می‌دهد که همچنان در همۀ شهرها و روستاهای این استان دیده می‌شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/85359388/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%87%DA%AF%DB%8C%D9%84%D9%88%DB%8C%D9%87-%D9%88%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85 قهرمانی،«لباس محلی بانوان کهگیلویه و بویراحمد نمادی از پوشش اصیل ایرانی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا).]</ref> دلیل دیگر ماندگاری این پوشش در طول زمان به ذات آن باز می‌گردد؛ به‌طوری که تمام ویژگی‌های بصری و زیبایی‌شناختی را در خود گنجانده است و با انتخاب حجاب پیوند خورده است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5851261/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%BE%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AC%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%88-%D8%AF%D9%84%DA%A9-%D9%88-%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%82%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%D8%A7-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D9%BE%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%86%D8%AF «محرم‌پوشی با جومه و دلک و چارقد/ اینجا جوانان لباس سنتی می‌پسندند»، خبرگزاری مهر.]</ref>