| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''دالان'''</big>؛ فضایی سرپوشیده در معماری سنتی برای حفظ حریم خصوصی از طریق مسیری طولانی.<br> | <big>'''دالان'''</big>؛ فضایی سرپوشیده در معماری سنتی برای حفظ حریم خصوصی از طریق مسیری طولانی.<br> | ||
دالان، یکی از عناصر مهم در معماری سنتی ایرانی است. این فضا نقش مهمی در ایجاد [[حریم خصوصی]] و سلسله‌مراتب فضایی خانه‌ها دارد. دالان به‌عنوان یک عنصر کاربردی و نماد فرهنگ و ارزش‌های ایرانی، بخش مهمی از هویت معماری ایرانی است. در خانه‌های سنتی، دالان به‌عنوان فضایی چندمنظوره، با ویژگی‌هایی همچون زیبایی بصری، حفظ حریم خصوصی، تنظیم جریان هوا و ایجاد حس آرامش و مهمان‌نوازی شناخته می‌شود. همچنین در هدایت مسیر و ارتباط بین فضاهای مختلف نقش مهمی دارد. | دالان، یکی از عناصر مهم در معماری سنتی ایرانی است. این فضا نقش مهمی در ایجاد [[حریم خصوصی]] و سلسله‌مراتب فضایی خانه‌ها دارد. دالان به‌عنوان یک عنصر کاربردی و نماد فرهنگ و ارزش‌های ایرانی، بخش مهمی از هویت معماری ایرانی است. در خانه‌های سنتی، دالان به‌عنوان فضایی چندمنظوره، با ویژگی‌هایی همچون زیبایی بصری، حفظ حریم خصوصی، تنظیم جریان هوا و ایجاد حس آرامش و مهمان‌نوازی شناخته می‌شود. همچنین در هدایت مسیر و ارتباط بین فضاهای مختلف نقش مهمی دارد. افزون بر این، دالان یکی از جلوه‌های عینی رعایت [[حیا]] و [[عفاف]] در ساختار فضایی خانه‌های ایرانی است. | ||
==تعریف دالان== | ==تعریف دالان== | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==اهمیّت پیش‌ورودی در طراحی بناهای سنتی== | ==اهمیّت پیش‌ورودی در طراحی بناهای سنتی== | ||
فضای ورودی، وظیفه ایجاد ارتباط میان درون و بیرون بنا را بر عهده دارد. نظام ورودی که از عناصر سردر، [[هشتی]] و دالان تشکیل می‌شود، نخستین بخش بنا است که ویژگی‌های کلی فضا، آداب ورود و تمایز میان حریم خصوصی و عمومی را نمایان می‌سازد.<ref>. [https://frh.sccsr.ac.ir/article-1-375-fa.html مرادی‌نسب و منان‌رئیسی، «تحلیل ابعاد وجودی نظام ورودی خانه‌های سنتی ایران بر پایة علل اربعة سینوی نمونة موردی: خانه‌های قاجاری یزد»، 1400ش، ص149 و 155.]</ref> | فضای ورودی، وظیفه ایجاد ارتباط میان درون و بیرون بنا را بر عهده دارد. نظام ورودی که از عناصر سردر، [[هشتی]] و دالان تشکیل می‌شود، نخستین بخش بنا است که ویژگی‌های کلی فضا، آداب ورود و تمایز میان حریم خصوصی و عمومی را نمایان می‌سازد.<ref>. [https://frh.sccsr.ac.ir/article-1-375-fa.html مرادی‌نسب و منان‌رئیسی، «تحلیل ابعاد وجودی نظام ورودی خانه‌های سنتی ایران بر پایة علل اربعة سینوی نمونة موردی: خانه‌های قاجاری یزد»، 1400ش، ص149 و 155.]</ref> در جوامع سنتی، با شکل‌گیری نگاه عمیق‌تر به مفهوم سکونت، تدابیر ویژه‌ای برای طراحی فضای ورودی در نظر گرفته شد.<ref>. [http://4sooarc.com/%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C «انواع معماری هشتی»، وب‌سایت چارسو.]</ref> | ||
در آموزه‌های اسلامی نیز با بهره‌گیری از پیکربندی فضایی و تفکیک فضا به دو بخش اندرونی و بیرونی، به این بخش هویت خاصی بخشیده شد. به‌منظور جلوگیری از دید مستقیم به فضاهای داخلی، در معماری سنتی از سلسله‌مراتبی در طراحی فضا استفاده می‌شد.<ref>. [https://www.sid.ir/paper/177423/fa پیوسته‌گر و همکاران، «بازشناسی اصول پنج‌گانة استاد پیرنیا در معماری خانه‌های سنتی ایران و تحلیل آن با استناد به منابع اعتقادی اسلامی مطالعة موردی: خانه‌های شهر یزد»، 1396ش، ص56.]</ref> | در آموزه‌های اسلامی نیز با بهره‌گیری از پیکربندی فضایی و تفکیک فضا به دو بخش اندرونی و بیرونی، به این بخش هویت خاصی بخشیده شد. به‌منظور جلوگیری از دید مستقیم به فضاهای داخلی، در معماری سنتی از سلسله‌مراتبی در طراحی فضا استفاده می‌شد.<ref>. [https://www.sid.ir/paper/177423/fa پیوسته‌گر و همکاران، «بازشناسی اصول پنج‌گانة استاد پیرنیا در معماری خانه‌های سنتی ایران و تحلیل آن با استناد به منابع اعتقادی اسلامی مطالعة موردی: خانه‌های شهر یزد»، 1396ش، ص56.]</ref> | ||
==فلسفه طراحی دالان در معماری ایرانی== | |||
[[دالان]] گذرگاهی که در آن، انسان به‌تدریج از صداها، رنگ‌ها و حرکت‌های بیرونی فاصله می‌گیرد و به آرامش درونی نزدیک می‌شود. این فضا رابطی است میان بشریت (میدان برون) و روحانیت (شبستان درون)، که انسان را از بند حواس می‌رهاند، به بازشناسی ظواهر و درک خویشتن می‌رساند و زمینه‌ساز اتصال به حقیقت و بازگشت به فطرت می‌شود.<ref>[https://anthropologyandculture.com/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AE%D9%84%D9%88%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C/ حسین‌یزدی، «محرمیت و خلوت در معماری ایرانی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ.] </ref> | |||
==نقش دالان در حفاظت از حریم خصوصی و تأمین امنیت== | ==نقش دالان در حفاظت از حریم خصوصی و تأمین امنیت== | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۳: | ||
==پیامد حذف ورودی دالان در طراحی خانه‌های معاصر== | ==پیامد حذف ورودی دالان در طراحی خانه‌های معاصر== | ||
سلسله‌مراتب ورودی در خانه‌های معاصر به یك در تبدیل شده كه مشخص‌کنندۀ مرز بین فضای عمومی و خصوصی خانواده‌ها است. حذف سلسله‌مراتب ورود، با نقض حریم خانواده‌ها باعث آشفتگی در فضای خصوصی و اختلاط در عملکرد سایر فضاها شده است.<ref>. [https://psp.journals.pnu.ac.ir/article_4399.html غفوریان و همکاران، «گونه‌شناسي سازمان فضايي و سلسله‌مراتب ورود در خانه‌هاي ايراني با تأكيد بر محرميت»، 1396ش، ص130-141.]</ref> | سلسله‌مراتب ورودی در خانه‌های معاصر به یك در تبدیل شده كه مشخص‌کنندۀ مرز بین فضای عمومی و خصوصی خانواده‌ها است. حذف سلسله‌مراتب ورود، با نقض [[حریم خانواده‌ها]] باعث آشفتگی در فضای خصوصی و اختلاط در عملکرد سایر فضاها شده است.<ref>. [https://psp.journals.pnu.ac.ir/article_4399.html غفوریان و همکاران، «گونه‌شناسي سازمان فضايي و سلسله‌مراتب ورود در خانه‌هاي ايراني با تأكيد بر محرميت»، 1396ش، ص130-141.]</ref> | ||
با ورود به خانه، تمام فضاهای درون خانه در معرض اشراف قرار می‌گیرند. در ساختمان‌سازی‌های معاصر و در اغلب موارد، فضاهای بینابینی از میان رفته و مسیرها با یکدیگر تداخل پیدا کرده و هدایت افراد توسط اشیاء و عادات صورت می‌گیرد.<ref>. [https://www.sid.ir/paper/856929/fa چلونگریان و همکاران، «بررسی الگوهای معماری ورودی درخانه‌های سنتی ایرانی و ارائة راهبرد در بقای ورودی خانه‌های معاصر (خانه‌های شهر اصفهان)»، 1394ش، ص14.]</ref> | با ورود به خانه، تمام فضاهای درون خانه در معرض اشراف قرار می‌گیرند. در ساختمان‌سازی‌های معاصر و در اغلب موارد، فضاهای بینابینی از میان رفته و مسیرها با یکدیگر تداخل پیدا کرده و هدایت افراد توسط اشیاء و عادات صورت می‌گیرد.<ref>. [https://www.sid.ir/paper/856929/fa چلونگریان و همکاران، «بررسی الگوهای معماری ورودی درخانه‌های سنتی ایرانی و ارائة راهبرد در بقای ورودی خانه‌های معاصر (خانه‌های شهر اصفهان)»، 1394ش، ص14.]</ref> | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۷: | ||
* | * | ||
*چلونگریان، رامین و همکاران، «بررسی الگوهای معماری ورودی درخانه‌های سنتی ایرانی و ارائۀ راهبرد در بقای ورودی خانه‌های معاصر (خانه‌های شهر اصفهان)»، دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، 1394ش. | *چلونگریان، رامین و همکاران، «بررسی الگوهای معماری ورودی درخانه‌های سنتی ایرانی و ارائۀ راهبرد در بقای ورودی خانه‌های معاصر (خانه‌های شهر اصفهان)»، دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، 1394ش. | ||
* | *حسین‌یزدی، مریم، «محرمیت و خلوت در معماری ایرانی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ، تاریخ درج مطلب: 4 آذر 1392ش. | ||
*حیدری و تقی‌پور، «تحلیل محرمیت در خانه‌های سنتی بر اساس نسبت توده به فضا (نمونۀ موردی: خانه‌های تک‌حیاط در اقلیم گرم و خشک)»، دوفصلنامۀ معماری اقلیم گرم و خشک، شمارۀ 8، دورۀ 6، 1397ش. | *حیدری و تقی‌پور، «تحلیل محرمیت در خانه‌های سنتی بر اساس نسبت توده به فضا (نمونۀ موردی: خانه‌های تک‌حیاط در اقلیم گرم و خشک)»، دوفصلنامۀ معماری اقلیم گرم و خشک، شمارۀ 8، دورۀ 6، 1397ش. | ||
* | * | ||
