حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
فرقه شیخیه <ref>[https://lib.eshia.ir/10370/1/266 فرقه‌ای ساختگی که در برخی اصول با شیعه اختلاف‌نظر دارند. مشکور، فرهنگ فرق اسلامى، ۱۳68ش، ص266-270.]</ref> به‌رهبری شیخ احمد احسایی در قرن ۱۲ق با طرح بدعت‌ها و نظرات اختلافی در مذهب تشیع توجه‌برانگیز شد.<ref>[https://gerdab.ir/fa/news/8081/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA «بابی‌گری گام دوم در شکل‌گیری بهائیت»، وب‌سایت گرداب.]</ref> احسایی در قزوین به تدریس و ترویج عقایدش پرداخت که باعث نگرانی علما و اعتراض آنان شد. محمدتقی برغانی پس از مناظره‌هایی با او، ایرادات بسیاری به عقایدش وارد کرده و او را به کفر و ارتداد محکوم کرد. <ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C «ملا محمدتقی برغانی»، وب‌سایت دانشنامة اسلامی.]</ref> طاهره میان اختلافات شدید بین متشرعه و شیخیه، با فرقه شیخیه آشنا و به اصول و عقائدشان علاقه‌مند شد و به بهانه دیدار سیدکاظم رشتی<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/225260/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF دومین رهبر شیخیه پس از احمد احسائی است. ابراهیمی، «شیخ احمد احسائی»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref> کانون خانواده را رها کرد و با وجود سه فرزند به منزل پدر برگشت و عازم سفر کربلا شد. هنگامی که به آنجا رسید سید رشتی وفات یافته بود. در چنین وضعیتی در منزل سید به رفع و حل اشکالات اعتقادی شاگردانش پرداخت. <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنه باب، 1362ش، ص168-169.]</ref> از میان شاگردان مکتب شیخیه، علی‌محمد شیرازی که سابقة شاگردی سیدکاظم رشتی و فعالیت در تجارتخانة یهود را داشت با ادعای بابیت، فرقۀ بابیه را به‌وجود آورد.<ref> [https://gerdab.ir/fa/news/8081/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA «بابی‌گری گام دوم در شکل‌گیری بهائیت»، وب‌سایت گرداب.]</ref> طاهره از طریق ملاحسین بشرویه <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% ملاحسین بشرویه را بابُ‌الباب و اَول مَن آمَن بِه باب می‌دانند. «بابی‌گری گام دوم در شکل‌گیری بهائیت»، وب‌سایت گرداب.]</ref>از شاگردان سید رشتی با علی‌محمد شیرازی آشنا شد و به فرقة بابیه پیوست و در شمار حروف حیّ<ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% هیجده نفری که براساس حساب حروف ابجد، اولین مؤمنان به سید علی‌محمد شیرازی بودند. اعتضادالسلطنه، فتنه باب، 1362ش، ص112.]</ref> قرار گرفت.<ref>[https://foulabook.com/ar/book/%D9%87%D9%83%D8%B0%D8%A7-%D9%82%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D9%86-pdf الوردی، هکذا قتلوا قرةالعین، 1997م، ص10.]</ref> قرةالعین هیچ‌وقت موفق به دیدار علی‌محمد نشد؛ ولی یکی از رهبران و مبلغان سرسخت او شد <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص169.]</ref> و توانست با استفاده از قدرت بیان، نفوذ خود را در عراق گسترش دهد و بسیاری از افراد را جذب کند تا آنجا که پیروانش حاضر شدند پشت سرش نماز بگذارند. <ref>[https://foulabook.com/ar/book/%D9%87%D9%83%D8%B0%D8%A7-%D9%82%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D9%86-pdf الوردی، هکذا قتلوا قرةالعین، 1997م، ص13.]</ref> او به‌دلیل آگاهی‌های دینی، زیبایی و بی‌پروایی در تبلیغ مسلک بابیه از جایگاه والایی برخوردار بود، تا جایی که این حس برتری‌جویی او باعث شد ادعای بابیت و سرانجام اعلام خدایی کند.<ref>عبدیائی، «نقش و جایگاه قرةالعین در فرقة بابیه»، 1388ش، ص161-162. </ref> | فرقه شیخیه <ref>[https://lib.eshia.ir/10370/1/266 فرقه‌ای ساختگی که در برخی اصول با شیعه اختلاف‌نظر دارند. مشکور، فرهنگ فرق اسلامى، ۱۳68ش، ص266-270.]</ref> به‌رهبری شیخ احمد احسایی در قرن ۱۲ق با طرح بدعت‌ها و نظرات اختلافی در مذهب تشیع توجه‌برانگیز شد.<ref>[https://gerdab.ir/fa/news/8081/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA «بابی‌گری گام دوم در شکل‌گیری بهائیت»، وب‌سایت گرداب.]</ref> احسایی در قزوین به تدریس و ترویج عقایدش پرداخت که باعث نگرانی علما و اعتراض آنان شد. محمدتقی برغانی پس از مناظره‌هایی با او، ایرادات بسیاری به عقایدش وارد کرده و او را به کفر و ارتداد محکوم کرد. <ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D9%85%D9%84%D8%A7_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AA%D9%82%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C «ملا محمدتقی برغانی»، وب‌سایت دانشنامة اسلامی.]</ref> طاهره میان اختلافات شدید بین متشرعه و شیخیه، با فرقه شیخیه آشنا و به اصول و عقائدشان علاقه‌مند شد و به بهانه دیدار سیدکاظم رشتی<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/225260/%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF دومین رهبر شیخیه پس از احمد احسائی است. ابراهیمی، «شیخ احمد احسائی»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref> کانون خانواده را رها کرد و با وجود سه فرزند به منزل پدر برگشت و عازم سفر کربلا شد. هنگامی که به آنجا رسید سید رشتی وفات یافته بود. در چنین وضعیتی در منزل سید به رفع و حل اشکالات اعتقادی شاگردانش پرداخت. <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنه باب، 1362ش، ص168-169.]</ref> از میان شاگردان مکتب شیخیه، علی‌محمد شیرازی که سابقة شاگردی سیدکاظم رشتی و فعالیت در تجارتخانة یهود را داشت با ادعای بابیت، فرقۀ بابیه را به‌وجود آورد.<ref> [https://gerdab.ir/fa/news/8081/%D8%A8%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D9%88%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AA «بابی‌گری گام دوم در شکل‌گیری بهائیت»، وب‌سایت گرداب.]</ref> طاهره از طریق ملاحسین بشرویه <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% ملاحسین بشرویه را بابُ‌الباب و اَول مَن آمَن بِه باب می‌دانند. «بابی‌گری گام دوم در شکل‌گیری بهائیت»، وب‌سایت گرداب.]</ref>از شاگردان سید رشتی با علی‌محمد شیرازی آشنا شد و به فرقة بابیه پیوست و در شمار حروف حیّ<ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% هیجده نفری که براساس حساب حروف ابجد، اولین مؤمنان به سید علی‌محمد شیرازی بودند. اعتضادالسلطنه، فتنه باب، 1362ش، ص112.]</ref> قرار گرفت.<ref>[https://foulabook.com/ar/book/%D9%87%D9%83%D8%B0%D8%A7-%D9%82%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D9%86-pdf الوردی، هکذا قتلوا قرةالعین، 1997م، ص10.]</ref> قرةالعین هیچ‌وقت موفق به دیدار علی‌محمد نشد؛ ولی یکی از رهبران و مبلغان سرسخت او شد <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص169.]</ref> و توانست با استفاده از قدرت بیان، نفوذ خود را در عراق گسترش دهد و بسیاری از افراد را جذب کند تا آنجا که پیروانش حاضر شدند پشت سرش نماز بگذارند. <ref>[https://foulabook.com/ar/book/%D9%87%D9%83%D8%B0%D8%A7-%D9%82%D8%AA%D9%84%D9%88%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D9%86-pdf الوردی، هکذا قتلوا قرةالعین، 1997م، ص13.]</ref> او به‌دلیل آگاهی‌های دینی، زیبایی و بی‌پروایی در تبلیغ مسلک بابیه از جایگاه والایی برخوردار بود، تا جایی که این حس برتری‌جویی او باعث شد ادعای بابیت و سرانجام اعلام خدایی کند.<ref>عبدیائی، «نقش و جایگاه قرةالعین در فرقة بابیه»، 1388ش، ص161-162. </ref> | ||
==محور | ==محور عمده مخالفت‌ها در عراق== | ||
طاهره با انجام اقداماتی همچون تدریس و تبلیغ باب در عراق، مناظره با علما، حرمت‌شکنی ماه محرم، ادعای بازگشت فاطمی و نوشتن ردیه علیه مخالفان باب، علاوه بر ترک پرده‌نشینی و برقراری ارتباط با مردان، مورد اعتراض بابیان قرار گرفت. آنها با نوشتن نامه‌ای به باب از او شکایت کردند. باب کارهای قرةالعین را تأیید و او را طاهره خواند. این اقدامات منجر به اخراج و بازگشت وی به ایران شد. هنگام عبور از شهرهای کرند و کرمانشاه و همدان همچنان مبلغ باب بود که با مخالفت علما مواجه می‌شد و سرانجام رهسپار شهر قزوین شد.<ref>نورمحمدی، قرةالعین: زندگی، عقیده و مرگ، 1395ش، ص35-45.</ref> | طاهره با انجام اقداماتی همچون تدریس و تبلیغ باب در عراق، مناظره با علما، حرمت‌شکنی ماه محرم، ادعای بازگشت فاطمی و نوشتن ردیه علیه مخالفان باب، علاوه بر ترک پرده‌نشینی و برقراری ارتباط با مردان، مورد اعتراض بابیان قرار گرفت. آنها با نوشتن نامه‌ای به باب از او شکایت کردند. باب کارهای قرةالعین را تأیید و او را طاهره خواند. این اقدامات منجر به اخراج و بازگشت وی به ایران شد. هنگام عبور از شهرهای کرند و کرمانشاه و همدان همچنان مبلغ باب بود که با مخالفت علما مواجه می‌شد و سرانجام رهسپار شهر قزوین شد.<ref>نورمحمدی، قرةالعین: زندگی، عقیده و مرگ، 1395ش، ص35-45.</ref> | ||
==مُظهر فاطمی== | ==مُظهر فاطمی== | ||
بعد از انتشار رسالة فروغ باب که در آن نظر آل‌الله را یکی از مُطهِّرات اعلام کرده بود، طاهره نیز خود را مُظهِر حضرت فاطمه خواند و اعلام کرد؛ هر چیزی را که بخرید و بیاورید من در آن نگاه کنم آن چیز طاهر می‌شود. بسیاری از بابیان، طاهره را ظهور مجدد یا رجعت حضرت فاطمه می‌دانند.<ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص1170-171.]</ref> | بعد از انتشار رسالة فروغ باب که در آن نظر آل‌الله را یکی از مُطهِّرات اعلام کرده بود، طاهره نیز خود را مُظهِر حضرت فاطمه خواند و اعلام کرد؛ هر چیزی را که بخرید و بیاورید من در آن نگاه کنم آن چیز طاهر می‌شود. بسیاری از بابیان، طاهره را ظهور مجدد یا رجعت حضرت فاطمه می‌دانند.<ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص1170-171.]</ref> | ||
