سلیمانی (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:Ja`far Khan.png|جایگزین=پوشاک دوران زندیه|بندانگشتی|جعفرخان زند]]
<big>'''پوشاک دوران زندیه؛'''</big> تن‌پوش مردم ایران در دوره زندیه.
<big>'''پوشاک دوران زندیه؛'''</big> تن‌پوش مردم ایران در دوره زندیه.


خط ۹: خط ۱۰:
===پیراهن===
===پیراهن===
زنان پیراهن نازک و تنگی از پارچۀ کتان، پنبه و ابریشم می‌پوشیدند. این پیراهن تنگ‌تر از پیراهن مردان بود. زنان لباس‌های تنگ می‌پوشیدند برای اینکه لاغرتر به ‌نظر برسند. قد پیراهن تا بالای زانو و جلوی آن باز بود.<ref>نیبور، سفرنامه نیبور، 1390ش، ص177.</ref> گاهی به‌صورت یقه‌گرد و گاهی بدون یقه بود، وسط یقه این پیراهن چاکی داشت که با روبان یا دکمه زیر گلو بسته می‌شد.<ref>ورهام، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر زند، 1366ش، ص160.</ref> روی پیراهن کمربندی از چرم یا پارچه‌های معمولی یا ابریشم می‌بستند.<ref>نیبور، سفرنامه نیبور، 1390ش، ص177.</ref>
زنان پیراهن نازک و تنگی از پارچۀ کتان، پنبه و ابریشم می‌پوشیدند. این پیراهن تنگ‌تر از پیراهن مردان بود. زنان لباس‌های تنگ می‌پوشیدند برای اینکه لاغرتر به ‌نظر برسند. قد پیراهن تا بالای زانو و جلوی آن باز بود.<ref>نیبور، سفرنامه نیبور، 1390ش، ص177.</ref> گاهی به‌صورت یقه‌گرد و گاهی بدون یقه بود، وسط یقه این پیراهن چاکی داشت که با روبان یا دکمه زیر گلو بسته می‌شد.<ref>ورهام، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر زند، 1366ش، ص160.</ref> روی پیراهن کمربندی از چرم یا پارچه‌های معمولی یا ابریشم می‌بستند.<ref>نیبور، سفرنامه نیبور، 1390ش، ص177.</ref>
[[پرونده:نقاشی زندیه.jpg|جایگزین=زنان در عصر زندیه|بندانگشتی|تصویری منصوب به پوشش زنان در عصر زندیه]]


===شلوار===
===شلوار===
خط ۳۵: خط ۳۷:


==سیر تحول پوشاک مردان در دوره زندیه==
==سیر تحول پوشاک مردان در دوره زندیه==
در دورۀ زندیه مردان درباری از قبا، کاتبی و عبا با طرح‌های ساده یا طرح‌هایی با نقش گیاهی استفاده می‌کردند ولی برای دستار و شال کمر از پارچه‌های ساده یا محرمات استفاده می‌کردند.<ref>مافی‌تبار، «بررسی طرح و نقش منسوجات در پوشش بیرونی مردانه درباریان در عصر زند»، 1400ش، ص199.</ref> پارچه محرمات از نظر جنس و طرح انواع مختلفی داشت. پارچه محرمات با نقش راه‌های پهن و باریک بیشتر در لباس زنان استفاده می‌شد؛ ولی با راه‌های هم‌عرض و باریک در لباس مردان مورد استفاده قرار می‌گرفت.<ref> مافی‌تبار وکاتب، «بازیابی طرح و نقش پارچه‌های عصر فتحعلی‌شاه‌ قاجار با استفاده از پیکرنگاری درباری»، 1397ش، ص95.</ref>
در دورۀ زندیه مردان درباری از [[قبا]]، کاتبی و عبا با طرح‌های ساده یا طرح‌هایی با نقش گیاهی استفاده می‌کردند ولی برای [[دستار]] و شال کمر از پارچه‌های ساده یا محرمات استفاده می‌کردند.<ref>مافی‌تبار، «بررسی طرح و نقش منسوجات در پوشش بیرونی مردانه درباریان در عصر زند»، 1400ش، ص199.</ref> پارچه محرمات از نظر جنس و طرح انواع مختلفی داشت. پارچه محرمات با نقش راه‌های پهن و باریک بیشتر در لباس زنان استفاده می‌شد؛ ولی با راه‌های هم‌عرض و باریک در لباس مردان مورد استفاده قرار می‌گرفت.<ref> مافی‌تبار وکاتب، «بازیابی طرح و نقش پارچه‌های عصر فتحعلی‌شاه‌ قاجار با استفاده از پیکرنگاری درباری»، 1397ش، ص95.</ref>


==لباس مردان زندیه==
==لباس مردان زندیه==
[[پرونده:2021-10-34157b63-52ae-4f1b-b162-cf5b83fd4126-67c4610dc1067c5ba767a019.gif|جایگزین=پوشاک دوران زندیه|بندانگشتی|کریم خان زند پس از اعلام شهر شیراز به پایتختی ایران ،سلام نوروزی در عمارتی که اینک موزه پاریس نامیده میشود]]
لباس مردان زندیه شامل کلاه، قبا، شال کمر، کاتبی و عبا و ردا است.  
لباس مردان زندیه شامل کلاه، قبا، شال کمر، کاتبی و عبا و ردا است.  
===کلاه===
===کلاه===
مهم‌ترین قسمت لباس مردان پوشش سر بود.<ref> شهشانی، تاریخچه پوشش سر در ایران، 1396ش، ص59.</ref> در دورۀ زندیه رایج‌ترین پوشش سر، کلاهی استوانه‌ای بود که پارچه نقش‌دار یا سفید به دور آن بسته می‌شد.<ref>شهشانی، تاریخچه پوشش سر در ایران، 1374ش، ص142.</ref> کلاه بیشتر مردم در این دوره پوستی بود که روی آن شال هم می‌پیچیدند.<ref>نیبور، سفرنامه نیبور، 1390ش، ص117.</ref> کلاه نمدی آنها بیشتر از رنگ‌های تیره (مشکی و قهوه‌ای) بود و دولت‌مندان از  شال مرغوب کشمیر استفاده می‌کردند.<ref>عظیم‌زاده طهرانی و سعادتی‌فر، دگرگونی رنگ، طرح و تزیین پوشاک ایرانیان، 1395ش، ص285. </ref> کریم‌خان و درباریان از پارچه محرمات برای پوشش سرشان استفاده می‌کردند. پارچه محرمات با راه‌های هم‌عرض و باریک با تزئینات در لباس مردان مورد استفاده بود.<ref>مافی‌تبار وکاتب، «بازیابی طرح و نقش پارچه‌های عصر فتحعلی‌شاه‌ قاجار با استفاده از پیکرنگاری درباری»، 1397ش، ص95.</ref> کریم‌خان زند همچنین از کلاه نمدی که با شال ترمه‌ای مزین بود استفاده می‌کرد.<ref>رضایی، گنجینه تاریخ ایران (صفویان، افشاریان، زندیه، قاجاریه)، 1394ش، ج12، ص493.
مهم‌ترین قسمت لباس مردان پوشش سر بود.<ref> شهشانی، تاریخچه پوشش سر در ایران، 1396ش، ص59.</ref> در دورۀ زندیه رایج‌ترین پوشش سر، کلاهی استوانه‌ای بود که پارچه نقش‌دار یا سفید به دور آن بسته می‌شد.<ref>شهشانی، تاریخچه پوشش سر در ایران، 1374ش، ص142.</ref> کلاه بیشتر مردم در این دوره پوستی بود که روی آن شال هم می‌پیچیدند.<ref>نیبور، سفرنامه نیبور، 1390ش، ص117.</ref> کلاه نمدی آنها بیشتر از رنگ‌های تیره (مشکی و قهوه‌ای) بود و دولت‌مندان از  شال مرغوب کشمیر استفاده می‌کردند.<ref>عظیم‌زاده طهرانی و سعادتی‌فر، دگرگونی رنگ، طرح و تزیین پوشاک ایرانیان، 1395ش، ص285. </ref> کریم‌خان و درباریان از پارچه محرمات برای پوشش سرشان استفاده می‌کردند. پارچه محرمات با راه‌های هم‌عرض و باریک با تزئینات در لباس مردان مورد استفاده بود.<ref>مافی‌تبار وکاتب، «بازیابی طرح و نقش پارچه‌های عصر فتحعلی‌شاه‌ قاجار با استفاده از پیکرنگاری درباری»، 1397ش، ص95.</ref> کریم‌خان زند همچنین از کلاه نمدی که با شال ترمه‌ای مزین بود استفاده می‌کرد.<ref>رضایی، گنجینه تاریخ ایران (صفویان، افشاریان، زندیه، قاجاریه)، 1394ش، ج12، ص493.
</ref>
</ref>


خط ۶۰: خط ۶۲:


==منابع==
==منابع==
* اولیویه، آنتوان، سفرنامه اولیویه، ترجمه محمدطاهر میرزا، تهران، اطلاعات، 1371ش.
*اولیویه، آنتوان، سفرنامه اولیویه، ترجمه محمدطاهر میرزا، تهران، اطلاعات، 1371ش.
* چیت‌ساز، محمدرضا، تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا قاجار، تاریخ جامع ایران، زیر نظر سیدکاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، 1393ش.
*چیت‌ساز، محمدرضا، تاریخ پوشاک ایرانیان از ابتدای اسلام تا قاجار، تاریخ جامع ایران، زیر نظر سیدکاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی، 1393ش.
* دروویل، گاسپار، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1364ش.
*دروویل، گاسپار، سفر در ایران، ترجمه منوچهر اعتماد مقدم، تهران، شباویز، 1364ش.
* دیبا، لیلا، دوران صفویان و قاجاریان، پوشاک در ایران زمین، ترجمه پیمان متین، تهران، امیرکبیر، چاپ سوم، 1391ش.
*دیبا، لیلا، دوران صفویان و قاجاریان، پوشاک در ایران زمین، ترجمه پیمان متین، تهران، امیرکبیر، چاپ سوم، 1391ش.
* رامین، علی و دیگران، دانشنامه دانش‌گستر، تهران، دانش‌گستر، 1389ش.
*رامین، علی و دیگران، دانشنامه دانش‌گستر، تهران، دانش‌گستر، 1389ش.
* رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران (صفویان، افشاریان، زندیه، قاجاریه)، تهران، پیکان، چاپ دوم، 1394ش.  
*رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران (صفویان، افشاریان، زندیه، قاجاریه)، تهران، پیکان، چاپ دوم، 1394ش.
* شهشانی، سهیلا، تاریخچه پوشش سر در ایران، تهران، مدبر، 1374ش.
*شهشانی، سهیلا، تاریخچه پوشش سر در ایران، تهران، مدبر، 1374ش.
* ضیاءپور، جلیل، پوشاک ایرانیان از چهارده قرن پیش تا آغاز دورۀ شاهنشاهی پهلوی، تهران، وزرات فرهنگ و هنر، 1349ش.  
*ضیاءپور، جلیل، پوشاک ایرانیان از چهارده قرن پیش تا آغاز دورۀ شاهنشاهی پهلوی، تهران، وزرات فرهنگ و هنر، 1349ش.
* عظیم‌زاده طهرانی، طاهره و سعادتی‌فر، فرزان، دگرگونی رنگ، طرح و تزیین پوشاک ایرانیان، مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، 1395ش.
*عظیم‌زاده طهرانی، طاهره و سعادتی‌فر، فرزان، دگرگونی رنگ، طرح و تزیین پوشاک ایرانیان، مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، 1395ش.
* غیبی، مهرآسا، هشت‌هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران، هیرمند، 1386ش.
*غیبی، مهرآسا، هشت‌هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران، هیرمند، 1386ش.
* مافی‌تبار، آمنه و کاتب، فاطمه، «بازیابی طرح و نقش پارچه‌های عصر فتحعلی‌شاه‌ قاجار با استفاده از پیکرنگاری درباری»، مجله پژوهش دانشگاه هنر اصفهان، چاپ هشتم، شماره 15، 1397ش.
*مافی‌تبار، آمنه و کاتب، فاطمه، «بازیابی طرح و نقش پارچه‌های عصر فتحعلی‌شاه‌ قاجار با استفاده از پیکرنگاری درباری»، مجله پژوهش دانشگاه هنر اصفهان، چاپ هشتم، شماره 15، 1397ش.
* مافی‌تبار، آمنه، «بررسی طرح و نقش منسوجات در پوشش بیرونی مردانه درباریان در عصر زند»، دوفصلنامه علمی نگارینه هنر اسلامی، چاپ هشتم، شماره 22، 1400ش.
*مافی‌تبار، آمنه، «بررسی طرح و نقش منسوجات در پوشش بیرونی مردانه درباریان در عصر زند»، دوفصلنامه علمی نگارینه هنر اسلامی، چاپ هشتم، شماره 22، 1400ش.
* محمودی عالمی، علی و زنده‌دل، مرضیه، «بررسی سیر تحول پوشاک افشاریه و زندیه از منظر روایات تاریخی»، دومین همایش علمی پژوهشی توسعه و ترویج فرهنگ و هنر ایران، 1401ش.  
*محمودی عالمی، علی و زنده‌دل، مرضیه، «بررسی سیر تحول پوشاک افشاریه و زندیه از منظر روایات تاریخی»، دومین همایش علمی پژوهشی توسعه و ترویج فرهنگ و هنر ایران، 1401ش.
* نیبور، کارستن، سفرنامه نیبور، ترجمه پرویز رجبی، تهران، ایران‌شناسی، 1390ش.
*نیبور، کارستن، سفرنامه نیبور، ترجمه پرویز رجبی، تهران، ایران‌شناسی، 1390ش.
* ورهام، غلامرضا، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر زند، تهران، معین، 1366ش.
*ورهام، غلامرضا، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در عصر زند، تهران، معین، 1366ش.


[[رده: ویکی‌رز]]
[[رده: ویکی‌رز]]