گشت ارشاد: تفاوت میان نسخه‌ها

'''<big>گشت ارشاد</big>'''؛ طرح نیروی انتظامی برای ارتقای امنیت اجتماعی.

==تاریخچه==

پس از بیانات بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در اسفند 1357ش در جمع طلاب قم، مبنی بر رعایت پوشش اسلامی بانوان در اماکن عمومی، گروهی از مردم به بهانۀ مبارزه با بدپوششی، موجب آشفتگی در نظم جامعه شدند. امام خمینی هرگونه اعتراض به زنان را غیرمجاز دانست و مراجع دارای صلاحیت را مسئول برقراری امنیت و جلوگیری از هرج‌و‌مرج در جامعه کرد. مقابلۀ با بدپوششی از ادارات شروع شد و طی بخشنامه‌ها و دستورات صادر شده، زنان کارمند، ملزم به رعایت پوشش اسلامی شدند. پس از آن شورای عالی انقلاب فرهنگی، ممنوعیت ورود زنان بدحجاب را به اداره‌های دولتی اعلام کرد.

در سال 1362ش، قانون مجازات اسلامی، مبنی بر تنبیه و مجازات زنان بدپوشش تصویب شد.<ref>[https://www.isna.ir/news/95020100508/%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF «مروری بر تاریخچۀ گشت ارشاد»، خبرگزاری ایسنا.]</ref>  

در سال 1369ش، کمیته‌های انقلاب اسلامی منحل و نیروی انتظامی، مجری طرح مبارزه با بدحجابی شد.

در سال 1375ش، قانون تنبیه بدنی افراد بی‌حجاب لغو شد و افراد بدپوشش ملزم به پرداخت جریمۀ نقدی یا حبس کوتاه‌مدت شدند.

در سال 1376ش، از طرح اسناد راهکارهای اجرایی گسترش حجاب و عفاف رونمایی شد. در این طرح، بر انتقال مسئولیت مبارزه با بدحجابی به نهادهای فرهنگی تأکید شد.

در سال 1384ش و در آخرین روزهای فعالیت دولت خاتمی طرح جامع عفاف در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و اوایل روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد اجرایی شد. در این دوره، برنامۀ عفاف و حجاب از دولت به نیروی انتظامی واگذار شد و با نام «طرح ارتقای امنیت اجتماعی»، فعالیت خود را آغاز کرد. در اجرای این طرح، علاوه بر دولت، قوه قضائیه، سپاه پاسداران، وزارت اطلاعات و نیروی مقاومت بسیج نیز همکاری داشتند.

در سال 1389ش، طرح امنیت اخلاقی توسط دولت تصویب و با طرح ارتقای امنیت اجتماعی، همراه شد.

در سال 1392ش، شورای اجتماعی عفاف و حجاب و امنیت اخلاقی در وزارت کشور، تشکیل شد. طبق این طرح، بخشی از وظایف نیروی انتظامی به شورای عفاف و حجاب واگذار شد.

در سال 1401ش، شورای عالی انقلاب فرهنگی، طرح مفصلی را به‌منظور مدیریت مسئلۀ بدحجابی به بحث گذاشت که به‌دلیل طولانی‌بودن مراحل اداری و همچنین تب‌و‌تاب‌های پس از ماجرای مهسا امینی، به‌صورت کامل اجرا نشد.<ref>[https://farsnews.ir/news/14021005000539/%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D8%B4%D8%AF لرستانی، «گشت ارشاد حذف شد؟»، فارس‌نیوز.]</ref>  

یکی از وظایف پلیس، تأمین امنیت اخلاقی جامعه است که در قالب یادآوری، هدایت و مقابله با بدپوششی و کارهای غیراخلاقی در اماکن عمومی، انجام می‌شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/81606631/%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%82%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D9%86%D8%B3%D9%84 «گشت ارشاد؛ نقد یا نفی- غلامرضا محمدنسل»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>  پس از مسئلۀ پوشش بانوان، جمع‌آوری افراد معتاد، اراذل و اوباش، سرکشی از کارگاه‌ها و فروشگاه‌های لباس و سالن‌های آرایش مردانه و عکاسی‌ها، اهمیت دارد.<ref>[https://www.shomanews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-2/8766-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D9%87%D9%85-%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «اروپا هم گشت ارشاد دارد+عکس»، شمانیوز.]</ref>  در کشور ایران، پلیس، حق بی‌احترامی به فرد متخلف را ندارد.<ref>[https://vakilnaderi.com/%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ «گشت ارشاد در قانون ایران»، وب‌سایت وکیل نادری.]</ref>  

==گشت ارشاد در قانون ایران==

وزیر آموزش ملی فرانسه با حمایت دولت مکرون، پوشیدن عبا را براساس اصل آزادی، ممنوع اعلام کرده است. در فرانسه، دو هزار نیرو با هدف مقابله با حجاب و پوشش کامل در مدارس و دانشکده‌ها، مأموریت دارند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5879926/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B0-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88 «آغاز به‌کار گشت ارشاد فرانسوی با ۲۰۰۰ نیرو!»، خبرگزاری مهر.]</ref>  به‌موجب این قانون، از ادامۀ تحصیل تعدادی از دانش‌آموزان مسلمان در مراکز آموزشی به‌دلیل اجرانکردن این محدودیت‌ها، جلوگیری شد.<ref>[https://www.azarbaydgan.ir/topic/detail/%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%8A-%D9%88-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%8A-%DA%A9%D9%87-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%B7%D9%8A%D9%81 «گشت ارشاد فرانسوي و چند نکته‌ای که همه طيف‌های سياسي بايد به آن توجه کنند»، وب‌سایت آذربایجان.]</ref>  چندی پیش، مأمورین فرانسه، زن مسلمانی را به‌دلیل پوشیدن بورکینی (مایو اسلامی)،  مجبور به برهنگی کردند.<ref>[https://dana.ir/amp/869696/%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D9%BE%D9%84%DB%8C%D8%B3-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8% «مقایسۀ پلیس فرانسه با گشت ارشاد ایران/ آزادی در غرب تنها یک شعار است»، وب‌سایت دانا.]</ref>  

==کتاب گشت ارشاد در آمریکا==

==لایحۀ جدید عفاف و حجاب==

در لایحۀ جدید سال 1402ش، گشت ارشاد حذف نشده است؛ بلکه شیوۀ آن تغییر پیدا کرده است. طبق طرح جدید، افراد بدحجاب به‌وسیلۀ روش‌های هوشمند، شناسایی و با آنها مقابله می‌شود. این لایحۀ هنوز به تصویب نهایی نرسیده است.<ref>[https://farsnews.ir/news/14021005000539/%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D8%B4%D8%AF لرستانی، «گشت ارشاد حذف شد؟»، فارس‌نیوز.]</ref>  

یکی از وعده‌های انتخاباتی رئیس دولت سیزدهم، گشت ارشاد مدیران و نظارت مداوم بر عملکرد مسئولین بود. طبق گزارشات، از زمان آغاز به‌کار این دولت تاکنون، شصت مدیر متخلف برکنار شدند و روند ارزیابی مدیران ادامه دارد.<ref>[https://www.isna.ir/news/1402092115620/%D8%A7%D8%B2-%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%87-%D8%AE%D8%A8%D8%B1 افخمی، «از گشت ارشاد مدیران چه خبر؟»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>  

==فیلم سینمایی گشت ارشاد==

==دیدگاه‌ها درباره گشت ارشاد==

دستۀ اول از مخالفین گشت ارشاد، حجاب را امری شخصی دانسته و معتقدند که افراد در تعیین حد پوشش خود مختارند و پلیس، حق هیچ‌گونه دخالتی ندارد. دستۀ دوم از مخالفین، ضمن تأکید بر ضرورت پوشش، معتقدند که مسئولیت مقابلۀ با بدپوششی باید به جامعۀ مدنی سپرده شود و حاکمیت نباید دخالتی داشته باشد. گروه سوم از مخالفین، گشت ارشاد  را در اصلاح پوشش، غیر مؤثر دانسته و معتقدند که مسئلۀ پوشش، باید توسط اقدامات فرهنگی نهادینه شود.

دستۀ اول از موافقین گشت ارشاد، اقدامات و تدابیر نظامی را تنها راه اصلاح پوشش و گسترش عفاف می‌دانند. دستۀ دوم از موافقین معتقدند، وجود گشت ارشاد لازم، اما ناکافی است و اقدامات فرهنگی به‌منظور درونی‌کردن باور به حجاب، ضروری است. دستۀ سوم از موافقین بر این باورند که با اصلاح عملکردهای ناصحیح گشت ارشاد و ارتقای کارکردهای مثبت آن، اقدامات امنیتی، قابلیت تأمین بخشی از امنیت اجتماعی را دارد.

گروه خنثی، برخوردی سیاسی، جناحی و دوپهلو با مسئلۀ حجاب دارند. آنان هم‌سو با جریانات و جو حاکم بر جامعه، گاه مخالف و گاه موافق فعالیت‌های گشت ارشاد هستند.<ref>[https://www.irna.ir/news/81606631/%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D9%82%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D9%86%D9%81%DB%8C-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D9%86%D8%B3%D9%84 «گشت ارشاد؛ نقد یا نفی- غلامرضا محمدنسل»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>  

==بازتاب‌ها==

از نظر حسین دهقان، وزیر سابق دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح،  فعالیت گشت ارشاد نیاز به اصلاحات دارد و ارشاد و راهنمایی، نباید جای خود را به اجبار و اهانت بدهد.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/3062731/%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D9%87%D9%82%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF «نظر حسین دهقان درباره گشت ارشاد»، خبرگزاری صداوسیما.]</ref>

==منابع==

[[رده: ویکی‌رز]]