پوشاک سنتی زنان گیلک: تفاوت میان نسخه‌ها

'''<big>پوشاک سنتی زنان گیلک</big>'''؛ پوشش سنتی زنان در مناطق روستایی در مرکز و شرق استان گیلان.  

لباس سنتی در بخش حاشیه جنوبی خزر نمایانگر روش متمایز زندگی در این ناحیه کناری ایران است. لباس زنان به لحاظ موضوعی و به ترتیبی که قسمت‌های بدن از بالا به پایین را می‌‌‌‌پوشاند، تقسیم‌بندی می‌شود.  

گیلک‌ها پیراهن را، پیرهَن و جَمِه می­‌گویند. بلندی پیراهن در قاسم­آباد، اشکورات، سیاهکل‌رود و کلاچای 60 الی 65 سانتی‌متر است. جلوی پیراهن دختران جوان بسته است و در شانه دکمه دارد؛ اما مادرانی که فرزند شیرخوار دارند پیراهن جلوباز و دکمه­‌دار می­‌پوشند. پیراهن بانوان املش از زیر سینه چین­‌دار است و بلندی آن تا زانو می­‌رسد که چابکی نام دارد. آن‌ها پیراهن دیگری هم دارند که 12 تا 15 سانت از لبه پایین بعد از یراق‌دوزی چند ردیف سکه می­‌دوزند. پیراهن پول­دوزی شده بانوان واجارگاه دو ردیف سکه­ در بالای چین پیراهن دارد.  

پیراهن مجلسی زنان دیلمان از جنس مخمل با یراق­‌دوزی­‌های فراوان است که در پهلو 18 تا 20 سانت چاک دارد؛ اما پیراهن منزل نخی و سبک است که تا 35 سانت در پیش سینه چرخ­دوزی (استفاده از نخ­‌های رنگی در جلو پیراهن) می­‌شود. در روستای پاشاکی پیراهن­‌های چرخ­دوزی به بلندی 75 تا 80 سانتی‌متر است. پارچه آن با پاچال و ابریشم خام در محل بافته می­شود و طرفین پیراهن به رنگِ سورمه‌ای با پیله ابریشم رنگ می­‌شود، نمونه­‌هایی از این پیراهن پول­دوزی شده است. لباس عروس در پاشاکی پیراهن قرمز و دامن سفید یا پیراهن سفید و دامن قرمز است.<ref>. طالش ­انساندوست و فرمند، پوشاک مردم گیلان، 1393ش، ص74.</ref>

==دراز تومان==

دامن (تومان) بلند، گشاد و پرچین که با پیرهن، لباس اصلی زنان گیلان است. این دامن با لیف در کمر محکم بسته می‌­شود. فشردگی چین­‌ها مانند درازا و رنگ دامن بیان­گر سن و سال پوشنده ­است. جوان‌­ترها نسبت به مادران و مادربزرگ­‌های‌شان پارچه بیشتری برای تهیه دامن به‌کار می‌‌‌‌برند. قد آن در میان زنان جوان تا ساق پا، ولی در میان مسن­‌ترها تا مچ پا است. رنگ دامن آشکارترین وجه تمایز نسل‌­ها است. پارچه­‌های چیت با زمینه قرمز (رنگ نمادین پوشاک زنانه که حاصل­‌خیزی ناحیه خزری را می‌­رساند) یا سفید گل­دار در رنگ­‌های روشن متضاد، موردپسند جوانان و زمینۀ تیره با نقش‌مایه­‌های کوچک برای مسن­ترها مقبول‌­تر است.  

زنان اغلب دو یا سه دامن روی یکدیگر می­‌پوشند. در گذشته این تعداد حتی هفت یا هشت دامن می‌­رسید. جدیدترین دامن بر روی دامن­‌های کهنه پوشیده می‌‍­شود و قد دامن­‌ها متفاوت است. به زیردامنی کوتاه­ترکَفَلی می­‌گویند. چین قسمت پایینی جامه چشم‌گیرتر و حجیم­تر جلوه می­‌کند.<ref>. برومبروژه، «پوشاک مردم حوزه دریای خزر»،  1383ش، ص321.</ref>

==چادر کمر==

شاخصۀ لباس زنان در ساحل خزر، چادرشب (چارشب، چارشو و چاشو) است و آن پارچه چهارگوش است که به‌شکل سه‌گوش تا شده، دورکمر گره خورده یا برای حمل نوزاد بر پشت به دور سینه پیچیده می‌­شود و متشکل از نوارهای پارچه­‌ای بافته شده با کرک ابریشم با چهارخانه‌­های رنگارنگ است.<ref>. برومبروژه، «پوشاک مردم حوزه دریای خزر»،  1383ش، ص327.</ref> رنگ اصلی در زمینه‌های چادرشب قرمز است؛ اما در میان آن بنفش، سبز وسفید هم دیده می­‌شود. هماهنگی در رنگ­‌ها به‌حد کمال است و از رنگ­‌های مکمل، استادانه استفاده می­‌شود. در سال­‌های اخیر با گران شدن ابریشم از کاموا برای بافت استفاده می‌­شود. چندین نمونه از آن را برای جهاز نوعروسان در نظر می­‌گیرند.<ref>. طالش­ انساندوست و فرمند، پوشاک مردم گیلان، 1393ش، ص120.</ref>

{{پانویس}}  

==منابع==

[[رده: ویکی‌رز]]