حمید گلزار (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
'''شال کمر''': معمولاً شال کمر مردان قشقایی به طول حدود ۴ تا ۵ متر و عرض یک متر است که از پارچههای ساده یا گلدار<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص78.</ref> و بهرنگهای قهوهای یا سفید ضخیم تهیه میشود و در قسمت کمر، روی آرخالق بسته<ref> [https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=280#:~:text=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%3A,%D8%A8%D8%B1%DA%A9)%20%D9%86%DB%8C%D8%B2%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%B3%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86%D8%AF. «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.]</ref> و سر و ته شال را در قسمت کمر چندین گره میزنند تا محکم شود.<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص78.</ref> شال کمر علاوه بر زیبایی باعث سالم ماندن مهرههای کمر در انجام کارهایی مثل حرکات سریع و برداشتن بارهای سنگین بههنگام کوچ و نیز استفاده از آن بهعنوان جیب برای نگهداری وسایل کاربرد دارد.<ref> [https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=280#:~:text=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%3A,%D8%A8%D8%B1%DA%A9)%20%D9%86%DB%8C%D8%B2%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%B3%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86%D8%AF. «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.]</ref> | '''شال کمر''': معمولاً شال کمر مردان قشقایی به طول حدود ۴ تا ۵ متر و عرض یک متر است که از پارچههای ساده یا گلدار<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص78.</ref> و بهرنگهای قهوهای یا سفید ضخیم تهیه میشود و در قسمت کمر، روی آرخالق بسته<ref> [https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=280#:~:text=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%3A,%D8%A8%D8%B1%DA%A9)%20%D9%86%DB%8C%D8%B2%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%B3%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86%D8%AF. «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.]</ref> و سر و ته شال را در قسمت کمر چندین گره میزنند تا محکم شود.<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص78.</ref> شال کمر علاوه بر زیبایی باعث سالم ماندن مهرههای کمر در انجام کارهایی مثل حرکات سریع و برداشتن بارهای سنگین بههنگام کوچ و نیز استفاده از آن بهعنوان جیب برای نگهداری وسایل کاربرد دارد.<ref> [https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=280#:~:text=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%3A,%D8%A8%D8%B1%DA%A9)%20%D9%86%DB%8C%D8%B2%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%B3%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86%D8%AF. «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.]</ref> | ||
'''چُقه''': یکی از بالاپوشهای مردان عشایر است که در دوران قاجار به آن [[عبا|عبا]] میگفتند. معمولاً این لباس خاکیرنگ بوده و در زمان جنگ بهعنوان استتار استفاده میشد. چقه را بهکمک نخ پشمی که گمپلهایی با رنگهای گوناگون از آن آویزان است، در قسمت پشت کمر میبندند و در مراسم عروسی بههنگام چوببازی برای نشان دادن هیبت مردانه آن را به کار میگیرند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1586069548-10161-8-2.pdf رشیدوش و زحمتکش، «تحلیل مردمشناختی پوشاک عشایر استان فارس (مطالعة موردی: قشقاییهای فیروزآباد)»، 1398ش، ص27.]</ref> چقه را معمولاً با شال و آرخالق میپوشند.<ref> «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.</ref> | '''چُقه''': یکی از بالاپوشهای مردان عشایر است که در [[پوشاک مردان عصر قاجار|دوران قاجار]] به آن [[عبا|عبا]] میگفتند. معمولاً این لباس خاکیرنگ بوده و در زمان جنگ بهعنوان استتار استفاده میشد. چقه را بهکمک نخ پشمی که گمپلهایی با رنگهای گوناگون از آن آویزان است، در قسمت پشت کمر میبندند و در مراسم عروسی بههنگام چوببازی برای نشان دادن هیبت مردانه آن را به کار میگیرند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1586069548-10161-8-2.pdf رشیدوش و زحمتکش، «تحلیل مردمشناختی پوشاک عشایر استان فارس (مطالعة موردی: قشقاییهای فیروزآباد)»، 1398ش، ص27.]</ref> چقه را معمولاً با شال و آرخالق میپوشند.<ref> «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.</ref> | ||
'''پیراهن''': پیراهن مردان قشقایی مانند پیراهن مردان لر و بختیاری دارای آستینهای راسته و یقهگرد است و گاهی در قسمت جلوی گردن و پهلوی پیراهن، دکمه بسته میشود. رنگ این پیراهن بیشتر بهرنگهای سفید، سیاه و گاهی قرمز و قد آن معمولی است.<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص77.</ref> | '''پیراهن''': پیراهن مردان قشقایی مانند پیراهن مردان لر و بختیاری دارای آستینهای راسته و یقهگرد است و گاهی در قسمت جلوی گردن و پهلوی پیراهن، دکمه بسته میشود. رنگ این پیراهن بیشتر بهرنگهای سفید، سیاه و گاهی قرمز و قد آن معمولی است.<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص77.</ref> | ||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
'''گیوه''': از بهترین گیوههای مردانه ایران، گیوه قشقایی معروف به «مَلِکی» است که در شیراز و آباده تولید میشود.<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص78.</ref> کف این گیوه از پارچه تهیه شده و به همین دلیل عشایر قشقایی از جوراب استفاده نمیکنند. متاسفانه امروزه کفشهای صنعتی جایگزین ملکی شدهاست.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1586069548-10161-8-2.pdf رشیدوش و زحمتکش، «تحلیل مردمشناختی پوشاک عشایر استان فارس (مطالعة موردی: قشقاییهای فیروزآباد)»، 1398ش، ص27.]</ref> | '''گیوه''': از بهترین گیوههای مردانه ایران، گیوه قشقایی معروف به «مَلِکی» است که در شیراز و آباده تولید میشود.<ref>یاوری، آشنایی با لباسها و پوشاک سنتی مردم مناطق مختلف ایران، 1396ش، ص78.</ref> کف این گیوه از پارچه تهیه شده و به همین دلیل عشایر قشقایی از جوراب استفاده نمیکنند. متاسفانه امروزه کفشهای صنعتی جایگزین ملکی شدهاست.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1586069548-10161-8-2.pdf رشیدوش و زحمتکش، «تحلیل مردمشناختی پوشاک عشایر استان فارس (مطالعة موردی: قشقاییهای فیروزآباد)»، 1398ش، ص27.]</ref> | ||
'''کلاه دو گوشه''': مردان قشقایی همیشه کلاه بر سر دارند؛ چرا که بدون کلاه بودن در ایل قشقایی، عملی ناپسند به شمار میرود.<ref>[https://mirzaie.loxblog.com/post/69/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4 %D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 %D8%A7%DB%8C%D9%84 %D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C.htm میرزایی، «پوشش مردان ایل قشقایی»، وبسایت ایل بزرگ قشقایی.]</ref>جنس این کلاه، از کرکهای ظریف و لطیفی است که نمدمالهای ماهر و باتجربه، آنها را میساختند. این کلاه، شکلی شبیه تاج دارد که علاوهبر زیبایی و وقار، بهعلت سنگینی، مانع از افتادن آن بههنگام باد و طوفان میشود. بههنگام تابش آفتاب نیز میتوان از گوشههای کلاه بهعنوان سایبان صورت استفادهکرد. کلاه دو گوشی معمولاً از دو رنگ نخودی و خاکستری تیره تهیه میشوند.<ref> [https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=280#:~:text=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%3A,%D8%A8%D8%B1%DA%A9)%20%D9%86%DB%8C%D8%B2%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%B3%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86%D8%AF. «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.]</ref> این کلاه، از کرک بز تهیه شده است، برای این کار، ابتدا موی بز را چیده و از لابهلای آن مقدار کمی کرک، برای تهیۀ کلاه، جمعآوری میکردند. کرک بز، بسیار کمیاب است و ظرافت آن بهگونهای است که از صد کیلو موی بز، حدود دو کیلو کرک بهدست میآید که برای ساخت هر کلاه، تقریباً ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم کرک لازم است. رشتههای کرک توسط دستگاه مخصوصی از هم باز میشوند و فرد نمدمال با موادی مثل کف صابون، کرکها را بههم میمالد تا مواد آن در هم گیر کنند و سپس آن را شبیه کلاه درمیآورند و به آن شکل میدهند. <ref> [https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-7/68869-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A7%D8%AC-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C «کلاهی برگرفته از تاج کیانی»، وبسایت هنرآنلاین.]</ref> | '''کلاه دو گوشه''': مردان قشقایی همیشه کلاه بر سر دارند؛ چرا که بدون کلاه بودن در ایل قشقایی، عملی ناپسند به شمار میرود.<ref>[https://mirzaie.loxblog.com/post/69/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4 %D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86 %D8%A7%DB%8C%D9%84 %D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C.htm میرزایی، «پوشش مردان ایل قشقایی»، وبسایت ایل بزرگ قشقایی.]</ref>جنس این کلاه، از کرکهای ظریف و لطیفی است که نمدمالهای ماهر و باتجربه، آنها را میساختند. این کلاه، شکلی شبیه تاج دارد که علاوهبر زیبایی و وقار، بهعلت سنگینی، مانع از افتادن آن بههنگام باد و طوفان میشود. بههنگام تابش آفتاب نیز میتوان از گوشههای کلاه بهعنوان سایبان صورت استفادهکرد. کلاه دو گوشی معمولاً از دو رنگ نخودی و خاکستری تیره تهیه میشوند.<ref> [https://www.ashayer.ir/index.aspx?pageid=280#:~:text=%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%20%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C%3A,%D8%A8%D8%B1%DA%A9)%20%D9%86%DB%8C%D8%B2%20%D8%A8%D8%B1%20%D8%B3%D8%B1%20%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86%D8%AF. «پوشش عشایر ایل قشقایی»، وبسایت سازمان امور عشایر ایران.]</ref> | ||
این کلاه، از کرک بز تهیه شده است، برای این کار، ابتدا موی بز را چیده و از لابهلای آن مقدار کمی کرک، برای تهیۀ کلاه، جمعآوری میکردند. کرک بز، بسیار کمیاب است و ظرافت آن بهگونهای است که از صد کیلو موی بز، حدود دو کیلو کرک بهدست میآید که برای ساخت هر کلاه، تقریباً ۲۰۰ تا ۳۰۰ گرم کرک لازم است. رشتههای کرک توسط دستگاه مخصوصی از هم باز میشوند و فرد نمدمال با موادی مثل کف صابون، کرکها را بههم میمالد تا مواد آن در هم گیر کنند و سپس آن را شبیه کلاه درمیآورند و به آن شکل میدهند. <ref> [https://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-7/68869-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A7%D8%AC-%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C «کلاهی برگرفته از تاج کیانی»، وبسایت هنرآنلاین.]</ref> | |||
==فلسفه کلاه دوگوشی قشقایی== | ==فلسفه کلاه دوگوشی قشقایی== |