پرش به محتوا

لباس اعراب خوزستان: تفاوت میان نسخه‌ها

افزودن پیوند
از ویکی‌رز
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''<big>لباس  اعراب خوزستان؛</big>''' تن‌پوش زنان و مردان عرب ساکن استان خوزستان.<ref group="دیدگاه">سلام و احترام
'''<big>لباس  اعراب خوزستان؛</big>''' تن‌پوش زنان و مردان عرب ساکن استان خوزستان.<ref group="دیدگاه">سلام و احترام
نویسنده گرامی به این نکات نیز در مقاله اشاره کنید
اعراب خوزستان در عین حال که بخشی از جامعه بزرگ ایران به شمار می‌آیند، پوشاکی ویژه و متمایز دارند که آنان را از دیگر اقوام ایرانی متفاوت می‌سازد. در دوره پهلوی، حکومت کوشید تا الگوهای پوشش این گروه قومی را تغییر دهد، اما این تلاش‌ها با مقاومت گسترده مردم عرب روبه‌رو شد.
شما به تفصیل این موارد را در مقاله بیاورید.
منبع: [https://jhr.usb.ac.ir/article_8962.html سیاست متحدالشکل‌کردن لباس و هویت رسمی جدید ایرانی در جامعه عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)]


به این منبع هم مراجعه کنید.
به این منبع هم مراجعه کنید.


[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 بررسی پوشش اعراب خوزستان]
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 بررسی پوشش اعراب خوزستان] به این منبع مراجعه داشتید؟


به تاریخچه این پوشاک هم اشاره کنید.</ref>
به تاریخچه این پوشاک هم اشاره کنید. آیا اشاره کرده‌اید؟</ref>


لباس مردم عرب خوزستان متناسب‌با شرایط آب‌وهوایی، با پارچه‌های نخی خنک تهیه می‌شوند. زنان این منطقه حجاب کاملی دارند و از شیله، بوشیه، بُخنِک و عصابه برای پوشش سر خود استفاده می‌کنند. دشداشه، اصلی‌ترین تن‌پوش زنان و مردان عرب است که قدی بلند تا روی پا دارد و آستین‌های آن نیز گشاد و بلند طراحی شده است.
لباس مردم عرب خوزستان متناسب‌با شرایط آب‌وهوایی، با پارچه‌های نخی خنک تهیه می‌شوند. زنان این منطقه حجاب کاملی دارند و از شیله، بوشیه، بُخنِک و عصابه برای پوشش سر خود استفاده می‌کنند. دشداشه، اصلی‌ترین تن‌پوش زنان و مردان عرب است که قدی بلند تا روی پا دارد و آستین‌های آن نیز گشاد و بلند طراحی شده است.


=='''اهمیت فرهنگی پوشاک در خوزستان'''==
=='''اهمیت فرهنگی لباس در خوزستان'''==
پوشاک مردان و زنان در استان خوزستان، به‌ویژه در میان مردان پرافتخار این منطقه، از تنوع قابل توجهی برخوردار است. این گستردگی در سبک‌های پوشش، نشان‌دهندۀ اهمیت عمیق ارزش‌های فرهنگی مرتبط با حجاب و حرمت بدن در میان مردمان این دیار است.<ref group="دیدگاه">جمله روان نیست.</ref>.<ref>[https://www.eneshat.com/iranian-traditional-costumes/khuzestan «لباس سنتی خوزستان نشانگر آداب و رسوم و فرهنگ جنوب ایران»، وب‌سایت نشاط‌آوران.]</ref>
پوشاک مردان و زنان در استان خوزستان، به‌ویژه در میان مردان پرافتخار این منطقه، از تنوع قابل توجهی برخوردار است. این گستردگی در سبک‌های پوشش، نشان‌دهندۀ اهمیت عمیق ارزش‌های فرهنگی مرتبط با پوشیدگی و حرمت بدن در میان مردمان این دیار است.<ref>[https://www.eneshat.com/iranian-traditional-costumes/khuzestan «لباس سنتی خوزستان نشانگر آداب و رسوم و فرهنگ جنوب ایران»، وب‌سایت نشاط‌آوران.]</ref>


=='''مراکز اصلی تولید پوشاک بانوان عرب خوزستان'''==
=='''مراکز اصلی تولید لباس زنان عرب خوزستان'''==
در استان خوزستان، شهرستان‌های شادگان، دشت آزادگان، سوسنگرد، خرمشهر، آبادان، کارون و اهواز به‌عنوان مهم‌ترین کانون‌های تولید پوشاک بانوان عرب شناخته می‌شوند.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
در استان خوزستان، شهرستان‌های شادگان، دشت آزادگان، سوسنگرد، خرمشهر، آبادان، کارون و اهواز به‌عنوان مهم‌ترین کانون‌های تولید پوشاک بانوان عرب شناخته می‌شوند.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>


خط ۲۷: خط ۱۹:


=='''تأثیر عوامل فرهنگی بر پوشاک استان خوزستان'''==
=='''تأثیر عوامل فرهنگی بر پوشاک استان خوزستان'''==
مهاجرت افراد به خوزستان و کویت سبب تغییرات فرهنگی در نوع پوشش آن‌ها شده است؛ <ref group="دیدگاه">این گزاره گویا نیست چگونه لهجه عراقی و کویتی تغییر فرهنگی در پوشش  مردم این منطقه بوجود آورده است</ref> کلاه و دستار به‌تدریج<ref group="دیدگاه">به قیدساز با نیم‌فاصله نوشته می‌شود.</ref> جای خود را به سرپوش‌ها دادند و انواع سرانداز و روسری نیز به پوشش‌های کامل‌تری مانند چادر تبدیل شدند. همچنین به‌دلیل گرمای شدید هوا، سرپوش‌ها، تن‌پوش‌ها و پای‌پوش‌ها به‌طور کامل بدن را می‌پوشانند.<ref group="دیدگاه">پیوند گزاره‌ها باید مشخص‌تر باشد.</ref><ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>
مهاجرت افراد به خوزستان و کویت سبب تغییرات فرهنگی در نوع پوشش آن‌ها شده است؛ <ref group="دیدگاه">این گزاره گویا نیست چگونه لهجه عراقی و کویتی تغییر فرهنگی در پوشش  مردم این منطقه بوجود آورده است
 
دقت کافی در انتقال معنا وجود ندارد.
 
مهاجرت اقوام عرب به این منطقه، تأثیرات چشمگیری بر سبک پوشش مردم خوزستان بر جای گذاشته است.</ref> کلاه و دستار به‌تدریج جای خود را به سرپوش‌ها دادند و انواع سرانداز و روسری نیز به پوشش‌های کامل‌تری مانند چادر تبدیل شدند.<ref group="دیدگاه">میان این گزاره و عبارت قبلی چه پیوندی وجود دارد؟</ref> همچنین به‌دلیل گرمای شدید هوا، سرپوش‌ها، تن‌پوش‌ها و پای‌پوش‌ها به‌طور کامل بدن را می‌پوشانند.<ref group="دیدگاه">برداشت شما از متن نادرست است.
 
متن درصدد بیان این مفهوم است: با وجود آب‌وهوای بسیار گرم منطقه، پوشاک سنتی زنان و مردان در خوزستان همچنان از پوشانندگی کامل برخوردار است؛ به گونه‌ای که «سرجامه‌ها»، «تَن‌جامه‌ها» و «پاجامه‌ها» بخش زیادی از بدن را می‌پوشانند. این نوع پوشش، برخاسته از رویکردی دینی است که ریشه در تعالیم اسلام دارد.
 
از منظر دینی، پوشش نه صرفاً برای حجاب ظاهری، بلکه ابزاری برای '''محدود کردن کامیابی جنسی در فضای عمومی و خارج از بستر خانواده''' به شمار می‌رود. این کنترل، به بهداشت روانی جامعه یاری می‌رساند، از فروپاشی‌های عاطفی جلوگیری می‌کند و بنیان خانواده را استوارتر می‌سازد. در چنین بستری، روابط همسران از آسیب‌های بیرونی مصون مانده و صمیمیت و عشق میان آنان تقویت می‌شود.</ref><ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>


=='''انواع پوشاک زنان اعراب خوزستان'''==
=='''انواع پوشاک زنان اعراب خوزستان'''==
پوشاک زنان این منطقه شامل موارد زیر است:<ref>اصل بنیادین در انتخاب نوع پوشاک زنان عرب، حفظ پوشش کامل و رعایت حجاب اسلامی است.
پوشاک زنان این منطقه شامل موارد زیر است:<ref group="دیدگاه">اصل بنیادین در انتخاب نوع پوشاک زنان عرب، حفظ پوشش کامل و رعایت حجاب اسلامی است.


منبع: [https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 لباس محلی مردم خوزستان]</ref>
منبع: [https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 لباس محلی مردم خوزستان]</ref>
خط ۳۸: خط ۳۸:


===='''شیله'''====
===='''شیله'''====
شیله،سرپوشی شبیه مقنعه است که سر و سینه فرد را می‌پوشاند و اغلب از ابریشم یا پنبه تهیه می‌شود.<ref group="دیدگاه">این گزاره و همچنین گزاره‌های مشابه در بندهای بعدی نهاد ندارند.
شیله، سرپوشی شبیه مقنعه است که سر و سینه فرد را می‌پوشاند و اغلب از ابریشم یا پنبه تهیه می‌شود. این سرپوش با گیره‌ای به‌نام «چلاب» که از طلا یا نقره ساخته شده و مزین به نگین فیروزه‌ای است، روی سر محکم می‌شود.
 
شیله سرپوشی شبیه مقنعه است که ...</ref> این سرپوش با گیره‌ای به‌نام «چلاب» که از طلا یا نقره ساخته شده و مزین به نگین فیروزه‌ای است، روی سر محکم می‌شود.


نوع مرغوب و گران‌بهای شیله، «جَز» نام دارد که از ابریشم طبیعی بافته می‌شود. شیله در تمام مناطق عرب‌نشین خوزستان رایج بوده و در شادگان به «فوطه» معروف است.
نوع مرغوب و گران‌بهای شیله، «جَز» نام دارد که از ابریشم طبیعی بافته می‌شود. شیله در تمام مناطق عرب‌نشین خوزستان رایج بوده و در شادگان به «فوطه» معروف است.
خط ۷۳: خط ۷۱:
دربرخی مناطق مانند «شیخ‌حاجات» بویومۀ زنان با نقوش متعددی تزیین می‌شود.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
دربرخی مناطق مانند «شیخ‌حاجات» بویومۀ زنان با نقوش متعددی تزیین می‌شود.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>


=='''ترتیب  پوشش سر  زنان اعراب  خوزستان'''<ref group="دیدگاه">تیتر کوتاه‌تر شود: ترتیب پوشش سر زنان عرب خوزستان</ref>==
=='''ترتیب  پوشش سر  زنان اعراب  خوزستان'''==
ترتیب پوشش سر میان زنان اعراب مناطق مختلف خوزستان متفاوت است. به‌عنوان مثال زنان منطقۀ سوسنگرد ابتدا شیله را می‌پوشند و سپس از چرقدیه یا بویومه استفاده می‌کنند؛ درواقع شیله به‌تنهایی کاربرد دارد؛ اما بویومه و چرقدیه همراه با سرپوش دیگر استفاده می‌شود.
ترتیب پوشش سر میان زنان اعراب مناطق مختلف خوزستان متفاوت است. به‌عنوان مثال زنان منطقۀ سوسنگرد ابتدا شیله را می‌پوشند و سپس از چرقدیه یا بویومه استفاده می‌کنند؛ درواقع شیله به‌تنهایی کاربرد دارد؛ اما بویومه و چرقدیه همراه با سرپوش دیگر استفاده می‌شود.


در منطقۀ شیخ‌حاجات شوشتر نیز زنان به این ترتیب از سرپوش‌ها استفاده می‌کنند که به‌هنگام خروج از منزل ابتدا از شیله، عصابه و عبا و در داخل منزل به‌ترتیب از شیله، بخنک و عصابه استفاده می‌کنند.
در منطقۀ شیخ‌حاجات شوشتر نیز زنان به این ترتیب از سرپوش‌ها استفاده می‌کنند که به‌هنگام خروج از منزل ابتدا از شیله، عصابه و عبا و در داخل منزل به‌ترتیب از شیله، بخنک و عصابه استفاده می‌کنند. در سایر مناطق خوزستان نیز اغلب زنان شیله را با عبا می‌پوشند.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
 
==='''تن‌پوش‌ها'''===
پوشاک زنان عرب خوزستان از نظر رنگ، جنس و تزیینات از تنوع کمتری نسبت به سایر مناطق خوزستان برخوردار است. انواع تن‌پوش‌های بانوان عرب خوزستان شامل<ref group="دیدگاه">عبارت ناقص است.


در سایر مناطق خوزستان نیز اغلب زنان شیله را با عبا می‌پوشند.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
اصلاح نکرده‌اید.


==='''تن‌پوش‌ها'''===
انواع تن‌پوش‌های بانوان عرب خوزستان عبارتند از:</ref>:<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
پوشاک زنان عرب خوزستان از نظر رنگ، جنس و تزیینات از تنوع کمتری نسبت به سایر مناطق خوزستان برخوردار است. انواع تن‌پوش‌های بانوان عرب خوزستان شامل<ref group="دیدگاه">عبارت ناقص است.</ref>:<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>


===='''عبا'''====
===='''عبا'''====
خط ۹۱: خط ۹۱:
چادری سیاه‌رنگ است که دو طرف شانه‌های آن شکاف‌هایی برای عبور دادن دست‌ها تعبیه شده است. این پوشش در برابر وزش باد به‌آسانی از تن فرد جدا نمی‌شود.<ref>   [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>
چادری سیاه‌رنگ است که دو طرف شانه‌های آن شکاف‌هایی برای عبور دادن دست‌ها تعبیه شده است. این پوشش در برابر وزش باد به‌آسانی از تن فرد جدا نمی‌شود.<ref>   [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>


عبايه نام چادر سياهرنگي است كه زن عرب به وسيله آن بدن خود را مي پوشاند.بر خلاف چادر- كه در ميان فارس ها معمول است- در طرفين شانه هاي عبايه، بريدگي هايي وجود دارد كه دست به راحتي از آن بيرون مي آيد. به خاطر نوع دوخت عبايه، در برابر وزش باد به آساني از تن پوشنده آن جدا نمي شود.
عبايه نام چادر سياهرنگي<ref group="دیدگاه">چرا فوت ی در برخی از بخش‌های مقاله عربی است؟!!!</ref> است كه زن عرب به وسيله آن بدن خود را مي پوشاند.بر خلاف چادر- كه در ميان فارس ها معمول است- در طرفين شانه هاي عبايه، بريدگي هايي وجود دارد كه دست به راحتي از آن بيرون مي آيد. به خاطر نوع دوخت عبايه، در برابر وزش باد به آساني از تن پوشنده آن جدا نمي شود.


===='''مزویه'''====
===='''مزویه'''====
خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:
دشداشه یکی از تن‌پوش‌های اصلی زنان عرب خوزستان است که قدی تا زیر زانو دارد و فاقد تزیینات است. آستین‌های دشداشه گشاد و بلند بوده و در دوطرف پهلوهای آن جیب مخفی قرار دارد.
دشداشه یکی از تن‌پوش‌های اصلی زنان عرب خوزستان است که قدی تا زیر زانو دارد و فاقد تزیینات است. آستین‌های دشداشه گشاد و بلند بوده و در دوطرف پهلوهای آن جیب مخفی قرار دارد.


دشداشۀ عروس‌<ref group="دیدگاه">عبارت «عروس‌خانم» لحنی محاوره‌ای و غیرعلمی دارد و بهتر است در نوشتار علمی به‌صورت «عروس» یا ترکیب‌های بی‌طرف‌تر استفاده شود.</ref> سفیدرنگ است. زنان عرب از رنگ‌‌های سیاه، قهوه‌ای و سبز و زنان میانسال از رنگ تیرۀ آن استفاده می‌کنند.
دشداشۀ عروس‌ در میان بانوان عرب خوزستان سفیدرنگ است. زنان عرب از رنگ‌‌های سیاه، قهوه‌ای و سبز و زنان میانسال از رنگ تیرۀ آن استفاده می‌کنند.


پارچه‌های مورد استفاده برای دوخت دشداشه، حریر، کدری و نخی است.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
پارچه‌های مورد استفاده برای دوخت دشداشه، حریر، کدری و نخی است.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
نفنوف یکی از تن‌پوش‌های بلند زنان عرب خوزستان که بیشتر در سوسنگرد، آبادان و شادگان رواج دارد. بلندی نفنوف تا روی مچ پا است و آستینی گشاد و بلند دارد که سر آستین آن به‌وسیلۀ کش جمع می‌شود. برای تهیۀ این تن‌پوش از پارچه‌های کدری، مخمل، زری، ابریشم، چیت و پنبه‌ای استفاده می‌شود.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>
نفنوف یکی از تن‌پوش‌های بلند زنان عرب خوزستان که بیشتر در سوسنگرد، آبادان و شادگان رواج دارد. بلندی نفنوف تا روی مچ پا است و آستینی گشاد و بلند دارد که سر آستین آن به‌وسیلۀ کش جمع می‌شود. برای تهیۀ این تن‌پوش از پارچه‌های کدری، مخمل، زری، ابریشم، چیت و پنبه‌ای استفاده می‌شود.<ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>


نفنوف زنان جوان به‌رنگ قرمز،زرد و نارنجی است و زنان میانسال از رنگ‌های تیرۀ آن استفاده می‌کنند. این نوع تن‌پوش فاقد تزیین بوده و روی اَتِگ پوشیده می‌شود.<ref>   [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>
نفنوف زنان جوان به‌رنگ قرمز، زرد و نارنجی است و زنان میانسال از رنگ‌های تیرۀ آن استفاده می‌کنند. این نوع تن‌پوش فاقد تزیین بوده و روی اَتِگ پوشیده می‌شود.<ref>   [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>


===='''دُرّاعه'''====
===='''دُرّاعه'''====
خط ۱۵۷: خط ۱۵۷:


====='''لباس اَبوخیط'''=====
====='''لباس اَبوخیط'''=====
این نوع شلوار مخصوص عروس‌خانم‌ها و سفیدرنگ است که دمپای آن چین‌دار است و با پر تزیین شده است.
این نوع شلوار مخصوص عروس‌ و سفیدرنگ است که دمپای آن چین‌دار است و با پر تزیین شده است.


====='''لباس خِفتی'''=====
====='''لباس خِفتی'''=====
خط ۱۷۹: خط ۱۷۹:
پاپوش مردان عرب خوزستان شامل کبکاب، نعال، گیوه یا جیوه است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص4.]</ref>
پاپوش مردان عرب خوزستان شامل کبکاب، نعال، گیوه یا جیوه است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص4.]</ref>


== مقاومت مردم خوزستان در برابر یکسان‌سازی پوشاک در دورۀ پهلوی ==
==مقاومت مردم خوزستان در برابر یکسان‌سازی پوشاک در دورۀ پهلوی<ref group="دیدگاه">متأسفانه، با وجود اینکه در ارزیابی اولیه گفته شده بود که باید این بخش را به تفصیل بیان کنید، اما پرداخت شما به این موضوع هنوز کلی و مبهم است. لطفاً با دقت و شرح بیشتری روی این محور کار کنید و از بیان سطحی خودداری نمایید.
 
سیاست لباس متحدالشکل در مناطق عرب‌نشین خوزستان در دوره پهلوی اول
 
لباس از عناصر اصلی هویت عرب‌های خوزستان بود.  تا پیش از دوران رضاشاه، گزارشی از پوشش غیرعربی در میان آن‌ها وجود ندارد. آنان لباس عربی را میراث قومی و نماد تمایز از دیگر اقوام می‌دانستند و تغییر پوشش را به‌منزله پذیرش هویت دیگر اقوام تلقی می‌کردند. همان منبع ص 52 -53
 
در دوران رضاشاه، برای ملت‌سازی و تقویت هویت ملی، تنوع لباس اقوام حذف و پوشش یکسانی با الگوی غربی به‌عنوان نماد تجدد و دولت مرکزی ترویج شد. ص50
 
در دوره رضاشاه، به‌دلیل اهمیت راهبردی خوزستان و ساختار قبیله‌ای آن، طرح یکسان‌سازی لباس ابتدا در این منطقه اجرا شد، اما به‌دلیل ناسازگاری با فرهنگ بومی، با اعتراضات گسترده مواجه شد. ص51
 
از نگاه حکومت، پوشیدن لباس عربی نه‌تنها تهدیدی برای هویت ملی تلقی می‌شد، بلکه به معنای فاصله گرفتن از ایرانیت بود؛ به بیان دیگر، پیام حکومت این بود که برای ایرانی‌بودن باید لباس عربی را کنار گذاشت. ص57
 
'''روشهای اعمال سیاست لباس متحدالشکل'''
 
برای اجرای سیاست «وحدت لباس» در جامعه عرب خوزستان، حکومت پهلوی از دو روش اصلی استفاده کرد:
 
نهادهای دولتی و آموزشی:
 
از سال ۱۳۰۶، کارکنان اداری و معلمان مدارس موظف به پوشیدن لباس متحدالشکل (شامل کت‌وشلوار، کراوات و کلاه پهلوی) شدند. حتی دانش‌آموزان نیز در برخی مدارس به این پوشش ملزم شدند. برای دریافت خدمات آموزشی و دولتی، مردم باید لباس عربی خود را کنار می‌گذاشتند؛ در غیر این صورت، با برخورد قهری روبه‌رو می‌شدند.
 
نخبگان و شیوخ محلی:
 
دولت برای پیشبرد سیاست خود، به شیوخ قبایل عرب فشار آورد تا مردم را به پذیرش لباس جدید قانع کنند. خاندان‌هایی مانند مشعشعیان که به دولت وفادار بودند، نقش واسطه را ایفا کردند. این شیوخ تهدید شدند که در صورت مقاومت طوایف، ابتدا خود آن‌ها مجازات خواهند شد.
 
مقاومت اصلی در برابر این سیاست در مناطق قبیله‌محور مانند قبایل کعب (خرمشهر و شادگان) و بنی‌طرف رخ داد، زیرا لباس عربی بخشی از هویت آن‌ها بود. ص 57 -59
 
'''واکنش به سیاست همگون سازی لباس'''
 
دولت پهلوی اول با اجرای سیاست همگون‌سازی لباس در خوزستان، عرب‌ها را مجبور به کنار گذاشتن پوشش سنتی خود کرد که این باعث واکنش شدید قبایل عرب شد:
 
واکنش آشکار
 
مردم عرب به اجبار پوشیدن لباس متحدالشکل اعتراض کردند. این اعتراض‌ها در سال‌های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ شدت گرفت و به درگیری‌های خونین انجامید که در آن‌ها نیروهای دولتی و برخی شیوخ مخالف کشته شدند. دولت با سرکوب شدید و به‌کارگیری نیروی نظامی، بسیاری از شیوخ و بزرگان قبایل را دستگیر یا تبعید کرد.
 
واکنش پنهان
 
پس از سرکوب این اعتراض‌ها، برخی از مردم برای فرار از فشارهای فرهنگی و هویتی دولت، به مهاجرت به عراق روی آوردند. این روند مهاجرت به‌ویژه در میان افرادی که در مناطق مرزی یا در ساختارهای دولتی فعالیت داشتند افزایش یافت. آنان در عراق که هویت و پوشش عربی هنوز حفظ شده بود، به دنبال حفظ فرهنگ و هویت خود بودند. ص 59 – 64
 
مطالعات نشان می‌دهد که دولت با هدف شکستن هویت قوی عرب‌های خوزستان، توانست موقتاً جامعه را به دو گروه تقسیم کند: اکثریتی که هویت عربی-ایرانی را حفظ کردند و اقلیتی که هویت شهری پذیرفتند. لباس به‌عنوان نشانه بارز این جدایی بود. اما پس از سقوط رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰، هویت سنتی و لباس عربی دوباره رواج یافت. این نشان می‌دهد که سیاست تغییر اجباری پوشش، به دلیل نداشتن پشتوانه مردمی، موفقیت پایدار نداشت و حتی باعث افزایش تردیدها نسبت به هویت ملی جدید شد. ص66-67</ref>==
اعراب خوزستان در عین حال که بخشی از جامعۀ بزرگ ایران به‌شمار می‌آیند، پوشش ویژه و متمایزی دارند که آنان را از دیگر اقوام ایرانی متمایز می‌سازد.  
اعراب خوزستان در عین حال که بخشی از جامعۀ بزرگ ایران به‌شمار می‌آیند، پوشش ویژه و متمایزی دارند که آنان را از دیگر اقوام ایرانی متمایز می‌سازد.  


خط ۱۸۹: خط ۲۲۷:
<references />
<references />


== منابع ==
==منابع==


* اکبری، محمد‌علی و البوعلی، محمد، «سیاست متحد‌الشکل کردن لباس و هویت رسمی جدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، آبان‌ ماه 1403ش.
*اکبری، محمد‌علی و البوعلی، محمد، «سیاست متحد‌الشکل کردن لباس و هویت رسمی جدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، آبان‌ ماه 1403ش.


*باوی، نسرین، بررسی پوشاک اعراب خوزستان، همایش کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت و مهندسی (مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت و مهندسی)، 22 اسفند 1398ش.
*باوی، نسرین، بررسی پوشاک اعراب خوزستان، همایش کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت و مهندسی (مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت و مهندسی)، 22 اسفند 1398ش.

نسخهٔ ‏۳۱ تیر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۴۵

لباس اعراب خوزستان؛ تن‌پوش زنان و مردان عرب ساکن استان خوزستان.[دیدگاه ۱]

لباس مردم عرب خوزستان متناسب‌با شرایط آب‌وهوایی، با پارچه‌های نخی خنک تهیه می‌شوند. زنان این منطقه حجاب کاملی دارند و از شیله، بوشیه، بُخنِک و عصابه برای پوشش سر خود استفاده می‌کنند. دشداشه، اصلی‌ترین تن‌پوش زنان و مردان عرب است که قدی بلند تا روی پا دارد و آستین‌های آن نیز گشاد و بلند طراحی شده است.

اهمیت فرهنگی لباس در خوزستان

پوشاک مردان و زنان در استان خوزستان، به‌ویژه در میان مردان پرافتخار این منطقه، از تنوع قابل توجهی برخوردار است. این گستردگی در سبک‌های پوشش، نشان‌دهندۀ اهمیت عمیق ارزش‌های فرهنگی مرتبط با پوشیدگی و حرمت بدن در میان مردمان این دیار است.[۱]

مراکز اصلی تولید لباس زنان عرب خوزستان

در استان خوزستان، شهرستان‌های شادگان، دشت آزادگان، سوسنگرد، خرمشهر، آبادان، کارون و اهواز به‌عنوان مهم‌ترین کانون‌های تولید پوشاک بانوان عرب شناخته می‌شوند.[۲]

تأثیر آب و هوا بر پوشش اعراب خوزستان

در مناطق گرمسیری مانند آبادان و اهواز که با آب و هوای گرم و مرطوب شناخته می‌شوند، در گذشته تمایل بیشتری به استفاده از لباس‌هایی با جنس‌های خنک و پارچه‌های نخی وجود داشته است. این انتخاب به‌دلیل سازگاری بیشتر این نوع پارچه‌ها با شرایط آب و هوایی منطقه و ایجاد حس راحتی بیشتر برای ساکنان صورت می‌گرفته است.[۳]

تأثیر عوامل فرهنگی بر پوشاک استان خوزستان

مهاجرت افراد به خوزستان و کویت سبب تغییرات فرهنگی در نوع پوشش آن‌ها شده است؛ [دیدگاه ۲] کلاه و دستار به‌تدریج جای خود را به سرپوش‌ها دادند و انواع سرانداز و روسری نیز به پوشش‌های کامل‌تری مانند چادر تبدیل شدند.[دیدگاه ۳] همچنین به‌دلیل گرمای شدید هوا، سرپوش‌ها، تن‌پوش‌ها و پای‌پوش‌ها به‌طور کامل بدن را می‌پوشانند.[دیدگاه ۴][۴]

انواع پوشاک زنان اعراب خوزستان

پوشاک زنان این منطقه شامل موارد زیر است:[دیدگاه ۵]

سرپوش‌ها

زنان عرب خوزستان از پیشگامان استفاده از چادر در ایران بودند و پوشش آنان در طول زمان تغییر چندانی نداشته است. لباس‌های سنتی زنان عرب زیبایی و جذابیت ویژه‌ای دارند و شامل موارد زیر است:[۵]

شیله

شیله، سرپوشی شبیه مقنعه است که سر و سینه فرد را می‌پوشاند و اغلب از ابریشم یا پنبه تهیه می‌شود. این سرپوش با گیره‌ای به‌نام «چلاب» که از طلا یا نقره ساخته شده و مزین به نگین فیروزه‌ای است، روی سر محکم می‌شود.

نوع مرغوب و گران‌بهای شیله، «جَز» نام دارد که از ابریشم طبیعی بافته می‌شود. شیله در تمام مناطق عرب‌نشین خوزستان رایج بوده و در شادگان به «فوطه» معروف است.

شیلۀ زنان عرب دارای دو نوع نازک و ضخیم است که نوع نازک آن در فصل گرما و نوع ضخیم آن در فصل سرما به‌کار می‌رود. همچنین زمانی که از مهرۀ «قابچی» برای تزیین سر و گردن خود استفاده می‌کنند، شیلۀ نازک می‌پوشند تا مهرۀ تزیینی نمایان باشد.

شیله‌های نازک از الیاف پنبه‌ای بافته شده و «بلبول» نام دارد. زنان معمولاً از رنگ‌های سیاه یا قهوه‌ای این سرپوش استفاده می‌کنند.

دختران جوان در گذشته، شیلۀ قرمزرنگ می‌پوشند.[۶]

بُخنِک

بخنک، نوعی سرپوش زنانه شبیه شیله است؛ اما ابعادی بزرگ‌تر و درازتر دارد. این سرپوش اغلب توسط زنان میانسال استفاده می‌شود و رنگی سیاه، قهوه‌ای یا سورمه‌ای دارد. زنان جوان از رنگ قرمز آن استفاده می‌کنند. این سرپوش از پارچه‌های کتان یا پنبه‌ای تهیه می‌شود.[۷]

بوشیه

بوشیه، پارچه‌ای از جنس حریر با تراکم بافت کم است و اغلب زنانی که از باورهای مذهبی برخوردار هستند، برای پوشاندن صورت خود استفاده می‌کنند.[۸] این روبنده به‌وسیلۀ کش یا بند در پشت سر محکم می‌شود و در منطقۀ شوشتر به «قشایه» معروف است.[۹]

عُصابه

عصابه، از سرپوش‌های زنانه اعراب است که زنان میانسال آن را دور شیله یا بخنک می‌پیچند. اندازه و جنس عصابه به عواملی چون سن، طبقۀ اجتماعی و سادات بودن فرد بستگی دارد؛ در واقع زنانی که از طوایف برجسته‌تری هستند، عصابۀ آنان از جنس ابریشم و بزرگتر از سایر طوایف است و این امر بیانگر درجه و منزلت فرد پوشنده است.

عصابه اغلب از پارچه‌های ابریشمی، پنبه‌ای یا مخمل تهیه و به‌رنگ‌های سیاه یا قرمز جگری دیده می‌شود.

زنان اعراب در مراسم عزاداری نیز عصابه را دور سر خود می‌پیچد و گاهی نیز برای نشان دادن حال روحی خود آن را گل‌اندود می‌کنند.

عصابه بیشتر در میان عرب‌های سوسنگرد، شوشتر و خوزستان مرسوم است.[۱۰]

چرقدیه

چرقدیه، سرپوشی زنانه از جنس پنبه یا ابریشم است که بیشتر در سوسنگرد کاربرد دارد و مورد استفادۀ زنان میانسال و حداقل دو فرزند است. چرقدیۀ اعراب خوزستان سیاه‌رنگ بوده و گاهی دور آن با نوارهایی به‌رنگ سبز، زرد و قرمز تزیین می‌شود. گوه‌های این سرپوش نیز مزین به منگوله‌های کوچک از جنس خود الیاف پارچه است.[۱۱]

بویومه

بویومه، نوعی سرپوش مثلث‌شکل، ریشه‌دار و از جنس مخمل یا ابریشم است که در بعضی از مناطق عرب‌نشین خوزستان توسط زنان بیوه، روی شیله استفاده می‌شود. رنگ این سرپوش اغلب سیاه و گاهی به‌رنگ نارنجی است.

دربرخی مناطق مانند «شیخ‌حاجات» بویومۀ زنان با نقوش متعددی تزیین می‌شود.[۱۲]

ترتیب پوشش سر زنان اعراب خوزستان

ترتیب پوشش سر میان زنان اعراب مناطق مختلف خوزستان متفاوت است. به‌عنوان مثال زنان منطقۀ سوسنگرد ابتدا شیله را می‌پوشند و سپس از چرقدیه یا بویومه استفاده می‌کنند؛ درواقع شیله به‌تنهایی کاربرد دارد؛ اما بویومه و چرقدیه همراه با سرپوش دیگر استفاده می‌شود.

در منطقۀ شیخ‌حاجات شوشتر نیز زنان به این ترتیب از سرپوش‌ها استفاده می‌کنند که به‌هنگام خروج از منزل ابتدا از شیله، عصابه و عبا و در داخل منزل به‌ترتیب از شیله، بخنک و عصابه استفاده می‌کنند. در سایر مناطق خوزستان نیز اغلب زنان شیله را با عبا می‌پوشند.[۱۳]

تن‌پوش‌ها

پوشاک زنان عرب خوزستان از نظر رنگ، جنس و تزیینات از تنوع کمتری نسبت به سایر مناطق خوزستان برخوردار است. انواع تن‌پوش‌های بانوان عرب خوزستان شامل[دیدگاه ۶]:[۱۴]

عبا

عبا همان چادر سیاه‌رنگ زنان عرب است که برای دوخت ان از پارچۀ کرپ، حریر و ساتن تهیه می‌شود. عبای اعراب خوزستان شامل دو قسمت بالایی که سر، کمر و دست‌ها را می‌پوشاند و قسمت پایینی که کمرتا مچ پا را در بر گرفته، تشکیل می‌شود.

گاهی‌اوقات دور سر و لبه‌های آستین با نخ‌های ابریشمی تزیین می‌شود.[۱۵]

عبایه

چادری سیاه‌رنگ است که دو طرف شانه‌های آن شکاف‌هایی برای عبور دادن دست‌ها تعبیه شده است. این پوشش در برابر وزش باد به‌آسانی از تن فرد جدا نمی‌شود.[۱۶]

عبايه نام چادر سياهرنگي[دیدگاه ۷] است كه زن عرب به وسيله آن بدن خود را مي پوشاند.بر خلاف چادر- كه در ميان فارس ها معمول است- در طرفين شانه هاي عبايه، بريدگي هايي وجود دارد كه دست به راحتي از آن بيرون مي آيد. به خاطر نوع دوخت عبايه، در برابر وزش باد به آساني از تن پوشنده آن جدا نمي شود.

مزویه

مزویه، نوعی عبای پشمی، به‌رنگ‌های قهوه‌ای، سیاه یا سورمه‌ای است که امروزه بیشتر توسط افراد مسن مورد استفاده قرار می‌گیرد. لبه‌های آستین و اطراف مزویه با نوارهای طلایی‌رنگ حاشیه‌دوزی می‌شود.

این نوع عبا میان زنان و مردان مشترک است؛ اما بیشتر توسط زنان استفاده می‌شود.[۱۷]

دشداشه

دشداشه یکی از تن‌پوش‌های اصلی زنان عرب خوزستان است که قدی تا زیر زانو دارد و فاقد تزیینات است. آستین‌های دشداشه گشاد و بلند بوده و در دوطرف پهلوهای آن جیب مخفی قرار دارد.

دشداشۀ عروس‌ در میان بانوان عرب خوزستان سفیدرنگ است. زنان عرب از رنگ‌‌های سیاه، قهوه‌ای و سبز و زنان میانسال از رنگ تیرۀ آن استفاده می‌کنند.

پارچه‌های مورد استفاده برای دوخت دشداشه، حریر، کدری و نخی است.[۱۸]

اَتِگ

زیرپوش زنانۀ اعراب خوزستان اَتِگ نام دارد. این زیرپوش فاقد آستین یا آستین کوتاه بوده و بلندی آن تا زیر زانو می‌رسد. زیرپوش زنان شیرده، در قسمت جلوی سینه چاکی دارد که به‌وسیلۀ نوارهای پارچه‌ای باز و بسته می‌شود. از پارچه‌های نخی، چیت و کدری برای دوخت اتگ استفاده می‌شود.[۱۹]

نِفنوف

نفنوف یکی از تن‌پوش‌های بلند زنان عرب خوزستان که بیشتر در سوسنگرد، آبادان و شادگان رواج دارد. بلندی نفنوف تا روی مچ پا است و آستینی گشاد و بلند دارد که سر آستین آن به‌وسیلۀ کش جمع می‌شود. برای تهیۀ این تن‌پوش از پارچه‌های کدری، مخمل، زری، ابریشم، چیت و پنبه‌ای استفاده می‌شود.[۲۰]

نفنوف زنان جوان به‌رنگ قرمز، زرد و نارنجی است و زنان میانسال از رنگ‌های تیرۀ آن استفاده می‌کنند. این نوع تن‌پوش فاقد تزیین بوده و روی اَتِگ پوشیده می‌شود.[۲۱]

دُرّاعه

دراعه، لباسی بلند و گشاد و مخصوص زنان میانسال است.[۲۲] در منطقۀ شادگان، به نفنوف آزاد و راحت درّاعه می‌گویند. این لباس به‌دلیل راحتی که دارد مناسب زنان باردار است.[۲۳]

بِشت

بشت، نوعی تن‌پوش تابستانۀ اعراب خوزستانی است که هنگام بیرون رفتن، آن را روی سر نیز می‌اندازند که در این صورت نوعی سرپوش به شمار می‌آید.

زنان عرب منطقۀ شادگان به این نوع تن‌پوش «جنامیه» می‌گویند.

حاشیه‌ها و لبه‌های این تن‌پوش با نوارهای زردار به‌نام «کَلبِد» تزیین می‌شود. گاهی نیز حاشیۀ بالاتنۀ آن را منگوله‌هایی به‌نام کارگوشه نصب می‌کنند.

در منطقۀ شیخ‌حاجات دور سر بشت در قسمت جلو از نوعی نوار ابریشمی به‌نام «کِلپ‌دون» استفاده می‌شود. این تن‌پوش میان مردان و زنان این منطقه مشترک است.[۲۴]

زُبون

زبون، لباس مخصوص بانوان عرب ساکن سوسنگرد است که قبلاً از پشم گوسفند و شتر دوخته می‌شد، اما اکنون از پارچه‌های مانتویی ساخته می‌شود. مدل زبون شبیه مانتو، دارای یقه هفت، جلوباز (دارای دکمه در قسمت جلو) و آستین بلند است.[۲۵]

ثوب

ثوب، پوشش زنانۀ بلند و بسیار گشاد از جنس توری است که اغلب به‌رنگ مشکی بوده و روی دشداشه یا نفنوف پوشیده می‌شود. این لباس تا نیمۀ ساق پا می‌رسد و آستین‌های آن تا مچ دست ادامه دارد و در قسمت پشت گردن گره می‌خورد.[۲۶] بیشتر بانوان ساکن روستا و حاشیۀ شهرها ثوب می‌پوشند و از نظر شکل و مدل به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

ثوب هاشمی

این مدل ثوب تنگ‌تر، بدون آستین و دارای یقه گرد است و کمر آن به‌کمک کمربند پارچه‌ای به‌نام شال (که در اصطلاح محلی حِزام نامیده می‌شود) استفاده می‌کنند. جنس این ثوب از پارچه‌های توری سیاه‌رنگ است.

اصطلاح حِزام همچنین به‌حالتی اشاره دارد که ثوب از قسمت پایین جمع شود و دور کمر بسته شود.

ثوب رِدان

آستین این مدل ثوب، سمبوسه‌دار و دارای یقۀ گرد است و جنس آن از پارچه‌های توری مشکی‌رنگ انتخاب می‌شود. میزان پارچۀ مصرفی برای ثوب ردان به‌طول شش متر و عرض نود سانتی‌متر است. قسمت جلوی این نوع ثوب گشاد و پشت آن بسته است و در زیر بغل تکه‌پارچه‌ای برای گشاد شدن به لباس اضافه می‌شود که به آن تَخروسه می‌گویند.

همچنین در اصطلاح محلی، به یقه زیج و به سرآستین رِقزه گفته می‌شود.

شلاحات

این مدل ثوب بدون آستین و گشادتر و بلندتر از ثوب هاشمی و جنس آن از پارچه‌های توری سیاه‌رنگ انتخاب می‌شود. ثوب عروس اغلب به‌رنگ سفید یا سبز و فاقد تزیینات است.

زنان هنگام کارکردن، لبۀ دو آستین ثوب را به هم گره زده و به پشت گردن می‌اندازند تا گشادی آستین‌ها جمع شود.[۲۷]

لباس (شلوار)

استفاده از شلوار در بین بانوان عرب زیاد رایج نیست. «الباس» نام شلوار بانوان عرب بوده که شبیه شلوارهای معمولی است. بعضی از مناطق عرب‌نشین خوزستان، شلوار پاچه‌تنگ و برخی مناطق دیگر، شلوار پاچه گشاد می‌پوشند.

مردم شادگان به لباس (شلوار)، «نص‌الچسوه» می‌گویند که لغت آن در اصل «نَص‌الکِسوه» بوده که کسوه به‌معنی جامه و نص به‌معنی نصف است و تلفیق این دو به‌معنی نصف جامه یا تن‌پوشی که نصف بدن را می‌پوشاند، به‌کار می‌رود.

لباس (شلوار) از نظر اندازه و شکل به سه دسته تقسیم می‌شوند:

لباس خِراطی

نوعی شلوار شبیه شلوار کردی که دمپای آن تنگ و کش‌دار است. از این نوع شلوار بیشتر بزرگسالان استفاده می‌کنند و جزئی از لباس عروس به شمار می‌رود.

لباس اَبوخیط

این نوع شلوار مخصوص عروس‌ و سفیدرنگ است که دمپای آن چین‌دار است و با پر تزیین شده است.

لباس خِفتی

نوعی شلوار شبیه بیژامه و دارای دمپای تنگ که البته بالاتنۀ شلوار نسبت به دمپای شلوار تنگ‌تر است. همۀ انواع شلوارها به‌وسیلۀ ند نخی و پنبه‌ای در قسمت کمر جمع می‌شوند.[۲۸]

پاپوش

پاپوش زنان عرب خوزستان شامل کبکاب، مداس، قنداره و نعال است.[۲۹]

پوشش مردان عرب استان خوزستان

لباس مردان عرب خوزستان شامل لباس‌های متنوعی هستند که شامل بخش‌های زیر است:[۳۰]

چفیه یا کوفیه

مردان عرب خوزستان برای حفاظت از خود در برابر گرما و گرد و غبار، پارچه‌ای به‌نام چفیه روی سر، دور گردن یا روی شانۀ خود می‌بندند. مردان همچنین برای نگه‌داشتن چفیه روی بدن خود از حلقه‌ای بافتنی و سیاه‌رنگ به‌نام «عِقال» استفاده می‌کنند.[۳۱]

چفیۀ مردان به‌رنگ‌های سفید یا سیاه و سفید است و سیدها رنگ سبز یا سیاه آن را روی سر می‌بندند.[۳۲]

دشداشه

پیراهنی بلند و یکسره تا مچ پا است که اغلب به‌رنگ سفید تهیه می‌شود. دشداشۀ مردان عرب دارای دو نوع یقه‌دار (عراقی) و بدون یقه (خلیجی یا اماراتی) است.[۳۳]

پاپوش

پاپوش مردان عرب خوزستان شامل کبکاب، نعال، گیوه یا جیوه است.[۳۴]

مقاومت مردم خوزستان در برابر یکسان‌سازی پوشاک در دورۀ پهلوی[دیدگاه ۸]

اعراب خوزستان در عین حال که بخشی از جامعۀ بزرگ ایران به‌شمار می‌آیند، پوشش ویژه و متمایزی دارند که آنان را از دیگر اقوام ایرانی متمایز می‌سازد.

در دورۀ پهلوی، حکومت، مردم را ملزم به پوشیدن لباس‌های غربی و کنار گذاشتن لباس‌ عربی به‌منظور متحدالشکل شدن آن‌ها نمود که این امر سبب مخالفت و مقاومت مردم به حکومت پهلوی شد. مردم خوزستان نیز جهت اعتراض لباس محلی خود را از تن خارج نکردند و پوشیدن آن را نمادی از مخالفت با دولت می‌دانستند.[۳۵]

نقش لباس محلی در رونق گردشگری خوزستان

خوزستان با تنوع قومیتی خود، همچون رنگین‌کمانی از اقوام گوناگون است. لباس‌های محلی این استان نیز از این تنوع بهره‌مند بوده و به تنهایی می‌توانند فرصت‌های چشمگیری را در صنعت گردشگری ایجاد کنند. اشتغال‌زایی، درآمدزایی و جذب گردشگر، تنها بخشی از مزایای این ظرفیت نهفته است که نیازمند توجه جدی و برنامه‌ریزی دقیق است.[۳۶]

پانویس

  1. ↑ «لباس سنتی خوزستان نشانگر آداب و رسوم و فرهنگ جنوب ایران»، وب‌سایت نشاط‌آوران.
  2. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  3. ↑ «لباس سنتی خوزستان نشانگر آداب و رسوم و فرهنگ جنوب ایران»، وب‌سایت نشاط‌آوران.
  4. ↑ باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.
  5. ↑ «لباس سنتی خوزستان نشانگر آداب و رسوم و فرهنگ جنوب ایران»، وب‌سایت نشاط‌آوران.
  6. ↑ پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  7. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  8. ↑  باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.
  9. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  10. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  11. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  12. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  13. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  14. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  15. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  16. ↑    باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.
  17. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  18. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  19. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  20. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  21. ↑    باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.
  22. ↑    باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.
  23. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  24. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  25. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  26. ↑     باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص4.
  27. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  28. ↑ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.
  29. ↑ باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص4.
  30. ↑ «لباس سنتی خوزستان نشانگر آداب و رسوم و فرهنگ جنوب ایران»، وب‌سایت نشاط‌آوران.
  31. ↑ «لباس محلی مردم خوزستان»، وب‌سایت ایران.
  32. ↑ «خوزستان رنگین‌کمان اقوام و تنوع لباس‌هایی به قدمت تاریخ»، وب‌سایت خبرگزاری برنا.
  33. ↑ «خوزستان رنگین‌کمان اقوام و تنوع لباس‌هایی به قدمت تاریخ»، وب‌سایت خبرگزاری برنا.
  34. ↑ باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص4.
  35. ↑ اکبری و البوعلی، «سیاست متحدالشکل کردن لباس و هویت رسمیجدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، 1403ش، ص64-59.
  36. ↑ «خوزستان رنگین‌کمان اقوام و تنوع لباس‌هایی به قدمت تاریخ»، وب‌سایت خبرگزاری برنا.

منابع

  • اکبری، محمد‌علی و البوعلی، محمد، «سیاست متحد‌الشکل کردن لباس و هویت رسمی جدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، آبان‌ ماه 1403ش.
  • باوی، نسرین، بررسی پوشاک اعراب خوزستان، همایش کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت و مهندسی (مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی مطالعات بین رشته‌ای در مدیریت و مهندسی)، 22 اسفند 1398ش.
  • «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان، طراحی و اجرا: مؤسسۀ پژوهش‌هنر برزان، تاریخ بازدید: 25 تیر 1404ش.
  • «خوزستان رنگین‌کمان اقوام و تنوع لباس‌هایی به قدمت تاریخ»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 20 خرداد 1402ش.
  • «لباس سنتی خوزستان»، وب‌سایت نشاط‌آوران، تاریخ درج مطلب: 15 خرداد 1399ش.
  • «لباس محلی مردم خوزستان»، وب‌سایت ایران، تاریخ بازدید: 25 تیر 1404ش.


خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «دیدگاه» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="دیدگاه"/> یافت نشد.

برگرفته از «https://fa.wikirose.ir/w/index.php?title=لباس_اعراب_خوزستان&oldid=11091»