| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
'''نسبی‌گرایی اخلاق؛''' نسبی‌گرایی حاکم بر فیلم «فروشنده» این فضا را ایجاد می‌کند که افراد بتوانند پس از ارتکاب خطا، با مظلوم‌نمایی و طرح توجیهات مختلف، خود را تبرئه کنند؛ رویکردی که اگر مبنا قرار گیرد، بنیان هیچ ارزشی پابرجا نمی‌ماند. در این فیلم، نمود این نسبی‌گرایی اخلاقی در شخصیت پیرمرد و تلاش او برای توجیه عملش به تصویر کشیده شده است.<ref>[https://virgool.io/pluscriticism/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-saleman-zvqhn6hp4uxx «انبارداران، «نقد فیلم فروشنده (the salesman)»، وب‌سایت ویرگول.]</ref> | '''نسبی‌گرایی اخلاق؛''' نسبی‌گرایی حاکم بر فیلم «فروشنده» این فضا را ایجاد می‌کند که افراد بتوانند پس از ارتکاب خطا، با مظلوم‌نمایی و طرح توجیهات مختلف، خود را تبرئه کنند؛ رویکردی که اگر مبنا قرار گیرد، بنیان هیچ ارزشی پابرجا نمی‌ماند. در این فیلم، نمود این نسبی‌گرایی اخلاقی در شخصیت پیرمرد و تلاش او برای توجیه عملش به تصویر کشیده شده است.<ref>[https://virgool.io/pluscriticism/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-saleman-zvqhn6hp4uxx «انبارداران، «نقد فیلم فروشنده (the salesman)»، وب‌سایت ویرگول.]</ref> | ||
در فیلم «فروشنده»، پیرمرد متجاوز با ظاهری موجه، همسری با پوشش چادر و وضعیت جسمی ناتوان، به‌گونه‌ای ترسیم شده است که احساس ترحم مخاطب را برمی‌انگیزد. فرهادی با قرار دادن رعنا در نقش مبلغ اخلاق مدرن، عماد را که نماینده مردان طبقه متوسط و سنتی ایرانی است، به‌سوی پذیرش این نوع اخلاق سوق می‌دهد؛ اخلاقی که در آن [[روسپی‌گری|روسپی‌ها]] محترم شمرده می‌شوند و مشتریان آن‌ها نیز قابل بخشش‌اند. این تصویر، گذار از سنت به مدرنیته را القا می‌کند و از نگاه برخی منتقدان، به‌معنای نادیده گرفتن ارزش‌های جامعۀ ایرانی و ترویج نوعی بی‌تفاوتی اخلاقی است.<ref>[https://snn.ir/fa/news/541422/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D8%A7-%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF-%DB%8C%DA%A9-%D9%85%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2-%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85 «چرا فرهادی غیرت را حیوانی می‌داند؟/ یک متجاوز محترم!»، خبرگزاری دانشجو.]</ref> | در فیلم «فروشنده»، پیرمرد متجاوز با ظاهری موجه، همسری با پوشش [[چادر ملی|چادر]] و وضعیت جسمی ناتوان، به‌گونه‌ای ترسیم شده است که احساس ترحم مخاطب را برمی‌انگیزد. فرهادی با قرار دادن رعنا در نقش مبلغ اخلاق مدرن، عماد را که نماینده مردان طبقه متوسط و سنتی ایرانی است، به‌سوی پذیرش این نوع اخلاق سوق می‌دهد؛ اخلاقی که در آن [[روسپی‌گری|روسپی‌ها]] محترم شمرده می‌شوند و مشتریان آن‌ها نیز قابل بخشش‌اند. این تصویر، گذار از سنت به مدرنیته را القا می‌کند و از نگاه برخی منتقدان، به‌معنای نادیده گرفتن ارزش‌های جامعۀ ایرانی و ترویج نوعی بی‌تفاوتی اخلاقی است.<ref>[https://snn.ir/fa/news/541422/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AA-%D8%B1%D8%A7-%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF-%DB%8C%DA%A9-%D9%85%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%B2-%D9%85%D8%AD%D8%AA%D8%B1%D9%85 «چرا فرهادی غیرت را حیوانی می‌داند؟/ یک متجاوز محترم!»، خبرگزاری دانشجو.]</ref> | ||
'''جایگزینی غیرت ایرانی با خیانت؛''' در فیلم «فروشنده»، فرهادی با کنار گذاشتن ارزش‌های انسانی و اخلاقی در فرهنگ ایرانی، آن‌ها را با نگرش‌هایی برگرفته از فرهنگ غربی جایگزین می‌کند. در این روایت، خیانت و تجاوز که از نشانه‌های بحرانی‌شدن خانواده در فرهنگ غربی هستند، به‌جای مفاهیمی مانند غیرت و مسئولیت‌پذیری مرد ایرانی قرار می‌گیرند. در نتیجه، فیلم سقوط اخلاقی را از دل الگوی غربی نمایش می‌دهد، اما در عین حال، همین فرهنگ غربی را منبع اخلاق و اعتبار معرفی می‌کند؛ مسئله‌ای که از دید برخی منتقدان، نوعی وارونه‌سازی ارزش‌ها است.<ref>[https://sahebnews.ir/659402/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%AF%D8%9F.htm «فروشنده چه چیزی را می فروشد؟»، وب‌سایت صاحب‌نیوز.]</ref> | '''جایگزینی غیرت ایرانی با خیانت؛''' در فیلم «فروشنده»، فرهادی با کنار گذاشتن ارزش‌های انسانی و اخلاقی در فرهنگ ایرانی، آن‌ها را با نگرش‌هایی برگرفته از فرهنگ غربی جایگزین می‌کند. در این روایت، خیانت و تجاوز که از نشانه‌های بحرانی‌شدن خانواده در فرهنگ غربی هستند، به‌جای مفاهیمی مانند غیرت و مسئولیت‌پذیری مرد ایرانی قرار می‌گیرند. در نتیجه، فیلم سقوط اخلاقی را از دل الگوی غربی نمایش می‌دهد، اما در عین حال، همین فرهنگ غربی را منبع اخلاق و اعتبار معرفی می‌کند؛ مسئله‌ای که از دید برخی منتقدان، نوعی وارونه‌سازی ارزش‌ها است.<ref>[https://sahebnews.ir/659402/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%AF%D9%87-%DA%86%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%AF%D8%9F.htm «فروشنده چه چیزی را می فروشد؟»، وب‌سایت صاحب‌نیوز.]</ref> | ||
