حمید گلزار (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
حسین صبوری (بحث | مشارکت‌ها) جز ←تعریف اختلال خودزشت‌انگاری: اصلاح آدرس |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==تعریف اختلال خودزشت‌انگاری== | ==تعریف اختلال خودزشت‌انگاری== | ||
اختلال خودزشت‌انگاری<ref>Body Dysmorphic Disorder یا BDD</ref> نوعی اختلال روانی است که در آن فرد به‌شکلی وسواس‌گونه و افراطی، خود را دارای نقص یا ایرادی در ظاهر جسمانی خود می‌داند؛ این نقص اغلب یا وجود خارجی ندارد یا بسیار جزئی‌تر از آن است که فرد تصور می‌کند. تشخیص این اختلال زمانی مطرح می‌شود که اشتغال ذهنی فرد با این نقص‌ها، | اختلال خودزشت‌انگاری<ref>Body Dysmorphic Disorder یا BDD</ref> نوعی اختلال روانی است که در آن فرد به‌شکلی وسواس‌گونه و افراطی، خود را دارای نقص یا ایرادی در ظاهر جسمانی خود می‌داند؛ این نقص اغلب یا وجود خارجی ندارد یا بسیار جزئی‌تر از آن است که فرد تصور می‌کند. تشخیص این اختلال زمانی مطرح می‌شود که اشتغال ذهنی فرد با این نقص‌ها، به‌حدی<ref group="دیدگاه">ـ «به» اگر قیدساز باشد، باید آن را با نیم‌فاصله نوشت: به‌عنوان، به‌صورت، به‌شکل، به‌سختی.</ref> شدید باشد که عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر جنبه‌های زندگی او را مختل کند.<ref>گنجی، «آسیب شناسی روانی براساس dsm-5-tr»، 1402، ج1، ص622-623.</ref> | ||
==نشانه‌ها و واکنش‌های روانی در اختلال خودزشت‌انگاری== | ==نشانه‌ها و واکنش‌های روانی در اختلال خودزشت‌انگاری== | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==شیوع اختلال خودزشت‌انگاری== | ==شیوع اختلال خودزشت‌انگاری== | ||
اختلال خودزشت‌انگاری معمولاً در دوران نوجوانی آغاز شده و هر دو جنس زن و مرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بر اساس مطالعات مختلف، شیوع این اختلال در جمعیت عمومی بین ۱ تا | اختلال خودزشت‌انگاری معمولاً در دوران نوجوانی آغاز شده و هر دو جنس زن و مرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بر اساس مطالعات مختلف، شیوع این اختلال در جمعیت عمومی بین ۱ تا ۳درصد است؛ به‌طوری‌که در زنان حدود ۲.۵درصد<ref group="دیدگاه">عددهای همراه با درصد با رقم و بدون فاصله نوشته می‌شود: 21درصد.</ref> و در مردان ۲.۲درصد گزارش شده است.<ref>[https://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7359-fa.html اعظم رجبیان و دیگران، «بررسی علل اختلال بدریخت‌انگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1401ش، ص488.]</ref> در ایران نیز شیوع این اختلال حدود ۱.۷درصد برآورد شده است.<ref>[https://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7359-fa.html اعظم رجبیان و دیگران، «بررسی علل اختلال بدریخت‌انگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1401ش، ص488.]</ref> | ||
ایران در زمینه تعداد جراحی‌های زیبایی بینی در جهان رتبه نخست را دارد. پژوهش‌های انجام شده در مورد شیوع اختلال خودزشت‌انگاری در بیماران مرجعه کننده با شکایت زیبایی به بیمارستان پوست رازی نشان می‌دهد که بیشترین متقاضیان جراحی زیبایی در گروه سنی ۲۰ تا ۵۰ سال قرار دارند و ۲۰. | ایران در زمینه تعداد جراحی‌های زیبایی بینی در جهان رتبه نخست را دارد. پژوهش‌های انجام شده در مورد شیوع اختلال خودزشت‌انگاری در بیماران مرجعه کننده با شکایت زیبایی به بیمارستان پوست رازی نشان می‌دهد که بیشترین متقاضیان جراحی زیبایی در گروه سنی ۲۰ تا ۵۰ سال قرار دارند و ۲۰.۷درصد افراد مبتلا به اختلال خودزشت‌انگاری سابقه مراجعه به مراکز روانشناسی یا روانپزشکی دارند.<ref>[https://tumj.tums.ac.ir/article-1-5253-fa.html احسانی و دیگران، «شیوع اختالل بدریخت انگاری بدن در بیماران مراجعه کننده با شکایت زیبایی به بیمارستان پوست رازی»، 1392ش، ص.172-164.]</ref> | ||
==عوامل ایجاد اختلال خودزشت‌انگاری<ref group="دیدگاه">به کمال‌گرایی هم به‌عنوان یکی از دلایل اشاره شود.</ref>== | ==عوامل ایجاد اختلال خودزشت‌انگاری<ref group="دیدگاه">به کمال‌گرایی هم به‌عنوان یکی از دلایل اشاره شود.</ref>== | ||
خودزشت‌انگاری مفهومی پیچیده است که شامل عوامل زیستی، روانشناختی، | خودزشت‌انگاری مفهومی پیچیده است که شامل عوامل ژنتیکی و زیستی، روانشناختی، فرهنگی و اجتماعی می‌شود.<ref group="دیدگاه">در ادامه عوامل براساس همین دسته‌بندی آورده شود: عوامل زیستی، روانشناختی، زیست‌شناختی، اجتماعی و فرهنگی</ref> در این میان، عوامل اجتماعی تأثیر مستقیم و عمیقی بر عوامل روانشناختی دارند.<ref>[https://jacp.scu.ac.ir/article_19255.html فروهر مقام و آل یاسین، «اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب اجتماعی، ترس از ارزیابی منفی و شرم از تفسیر بدن در دختران مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدن»، 1402، ص3.]</ref> | ||
====1. فشارهای فرهنگی و اجتماعی | === 1. عوامل ژنتیکی و زیستی === | ||
عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ابتلا به اختلال خودزشت‌انگاری دارند؛ به‌طوری‌که شیوع این اختلال در بستگان درجه‌یک افراد مبتلا (حدود ۵.۸ درصد<ref group="دیدگاه">عددهای همراه با درصد با رقم و بدون فاصله نوشته می‌شود: 21درصد.</ref>) بالاتر از جمعیت عمومی است و نشان‌دهنده الگوی خانوادگی آن است.<ref>[https://frooyesh.ir/article-1-2489-fa.html احمدوند و بشارت، «اختلال بدشکلی بدنی: مطالعه موردی»، 1400ش، ص183.]</ref> همچنین، شیوع این اختلال در بستگان درجه اول مبتلایان به اختلال وسواس جبری نیز بالاست و به نظر می‌رسد ارتباطی با سطح سروتونین مغز داشته باشد.<ref>[https://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7359-fa.html اعظم رجبیان و دیگران، «بررسی علل اختلال بدریخت‌انگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1401ش، ص488.]</ref> از سوی دیگر، با توجه به شروع شایع علائم در دوران نوجوانی، تغییرات هورمونی و ظاهری در این دوره ممکن است به‌عنوان عوامل محرک یا تسهیل‌کننده اختلال عمل کنند.<ref>[https://jacp.scu.ac.ir/article_19255.html فروهر مقام و آل یاسین، «اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب اجتماعی، ترس از ارزیابی منفی و شرم از تفسیر بدن در دختران مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدن»، 1402، ص3.]</ref> | |||
===2. عوامل روانشناختی=== | |||
==== تجربیات منفی دوران کودکی ==== | |||
تعاملات اجتماعی تمسخرآمیز درباره ویژگی‌های ظاهری در دوران کودکی و بلوغ می‌تواند به‌تدریج بر افکار و احساسات فرد تأثیر بگذارد. در این فرایند، شرطی‌سازی کلاسیک نقش مهمی ایفا می‌کند؛ به‌گونه‌ای که تجارب منفی مانند تمسخر به‌عنوان محرک غیرشرطی موجب واکنش‌های غیرشرطی نظیر اضطراب و شرم می‌شوند و هر چیزی که با این محرک همراه شود، به‌صورت منفی ارزیابی می‌گردد. این روندها در شکل‌گیری و تشدید اختلال خودزشت‌انگاری مؤثر هستند.<ref>[https://jacp.scu.ac.ir/article_19255.html فروهر مقام و آل یاسین، «اثربخشی طرحواره درمانی بر اضطراب اجتماعی، ترس از ارزیابی منفی و شرم از تفسیر بدن در دختران مبتلا به اختلال بدریخت انگاری بدن»، 1402، ص3.]</ref> | |||
==== کاهش عزت‌نفس و کمبود عاطفی ==== | |||
عزت نفس یکی از ساختارهای کلیدی روانشناختی در روانپزشکی است و به‌میزان توجه و حمایت خانوادگی بستگی دارد. کمبود عاطفی و کاهش عزت‌نفس می‌تواند به صورت تلاش برای افزایش جذابیت ظاهری در فرد بروز کند. افراد مبتلا به اختلال خودزشت‌انگاری از نظر تشخیص و تجربه هیجانات با افراد عادی تفاوتی ندارند؛ مشکل اصلی آن‌ها در کنترل و مهار هیجانات است. این افراد به دلیل ناتوانی در بیان هیجانات، دچار هیجان‌های درونی شده و برای کاهش نگرانی‌های بیمارگونه، رفتارهای اجباری انجام می‌دهند.<ref>[https://cpap.shahed.ac.ir/article_3451.html خوشینی، اکبری و محمدخانی، «رابطه ساختاری اختالل بدریخت‌انگاری بدن با طرحواره‌های ناسازگار اولیه و بی‌اعتبارسازی هیجانی ادراک شده: نقش میانجی فراشناخت، تصویر بدن و تحمل پریشانی»، 1400ش، ص102-103.]</ref> | |||
==== فقدان اعتمادبهنفس ==== | |||
به‌عنوان مثال، سخنان مادر درباره زیبایی یا اندام دختر می‌تواند او را ترغیب کند تا با انجام اقدامات مختلف، اعتمادبهنفس ازدست‌رفته خود را از طریق جلب تأیید دیگران در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام بازیابد<ref group="دیدگاه">مثالی که آورده شده برای اعتماد به نفس است که غیر از عزت نفس است.</ref>.<ref>[https://scsj.ricac.ac.ir/article_168376.html شفیعی و عطریان، «پدیدارشناسی تجربه زیسته نوجوانان کاربر از خودزشت انگاری متأثر از اینستاگرام»، 1401ش، ص187.]</ref> | |||
==== کمال‌گرایی ==== | |||
=== 3. فشارهای فرهنگی و اجتماعی === | |||
از دیدگاه روانشناسی اجتماعی، اختلال خودزشت‌انگاری ناشی از تغییرات در ارزش‌های جامعه، یادگیری مشاهده‌ای، تأثیر شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات رسانه‌ای است که بر «بدن اجتماعی» به‌جای «بدن طبیعی» تأکید می‌کند.<ref>[https://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7359-fa.html اعظم رجبیان و دیگران، «بررسی علل اختلال بدریخت‌انگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1401ش، ص488.]</ref> بر اساس مدل اجتماعی-فرهنگی این اختلال، افراد تحت‌تأثیر تبلیغات رسانه‌ای نسبت به بخش‌هایی از بدن که ازنظر فرهنگی برجسته‌تر هستند، حساسیت بیشتری نشان می‌دهند.<ref>[https://www.socialpsychology.ir/article_121838.html فرشباف دوستار و معتمدی، «رابطه اختالل خودزشت انگاری با اعتیاد اینترنتی و احساس تنهایی در میان نوجوانان دختر شهر تهران»، 1393، ص39.]</ref> | از دیدگاه روانشناسی اجتماعی، اختلال خودزشت‌انگاری ناشی از تغییرات در ارزش‌های جامعه، یادگیری مشاهده‌ای، تأثیر شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات رسانه‌ای است که بر «بدن اجتماعی» به‌جای «بدن طبیعی» تأکید می‌کند.<ref>[https://jams.arakmu.ac.ir/article-1-7359-fa.html اعظم رجبیان و دیگران، «بررسی علل اختلال بدریخت‌انگاری بدن در زنان: تحلیل محتوا»، 1401ش، ص488.]</ref> بر اساس مدل اجتماعی-فرهنگی این اختلال، افراد تحت‌تأثیر تبلیغات رسانه‌ای نسبت به بخش‌هایی از بدن که ازنظر فرهنگی برجسته‌تر هستند، حساسیت بیشتری نشان می‌دهند.<ref>[https://www.socialpsychology.ir/article_121838.html فرشباف دوستار و معتمدی، «رابطه اختالل خودزشت انگاری با اعتیاد اینترنتی و احساس تنهایی در میان نوجوانان دختر شهر تهران»، 1393، ص39.]</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۵۴: | ||
====سایزگرایی و عوارض ناشی از آن==== | ====سایزگرایی و عوارض ناشی از آن==== | ||
پایین نگه‌داشتن وزن یکی از چالش‌های رایج در میان مدل‌ها، مانکن‌ها و صنعت مد و پوشاک است. این افراد برای رسیدن به سایز صفر و حفظ آن، علاوه بر انجام تمرینات ورزشی سخت، مجبور | پایین نگه‌داشتن وزن یکی از چالش‌های رایج در میان مدل‌ها، مانکن‌ها و صنعت مد و پوشاک است. این افراد برای رسیدن به سایز صفر و حفظ آن، علاوه بر انجام تمرینات ورزشی سخت، مجبور به‌پیروی از رژیم‌های غذایی بسیار محدود و سخت‌گیرانه می‌شوند؛ رژیم‌هایی که اغلب شامل مصرف تنها سالاد است. این فشارها گاه تا حدی پیش می‌رود که سلامت جسمانی آنان به خطر می‌افتد.<ref group="دیدگاه">ـ دانشنامه‌ها و ویکی‌ها به‌دلیل آن‌که خود، گزارش از دانش موجود دربارۀ یک موضوع هستند، وب‌سایت‌های زرد به‌دلیل ماهیت تجاری و تبلیغی، خبرگزاری‌ها یا شبکه‌های صوتی و تصویری معاند و موارد مشابه، منبع معتبر به شمار نمی‌روند. | ||
پیوند این مطلب با خودزشت‌انگاری مشخص نیست.</ref><ref>[[سایز صفر|«سایز صفر«، ویکی رز.]]</ref> | پیوند این مطلب با خودزشت‌انگاری مشخص نیست.</ref><ref>[[سایز صفر|«سایز صفر«، ویکی رز.]]</ref> | ||
| خط ۴۷: | خط ۶۳: | ||
====اضطراب اجتماعی و تشدید اختلال خودزشت‌انگاری==== | ====اضطراب اجتماعی و تشدید اختلال خودزشت‌انگاری==== | ||
نگرش فرد نسبت به ارزیابی دیگران از ظاهرش نقش مهمی در ایجاد اضطراب اجتماعی دارد که این اضطراب می‌تواند در شکل‌گیری و تشدید اختلال خودزشت‌انگاری مؤثر باشد. در دوره مدرن، بدن‌ها تحت‌تأثیر تغییرات اجتماعی به‌سمت فردی‌شدن حرکت کرده‌اند و برای برقراری روابط اجتماعی موفق، افراد نیازمند نظارت مداوم و مؤثر بر چهره و بدن خود هستند.<ref group="دیدگاه">به این شکل در منبع ارجاعی وجود ندارد.</ref><ref>[https://scsj.ricac.ac.ir/article_168376.html شفیعی و عطریان، «پدیدارشناسی تجربه زیسته نوجوانان کاربر از خودزشت انگاری متأثر از اینستاگرام»، 1401ش، ص168.]</ref> | نگرش فرد نسبت به ارزیابی دیگران از ظاهرش نقش مهمی در ایجاد اضطراب اجتماعی دارد که این اضطراب می‌تواند در شکل‌گیری و تشدید اختلال خودزشت‌انگاری مؤثر باشد. در دوره مدرن، بدن‌ها تحت‌تأثیر تغییرات اجتماعی به‌سمت فردی‌شدن حرکت کرده‌اند و برای برقراری روابط اجتماعی موفق، افراد نیازمند نظارت مداوم و مؤثر بر چهره و بدن خود هستند.<ref group="دیدگاه">به این شکل در منبع ارجاعی وجود ندارد.</ref><ref>[https://scsj.ricac.ac.ir/article_168376.html شفیعی و عطریان، «پدیدارشناسی تجربه زیسته نوجوانان کاربر از خودزشت انگاری متأثر از اینستاگرام»، 1401ش، ص168.]</ref> | ||
==پیامدها<ref group="دیدگاه">پیامدها را کامل کنید: | ==پیامدها<ref group="دیدگاه">پیامدها را کامل کنید: | ||
