صفحه‌ای تازه حاوی «200px|بندانگشتی|سربند زنان کرد (سروین) '''<big>سرپوش زنان کرد</big>'''؛ سرپوش زنان کرد معروف به سَروین. پوشش زنان کرد، رنگ و بوی سنت و نشان از یک بانوی ایران‌زمین دارد. پوشیدگی بدن از ویژگی‌های این لباس اصیل ایرانی است. انواع س...» ایجاد کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:سربند زنان کرد.jpg| | [[پرونده:سربند زنان کرد.jpg|250px|بندانگشتی|سربند زنان کرد (سروین)]] | ||
'''<big>سرپوش زنان کرد</big>'''؛ سرپوش زنان کرد معروف به سَروین. | '''<big>سرپوش زنان کرد</big>'''؛ سرپوش زنان کرد معروف به سَروین. | ||
پوشش زنان کرد، رنگ و بوی سنت و نشان از یک بانوی ایران‌زمین دارد. پوشیدگی بدن از ویژگی‌های این لباس اصیل ایرانی است. انواع سربند زنان کرد با تزیینات ویژه شکوه و زیبایی لباس کردی را به نمایش می‌گذارد. سربند زنان کرد (Sarwin)، نوعی پوشش سر است که به‌لحاظ هویتی و تنوع اجزاء، بخش مهمی از لباس زنانه اقوام، به‌ویژه کردها به شمار می‌آید. | پوشش زنان کرد، رنگ و بوی سنت و نشان از یک بانوی ایران‌زمین دارد. پوشیدگی بدن از ویژگی‌های این لباس اصیل ایرانی است. انواع سربند زنان کرد با تزیینات ویژه شکوه و زیبایی لباس کردی را به نمایش می‌گذارد. سربند زنان کرد (Sarwin)، نوعی پوشش سر است که به‌لحاظ هویتی و تنوع اجزاء، بخش مهمی از لباس زنانه اقوام، به‌ویژه کردها به شمار می‌آید. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
سرپوش زنان کرد در گذشته در اصطلاح محلی عبارت بود از کلاو (klaw) به‌معنای کلاه و سَروین (Sarwin) به‌معنای سربند. این پوشش اغلب توسط خود زنان طراحی و دوخته می‌شد.<ref> [http://ensani.ir/file/download/article/20120506094353-7059-7.pdf رهو، «پوشاک زنان کُرد»، 1381ش، ص70.] </ref> | سرپوش زنان کرد در گذشته در اصطلاح محلی عبارت بود از کلاو (klaw) به‌معنای کلاه و سَروین (Sarwin) به‌معنای سربند. این پوشش اغلب توسط خود زنان طراحی و دوخته می‌شد.<ref> [http://ensani.ir/file/download/article/20120506094353-7059-7.pdf رهو، «پوشاک زنان کُرد»، 1381ش، ص70.] </ref> | ||
سرپوش زنان کرد (عمامه یا دستار) اغلب از دو تکه مختلف تشکیل شده است.<ref> ضیاءپور، پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستائیان ایران، 1346ش، ص29.</ref> از آن جمله می‌توان به | سرپوش زنان کرد (عمامه یا [[دستار]]) اغلب از دو تکه مختلف تشکیل شده است.<ref> ضیاءپور، پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستائیان ایران، 1346ش، ص29.</ref> از آن جمله می‌توان به [[عمامه]]، کلاغی، کلافَس، کلاورز، لاگیره، لچک، شتونیه یا شال، ره‌شتی، هه‌وری یا کلاتی اشاره کرد. | ||
==عمامه== | ==عمامه== | ||
[[File:سربند زنان کرد2.jpg|thumb|عمامه]] | [[File:سربند زنان کرد2.jpg|thumb|عمامه]] | ||
عمامه بانوان کردستان از دو قسمت تشکیل شده است؛ | [[عمامه]] بانوان کردستان از دو قسمت تشکیل شده است؛ | ||
#کلاهی کوتاه با کلگی مسطح و پولک‌دوزی شده | #کلاهی کوتاه با کلگی مسطح و پولک‌دوزی شده | ||
#مقداری پارچه لوله شده (که لفاف را لوله کرده در داخل آن می‌گذارند)؛ مقداری پارچۀ مشکی لوله شده با دادن فرمی خاص به‌وسیلۀ سوزن‌های بلند ته‌گرد به‌طوری که روی هم مدلی از چین دادن را شکل دهند، انباشته می‌شود و دنبالۀ پارچه را از پشت سر، می‌آویزند. اطراف عمامه را با انواع زیور‌ها می‌آرایند و برای آنکه عمامه از سر نیفتد، رشته‌هایی از زیور تزیینی کلاه را از زیر چانه عبور داده و به دو پهلوی عمامه وصل می‌کنند؛ اما امروزه به‌علت آنکه استفاده از این مدل عمامه‌ها وقت زیادی می‌گیرد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته و از دستمال‌هایی مشهور به کلاغی استفاده می‌کنند.<ref> ضیاءپور، پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستائیان ایران، 1346ش، ص22.</ref> | #مقداری پارچه لوله شده (که لفاف را لوله کرده در داخل آن می‌گذارند)؛ مقداری پارچۀ مشکی لوله شده با دادن فرمی خاص به‌وسیلۀ سوزن‌های بلند ته‌گرد به‌طوری که روی هم مدلی از چین دادن را شکل دهند، انباشته می‌شود و دنبالۀ پارچه را از پشت سر، می‌آویزند. اطراف عمامه را با انواع زیور‌ها می‌آرایند و برای آنکه عمامه از سر نیفتد، رشته‌هایی از زیور تزیینی کلاه را از زیر چانه عبور داده و به دو پهلوی عمامه وصل می‌کنند؛ اما امروزه به‌علت آنکه استفاده از این مدل عمامه‌ها وقت زیادی می‌گیرد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته و از دستمال‌هایی مشهور به کلاغی استفاده می‌کنند.<ref> ضیاءپور، پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستائیان ایران، 1346ش، ص22.</ref> | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
==کلاوفَس== | ==کلاوفَس== | ||
[[File:سربند زنان کرد1.jpg|thumb|نحوه بستن کلاغی]] | [[File:سربند زنان کرد1.jpg|thumb|نحوه بستن کلاغی]] | ||
این کلاه تنها قسمت فوقانی سر را می‌پوشاند. این کلاه به شکل نیم‌کره بوده و برای دوخت آن از دولایه پارچه استفاده می‌شده است. پارچه روی سطح کلاه معمولاً ضخیم و از جنس مخمل و یا ابریشم بود و برای قسمت زیر از پارچه‌های لطیف‌تر استفاده می‌کردند. برای تزیین این کلاه به لبه آن حاشیه‌ای به پهنای 3 تا 5 سانتی‌متر دوخته و این حاشیه با مهره‌ها و منجوق‌های ریز و درشت تزیین می‌شد. به این نوار حاشیه، پرچکه (prcka) می‌گفتند. معمولاً وسط فس (Fas) و بالای پیشانی سکه‌ای درشت دوخته می‌شد که «گلره» (Glera) نام داشت. در صورتی که به‌جای پرچکه (Percka) از یک ردیف سکه کوچک‌تر از چپوله استفاده می‌شد، به آن «پرچنه» (Prcna) می‌گفتند. در برخی موارد سکه‌ای پنج قِرآنی و یا دو قِرآنی و یا اغلب یک ردیف سکه پول وصل شده به یکدیگر، روی کلاه فس نصب می‌شد که ژیرچنا‌که (Zircnaka) یا چیر‌وچناکه (Circanaka) نام داشت و یا به‌وسیله مهرهایی که همانند تسبیح ریسه شده بودند، از زیر چانه و از دو طرف به‌وسیله دو قلاب به دو لبه کلاه وصل می‌شد و کلاه را روی سر ثابت نگه می‌داشت. این نوع کلاه با سکه تزیین می‌شده و بیشتر در جشن‌ها و عروسی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است.<ref> خیریه، دیدنی‌های کردستان، 1389ش، ص77.</ref> | این کلاه تنها قسمت فوقانی سر را می‌پوشاند. این کلاه به شکل نیم‌کره بوده و برای دوخت آن از دولایه پارچه استفاده می‌شده است. پارچه روی سطح کلاه معمولاً ضخیم و از جنس مخمل و یا ابریشم بود و برای قسمت زیر از پارچه‌های لطیف‌تر استفاده می‌کردند. برای تزیین این کلاه به لبه آن حاشیه‌ای به پهنای 3 تا 5 سانتی‌متر دوخته و این حاشیه با مهره‌ها و منجوق‌های ریز و درشت تزیین می‌شد. به این نوار حاشیه، پرچکه (prcka) می‌گفتند. معمولاً وسط فس (Fas) و بالای پیشانی سکه‌ای درشت دوخته می‌شد که «گلره» (Glera) نام داشت. در صورتی که به‌جای پرچکه (Percka) از یک ردیف سکه کوچک‌تر از چپوله استفاده می‌شد، به آن «پرچنه» (Prcna) می‌گفتند. | ||
در برخی موارد سکه‌ای پنج قِرآنی و یا دو قِرآنی و یا اغلب یک ردیف سکه پول وصل شده به یکدیگر، روی کلاه فس نصب می‌شد که ژیرچنا‌که (Zircnaka) یا چیر‌وچناکه (Circanaka) نام داشت و یا به‌وسیله مهرهایی که همانند تسبیح ریسه شده بودند، از زیر چانه و از دو طرف به‌وسیله دو قلاب به دو لبه کلاه وصل می‌شد و کلاه را روی سر ثابت نگه می‌داشت. این نوع کلاه با سکه تزیین می‌شده و بیشتر در جشن‌ها و عروسی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته است.<ref> خیریه، دیدنی‌های کردستان، 1389ش، ص77.</ref> | |||
در گذشته، سکه‌های به‌کار رفته در پوشش زنان علاوه بر جنبۀ تزئینی، کارکرد اقتصادی نیز داشته است. در زمان تنگدستی با فروش سکه‌های نقره دوخته شده بر روی سرپوش‌ها، کالاهای مورد نیاز خانواده تأمین می‌شد.<ref> [https://www.yjc.ir/fa/news/6818941/%D8%B2%DB%8C%D9%88%D8%B1%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86- «زیور‌های سر و پیشانی؛ پشتوانه اقتصادی زنان قدیم کُردستانی!»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 13 بهمن 1397ش.]</ref> | |||
==کلاوزر== | ==کلاوزر== | ||
مدل کلاه کلاوزر همانند فَس است. زنان کرد با قراردادن مقوایی استوانه‌ای‌شکل و انجام تزیینات بیشتر روی کلوز آن را تهیه می‌کنند. این کلاه در گذشته مورد استفاده زنان و دختران جوان بود؛ اما امروزه در مراسم روز سوم عروسی که به آن سه‌روژه (Serza) می‌گویند، عروس‌ها برای زیبایی بیشتر آن را می‌پوشند. بر لبه‌های این کلاه نیز سکه‌های دو قِرآنی و پنج قِرآنی نصب شده و تزییناتی مانند لاگیره (Lagira) و پرچگه (Percka) نیز مهره‌هایی کوچک و رنگی (قرمز، آبی، سبز) هستند که زنجیروار به هم وصل شده‌اند و روی کلاه در ناحیه پیشانی دوخته می‌شوند.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1679598/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF محمدی و امینی، «بررسی تاریخی پوشش زنان و مردان کُرد» ،1398ش، ص34.]</ref> | مدل کلاه کلاوزر همانند فَس است. [[لباس زنان کرد کرمانشاه|زنان کرد]] با قراردادن مقوایی استوانه‌ای‌شکل و انجام تزیینات بیشتر روی کلوز آن را تهیه می‌کنند. این کلاه در گذشته مورد استفاده زنان و دختران جوان بود؛ اما امروزه در مراسم روز سوم عروسی که به آن سه‌روژه (Serza) می‌گویند، عروس‌ها برای زیبایی بیشتر آن را می‌پوشند. بر لبه‌های این کلاه نیز سکه‌های دو قِرآنی و پنج قِرآنی نصب شده و تزییناتی مانند لاگیره (Lagira) و پرچگه (Percka) نیز مهره‌هایی کوچک و رنگی (قرمز، آبی، سبز) هستند که زنجیروار به هم وصل شده‌اند و روی کلاه در ناحیه پیشانی دوخته می‌شوند.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1679598/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF محمدی و امینی، «بررسی تاریخی پوشش زنان و مردان کُرد» ،1398ش، ص34.]</ref> | ||
==لچک (Lack)== | ==لچک (Lack)== | ||
لچک پارچه‌ای ظریف با زیبایی خاص و به‌شکل سه‌گوش است که رأس آن به‌وسیله سنجاق روی کلاه وصل و دو گوشه آن در طرفین و روی شانه انداخته می‌شود و به این ترتیب یک طرف روی سینه آورده شده و یک گوشه از پشت آویزان است.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1679598/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF محمدی و امینی، «بررسی تاریخی پوشش زنان و مردان کُرد» ،1398ش، ص34.]</ref> | لچک پارچه‌ای ظریف با زیبایی خاص و به‌شکل سه‌گوش است که رأس آن به‌وسیله سنجاق روی کلاه وصل و دو گوشه آن در طرفین و روی شانه انداخته می‌شود و به این ترتیب یک طرف روی سینه آورده شده و یک گوشه از پشت آویزان است.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1679598/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%AF محمدی و امینی، «بررسی تاریخی پوشش زنان و مردان کُرد» ،1398ش، ص34.]</ref> | ||
