بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
پوشاک مردان کرد شمال خراسان بهدلیل شرایط اقلیمی و کارکرد آن، بهرنگ قرمز تند و نشانی از قدرت، تولد و انگیزه است. کلاه مردان از انواع مختلفی تشکیل شده که حاصل دسترنج زنان محلی این منطقه است. این کلاهها از جنس پشم گوسفند، کرک موی بز، پوست سیاه بره و پشم شتر تهیه میشود. کفش مردان، چاروق نام دارد که جزء صنایع دستی این استان به شمار میرود. | پوشاک مردان کرد شمال خراسان بهدلیل شرایط اقلیمی و کارکرد آن، بهرنگ قرمز تند و نشانی از قدرت، تولد و انگیزه است. کلاه مردان از انواع مختلفی تشکیل شده که حاصل دسترنج زنان محلی این منطقه است. این کلاهها از جنس پشم گوسفند، کرک موی بز، پوست سیاه بره و پشم شتر تهیه میشود. کفش مردان، چاروق نام دارد که جزء صنایع دستی این استان به شمار میرود. | ||
==تطورات پوشاک مردان کرد شمال خراسان== | ==تطورات پوشاک مردان کرد شمال خراسان== | ||
کردهای خراسان که به آنها کردهای کرمانج گفته میشود، نیمی از جمعیت استان خراسان شمالی را تشکیل میدهند. این کردهای کرمانج در زمینه فرهنگ، زبان، آدابورسوم و پوشش با دیگر کردها تفاوت دارند.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C «لباس محلی مردمان خراسان شمالی»، وبسایت ایران.]</ref> پوشاک مردان کرد شمال خراسان در مناطق قوچان، شیروان و بجنورد تابع پوشاک قوچانی است. برخی مردان این منطقه، همیشه سربند بومی و محلی روی سر میگذارند.<ref>ضیاءپور، پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستاییان ایران، 1347ش، ص90.</ref> | کردهای خراسان که به آنها کردهای کرمانج گفته میشود، نیمی از جمعیت استان خراسان شمالی را تشکیل میدهند. این کردهای کرمانج در زمینه فرهنگ، زبان، آدابورسوم و پوشش با دیگر کردها تفاوت دارند.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C «لباس محلی مردمان خراسان شمالی»، وبسایت ایران.]</ref> پوشاک مردان کرد شمال خراسان در مناطق قوچان، شیروان و بجنورد تابع پوشاک قوچانی است. برخی مردان این منطقه، همیشه سربند بومی و محلی روی سر میگذارند.<ref>ضیاءپور، پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستاییان ایران، 1347ش، ص90.</ref> | ||
لباس مردم کرد شمال خراسان جزئی جداییناپذیر از هویت فرهنگی و اصالت این منطقه است. این لباسها نه تنها بازتابی از تاریخ و آدابورسوم مردم این خطه هستند، بلکه ارتباط عمیقی با طبیعت و محیط زندگی آنها دارند. طراحی و ویژگیهای خاص این لباسها، از رنگها و جنس پارچهها گرفته تا الگوهای دوخت، نمایانگر پیوند مستحکم مردم با سنتها و ارزشهای فرهنگیشان است. | لباس مردم کرد شمال خراسان جزئی جداییناپذیر از هویت فرهنگی و اصالت این منطقه است. این لباسها نه تنها بازتابی از تاریخ و آدابورسوم مردم این خطه هستند، بلکه ارتباط عمیقی با طبیعت و محیط زندگی آنها دارند. طراحی و ویژگیهای خاص این لباسها، از رنگها و جنس پارچهها گرفته تا الگوهای دوخت، نمایانگر پیوند مستحکم مردم با سنتها و ارزشهای فرهنگیشان است. | ||
در دوخت و طراحی لباسهای محلی این منطقه، مرز بین لباسهای مردانه و زنانه بهطور دقیق مشخص میشود. این تمایز نهتنها به حفظ هویت فرهنگی این لباسها کمک میکند؛ بلکه از بروز اختلاط و تغییرات ناهماهنگ که ممکن است اصالت این لباسها را تهدید کند، جلوگیری میکند. توجه به این جزئیات، همچنین موجب تداوم و پایداری این پوششها در برابر تغییرات فرهنگی و تأثیرات بیرونی شده و در حفظ تنوع فرهنگی لباسهای محلی تأثیرگذار است.<ref>[https://zilaneshirvan.blogfa.com/1397/01 «پوشاک کرمانجهای شمال خرسان» وبسایت بلاگفا.]</ref> | در دوخت و طراحی لباسهای محلی این منطقه، مرز بین لباسهای مردانه و زنانه بهطور دقیق مشخص میشود. این تمایز نهتنها به حفظ هویت فرهنگی این لباسها کمک میکند؛ بلکه از بروز اختلاط و تغییرات ناهماهنگ که ممکن است اصالت این لباسها را تهدید کند، جلوگیری میکند. توجه به این جزئیات، همچنین موجب تداوم و پایداری این پوششها در برابر تغییرات فرهنگی و تأثیرات بیرونی شده و در حفظ تنوع فرهنگی لباسهای محلی تأثیرگذار است.<ref>[https://zilaneshirvan.blogfa.com/1397/01 «پوشاک کرمانجهای شمال خرسان» وبسایت بلاگفا.]</ref> | ||
با این حال، در سالهای اخیر، شکل جدیدی از لباس کرمانجی معرفی شده است که با تزئینات بیشتر و طراحیهای پیچیده، به مدلهای زنانه شباهت پیدا کرده و این تغییرات باعث فاصله گرفتن آن از لباسهای اصیل و بومی این منطقه شده است. این تغییرات نشاندهنده تحولات فرهنگی و اجتماعی است که ممکن است بر هویت و اصالت لباسهای سنتی تأثیرگذار باشد.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C «لباس محلی مردمان خراسان شمالی»، وبسایت ایران.]</ref> | با این حال، در سالهای اخیر، شکل جدیدی از لباس کرمانجی معرفی شده است که با تزئینات بیشتر و طراحیهای پیچیده، به مدلهای زنانه شباهت پیدا کرده و این تغییرات باعث فاصله گرفتن آن از لباسهای اصیل و بومی این منطقه شده است. این تغییرات نشاندهنده تحولات فرهنگی و اجتماعی است که ممکن است بر هویت و اصالت لباسهای سنتی تأثیرگذار باشد.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C «لباس محلی مردمان خراسان شمالی»، وبسایت ایران.]</ref> | ||
==تأثیر موقعیت جغرافیایی بر لباس مردان== | ==تأثیر موقعیت جغرافیایی بر لباس مردان== | ||
لباسهای محلی منطقة خراسان بهدلیل آبوهوای خشک و بیابانی، از نظر اقلیمی و کارکرد آن در محیط، تفاوتهایی با بخشهای کردنشین دیگر دارد. برای مثال مردان کرمانج، بهدلیل همجواری با دیگر اقوام مهاجر و ساکن در این منطقه، از سربند و پیراهنهایی بهرنگ قرمز تند استفاده میکنند. | لباسهای محلی منطقة خراسان بهدلیل آبوهوای خشک و بیابانی، از نظر اقلیمی و کارکرد آن در محیط، تفاوتهایی با بخشهای کردنشین دیگر دارد. برای مثال مردان کرمانج، بهدلیل همجواری با دیگر اقوام مهاجر و ساکن در این منطقه، از سربند و پیراهنهایی بهرنگ قرمز تند استفاده میکنند. | ||
آبوهوای شمال خراسان محصولاتی از قبیل تولید پشم گوسفند، پرورش نوغان و کرم ابریشم، کاشت محصولات کشاورزی و پنبه را به عمل آورده است که مواد اولیة این محصولات در تولید انواع تنپوشها، سرپوشها و پاپوشها کاربرد دارد.<ref>[https://www.kurdpress.com/news/34760/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%DB%80-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7% «مطالعة تأثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وبسایت خبرگزاری کردپرس.]</ref> | آبوهوای شمال خراسان محصولاتی از قبیل تولید پشم گوسفند، پرورش نوغان و کرم ابریشم، کاشت محصولات کشاورزی و پنبه را به عمل آورده است که مواد اولیة این محصولات در تولید انواع تنپوشها، سرپوشها و پاپوشها کاربرد دارد.<ref>[https://www.kurdpress.com/news/34760/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%DB%80-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7% «مطالعة تأثیرات اقلیمی بر سبک پوشش سنتی زنان و مردان کرد»، وبسایت خبرگزاری کردپرس.]</ref> | ||
==انواع لباس مردان کرد شمال خراسان== | ==انواع لباس مردان کرد شمال خراسان== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۷: | ||
===عرقچین=== | ===عرقچین=== | ||
یکی از سرپوشهای سنتی مردان کرمانج است که همچنان در میان این قوم محبوبیت دارد، عرقچین نام دارد. در گذشته از عرقچین در مراسم ختنهسوران پسرهای کوچک استفاده میشد.<ref>وطندوست، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، 1394ش، ص190.</ref> | یکی از سرپوشهای سنتی مردان کرمانج است که همچنان در میان این قوم محبوبیت دارد، عرقچین نام دارد. در گذشته از عرقچین در مراسم ختنهسوران پسرهای کوچک استفاده میشد.<ref>وطندوست، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، 1394ش، ص190.</ref> | ||
عرقچینها نقشدار و سوزندوزی شده است و برای تمام گروههای سنی به کار میرود. عرقچینهای کودکان با نقشهای گل و پرنده و همچنین نقشهای ظریف هندسی تزیین میشود که روی آن نیز دکمه و سکههایی قرار میگیرد.<ref>شادکام، محقق و پژوهشگر لباسهای سنتی کرمانج، مصاحبة حضوری، 1398ش.</ref> این نوع عرقچین کاسهایشکل و دو تکه است و با نخهای ابریشمی رنگی خصوصاً رنگهای آبی، زرد، قرمز و سبز دوخته میشود.<ref>لوشر، روانشناسی رنگها، 1371ش، ص29.</ref> عرقچین مردان با نقوش مثلثشکل، با رأس رو به بالا تزیین میشود که نمادی از آتش، شعله و گرما است.<ref>نورآقایی، عدد، نماد، اسطوره، 1388ش، ص43.</ref> | عرقچینها نقشدار و سوزندوزی شده است و برای تمام گروههای سنی به کار میرود. عرقچینهای کودکان با نقشهای گل و پرنده و همچنین نقشهای ظریف هندسی تزیین میشود که روی آن نیز دکمه و سکههایی قرار میگیرد.<ref>شادکام، محقق و پژوهشگر لباسهای سنتی کرمانج، مصاحبة حضوری، 1398ش.</ref> این نوع عرقچین کاسهایشکل و دو تکه است و با نخهای ابریشمی رنگی خصوصاً رنگهای آبی، زرد، قرمز و سبز دوخته میشود.<ref>لوشر، روانشناسی رنگها، 1371ش، ص29.</ref> عرقچین مردان با نقوش مثلثشکل، با رأس رو به بالا تزیین میشود که نمادی از آتش، شعله و گرما است.<ref>نورآقایی، عدد، نماد، اسطوره، 1388ش، ص43.</ref> | ||
نوع دیگر عرقچین که ویژۀ کردهای کرمانج است، دارای دو بخش است. بخشی از آن پایه است که دور پیشانی قرار میگیرد که پس از دوختن دو سر آن، بهشکل حلقه در میآید. سپس چهار تکه مثلثشکل به لبة بالایی حلقه دوخته میشود تا هرمی کوچک روی حلقه ایجاد کند. این نوع عرقچین نیز با نخهای ابریشمی دوخته و سوزندوزی میشود. مردان بههنگام سر گذاشتن این نوع عرقچین، معمولاً از دستمال ابریشمی بهرنگ سرخ یا راهراه مشکی و سفید روی پیشانی استفاده میکنند.<ref>شادکام، محقق و پژوهشگر لباسهای سنتی کرمانج، مصاحبة حضوری، 1398ش.</ref> | نوع دیگر عرقچین که ویژۀ کردهای کرمانج است، دارای دو بخش است. بخشی از آن پایه است که دور پیشانی قرار میگیرد که پس از دوختن دو سر آن، بهشکل حلقه در میآید. سپس چهار تکه مثلثشکل به لبة بالایی حلقه دوخته میشود تا هرمی کوچک روی حلقه ایجاد کند. این نوع عرقچین نیز با نخهای ابریشمی دوخته و سوزندوزی میشود. مردان بههنگام سر گذاشتن این نوع عرقچین، معمولاً از دستمال ابریشمی بهرنگ سرخ یا راهراه مشکی و سفید روی پیشانی استفاده میکنند.<ref>شادکام، محقق و پژوهشگر لباسهای سنتی کرمانج، مصاحبة حضوری، 1398ش.</ref> | ||
===پیراهن=== | ===پیراهن=== | ||
پیراهن مردان کرد این منطقه، بیشتر بهرنگ قرمز تند و گاهی نیز بهرنگ سفید و ساده است. این نوع پیراهن، قدی معمولی و یقهای گرد دارد و قسمت جلوی آن باز است. آستین این پیراهن، ساده و راسته است. گاهیاوقات مردان، دامن پیراهن را داخل شلوار میکنند.<ref>مجیدی، بررسی تطبیقی پوشاک و زیورآلات کردی مناطق کردنشین ایران، 1389ش، ص116.</ref> | پیراهن مردان کرد این منطقه، بیشتر بهرنگ قرمز تند و گاهی نیز بهرنگ سفید و ساده است. این نوع پیراهن، قدی معمولی و یقهای گرد دارد و قسمت جلوی آن باز است. آستین این پیراهن، ساده و راسته است. گاهیاوقات مردان، دامن پیراهن را داخل شلوار میکنند.<ref>مجیدی، بررسی تطبیقی پوشاک و زیورآلات کردی مناطق کردنشین ایران، 1389ش، ص116.</ref> در دو طرف پهلوی این پیراهن، چاک طراحی شده است. جنس پیراهنها معمولاً از ساتن است و روی آن کمربندی بسته میشود.<ref> [https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C «لباس محلی مردمان خراسان شمالی»، وبسایت ایران.]</ref> | ||
===شالمَه=== | ===شالمَه=== | ||
نوعی شال گردن دستباف که مردان کرمانج دور سر میپیچند. این نوع شال که توسط زنان دوخته میشود، با توجه بهرنگ پشم مورد استفاده، رنگ آن بین سفید، سیاه و قهوهای است. در گذشته زنان برای دامادها نیز شالی ابریشمی بزرگ، بهرنگ قرمز میبافتند که در مراسم دامادی آن را دور سر یا گردن داماد میبستند؛ اما امروزه مردان از شالهای ابریشمی قرمز با پشمهای سیاه یا قرمز گلدار برای اینکار استفاده میکنند.<ref>وطندوست، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، 1394ش، ص189.</ref> | نوعی شال گردن دستباف که مردان کرمانج دور سر میپیچند. این نوع شال که توسط زنان دوخته میشود، با توجه بهرنگ پشم مورد استفاده، رنگ آن بین سفید، سیاه و قهوهای است. در گذشته زنان برای دامادها نیز شالی ابریشمی بزرگ، بهرنگ قرمز میبافتند که در مراسم دامادی آن را دور سر یا گردن داماد میبستند؛ اما امروزه مردان از شالهای ابریشمی قرمز با پشمهای سیاه یا قرمز گلدار برای اینکار استفاده میکنند.<ref>وطندوست، پوشاک و زیورآلات عشایر کرمانج خراسان، 1394ش، ص189.</ref> | ||
