ویرایش و اصلاح متنی |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>پوشاک آشوریان؛</big>''' پوشش زنان و مردان منطقۀ شمالی تمدن بین‌النهرین. | '''<big>پوشاک آشوریان؛</big>''' پوشش زنان و مردان منطقۀ شمالی تمدن بین‌النهرین. | ||
لباس آشوریان ریشه در پوشاک ابتدایی سومری‌ها داشت. طراحی این لباس‌ها عمدتاً گشاد و آزاد بود و شامل تن‌پوش‌هایی مانند تونیک، پیراهن، شال و شنل می‌شد که زنان با پوشیدگی کامل و وقار خاصی آن‌ها را می‌پوشیدند. تونیک‌های مردان و زنان با دوخت‌های تزئینی مزین می‌شد و طول آستین‌ها نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی فرد بود. شال‌های پادشاهان و اشراف بلندپایه بلند و حاشیه‌دار انتخاب می‌شد. در فرهنگ آشور، پوشیدن لباس‌های چسبان به‌شدت ناپسند شمرده | لباس آشوریان ریشه در پوشاک ابتدایی سومری‌ها داشت. طراحی این لباس‌ها عمدتاً گشاد و آزاد بود و شامل تن‌پوش‌هایی مانند تونیک، پیراهن، شال و شنل می‌شد که زنان با پوشیدگی کامل و وقار خاصی آن‌ها را می‌پوشیدند. تونیک‌های مردان و زنان با دوخت‌های تزئینی مزین می‌شد و طول آستین‌ها نشان‌دهنده جایگاه اجتماعی فرد بود. شال‌های پادشاهان و اشراف بلندپایه بلند و حاشیه‌دار انتخاب می‌شد. در فرهنگ آشور، پوشیدن لباس‌های چسبان به‌شدت ناپسند شمرده شده و با تحقیر روبه‌رو می‌شد. | ||
=='''مبدأ پیدایش پوشاک آشوریان'''== | =='''مبدأ پیدایش پوشاک آشوریان'''== | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==='''تونیک'''=== | ==='''تونیک'''=== | ||
آشوریان باستان تونیک را به‌عنوان یکی از | آشوریان باستان تونیک را به‌عنوان یکی از لباس‌های اصلی خود می‌پوشیدند؛ لباسی که گاه به‌تنهایی و گاه همراه با پوشش‌های دیگر استفاده می‌شد. طول آستین این تونیک‌ها بیانگر جایگاه اجتماعی فرد بود. | ||
این لباس، چه در شکل کوتاه تا زانو و چه در نوع بلند تا مچ پا، با تفاوتی اندک میان مردان و زنان رواج داشت.<ref>ویل‌کاکس، تاریخ لباس (5000 سال پوشاک زنان و مردان جهان)، 1372ش، ص35.</ref> ملکۀ پادشاه از تونیک لبه‌دار بلند با آستین‌های بلند و شکارچیان همراه پادشاه از تونیک‌هایی که پای دامن آن به‌شکل اریب بود استفاده می‌کردند. | این لباس، چه در شکل کوتاه تا زانو و چه در نوع بلند تا مچ پا، با تفاوتی اندک میان مردان و زنان رواج داشت.<ref>ویل‌کاکس، تاریخ لباس (5000 سال پوشاک زنان و مردان جهان)، 1372ش، ص35.</ref> ملکۀ پادشاه از تونیک لبه‌دار بلند با آستین‌های بلند و شکارچیان همراه پادشاه از تونیک‌هایی که پای دامن آن به‌شکل اریب بود استفاده می‌کردند. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
لباس‌های آشوری با رنگ‌های چشم‌نواز و درخشانی مانند بنفش پررنگ، سبز چمنی، قرمز براق، سورمه‌ای و زرد خورشیدی طراحی شده بودند که همه این رنگ‌ها از مواد طبیعی ساخته می‌شدند. نقوش به‌کار رفته روی این پوشاک شامل الگوهای زینتی دندانه‌دار، خال‌خال، راه‌راه یا هاشوردار بود که با گلدوزی‌های بابلی زیبایی بیشتری می‌یافتند؛<ref>[https://www.worldhistory.org/trans/fa/2-2198/ «پوشاک و خوش‌پوشی در میان رودان باستان»، وب‌سایت دانشنامۀ تاریخ جهان.]</ref> در واقع، آشوریان با بهره‌گیری از هنر گلدوزی بابلی، لباس‌های خود را به‌طور ویژه‌ای تزئین می‌کردند.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_3797.pdf مجابی، «لباس آشور»، وب‌سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص3.]</ref> | لباس‌های آشوری با رنگ‌های چشم‌نواز و درخشانی مانند بنفش پررنگ، سبز چمنی، قرمز براق، سورمه‌ای و زرد خورشیدی طراحی شده بودند که همه این رنگ‌ها از مواد طبیعی ساخته می‌شدند. نقوش به‌کار رفته روی این پوشاک شامل الگوهای زینتی دندانه‌دار، خال‌خال، راه‌راه یا هاشوردار بود که با گلدوزی‌های بابلی زیبایی بیشتری می‌یافتند؛<ref>[https://www.worldhistory.org/trans/fa/2-2198/ «پوشاک و خوش‌پوشی در میان رودان باستان»، وب‌سایت دانشنامۀ تاریخ جهان.]</ref> در واقع، آشوریان با بهره‌گیری از هنر گلدوزی بابلی، لباس‌های خود را به‌طور ویژه‌ای تزئین می‌کردند.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_3797.pdf مجابی، «لباس آشور»، وب‌سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص3.]</ref> | ||
== '''پارچه‌های به‌کار رفته در پوشاک آشوری''' == | =='''پارچه‌های به‌کار رفته در پوشاک آشوری'''== | ||
=== پارچۀ کُنَکس (Kunnaqu) === | ===پارچۀ کُنَکس (Kunnaqu)=== | ||
*این پارچه از هزارۀ سوم پیش از میلاد در میان‌رودان رواج یافت و تا قرن چهارم پیش از میلاد کاربرد داشت. این پارچه جایگزین پوست گوسفند در تهیه دامن‌ها و لباس‌های بلند شد و ظاهری شبیه به پوست بز یا موی گاو وحشی داشت.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> به‌سبب رنگ‌های متنوع و تزیینات فاخر، کنکس نمادی از تجمل و جایگاه اجتماعی در پوشاک آشوری به‌شمار می‌رفت.<ref>[https://www.worldhistory.org/trans/fa/2-2198/ «پوشاک و خوش‌پوشی در میان رودان باستان»، وب‌سایت دانشنامۀ تاریخ جهان.]</ref> این پارچه پس از بافت کامل، به‌صورت آزاد و بدون دوخت، به دور بدن پیچیده می‌شد.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> | *این پارچه از هزارۀ سوم پیش از میلاد در میان‌رودان رواج یافت و تا قرن چهارم پیش از میلاد کاربرد داشت. این پارچه جایگزین پوست گوسفند در تهیه دامن‌ها و لباس‌های بلند شد و ظاهری شبیه به پوست بز یا موی گاو وحشی داشت.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> به‌سبب رنگ‌های متنوع و تزیینات فاخر، کنکس نمادی از تجمل و جایگاه اجتماعی در پوشاک آشوری به‌شمار می‌رفت.<ref>[https://www.worldhistory.org/trans/fa/2-2198/ «پوشاک و خوش‌پوشی در میان رودان باستان»، وب‌سایت دانشنامۀ تاریخ جهان.]</ref> این پارچه پس از بافت کامل، به‌صورت آزاد و بدون دوخت، به دور بدن پیچیده می‌شد.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> | ||
=== پارچه‌های آیینی === | ===پارچه‌های آیینی=== | ||
*در گذر زمان، کاربرد کنکس از حالت روزمره فاصله گرفت و جنبه‌ای آیینی یافت. این نوع پارچه به‌عنوان پوشاک نمادین خدایان و الهگان در هنر و اسناد برجای‌مانده شناخته شده است. نمونه‌ای از این کاربرد، جامۀ خدای شَمس در نقش‌برجستۀ لوح حمورابی است که کنکس به شکل پوشش آیینی در آن دیده می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> | *در گذر زمان، کاربرد کنکس از حالت روزمره فاصله گرفت و جنبه‌ای آیینی یافت. این نوع پارچه به‌عنوان پوشاک نمادین خدایان و الهگان در هنر و اسناد برجای‌مانده شناخته شده است. نمونه‌ای از این کاربرد، جامۀ خدای شَمس در نقش‌برجستۀ لوح حمورابی است که کنکس به شکل پوشش آیینی در آن دیده می‌شود.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> | ||
=== پوست و پارچه‌های ساده‌تر === | ===پوست و پارچه‌های ساده‌تر=== | ||
*اگرچه کنکس در لباس‌های فاخر و رسمی به‌کار می‌رفت، اما بخش‌هایی از پوشاک، مانند دامن‌های کوتاه یا اجزای دنباله‌دار، اغلب از پوست معمولی یا پوست گوسفند تهیه می‌شد. این مواد، انتخابی در دسترس‌تر برای لایه‌های پایین‌تر جامعه یا در کاربردهای خاص بوده‌اند.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> | *اگرچه کنکس در لباس‌های فاخر و رسمی به‌کار می‌رفت، اما بخش‌هایی از پوشاک، مانند دامن‌های کوتاه یا اجزای دنباله‌دار، اغلب از پوست معمولی یا پوست گوسفند تهیه می‌شد. این مواد، انتخابی در دسترس‌تر برای لایه‌های پایین‌تر جامعه یا در کاربردهای خاص بوده‌اند.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص4.]</ref> | ||
=== پارچه‌های ضخیم و محافظتی === | ===پارچه‌های ضخیم و محافظتی=== | ||
*در قرن پنجم پیش از میلاد، نوعی پارچۀ ضخیم و سنگین از توده‌های فشرده پشم یا مو ساخته می‌شد که در تولید رداها و لباس‌های رسمی یا نظامی کاربرد داشت. این نوع بافت به‌دلیل مقاومت بالا و خاصیت محافظتی، برای استفاده در شرایط خاص و میان طبقات رسمی‌تر مناسب بود.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص5.]</ref> | *در قرن پنجم پیش از میلاد، نوعی پارچۀ ضخیم و سنگین از توده‌های فشرده پشم یا مو ساخته می‌شد که در تولید رداها و لباس‌های رسمی یا نظامی کاربرد داشت. این نوع بافت به‌دلیل مقاومت بالا و خاصیت محافظتی، برای استفاده در شرایط خاص و میان طبقات رسمی‌تر مناسب بود.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص5.]</ref> | ||
=== پارچه‌های لطیف با تزیینات هندسی === | ===پارچه‌های لطیف با تزیینات هندسی=== | ||
*در بررسی مجسمه‌های متعلق به دوره‌های جَمدَت نَصْر و اواخر اوروک، نوعی پارچۀ لطیف با تزیینات متنوع مشاهده شده است. این پارچه‌ها گاه دارای حاشیه‌های شرابه‌دار بودند و با نقوش هندسی همچون لوزی و شطرنجی تزیین می‌شدند. احتمالاً چنین پارچه‌هایی در لباس‌های رسمی، آیینی یا فاخر کاربرد داشتند.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص5.]</ref> | *در بررسی مجسمه‌های متعلق به دوره‌های جَمدَت نَصْر و اواخر اوروک، نوعی پارچۀ لطیف با تزیینات متنوع مشاهده شده است. این پارچه‌ها گاه دارای حاشیه‌های شرابه‌دار بودند و با نقوش هندسی همچون لوزی و شطرنجی تزیین می‌شدند. احتمالاً چنین پارچه‌هایی در لباس‌های رسمی، آیینی یا فاخر کاربرد داشتند.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص5.]</ref> | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
=='''پوشاک آشوریان در قاب نقوش برجسته موزۀ بریتانیا'''== | =='''پوشاک آشوریان در قاب نقوش برجسته موزۀ بریتانیا'''== | ||
در دوران اوج و شکوه سلطنت پادشاهانی چون سناغریب، آشوربانیپال و سارگون دوم، نقش‌برجسته‌هایی خلق شده‌اند که امروزه در موزۀ بریتانیا نگهداری می‌شوند و بسیاری از آن‌ها تصاویری از افراد با پوشش آشوری را به نمایش می‌گذارند. در این نقش‌برجسته‌ها اغلب یک پیراهن دراپه‌دار بلند یا کوتاه به نام «کندیس» دیده می‌شود. کندیس‌ها معمولاً از جنس پشم یا کتان بافته می‌شدند و دارای آستین‌های یکسره و کوتاه بودند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای بود که حالتی گشاد و آزاد داشتند و با چین‌ها و تاهایی در اندازه‌های بزرگ و کوچک تزئین می‌شدند.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص1.]</ref> | در دوران اوج و شکوه سلطنت پادشاهانی چون سناغریب، آشوربانیپال و سارگون دوم، نقش‌برجسته‌هایی خلق شده‌اند که امروزه در موزۀ بریتانیا نگهداری می‌شوند و بسیاری از آن‌ها تصاویری از افراد با پوشش آشوری را به نمایش می‌گذارند. در این نقش‌برجسته‌ها اغلب یک پیراهن دراپه‌دار بلند یا کوتاه به نام «کندیس» دیده می‌شود. کندیس‌ها معمولاً از جنس پشم یا کتان بافته می‌شدند و دارای آستین‌های یکسره و کوتاه بودند. طراحی آن‌ها به گونه‌ای بود که حالتی گشاد و آزاد داشتند و با چین‌ها و تاهایی در اندازه‌های بزرگ و کوچک تزئین می‌شدند.<ref>[https://civilica.com/doc/2097755/ آزادی و آزادی، «سیر بررسی پوشاک دورۀ آشوریان»، 1403ش، ص1.]</ref> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
