زهرا کریمی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
زهرا کریمی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==اهمیت فضای مجازی== | ==اهمیت فضای مجازی== | ||
فضای مجازی نقشی کلیدی در شکل‌دهی به اذهان عمومی و امنیت روانی جامعه دارد. در جوامعی با امنیت روانی بالا، تصمیمات و رفتارها منطقی‌تر است؛ اما در صورت نبود نظارت بر فضای مجازی، این بستر می‌تواند محلی برای نشر شایعات و تهدید امنیت روانی و گسترش بی‌بندوباری در جامعه شود. انتشار سریع شایعات در فضای مجازی اضطراب عمومی ایجاد کرده و اثرات منفی طولانی‌مدتی بر جامعه می‌گذارد که رفع آن به زمان و تلاش زیادی نیاز دارد. <ref> «فضای مجازی، هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو.</ref> | فضای مجازی نقشی کلیدی در شکل‌دهی به اذهان عمومی و امنیت روانی جامعه دارد. در جوامعی با امنیت روانی بالا، تصمیمات و رفتارها منطقی‌تر است؛ اما در صورت نبود نظارت بر فضای مجازی، این بستر می‌تواند محلی برای نشر شایعات و تهدید امنیت روانی و گسترش بی‌بندوباری در جامعه شود. انتشار سریع شایعات در فضای مجازی اضطراب عمومی ایجاد کرده و اثرات منفی طولانی‌مدتی بر جامعه می‌گذارد که رفع آن به زمان و تلاش زیادی نیاز دارد. <ref> [https://snn.ir/fa/news/1190343/%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%87%D9%85-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA-%D9%88-%D9%87%D9%85-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «فضای مجازی، هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو.]</ref> | ||
==مزایای فضای مجازی== | ==مزایای فضای مجازی== | ||
===اطلاع‌رسانی و تسهیل ارتباطات=== | ===اطلاع‌رسانی و تسهیل ارتباطات=== | ||
اینترنت به‌عنوان ابزاری مؤثر در اطلاع‌رسانی، با کمترین هزینه، بهترین شیوه‌ها را فراهم می‌آورد. این ابزار در صرفه‌جویی در هزینه و زمان، توسعه تجارت برخط، نزدیک‌تر کردن افراد به یکدیگر و برقراری ارتباطات صوتی و تصویری به‌شکلی آسان، نقش مهمی ایفا می‌کند.<ref> آزادی و دیگران، «مقالۀ پژوهشی: جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی، راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، 1399ش، ص155.</ref> | اینترنت به‌عنوان ابزاری مؤثر در اطلاع‌رسانی، با کمترین هزینه، بهترین شیوه‌ها را فراهم می‌آورد. این ابزار در صرفه‌جویی در هزینه و زمان، توسعه تجارت برخط، نزدیک‌تر کردن افراد به یکدیگر و برقراری ارتباطات صوتی و تصویری به‌شکلی آسان، نقش مهمی ایفا می‌کند.<ref> [https://hds.sndu.ac.ir/article_1195_e8d2beef8f1da922edbbedc82503594b.pdf آزادی و دیگران، «مقالۀ پژوهشی: جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی، راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، 1399ش، ص155.]</ref> | ||
===دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی=== | ===دسترسی آسان به منابع اطلاعاتی=== | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
===ایجاد مشاغل نوآورانه=== | ===ایجاد مشاغل نوآورانه=== | ||
فضای مجازی فرصتی برای ایجاد مشاغل نوآورانه فراهم کرده است که جویندگان شغل می‌توانند بدون محدودیت‌های سرمایه‌ای و مکانی و با انعطاف‌پذیری، به‌راحتی به آنها دست یابند.<ref> «بررسی مزایا و معایب فضای مجازی و اینترنت: مروری جامع»، وب‌سایت ایوسی.</ref> | فضای مجازی فرصتی برای ایجاد مشاغل نوآورانه فراهم کرده است که جویندگان شغل می‌توانند بدون محدودیت‌های سرمایه‌ای و مکانی و با انعطاف‌پذیری، به‌راحتی به آنها دست یابند.<ref> [https://ivsi.ir/pros-and-cons-of-the-internet/ «بررسی مزایا و معایب فضای مجازی و اینترنت: مروری جامع»، وب‌سایت ایوسی.]</ref> | ||
==آسیب‌های فضای مجازی== | ==آسیب‌های فضای مجازی== | ||
===تهدید هویت‌های ملی=== | ===تهدید هویت‌های ملی=== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
===کاهش اعتمادبه‌نفس=== | ===کاهش اعتمادبه‌نفس=== | ||
کاهش اعتماد به نفس؛ بسیاری از کاربران فضای مجازی قادر به رقابت در محیط ناسالم اینترنتی نیستند و به‌دلیل احساس کمبود در خود و زندگی‌شان، دچار مشکلات روحی و روانی مانند کاهش اعتماد به نفس می‌شوند. بر اساس یک مطالعه، 42 درصد از کاربران شبکه اجتماعی پینترست به‌دلیل ناتوانی در رقابت با دیگر کاربران، دچار اضطراب می‌شوند. همچنین، بسیاری از کاربران معتقدند که شبکه اجتماعی فیس‌بوک تاثیر منفی بر وضعیت روحی و افزایش استرس آنها دارد.<ref> «فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟ |10 آسیب اخلاقی ولنگاری فضای مجازی/ عدم مدیریت فضای مجازی چه تبعاتی بر کودکان دارد؟. </ref> | کاهش اعتماد به نفس؛ بسیاری از کاربران فضای مجازی قادر به رقابت در محیط ناسالم اینترنتی نیستند و به‌دلیل احساس کمبود در خود و زندگی‌شان، دچار مشکلات روحی و روانی مانند کاهش اعتماد به نفس می‌شوند. بر اساس یک مطالعه، 42 درصد از کاربران شبکه اجتماعی پینترست به‌دلیل ناتوانی در رقابت با دیگر کاربران، دچار اضطراب می‌شوند. همچنین، بسیاری از کاربران معتقدند که شبکه اجتماعی فیس‌بوک تاثیر منفی بر وضعیت روحی و افزایش استرس آنها دارد.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/01/08/2475651/%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA-10-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C-%D9%88%D9%84%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B9%D8%AF%D9%85-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D8%AA%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF «فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟ |10 آسیب اخلاقی ولنگاری فضای مجازی/ عدم مدیریت فضای مجازی چه تبعاتی بر کودکان دارد؟.] </ref> | ||
===آسیب‌های جسمی و روانی=== | ===آسیب‌های جسمی و روانی=== | ||
کارشناسان معتقدند که استفاده بیش از حد از اینترنت می‌تواند منجر به انزوا، افسردگی، اضطراب، اختلالات اسکلتی و عضلانی، مشکلات خواب و توقف در رشد مغز و یادگیری شود.<ref>میرفیضی، «آسیب‌ها و چالش‌های فضای مجازی چیست؟»، خبرگزاری ایسنا.</ref> | کارشناسان معتقدند که استفاده بیش از حد از اینترنت می‌تواند منجر به انزوا، افسردگی، اضطراب، اختلالات اسکلتی و عضلانی، مشکلات خواب و توقف در رشد مغز و یادگیری شود.<ref>[https://www.isna.ir/news/mazandaran-53179/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA میرفیضی، «آسیب‌ها و چالش‌های فضای مجازی چیست؟»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> | ||
===نقض حریم شخصی=== | ===نقض حریم شخصی=== | ||
فضای مجازی با ویژگی‌های خاصی همچون گمنامی کاربران، بستری برای ارتکاب جرایمی مانند نشر اکاذیب، توهین و افترا، شنود غیرمجاز، نقض حریم شخصی و افشای اسرار خصوصی فراهم کرده است.<ref>غلامی و پیرهادی، «چالش‌های اعادۀ حیثیت در فضای مجازی»، 1396ش، ص100.</ref> در این فضا، فرهنگ اشتراک اطلاعات به‌گونه‌ای ترویج یافته که به‌طور آشکار اصل حفظ حریم شخصی را نقض می‌کند. گمنامی کاربران نه‌تنها باعث از بین رفتن مسئولیت‌پذیری در ارتکاب این اعمال می‌شود؛ بلکه موجب اختلال در امنیت فردی و آزار آنلاین نیز می‌شود. | فضای مجازی با ویژگی‌های خاصی همچون گمنامی کاربران، بستری برای ارتکاب جرایمی مانند نشر اکاذیب، توهین و افترا، شنود غیرمجاز، نقض حریم شخصی و افشای اسرار خصوصی فراهم کرده است.<ref>[https://rc.isu.ac.ir/article_2263_38edcca08294d3a921bfbbfaf610571c.pdf غلامی و پیرهادی، «چالش‌های اعادۀ حیثیت در فضای مجازی»، 1396ش، ص100.]</ref> در این فضا، فرهنگ اشتراک اطلاعات به‌گونه‌ای ترویج یافته که به‌طور آشکار اصل حفظ حریم شخصی را نقض می‌کند. گمنامی کاربران نه‌تنها باعث از بین رفتن مسئولیت‌پذیری در ارتکاب این اعمال می‌شود؛ بلکه موجب اختلال در امنیت فردی و آزار آنلاین نیز می‌شود. | ||
===اعتیاد مجازی=== | ===اعتیاد مجازی=== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
===عدم کنترل کامل محتوا=== | ===عدم کنترل کامل محتوا=== | ||
عدم وجود مرزهای جغرافیایی باعث انتشار غیرقابل کنترل محتوای مضر یا نادرست می‌شود که می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت عمومی و رفاه اجتماعی به همراه داشته باشد.<ref> «بررسی مزایا و معایب فضای مجازی و اینترنت: مروری جامع»، وب‌سایت ایوسی.</ref> | عدم وجود مرزهای جغرافیایی باعث انتشار غیرقابل کنترل محتوای مضر یا نادرست می‌شود که می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت عمومی و رفاه اجتماعی به همراه داشته باشد.<ref> [https://ivsi.ir/pros-and-cons-of-the-internet/ «بررسی مزایا و معایب فضای مجازی و اینترنت: مروری جامع»، وب‌سایت ایوسی.]</ref> | ||
===سرقت اطلاعات هویتی کاربران=== | ===سرقت اطلاعات هویتی کاربران=== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
===روسپیگری=== | ===روسپیگری=== | ||
سوداگران فضای مجازی با استفاده از جاذبه‌های کاذب، نوجوانان و جوانان را به سمت فعالیت‌های غیراخلاقی مانند مدلینگ، تن‌فروشی و همجنس‌گرایی سوق می‌دهند. این فعالیت‌ها از طریق تبلیغات فریبنده و جذب مشتری در فضای آنلاین گسترش می‌یابند.<ref> «آسیب‌های فضای مجازی»، وب‌سایت انجمن خانواده و اینترنت.</ref> | سوداگران فضای مجازی با استفاده از جاذبه‌های کاذب، نوجوانان و جوانان را به سمت فعالیت‌های غیراخلاقی مانند مدلینگ، تن‌فروشی و همجنس‌گرایی سوق می‌دهند. این فعالیت‌ها از طریق تبلیغات فریبنده و جذب مشتری در فضای آنلاین گسترش می‌یابند.<ref> [https://familyweb.ir/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C/ «آسیب‌های فضای مجازی»، وب‌سایت انجمن خانواده و اینترنت.]</ref> | ||
===تضعیف باورهای دینی=== | ===تضعیف باورهای دینی=== | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
===افزایش خشونت=== | ===افزایش خشونت=== | ||
افزایش استفاده از فضای مجازی، به‌ویژه بازی‌های آنلاین، می‌تواند موجب بروز خشونت و پرخاشگری در کاربران شود. این بازی‌ها اغلب حاوی محتوای خشن هستند که ممکن است رفتارهای تهاجمی را در دنیای واقعی تقویت کند.<ref>زمانی و تقی‌پور، «شناسایی آسیب‌های اخلاقی و خانوادگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان فرزندان پسر شهر اصفهان»، 1396ش.</ref> | افزایش استفاده از فضای مجازی، به‌ویژه بازی‌های آنلاین، می‌تواند موجب بروز خشونت و پرخاشگری در کاربران شود. این بازی‌ها اغلب حاوی محتوای خشن هستند که ممکن است رفتارهای تهاجمی را در دنیای واقعی تقویت کند.<ref>[https://akhlagh.morsalat.ir/article_65447_b6264d503351cb4a168cf6227e3981d1.pdf زمانی و تقی‌پور، «شناسایی آسیب‌های اخلاقی و خانوادگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان فرزندان پسر شهر اصفهان»، 1396ش.]</ref> | ||
==پیامدهای فضای مجازی بر روابط زوجین== | ==پیامدهای فضای مجازی بر روابط زوجین== | ||
===خیانت و تضعیف حریم خانواده=== | ===خیانت و تضعیف حریم خانواده=== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
===کاهش توجه به نیازهای عاطفی=== | ===کاهش توجه به نیازهای عاطفی=== | ||
حضور بیش‌ازحد زوجین در فضای مجازی موجب کاهش توجه به نیازهای عاطفی و روانی طرف مقابل و نارضایتی و تنش‌های بیشتر می‌شود.<ref> «فضای مجازی چگونه روابط زوج‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؟»، وب‌سایت وزارت ورزش و جوانان.</ref> | حضور بیش‌ازحد زوجین در فضای مجازی موجب کاهش توجه به نیازهای عاطفی و روانی طرف مقابل و نارضایتی و تنش‌های بیشتر می‌شود.<ref> [https://hamrah.msy.gov.ir/articles/%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%B7-%D8%B2%D9%88%D8%AC-%D9%87%D8%A7-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%AD%D8%AA-%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D9%87%D8%AF%D8%9F «فضای مجازی چگونه روابط زوج‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؟»، وب‌سایت وزارت ورزش و جوانان.]</ref> | ||
===کاهش صمیمیت و رضایت زناشویی=== | ===کاهش صمیمیت و رضایت زناشویی=== | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
===بی‌توجهی به حریم خصوصی خانوادگی=== | ===بی‌توجهی به حریم خصوصی خانوادگی=== | ||
اشتراک‌گذاری مسائل زناشویی و احساسی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند موجب نقض حریم خصوصی خانوادگی و آسیب به روابط زناشویی شود.<ref> «زوجین مراقب فضای مجازی باشند!»، خبرگزاری ایسنا.</ref> | اشتراک‌گذاری مسائل زناشویی و احساسی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند موجب نقض حریم خصوصی خانوادگی و آسیب به روابط زناشویی شود.<ref> [https://www.isna.ir/news/1402032315049/%D8%B2%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%82%D8%A8-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%AF «زوجین مراقب فضای مجازی باشند!»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> | ||
==ضرورت قانون‌مندی فضای مجازی و چالش‌های فیلترینگ== | ==ضرورت قانون‌مندی فضای مجازی و چالش‌های فیلترینگ== | ||
برخی کارشناسان بر این باورند که فیلترینگ، به‌عنوان یکی از تدابیر برای کنترل فضای مجازی، نه تنها نتوانسته است از رهاشدگی آن بکاهد، بلکه موجب ایجاد چالش‌هایی مانند فروش غیرقانونی فیلترشکن و سهولت دسترسی نوجوانان به بخش‌های مضر اینترنت شده است.<ref> «فضای مجازی، هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو.</ref> این افراد معتقدند با افزایش دسترسی مردم به اینترنت ماهواره‌ای، فیلترینگ، قابلیت خود را از دست می‌دهد. اینترنت ماهواره‌ای، به‌دلیل غلبه بر موانع جغرافیایی و محلی، موجب دسترسی آسان کاربران به محتوای فیلترشده می‌شود. این کارشناسان براین باورند که در صورتی که فضای مجازی قانون‌مند شود و فیلترینگ این فضا، به‌شرط مسئولیت‌پذیری و رعایت اصول حکمرانی فضای مجازی رفع شود، اینترنت بستری مناسب برای کسب آگاهی، درآمد، تفریح و سرگرمی می‌شود.<ref> «فضای مجازی، هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو.</ref> | برخی کارشناسان بر این باورند که فیلترینگ، به‌عنوان یکی از تدابیر برای کنترل فضای مجازی، نه تنها نتوانسته است از رهاشدگی آن بکاهد، بلکه موجب ایجاد چالش‌هایی مانند فروش غیرقانونی فیلترشکن و سهولت دسترسی نوجوانان به بخش‌های مضر اینترنت شده است.<ref> [https://snn.ir/fa/news/1190343/%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%87%D9%85-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA-%D9%88-%D9%87%D9%85-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «فضای مجازی، هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو.]</ref> این افراد معتقدند با افزایش دسترسی مردم به اینترنت ماهواره‌ای، فیلترینگ، قابلیت خود را از دست می‌دهد. اینترنت ماهواره‌ای، به‌دلیل غلبه بر موانع جغرافیایی و محلی، موجب دسترسی آسان کاربران به محتوای فیلترشده می‌شود. این کارشناسان براین باورند که در صورتی که فضای مجازی قانون‌مند شود و فیلترینگ این فضا، به‌شرط مسئولیت‌پذیری و رعایت اصول حکمرانی فضای مجازی رفع شود، اینترنت بستری مناسب برای کسب آگاهی، درآمد، تفریح و سرگرمی می‌شود.<ref> [https://snn.ir/fa/news/1190343/%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%87%D9%85-%D9%81%D8%B1%D8%B5%D8%AA-%D9%88-%D9%87%D9%85-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «فضای مجازی، هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو.]</ref> | ||
==نقش خانواده در مدیریت فضای مجازی== | ==نقش خانواده در مدیریت فضای مجازی== | ||
| خط ۱۲۴: | خط ۱۲۴: | ||
===کنترل فضای مجازی در آمریکا=== | ===کنترل فضای مجازی در آمریکا=== | ||
آمریکا با تصویب بیش از دویست قانون برای نظارت و کنترل فضای مجازی، اقدامات سختگیرانه‌ای برای محافظت از حقوق کاربران، به ویژه کودکان، انجام داده است. قوانینی مانند قانون نجابت ارتباطات و قانون کوپا محتوای مستهجن را محدود و اطلاعات شخصی کودکان را حفاظت می‌کنند. همچنین پس از حوادث 11 سپتامبر، قانون میهن‌پرستی و قوانین شنود برای نظارت بر ارتباطات اینترنتی تصویب شدند. این نظارت‌ها نگرانی‌هایی درباره نقض حریم خصوصی و آزادی بیان ایجاد کرده‌اند، به‌ویژه زمانی که دولت آمریکا حق مسدودسازی وب‌سایت‌ها و حساب‌ها را دارد.<ref> «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.</ref> | آمریکا با تصویب بیش از دویست قانون برای نظارت و کنترل فضای مجازی، اقدامات سختگیرانه‌ای برای محافظت از حقوق کاربران، به ویژه کودکان، انجام داده است. قوانینی مانند قانون نجابت ارتباطات و قانون کوپا محتوای مستهجن را محدود و اطلاعات شخصی کودکان را حفاظت می‌کنند. همچنین پس از حوادث 11 سپتامبر، قانون میهن‌پرستی و قوانین شنود برای نظارت بر ارتباطات اینترنتی تصویب شدند. این نظارت‌ها نگرانی‌هایی درباره نقض حریم خصوصی و آزادی بیان ایجاد کرده‌اند، به‌ویژه زمانی که دولت آمریکا حق مسدودسازی وب‌سایت‌ها و حساب‌ها را دارد.<ref> [https://kayhan.ir/fa/news/270683/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.]</ref> | ||
===کنترل فضای مجازی در فرانسه=== | ===کنترل فضای مجازی در فرانسه=== | ||
پس از بحران‌های اجتماعی در فرانسه، رئیس‌جمهور مکرون از پلتفرم‌های بزرگ خواست تا در جهت جلوگیری از گسترش خشونت و آشوب، همکاری کنند و محتوای مضر را حذف نمایند.<ref> «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.</ref>در این کشور، بسترهای بزرگ مانند استپ‌چت و تیک‌تاک برای آرام کردن خشونت به همکاری پیوسته با دولت می‌پردازند و شرکت‌های سازندۀ بسترها، ملزم هستند که هویت افرادی را که در این فضا به ترویج خشونت و بی‌نظمی می‌پردازند را افشا کنند و وزارت کشور مجاز است که آن دسته از سرویس‌های اینترنتی را که احتمال می‌دهد به امنیت ملی آسیب می‌زنند را مسدود کند.<ref> «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.</ref> | پس از بحران‌های اجتماعی در فرانسه، رئیس‌جمهور مکرون از پلتفرم‌های بزرگ خواست تا در جهت جلوگیری از گسترش خشونت و آشوب، همکاری کنند و محتوای مضر را حذف نمایند.<ref> [https://www.rahavardnoor.ir/index.php/archive/item/976-nezarat-bar-fazaye-majazi «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.]</ref>در این کشور، بسترهای بزرگ مانند استپ‌چت و تیک‌تاک برای آرام کردن خشونت به همکاری پیوسته با دولت می‌پردازند و شرکت‌های سازندۀ بسترها، ملزم هستند که هویت افرادی را که در این فضا به ترویج خشونت و بی‌نظمی می‌پردازند را افشا کنند و وزارت کشور مجاز است که آن دسته از سرویس‌های اینترنتی را که احتمال می‌دهد به امنیت ملی آسیب می‌زنند را مسدود کند.<ref> [https://kayhan.ir/fa/news/270683/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.]</ref> | ||
===کنترل فضای مجازی در انگلستان=== | ===کنترل فضای مجازی در انگلستان=== | ||
در سال 2020م، انگلیس طرحی برای نظارت بر محتوای اینترنت معرفی کرد که به دولت اجازه می‌دهد شرکت‌های فناوری مانند فیس‌بوک و یوتیوب را به کنترل بیشتر محتوای دیجیتال ملزم کند. سازمان آفکام مسئول نظارت بر این محتوا است و برای شرکت‌هایی که قوانین را رعایت نمی‌کنند، مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.<ref> «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.</ref>بر اساس قانون انگلیس، شرکت‌هایی که برای مقابله با محتوای مضر، غیرقانونی و سوءاستفاده از کودکان اقدام کافی انجام نداده‌اند جریمه می‌شوند.<ref> «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.</ref> | در سال 2020م، انگلیس طرحی برای نظارت بر محتوای اینترنت معرفی کرد که به دولت اجازه می‌دهد شرکت‌های فناوری مانند فیس‌بوک و یوتیوب را به کنترل بیشتر محتوای دیجیتال ملزم کند. سازمان آفکام مسئول نظارت بر این محتوا است و برای شرکت‌هایی که قوانین را رعایت نمی‌کنند، مجازات‌هایی در نظر گرفته شده است.<ref> [https://www.rahavardnoor.ir/index.php/archive/item/976-nezarat-bar-fazaye-majazi «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.]</ref>بر اساس قانون انگلیس، شرکت‌هایی که برای مقابله با محتوای مضر، غیرقانونی و سوءاستفاده از کودکان اقدام کافی انجام نداده‌اند جریمه می‌شوند.<ref> [https://kayhan.ir/fa/news/270683/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.]</ref> | ||
===کنترل فضای مجازی در آلمان=== | ===کنترل فضای مجازی در آلمان=== | ||
آلمان در سال 2017م، قانون NetzDG را تصویب کرد که شرکت‌ها را موظف می‌کند تا محتوای غیرقانونی را در 24 ساعت حذف کنند، در غیر این صورت جریمه‌های سنگینی برای آنها در نظر گرفته می‌شود.<ref> «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.</ref> در این کشور، محتوای مجرمانه در شبکه‌های اینترنتی رسیدگی می‌شود و شرکت‌ها موظف هستند که به شکایت‌های کاربران در مورد محتوای غیرقانونی اینترنت رسیدگی کنند.<ref> «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.</ref> | آلمان در سال 2017م، قانون NetzDG را تصویب کرد که شرکت‌ها را موظف می‌کند تا محتوای غیرقانونی را در 24 ساعت حذف کنند، در غیر این صورت جریمه‌های سنگینی برای آنها در نظر گرفته می‌شود.<ref> [https://www.rahavardnoor.ir/index.php/archive/item/976-nezarat-bar-fazaye-majazi «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.]</ref> در این کشور، محتوای مجرمانه در شبکه‌های اینترنتی رسیدگی می‌شود و شرکت‌ها موظف هستند که به شکایت‌های کاربران در مورد محتوای غیرقانونی اینترنت رسیدگی کنند.<ref> [https://kayhan.ir/fa/news/270683/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.]</ref> | ||
===کنترل فضای مجازی در چین=== | ===کنترل فضای مجازی در چین=== | ||
چین با دیوار آتش بزرگ و قوانینی مانند قانون امنیت فضای مجازی و حفاظت از اطلاعات شخصی، نظارت دقیقی بر فضای آنلاین و فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد. این نظارت با هدف امنیت ملی و منافع عمومی است.<ref> «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.</ref> دولت چین، امنیت فضای مجازی را در گرو برقراری امنیت ملی می‌داند و با ایجاد دیوار آتش بزرگ یا دیوار مجازی اقدام به بومی‌سازی اینترنت کرده است و سازمانی جامع برای نظارت بر فضای مجازی ایجاد کرده است.<ref> «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.</ref> | چین با دیوار آتش بزرگ و قوانینی مانند قانون امنیت فضای مجازی و حفاظت از اطلاعات شخصی، نظارت دقیقی بر فضای آنلاین و فعالیت‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دارد. این نظارت با هدف امنیت ملی و منافع عمومی است.<ref> [https://www.rahavardnoor.ir/index.php/archive/item/976-nezarat-bar-fazaye-majazi «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور.]</ref> دولت چین، امنیت فضای مجازی را در گرو برقراری امنیت ملی می‌داند و با ایجاد دیوار آتش بزرگ یا دیوار مجازی اقدام به بومی‌سازی اینترنت کرده است و سازمانی جامع برای نظارت بر فضای مجازی ایجاد کرده است.<ref> [https://kayhan.ir/fa/news/270683/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7-%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان.]</ref> | ||
===کنترل فضای مجازی در ایران=== | ===کنترل فضای مجازی در ایران=== | ||
مدیریت بومی فضای مجازی و اعمال حاکمیت در فضای سایبری ایران از اواخر دهه 80 آغاز شد و به ویژه از اوایل سال 1385، طرح طراحی و پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات مطرح شد. هدف اصلی این طرح کاهش وابستگی به اینترنت جهانی و ایجاد زیرساخت‌های داخلی بود. با این حال، باوجود تلاش‌های انجام‌شده، هنوز مدیریت بومی فضای مجازی از طریق شبکه ملی اطلاعات به‌طور کامل محقق نشده است. این وضعیت باعث بروز چالش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران شده است. تاکنون توجه عمده به بعد زیرساختی و سرویس‌های شبکه ملی اطلاعات معطوف بوده، در حالی که بخش محتوا نادیده گرفته شده است. کارشناسان معتقدند این رویکرد به‌تنهایی نمی‌تواند حاکمیت سایبری جمهوری اسلامی ایران و مدیریت بومی فضای مجازی را به‌طور کامل تامین کند.<ref>محمدی خانقانی و رضایی، «آسیب‌شناسی مدیریت فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران (با تاکید بر شبکه ملی اطلاعات)»، 1398ش، ص193.</ref> | مدیریت بومی فضای مجازی و اعمال حاکمیت در فضای سایبری ایران از اواخر دهه 80 آغاز شد و به ویژه از اوایل سال 1385، طرح طراحی و پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات مطرح شد. هدف اصلی این طرح کاهش وابستگی به اینترنت جهانی و ایجاد زیرساخت‌های داخلی بود. با این حال، باوجود تلاش‌های انجام‌شده، هنوز مدیریت بومی فضای مجازی از طریق شبکه ملی اطلاعات به‌طور کامل محقق نشده است. این وضعیت باعث بروز چالش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران شده است. تاکنون توجه عمده به بعد زیرساختی و سرویس‌های شبکه ملی اطلاعات معطوف بوده، در حالی که بخش محتوا نادیده گرفته شده است. کارشناسان معتقدند این رویکرد به‌تنهایی نمی‌تواند حاکمیت سایبری جمهوری اسلامی ایران و مدیریت بومی فضای مجازی را به‌طور کامل تامین کند.<ref>[https://issh.shahed.ac.ir/article_3687_89a8f5bd6ef37a5b27c6dc83ea0e5f87.pdf محمدی خانقانی و رضایی، «آسیب‌شناسی مدیریت فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران (با تاکید بر شبکه ملی اطلاعات)»، 1398ش، ص193.]</ref> | ||
در ایران، نبود قوانین مصوب و مدون برای مفاهیم حقوقی مانند حریم شخصی و محدودۀ آن در اینترنت و تعریف نشدن جرائم فضای مجازی و مصادیق آن باعث شده است که مجازات متناسب با جرم تعیین نشود. از طرفی، مشخص نبودن نهاد متولی قانون‌گذاری و نظارت بر فضای مجازی از بین نهادهای گوناگون مربوط به آن، موجب ایجاد تعارض بین نظارت و حریم خصوصی کاربران شده است.<ref>علی‌مرادی، «نظارت بر فضای مجازی و حریم خصوصی کاربران»، 1401ش، ص43 و 99.</ref> | در ایران، نبود قوانین مصوب و مدون برای مفاهیم حقوقی مانند حریم شخصی و محدودۀ آن در اینترنت و تعریف نشدن جرائم فضای مجازی و مصادیق آن باعث شده است که مجازات متناسب با جرم تعیین نشود. از طرفی، مشخص نبودن نهاد متولی قانون‌گذاری و نظارت بر فضای مجازی از بین نهادهای گوناگون مربوط به آن، موجب ایجاد تعارض بین نظارت و حریم خصوصی کاربران شده است.<ref>[https://www.rahavardnoor.ir/index.php/articles/item/1049-nezarat-bar-fazaye-majazi-va-harime-khosusi علی‌مرادی، «نظارت بر فضای مجازی و حریم خصوصی کاربران»، 1401ش، ص43 و 99.]</ref> | ||
==فرهنگ‌سازی استفاده از فضای مجازی== | ==فرهنگ‌سازی استفاده از فضای مجازی== | ||
کارشناسان بر این باورند که برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس و مراکز عمومی برای ارتقای سواد رسانه‌ای و آگاهی از نحوه استفاده صحیح از اینترنت و محافظت در برابر آسیب‌های فضای مجازی مؤثر است. . <ref>میرفیضی، «آسیب‌ها و چالش‌های فضای مجازی چیست؟»، خبرگزاری ایسنا.</ref> | کارشناسان بر این باورند که برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مدارس و مراکز عمومی برای ارتقای سواد رسانه‌ای و آگاهی از نحوه استفاده صحیح از اینترنت و محافظت در برابر آسیب‌های فضای مجازی مؤثر است. . <ref>[https://www.isna.ir/news/mazandaran-53179/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B6%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA میرفیضی، «آسیب‌ها و چالش‌های فضای مجازی چیست؟»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> | ||
والدین باید آموزش‌های لازم در حوزۀ فضای مجازی را کسب کنند و به‌عنوان الگو در استفاده از این فضا عمل کنند. همچنین، آگاهی از تهدیدهای فضای مجازی و نصب نرم‌افزارهای کنترلی برای نظارت بر ابزار دیجیتالی فرزندان ضروری است.<ref>نیکنام، «والدین برای امنیت فرزندان در فضای مجازی چگونه رفتار کنند؟»، خبرگزاری ایرنا.</ref> | والدین باید آموزش‌های لازم در حوزۀ فضای مجازی را کسب کنند و به‌عنوان الگو در استفاده از این فضا عمل کنند. همچنین، آگاهی از تهدیدهای فضای مجازی و نصب نرم‌افزارهای کنترلی برای نظارت بر ابزار دیجیتالی فرزندان ضروری است.<ref>نیکنام، «والدین برای امنیت فرزندان در فضای مجازی چگونه رفتار کنند؟»، خبرگزاری ایرنا.</ref> | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* آزادی، افشین و دیگران، «مقالۀ پژوهشی: جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، مطالعات دفاع مقدس، شمارۀ 3، پاییز 1399ش. | *آزادی، افشین و دیگران، «مقالۀ پژوهشی: جمهوری اسلامی ایران و فضای مجازی؛ راهکارهایی برای حل چالش‌ها»، مطالعات دفاع مقدس، شمارۀ 3، پاییز 1399ش. | ||
* | * | ||
* «آسیب‌های فضای مجازی»، وب‌سایت انجمن خانواده و اینترنت، تاریخ بازدید: 19 دی 1403ش. | *«آسیب‌های فضای مجازی»، وب‌سایت انجمن خانواده و اینترنت، تاریخ بازدید: 19 دی 1403ش. | ||
* | * | ||
* «بررسی مزایا و معایب فضای مجازی و اینترنت: مروری جامع»، وب‌سایت ایوسی، تاریخ بازدید: 15 آبان 1403ش. | *«بررسی مزایا و معایب فضای مجازی و اینترنت: مروری جامع»، وب‌سایت ایوسی، تاریخ بازدید: 15 آبان 1403ش. | ||
* | * | ||
* «راهکارهای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی به کودکان»، وب‌سایت ایوسی، تاریخ بازدید: 15 آبان 1403ش. | *«راهکارهای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی به کودکان»، وب‌سایت ایوسی، تاریخ بازدید: 15 آبان 1403ش. | ||
* | * | ||
* زمانی، عباس، تقی‌پور، فائزه، «شناسایی آسیب‌های اخلاقی و خانوادگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان فرزندان پسر شهر اصفهان»، فصلنامۀ علمی- ترویجی در حوزۀ اخلاق، شمارۀ 28، زمستان 1396ش. | *زمانی، عباس، تقی‌پور، فائزه، «شناسایی آسیب‌های اخلاقی و خانوادگی استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان فرزندان پسر شهر اصفهان»، فصلنامۀ علمی- ترویجی در حوزۀ اخلاق، شمارۀ 28، زمستان 1396ش. | ||
* | * | ||
* «زوجین مراقب فضای مجازی باشند!»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 23 خرداد 1403ش. | *«زوجین مراقب فضای مجازی باشند!»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 23 خرداد 1403ش. | ||
* | * | ||
* علی‌مرادی، مصطفی، «نظارت بر فضای مجازی و حریم خصوصی کاربران»، ره‌آورد نور، شمارۀ هشتاد، پاییز 1401ش. | *علی‌مرادی، مصطفی، «نظارت بر فضای مجازی و حریم خصوصی کاربران»، ره‌آورد نور، شمارۀ هشتاد، پاییز 1401ش. | ||
* | * | ||
* غلامی، علی و پیرهادی، مسعود، «چالش‌های اعادۀ حیثیت در فضای مجازی»، دین و ارتباطات، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 1396ش. | *غلامی، علی و پیرهادی، مسعود، «چالش‌های اعادۀ حیثیت در فضای مجازی»، دین و ارتباطات، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 1396ش. | ||
* | * | ||
* «فضای مجازی چگونه روابط زوج‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؟»، وب‌سایت وزارت ورزش و جوانان، تاریخ درج مطلب: 5 فروردین 1403ش. | *«فضای مجازی چگونه روابط زوج‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؟»، وب‌سایت وزارت ورزش و جوانان، تاریخ درج مطلب: 5 فروردین 1403ش. | ||
* | * | ||
* «فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟ |10 آسیب اخلاقی ولنگاری فضای مجازی/ عدم مدیریت فضای مجازی چه تبعاتی بر کودکان دارد؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 8 فروردین 1400ش. | *«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟ |10 آسیب اخلاقی ولنگاری فضای مجازی/ عدم مدیریت فضای مجازی چه تبعاتی بر کودکان دارد؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 8 فروردین 1400ش. | ||
* | * | ||
* «فضای مجازی؛ هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: 21 آبان 1403ش. | *«فضای مجازی؛ هم تهدید و هم فرصت/ فیلترینگ به معنای حکمرانی است؟»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: 21 آبان 1403ش. | ||
* | * | ||
* محمدی خانقانی، محسن و رضایی، صفیه، «آسیب‌شناسی مدیریت فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران (با تاکید بر شبکه ملی اطلاعات)»، دوفصلنامۀ مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی، شمارۀ یک، بهار و تابستان 1398ش. | *محمدی خانقانی، محسن و رضایی، صفیه، «آسیب‌شناسی مدیریت فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران (با تاکید بر شبکه ملی اطلاعات)»، دوفصلنامۀ مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی، شمارۀ یک، بهار و تابستان 1398ش. | ||
* | * | ||
* «مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان، تاریخ درج مطلب: 18 مرداد 1402ش. | *«مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟»، وب‌سایت کیهان، تاریخ درج مطلب: 18 مرداد 1402ش. | ||
* | * | ||
* میرفیضی، محمود، «آسیب‌ها و چالش‌های فضای مجازی چیست؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 31 مرداد 1398ش. | *میرفیضی، محمود، «آسیب‌ها و چالش‌های فضای مجازی چیست؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: 31 مرداد 1398ش. | ||
* | * | ||
* نیکنام، معصومه، «والدین برای امنیت فرزندان در فضای مجازی چگونه رفتار کنند؟»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 18 آبان 1399ش. | *نیکنام، معصومه، «والدین برای امنیت فرزندان در فضای مجازی چگونه رفتار کنند؟»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 18 آبان 1399ش. | ||
* | * | ||
* «وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور، تاریخ درج مطلب: 27 شهریور 1399ش. | *«وضعیت نظارت بر فضای مجازی در کشورهای جهان»، وب‌سایت فصلنامۀ ره‌آورد نور، تاریخ درج مطلب: 27 شهریور 1399ش. | ||
[[رده: ویکی‌رز]] | [[رده: ویکی‌رز]] | ||
