حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
====دولاق==== | ====دولاق==== | ||
در گذشته زنان ترکمن پارچهای را دور پای خود میپیچیدند که دولاق نام داشت. دولاقها از جنس پنبه یا کتان هستند که بهصورت چندلایه به دور پا پیچیده میشود تا محافظ پای زنان در سرما باشد.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9%20%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%20%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&basicscope=1 زمانی، پوشاک زنان در استان گلستان (ترکمن، شاهکوه، قزاق، قزلباش، کتول)، 1390ش، ص65.]</ref> زنان ترکمن از جورابهای بافتنی نیز استفاده میکنند که برای بافتن آن از ۴ تا ۵ رنگ الیاف استفاده میشود که روی آن با اشکالی از حیوانات و گیاهان تزیین شده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9%20%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%20%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&basicscope=1 زمانی، پوشاک زنان در استان گلستان (ترکمن، شاهکوه، قزاق، قزلباش، کتول)، 1390ش، ص65.]</ref> | در گذشته زنان ترکمن پارچهای را دور پای خود میپیچیدند که دولاق نام داشت. دولاقها از جنس پنبه یا کتان هستند که بهصورت چندلایه به دور پا پیچیده میشود تا محافظ پای زنان در سرما باشد.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9%20%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%20%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&basicscope=1 زمانی، پوشاک زنان در استان گلستان (ترکمن، شاهکوه، قزاق، قزلباش، کتول)، 1390ش، ص65.]</ref> زنان ترکمن از جورابهای بافتنی نیز استفاده میکنند که برای بافتن آن از ۴ تا ۵ رنگ الیاف استفاده میشود که روی آن با اشکالی از حیوانات و گیاهان تزیین شده است.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9%20%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%20%DA%AF%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&basicscope=1 زمانی، پوشاک زنان در استان گلستان (ترکمن، شاهکوه، قزاق، قزلباش، کتول)، 1390ش، ص65.]</ref> | ||
====کفش==== | ====کفش==== | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
==الگوهای توسعۀ پایدار در پوشاک مردم ترکمن== | ==الگوهای توسعۀ پایدار در پوشاک مردم ترکمن== | ||
شیوۀ زندگی عشایری و نیمهعشایری ترکمنان و همچنین کوچرو بودن آنها سبب تقویت پایداری و ارتباط این مردم با | شیوۀ زندگی عشایری و نیمهعشایری ترکمنان و همچنین کوچرو بودن آنها سبب تقویت پایداری و ارتباط این مردم با محیطزیست خود شده است. مردم ترکمن برای تهیۀ پوشاک خود به خودکفایی رسیدهاند و این امر نشان از دانش بومی و غنی این قوم در تعامل با محیط اطراف خود دارد: <ref>[https://sanad.iau.ir/journal/icsq/Article/691875?jid=691875 مسیبی و مونسیسرخه، «بازخوانی ابعاد توسعۀ پایدار در پوشاک سنتی ترکمنان ایران»، 1401ش، ص166 و 167.]</ref> | ||
===پایداری زیستمحیطی=== | ===پایداری زیستمحیطی=== | ||
با مطالعه در زمینۀ پوشاک میتوان به مزایای زیستمحیطی با افزایش طول عمر لباس و استفادۀ مجدد از آن بهمنظور کاهش مصرف مواد، انرژی و انتشار گازهای گلخانهای برای تولید منسوجات رسید. ترکمنها تمامی مراحل تولید پوشاک از ریسندگی، رنگرزی، | با مطالعه در زمینۀ پوشاک میتوان به مزایای زیستمحیطی با افزایش طول عمر لباس و استفادۀ مجدد از آن بهمنظور کاهش مصرف مواد، انرژی و انتشار گازهای گلخانهای برای تولید منسوجات رسید. ترکمنها تمامی مراحل تولید پوشاک از ریسندگی، رنگرزی، بافت پارچه تا طراحی و دوخت را بر عهدۀ زنان و دختران ترکمنی میگذارند. رنگرزی الیاف پارچهها با استفاده از رنگهای طبیعی، گیاهی و حیوانی انجام میشود.<ref>محمدیسیف، جامعهشناسی پوشاک سنتی و زیورآلات زنان ایرانزمین، 1398ش، ص95.</ref> | ||
پس از رنگرزی و دوخت، برای استحکام و ماندگاری، لبۀ آستین، دمپای شلوار، لبۀ یقه و چاکهای پیراهن را با سوزندوزیهای پیچیده تزیین میکنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/142926/fa ذباح و حاتم، «جستاری بر مفاهیم نقوش سوزندوزی ترکمنان گنبد کاووس»، 1392ش، ص71 و 72.]</ref> سپس پارچهای گلدار را بهعنوان آستری داخل پیراهن میدوزند تا علاوهبر زیبایی مانع سایش و پارگی لباس شود و بتوانند پس از چند بار استفاده، کاربرد آن را تغییر داده و به چرخۀ مصرف بازگردانند. این امر سبب کاهش هزینههای زندگی و تولید پسماند میشود. برای مثال زنان ترکمن قسمتهای کهنه و آسیبدیدۀ لباس را به یک تکه پارچۀ جدید جهت پر کردن انواع کوسن یا بالشت بهکار میبرند.<ref>[https://sanad.iau.ir/journal/icsq/Article/691875?jid=691875 مسیبی و مونسیسرخه، «بازخوانی ابعاد توسعۀ پایدار در پوشاک سنتی ترکمنان ایران»، 1401ش، ص166 و 168.]</ref> | پس از رنگرزی و دوخت، برای استحکام و ماندگاری، لبۀ آستین، دمپای شلوار، لبۀ یقه و چاکهای پیراهن را با سوزندوزیهای پیچیده تزیین میکنند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/142926/fa ذباح و حاتم، «جستاری بر مفاهیم نقوش سوزندوزی ترکمنان گنبد کاووس»، 1392ش، ص71 و 72.]</ref> سپس پارچهای گلدار را بهعنوان آستری داخل پیراهن میدوزند تا علاوهبر زیبایی مانع سایش و پارگی لباس شود و بتوانند پس از چند بار استفاده، کاربرد آن را تغییر داده و به چرخۀ مصرف بازگردانند. این امر سبب کاهش هزینههای زندگی و تولید پسماند میشود. برای مثال زنان ترکمن قسمتهای کهنه و آسیبدیدۀ لباس را به یک تکه پارچۀ جدید جهت پر کردن انواع کوسن یا بالشت بهکار میبرند.<ref>[https://sanad.iau.ir/journal/icsq/Article/691875?jid=691875 مسیبی و مونسیسرخه، «بازخوانی ابعاد توسعۀ پایدار در پوشاک سنتی ترکمنان ایران»، 1401ش، ص166 و 168.]</ref> | ||
