فروشنده (فیلم سینمایی): تفاوت میان نسخه‌ها

فیلم سینمایی فروشنده<ref>The Salesman</ref> به کارگردانی اصغر فرهادی، یک اثر ایرانی‌فرانسوی است که با وجود بازیگران مشهور و جوایزی که دریافت کرده، از دید برخی منتقدان با مفاهیمی همراه است که جامعه ایرانی را به‌شکلی منفی و ناسازگار با فرهنگ اصیل آن به تصویر می‌کشد. فیلم سینمایی فروشنده، به‌طور غیرمستقیم مفاهیم دینی و اخلاقی مانند [[غیرت در اندیشه مرتضی مطهری|غیرت]] را به چالش کشیده و بر نبود اخلاق در جامعه ایرانی تأکید دارد.

==معرفی فیلم و عوامل تولید==

==شخصیت‌های اصلی فیلم فروشنده==

==داستان فیلم سینمایی فروشنده==

ماجرای فیلم «فروشنده» درباره خانواده‌ای مدرن است که به‌دنبال خانه‌ای جدید می‌گردند.<ref>[https://sahebnews.ir/659402/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%AF%D8%9F.htm «فروشنده چه چیزی را می فروشد؟»، وب‌سایت صاحب‌نیوز.]</ref> عماد، معلم ادبیات و همسرش رعنا شب‌ها در تئاتر بازی می‌کنند. آن‌ها به‌دلیل ترک برداشتن خانه‌شان مجبور به تغییر مکان می‌شوند و در نتیجه به خانه‌ای جدید و اجاره‌ای می‌روند. در این میان، مشکلی پیش می‌آید که زندگی آرام‌شان را به هم می‌ریزد.

در خانه جدید، رعنا در حالی که منتظر عماد است، در پی بی‌احتیاطی‌اش هنگام باز کردن در، مورد آزار و اذیت یک پیرمرد هرزه قرار می‌گیرد. پس از تحقیقات، مشخص می‌شود که ساکن قبلی خانه زن فاحشه‌ای بوده و مرد مزاحم یکی از مشتریان او است.<ref> [https://virgool.io/pluscriticism/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-saleman-zvqhn6hp4uxx انبارداران، «نقد فیلم فروشنده (the salesman)»، وب‌سایت ویرگول،] [https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-6/24996-%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3 «داستان فیلم فروشنده درباره چیست؟»، وب‌سایت فرادید.]</ref> این حادثه باعث بروز تنش در رابطه عماد و رعنا می‌شود و روابط آن‌ها که تا پیش از این صمیمی و گرم بود، به سردی می‌گراید.<ref>[https://rooyeshedigar.ir/%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%80-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87/ «تأملی دربارۀ فیلم فروشنده از منظر مفاهیم اخلاقی»، وب‌سایت رویش دیگر.]</ref>

اوج واکنش عماد، شخصیت مدرن فیلم در قبال تجاوز به همسرش، تنها زدن یک سیلی به پیرمرد متجاوز است؛ او با نهایت آرامش، بدون خشم یا خشونت، با فرد خاطی برخورد می‌کند و حتی پول‌های به‌جامانده را نیز به او بازمی‌گرداند. در طرف مقابل، پیرمرد سنتی دارای شخصیتی دروغ‌گو، فریب‌کار و خیانت‌کار است که با چهرۀ آرامی تلاش می‌کند [[خیانت جنسی|خیانت]] خود را توجیه کند؛ از طرفی زمانی آشفته می‌شود که قرار است حقیقت برای همسرش آشکار شود. در صحنۀ پایانی شخصیت مدرن فیلم با وجود این‌که همه چیز را دیده و تحمل کرده، از آشکار کردن خیانت پیرمرد نزد همسر و خانوداه‌اش خودداری می‌کند و با جوانمردی آبروی او را حفظ می‌کند.<ref>[https://sahebnews.ir/659402/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%AF%D8%9F.htm «فروشنده چه چیزی را می فروشد؟»، وب‌سایت صاحب‌نیوز.]</ref>

فاطمه الرمیحی خواهر پادشاه قطر مدیر اجرایی مؤسسه فیلم دوحه، سرمایه‌گذار فیلم «فروشنده» است و بخشی از هزینه‌های نولید این فیلم را تأمین کرده است.<ref>[https://sahebkhabar.ir/news/12976140/%D8%B2%D9%86-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF-%D8%B9%D9%83%D8%B3 «زن عربی که سرمایه گذار فیلم فروشنده می باشد/عكس»، وب‌سایت صاحبخبران.]</ref> کشور قطر که فاقد سینمای ملی است، تمام توان خود را برای به ثبت‌رساندن «فروشنده» به نام خود در جشنواره کن می‌کند، به‌گونه‌ای که گویا این محصول مشترک ایران و فرانسه متعلق به قطر است.<ref>[https://iusnews.ir/fa/news-details/200823/%D8%B3%D9%88%D8%A1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%BA%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%C2%AB%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87%C2%BB%D8%9F/ «سوءاستفاده تبلیغاتی یا حمایت مالی از «فروشنده»؟»، وب‌سایت خبرنامه دانشجویان ایران.]</ref>  

در فیلم «فروشنده»، پیرمرد متجاوز با ظاهری موجه، همسری با پوشش [[چادر ملی|چادر]] و وضعیت جسمی ناتوان، به‌گونه‌ای ترسیم شده است که احساس ترحم مخاطب را برمی‌انگیزد. فرهادی با قرار دادن رعنا در نقش مبلغ اخلاق مدرن، عماد را که نماینده مردان طبقه متوسط و سنتی ایرانی است، به‌سوی پذیرش این نوع اخلاق سوق می‌دهد؛ اخلاقی که در آن [[روسپی‌گری|روسپی‌ها]] محترم شمرده می‌شوند و مشتریان آن‌ها نیز قابل بخشش‌اند. این تصویر، گذار از سنت به مدرنیته را القا می‌کند و از نگاه برخی منتقدان، به‌معنای نادیده‌ گرفتن ارزش‌های جامعۀ ایرانی و ترویج نوعی بی‌تفاوتی اخلاقی است.<ref>[https://snn.ir/fa/news/541422/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D8%A7-%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF-%DB%8C%DA%A9-%D9%85%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2-%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85 «چرا فرهادی غیرت را حیوانی می‌داند؟/ یک متجاوز محترم!»، خبرگزاری دانشجو.]</ref>  

به‌طور معمول در آثار فرهادی شخصیت‌های زن در موقعیت‌های شکننده به تصویر کشیده شده‌اند. فرهادی، زنان را به‌گونه‌ای پیچیده و در اغلب موارد درگیر تضادها و چالش‌های احساسی و اجتماعی به تصویر کشیده است. در فیلم‌های فرهادی در اکثر موارد زنان در موقعیت‌های دشوار و بحرانی قرار دارند و با مسائلی چون [[عشق در فضای مجازی|عشق]]، خیانت، اعتماد، و دوگانگی‌های اخلاقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.<ref>[https://virgool.io/@sarehhoseini91/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-k0gn9kao6oos حسینی، «نقد فیلم فروشنده (the salesman)»، وب‌سایت ویرگول]</ref>

'''ترویج بی غیرتی؛''' برخی منتقدان، فیلم «فروشنده» را به‌دلیل به تصویر کشیدن عدم دفاع از ناموس و شرف، ترویج بی‌غیرتی می‌دانند. آن‌ها معتقدند که فیلم، انگاره‌ای متفاوت را القا می‌کند که در آن ناموس‌پرستی جایی ندارد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/620608/%D8%B4%DB%8C%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D9%87%D8%A7 «شیفتگی جنتی و ایوبی از «مشتری» فرانسوی‌ها!»، خبرگزاری مشرق.]</ref>

همچنین، این منتقدان بر این باورند که فیلم می‌خواهد انسان را از مفاهیم ارزشمندی مانند شرم، [[حیا]] و [[غیرت در اندیشه عبدالله جوادی آملی|غیرت]] دور سازد. به نظر آن‌ها، غیرت ایرانی مهم‌ترین ابزاری است که هنوز در عصر مدرن و فضای مخدوش اخلاقی در غرب، نزد ایرانیان به‌عنوان پیشوایان اخلاق‌گرایی و تمدن باقی مانده است.<ref> [https://www.mashreghnews.ir/news/620608/%D8%B4%DB%8C%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D9%87%D8%A7 «شیفتگی جنتی و ایوبی از «مشتری» فرانسوی‌ها!»، خبرگزاری مشرق.]</ref> از نظر این منتقدان فروشنده سوغات فرنگ است. سوغاتی که شرم، حیا و غیرت را از انسان دور می‌کند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/620608/%D8%B4%DB%8C%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%DB%8C%D9%88%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D9%87%D8%A7 «شیفتگی جنتی و ایوبی از «مشتری» فرانسوی‌ها!»، خبرگزاری مشرق.]</ref>

'''نماد تخریب خانواده ایرانی؛''' یکی از منتقدان، فیلم سینمایی «فروشنده» را نماد تخریب خانواده ایرانی دانسته است. به گفته او، تنها بازخورد این فیلم استقبال گسترده جشنواره‌های خارجی از چنین آثاری است. در «فروشنده»، خانواده ایرانی به‌عنوان واحدی ناپایدار، عصبی و ناامید به نمایش گذاشته شده است.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/393855/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA «فیلم «فروشنده»؛ سیاه نمایی یا واقعیت»، خبرگزاری حوزه.]</ref>

'''گذشت نسبت به متجاوز؛''' در تمامی ادیان الهی، بخشش زمانی ستایش می‌شود که فرد خطاکار از عمل خود پشیمان باشد و خواهان بخشش باشد.<ref>[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-6/24996-%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3 «داستان فیلم فروشنده درباره چیست؟»، وب‌سایت فرادید.]</ref> در فیلم «فروشنده»، این مفهوم به‌طور غیرواقعی و بدون اینکه فرد خطاکار از اشتباهش پشیمان شود، به تصویر کشیده می‌شود. پیرمرد در فیلم با توجیهاتی همچون «دخترم تازه عقد کرده است» و «وسوسه شدم»، خود را تبرئه می‌کند.<ref>[https://virgool.io/pluscriticism/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-saleman-zvqhn6hp4uxx «انبارداران، نقد فیلم فروشنده (the salesman)»، وب‌سایت ویرگول.]</ref> این فیلم به صراحت بیان می‌کند که حتی اگر برای خشم دلیل محکمی وجود داشته باشد نباید خشمگین شد و حتی اگر [[ناموس]] انسان مورد تجاوز قرار بگیرد، جای آن هست که متجاوز بخشیده شود.<ref>[https://7sobh.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-15/114332-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D9%84-%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF «مورد جدید «دل نگرانی»: «فروشنده» علیه غیرت است و چندش آور!»، وب‌سایت هفت صبح.]</ref>

'''تغییر معنای تجاوز به حریم خصوصی؛''' در فیلم «فروشنده»، تفاوت معنای تجاوز به [[حریم خصوصی]] در نگاه رعنا و عماد قابل توجه است. در ابتدای فیلم، زمانی که خانواده به خانه جدید نقل‌مکان می‌کنند، عماد ورود بابک به اتاقی که لوازم ساکن قبلی در آن باقی مانده را نقض حریم خصوصی می‌داند و با آن مخالفت می‌کند؛<ref> [https://3danet.ir/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87/ «نقد و بررسی فیلم فروشنده»، وب‌سایت صدانت.]</ref>  اما پس از حادثه‌ای که برای رعنا در حمام رخ می‌دهد، عماد به وضعیت جسمانی و سلامتی او توجه می‌کند و اهمیت کمتری به تجاوز به حریم خصوصی رعنا می‌دهد.<ref> [https://3danet.ir/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87/ «نقد و بررسی فیلم فروشنده»، وب‌سایت صدانت.]</ref>

'''آسیب‌پذیری حریم خصوصی در خانه؛''' در فرهنگ ایرانی، خانه به‌عنوان مکانی امن و خصوصی شناخته می‌شود؛ اما در فیلم «فروشنده»، این امنیت شکسته می‌شود. لرزش خانه‌ها و شکافی که در اتاق خواب عماد و رعنا به‌وجود می‌آید، نمادی از آسیب‌پذیری حریم خصوصی آن‌ها است.<ref>[https://3danet.ir/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87/ «نقد و بررسی فیلم فروشنده»، وب‌سایت صدانت.]</ref>