لباس مردان لرستان: تفاوت میان نسخه‌ها

<big>'''لباس مردان لرستان؛'''</big> تن‌پوش مردان ایران در استان لرستان.

===کلاه نمدی===  

کلاه نمدی مردان لر به دو شکل مدور (شبیه کلاه بختیاری) و غیر مدور است:

کلاهی است گرد و بدون لبه که از نمد ساخته شده و بلندی آن حدود 30 تا 40 سانتی‌متر است و از بالا، بزرگ‌تر و پهن‌تر به ‌نظر می‌رسد.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص105.</ref>  رنگ کلاه عمدتاً مشکی‌رنگ است و گاهی‌اوقات به رنگ‌های روشن نیز دیده می‌شود. رنگ‌های به‌کار رفته در کلاه مردان، طبیعی و متناسب با پشم محلی گوسفندان است. به ‌نظر می‌رسد این کلاه از کلاه نمدی مردان بختیاری بلند‌تر است.<ref> [https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_6132.pdf مجابی، «لباس مرد لر ایران»، وب‌سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص1 و 2.]</ref>  به‌نوع قدیمی این کلاه، «کهگو» (Kahgu) می‌گویند.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص105.</ref>  

====کلاه نمدی غیر مدور====  

===سربند===  

سربند با کلاه نمدی مدور و غیر مدور به‌ کار می‌رود. (اغلب کلاه نمدی غیر مدور). سربند به‌تنهایی استفاده نمی‌شود و اغلب جوانان آن را طوری می‌بندند که ریشه‌های آن در اطراف صورت ریخته می‌شود. سربند‌های مردان لر از پارچه‌های کلاغه‌ای، به‌رنگ‌های تیره تهیه می‌شود که حاشیه‌های آن در دو نوع ریشه‌دار و بدون ریشه است.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_6132.pdf مجابی، «لباس مرد لر ایران»، وب‌سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص2.]</ref>  سربند‌های لری جزئی از هویت این قوم محسوب می‌شود که مردان، آن را به‌دور کلاه یا به‌دور گردن می‌بندند.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص105. </ref>  

پیراهن مردان لر به‌رنگ سفید و رنگی است که برشی ساده دارد و به‌صورت راسته است. آستین‌های این پیراهن نیز راسته و گاه با سر دست است. یقة پیراهن ایستاده است که با سنجاقی بسته می‌شود. چاک پیراهن نیز یا تا زیر سینه<ref>ا[https://civilica.com/doc/276495/certificate/print/ مرائی و دیگران، «بررسی تطبیقی پوشاک اقوام لر و کرد با تأکید بر اهمیت زیبایی‌شناختی پوشش ایرانی-اسلامی و تأثیرات آن در توسعة گردشگری فرهنگی (مطالعة موردی استان لرستان و کرمانشاه)»، 1392ش، ص6.]</ref>  و یا در پهلوی گردن تعبیه شده است.<ref> [https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_6132.pdf مجابی، «لباس مرد لر ایران»، وب‌سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص4.]</ref>  

===سِتره===  

یقة ستره را پهن درنظر می‌گیرند و با پارچه‌ای مخملی به‌رنگ تیره تزیین می‌کنند.<ref>[https://research.iaun.ac.ir/pd/mojabi/pdfs/UploadFile_6132.pdf مجابی، «لباس مرد لر ایران»، وب‌سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ص4.]</ref>  

ستره، ساختاری مثلث‌شکل دارد که از تقاطع سه خط اریب به‌وجود آمده است و حالتی از جنگ‌جویی و حمله را نشان می‌دهد که با رنگ زرد برابری می‌کند. مثلث با رأس رو به بالا، نمادی از آتش و جنس مذکر است. آستین‌های عمودی و کشیده با بافتی نخی و یک‌دست، استحکام و صلابت ستره را نشان می‌دهند.<ref>[https://aaj.semnan.ac.ir/article_5160_ae6a27eed944c6ba64fe894baeacb2d1.pdf نوراحمدی و دیگران، «مطالعة نشانه‌شناسی پوشاک اقوام لرستان در تبیین هویت فرهنگی»، 1400ش، ص17.]</ref>  

شالی است کم‌عرض، اما طویل، به‌درازای 6 تا 12 متر و پهنای 30 تا 90 سانتی‌متر که از پارچة ساده یا گل‌دار تهیه می‌شود.<ref> [https://civilica.com/doc/276495/certificate/print/ امرائی و دیگران،«بررسی تطبیقی پوشاک اقوام لر و کرد با تأکید بر اهمیت زیبایی‌شناختی پوشش ایرانی-اسلامی و تأثیرات آن در توسعة گردشگری فرهنگی (مطالعة موردی استان لرستان و کرمانشاه)»، 1392ش ص6.]</ref>  مردان لر شال را روی ستره می‌بندند تا از پیش، آمادة کار و جنگ باشند.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص105.</ref>  شال مردان لر به‌رنگ سفید و از پارچة چلوار است که در مواقع ضروری از آن به‌عنوان کفن یا پیچاندن جای زخم یا طناب استفاده می‌کنند.<ref>[https://www.karnaval.ir/blog/traditional-clothing-lorestan-people «پوشاک سنتی مردم لرستان|زیبایی در عین سادگی»، وب‌سایت کارناوال.]</ref>  

===شلوار===  

شلوار مردان لر، شوال نام دارد که در زمان گذشته آن را به‌هنگام جنگ و دیگر مراسم‌ها می‌پوشیدند. مدل آن شبیه شلوار کردی، اما کمی کوچک‌تر و دمپای آن تنگ‌تر است. در گذشته به آن سواره‌بر  می‌گفتند؛ چرا که برای سوار شدن بر اسب، خیلی راحت بود.

قسمت بالای شلوار را به‌جای کش از نخ بافته‌شدة محکمی استفاده می‌کردند و آن را گره می‌زدند تا به‌راحتی باز نشود. امروزه به آن بیجامه می‌گویند.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص105.</ref>  شلوار مردان لر به‌رنگ مشکی و جنس پارچة آن، دَبیت است.<ref>[https://civilica.com/doc/276495/certificate/print/ امرائی و دیگران، «بررسی تطبیقی پوشاک اقوام لر و کرد با تأکید بر اهمیت زیبایی‌شناختی پوشش ایرانی-اسلامی و تأثیرات آن در توسعة گردشگری فرهنگی (مطالعة موردی استان لرستان و کرمانشاه)»، 1392ش ص6.]</ref>  

بالاپوشی است از جنس پشم گوسفند که بیشتر در منطقة لرستان و چهارمحال و بختیاری<ref> [https://www.hamshahrionline.ir/news/494633/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%88-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «آشنایی با لباس و پوشش محلی مردان لرستان»، وب‌سایت همشهری آنلاین.]</ref>  و در بین لک‌های بیرانوند و حسنوند استفاده می‌شود.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص107.</ref>  چوقا، توسط زنان بختیاری بافته می‌شود.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/494633/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%88-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «آشنایی با لباس و پوشش محلی مردان لرستان»، وب‌سایت همشهری آنلاین.]</ref>

این پوشش، نازک و لطیف و با زمینة سفید یا شیری‌رنگ و خطوط راه‌راه عمودی است که این خطوط به‌رنگ آبی تیره یا مشکی هستند. چوغا دارای آستین کوتاه، جلوباز و قدی تا زیر زانو و چاکی در پشت دارد.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص107.</ref>  ساختار چوقا، مستطیل‌شکل است و خط افقی طراحی شده در مرکز، دو مربع را ایجاد می‌کند که نمادی از استحکام و صلابت است. وجود خط‌های تیره و روشن، یادآور مفهوم خوبی و بدی است.<ref> [https://aaj.semnan.ac.ir/article_5160_ae6a27eed944c6ba64fe894baeacb2d1.pdf نوراحمدی و دیگران، «مطالعة نشانه‌شناسی پوشاک اقوام لرستان در تبیین هویت فرهنگی»، 1400ش، ص16.]</ref>  

==کفش مردان لر==

مردان لر، گیوه‌ای که رویة آن با نخ پنبه‌ای و پشمی بافته شده، می‌پوشند. تنوع گیوه‌های این منطقه به‌دلیل جنس زیرة آن است و مرغوب‌ترین آن‌ها گیوه‌ای است که زیرة آن از تکه‌های کرباس تهیه شده باشد. اگر سطح گیوه با نخ ضخیم پنبه‌ای دوخته شود، به آن «آژیه» می‌گویند.<ref>قائد‌رحمت، لباس لرهای فیلی در استان‌های لرستان، ایلام وکرمانشاه، 1393ش، ص63</ref>  ساختار گیوه، بیضی (دایره‌ای) شکل است که حرکت و پایداری را نشان می‌دهد؛ همچنین سمبل خورشید، به‌معنای روح و روان به‌کار می‌رود.<ref> [https://aaj.semnan.ac.ir/article_5160_ae6a27eed944c6ba64fe894baeacb2d1.pdf نوراحمدی و دیگران، «مطالعة نشانه‌شناسی پوشاک اقوام لرستان در تبیین هویت فرهنگی»، 1400ش، ص17.]</ref>  رنگ آبی نیز ویژگی‌های بیضی (دایره) را دارد که نمادی از ایمان، اعتقادات مذهبی و آرامش است.<ref>افشارمهاجر، رنگ‌شناسی، 1382ش، ص65.</ref>  بعدها کفش‌های پلاستیکی و شبرو‌های کارخانه‌ای (ارسی) وارد زندگی مردم شد.<ref>آرین‌پور، بررسی هویت فرهنگی قوم لر و قوم لک با تکیه بر پوشاک، 1400ش، ص105.</ref>  

==تکنیک بافت چوقا==

قوم لر از اقوام اصیل ایرانی است که هویت و اصالت آن‌ها با دین اسلام و مذهب تشیع گره خورده است. هر یک از لباس‌هایی که برای زندگی روزانه، جنگ و عروسی طراحی شده، از جایگاه خاصی برخوردار است که رابطة بین لباس و فرهنگ را به‌وجود آورده است. سخت‌کوشی و غیرت، انجام بازی‌های گروهی برای تمام سنین و سادگی اقوام لر بر شکل‌گیری پوشاک آن‌ها تأثیر گذاشته است. بیشتر لباس‌های مردان لر، ساده، یک‌شکل و یک‌رنگ است که این امر، صلابت و اقتدار را در پوشاک مردان نشان می‌دهد.<ref> [https://avayeseymare.ir/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D9%88-%D9%85%D9%8F%D8%AF%D8%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%BA%D8%B1%D8%A8/?print=1 «نقش فرهنگ اجتماعی بر پوشش ومد، در غرب کشور»، وب‌سایت پایگاه خبری تحلیلی آوای سیمره.]</ref>  

==کارکرد عملکردی پوشاک مردان لر==

==پانویس==

==منابع==

[[رده: ویکی‌رز]]