لباس اعراب خوزستان: تفاوت میان نسخه‌ها

فرهنگ پوشش مردم عرب در خوزستان به‌دلیل نزدیکی به عراق و کویت و همچنین رفت‌وآمد اقوام عرب، تتغییرات قابل توجهی کرده است؛ برای مثال کلاه و دستار جایگزین عمامه و سربند شدند و روسری زنان نیز به پوشش کاملی چون چادر تبدیل شدند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>

== نقش پوشاک اعراب خوزستان در سلامت اجتماعی و استحکام خانواده ==

با وجود آب‌وهوای بسیار گرم منطقه، پوشاک سنتی زنان و مردان در خوزستان همچنان از پوشانندگی کاملی برخوردار است؛ به‌طوری که لباس‌هایی مثل «سرجامه‌ها»، «تَن‌جامه‌ها» و «پاجامه‌ها» بیشتر قسمت‌های بدن را می‌پوشانند. این نوع پوشش ریشه در اعتقادات دینی و آموزه‌های اسلام دارد. از دیدگاه دین، پوشش فقط برای حجاب ظاهری نیست، بلکه راهی برای محدود کردن روابط جنسی در جامعه و خارج از محیط خانواده است. این محدودیت، به سلامت روانی جامعه یاری می‌رساند، از مشکلات عاطفی جلوگیری می‌کند و باعث قوی‌تر شدن بنیان خانواده‌ها می‌شود. در نتیجه، رابطۀ همسران از آسیب‌های بیرونی مصون مانده و سبب تقویت عشق و صمیمیت میان آن‌ها می‌شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>

اصل مهم در انتخاب نوع پوشاک زنان عرب، حفظ پوشش کامل و رعایت حجاب اسلامی است.<ref>[https://www.visitiran.ir/fa/costume/%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «لباس محلی مردم خوزستان»، وب‌سایت ایران.]</ref> این پوشاک شامل موارد زیر است:<ref group="دیدگاه">اصل بنیادین در انتخاب نوع پوشاک زنان عرب، حفظ پوشش کامل و رعایت حجاب اسلامی است.

پوشاک زنان عرب خوزستان از نظر رنگ، جنس و تزیینات از تنوع کمتری نسبت به سایر مناطق خوزستان برخوردار است. انواع تن‌پوش‌های بانوان عرب خوزستان عبارت است از:<ref group="دیدگاه">عبارت ناقص است.

انواع تن‌پوش‌های بانوان عرب خوزستان عبارتند از:</ref><ref>[https://handicraftskhz.ir/local-clothing-of-khuzestan-arab-women/ «پوشاک محلی بانوان عرب خوزستان»، وب‌سایت بانک اطلاعات صنایع دستی خوزستان.]</ref>

===='''عبایه'''         ====

عبايه نام چادر سياه‌رنگی<ref group="دیدگاه">چرا فوت ی در برخی از بخش‌های مقاله عربی است؟!!!</ref> است كه زن عرب به‌وسيلۀ آن بدن خود را می‌پوشاند. برخلاف چادر كه در ميان فارس ها معمول است، در طرفين شانه‌های عبايه، بريدگی‌هایی وجود دارد كه دست به‌راحتی از آن بيرون می‌آید. به‌خاطر نوع دوخت عبايه، در برابر وزش باد به‌آسانی از تن پوشندۀ آن جدا نمی‌شود.<ref>     [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2142261/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 باوی، «بررسی پوشاک اعراب خوزستان»، 1398ش، ص3.]</ref>

 

لباس، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های هویت عرب‌های خوزستان بود. تا قبل از دوران رضاشاه، همه اعراب خوزستان لباس عربی می‌پوشیدند و آن را میراث قومی و راهی برای نشان دادن تفاوت خود با دیگر اقوام می‌دانستند. تغییر لباس برای آن‌ها به معنای پذیرفتن هویت یک قوم دیگر بود.

 

 

 

 

برای اجرای سیاست “وحدت لباس” در بین عرب‌های خوزستان، حکومت پهلوی از دو راه اصلی استفاده کرد:<ref>[https://jhr.usb.ac.ir/article_8962.html اکبری و البوعلی، «سیاست متحدالشکل کردن لباس و هویت رسمیجدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، 1403ش، ص57.]</ref>

 

از سال 1306ش به بعد، کارمندان دولت و معلمان مدارس مجبور شدند لباس متحدالشکل بپوشند (شامل کت و شلوار، کراوات و کلاه پهلوی). حتی  دانش‌آموزان برخی مدارس هم مجبور به پوشیدن این لباس شدند. مردم برای این که بتوانند از خدمات آموزشی و دولتی استفاده کنند، باید لباس عربی خود را کنار می‌گذاشتند؛ در غیر این صورت با آن‌ها برخورد می‌شد.<ref>[https://jhr.usb.ac.ir/article_8962.html اکبری و البوعلی، «سیاست متحدالشکل کردن لباس و هویت رسمیجدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، 1403ش، ص57 و 58.]</ref>

 

دولت به بزرگان و ریش‌سفیدان قبایل عرب فشار آورد تا مردم را راضی کنند لباس جدید را بپذیرند. خاندان‌هایی مثل مشعشعیان که طرفدار دولت بودند، نقش واسطه را بازی کردند. به این شیوخ گفته شد که اگر مردم مقاومت کنند، اول خود آن‌ها مجازات می‌شوند. بیشترین مقاومت در برابر این سیاست در مناطق قبیله‌ای مثل قبایل کعب (خرمشهر و شادگان) و بنی‌طرف رخ داد، چون لباس عربی برای آن‌ها بخشی از هویت آن‌ها بود.<ref>[https://jhr.usb.ac.ir/article_8962.html اکبری و البوعلی، «سیاست متحدالشکل کردن لباس و هویت رسمیجدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، 1403ش، ص58 و 59.]</ref>

 

 

 

 

 

 

تحقیقات نشان می‌دهد که دولت با این هدف که هویت قوی عرب‌های خوزستان را از بین ببرد، توانست برای مدتی جامعه را به دو دسته تقسیم کند: یک دسته که تعداد بیشتری بودند، هویت عربی-ایرانی خودشان را حفظ کردند و دستۀ کوچک‌تر هویت شهری را قبول کردند. لباس، نشانه‌ای واضح برای این جدایی بود.

بعد از این که رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰ از حکومت برکنار شد، دوباره هویت سنتی و لباس عربی در بین مردم رواج پیدا کرد. این امر نشان می‌دهد که سیاست تغییر اجباری پوشش به‌دلیل نداشتن پشتوانۀ مردمی موفقیت پایداری نداشت و حتی باعث شد مردم بیشتر به هویت ملی جدید شک کنند.<ref>[https://jhr.usb.ac.ir/article_8962.html اکبری و البوعلی، «سیاست متحدالشکل کردن لباس و هویت رسمیجدید ایرانی در جامعۀ عرب خوزستان (عصر پهلوی اول)»، 1403ش، ص66 و 67.]</ref>