چهارشنبه‌سوری (فیلم سینمایی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
فیلم «چهارشنبه‌سوری» به موضوع بی‌اعتمادی و خیانت در روابط خانوادگی می‌پردازد. مضمون دروغ و پنهان‌کاری، عنصری محوری در سراسر فیلم است که نه تنها در روابط زناشویی، بلکه در تعاملات میان افراد دیگر نیز نمود پیدا می‌کند. این اثر، که از دید برخی منتقدان، رویکردی سکولار به مقوله خیانت دارد و آن را بیشتر نتیجه نارضایتی‌های روانی و اجتماعی می‌داند تا یک عمل مذموم اخلاقی و دینی، نشان می‌دهد که چگونه پنهان‌کاری‌های به ظاهر بی‌اهمیت، می‌توانند بستر‌ساز خیانت‌های بزرگ‌تر شده و زندگی افراد را به جهنمی پرالتهاب تبدیل کنند.
فیلم «چهارشنبه‌سوری» به موضوع بی‌اعتمادی و خیانت در روابط خانوادگی می‌پردازد. مضمون دروغ و پنهان‌کاری، عنصری محوری در سراسر فیلم است که نه تنها در روابط زناشویی، بلکه در تعاملات میان افراد دیگر نیز نمود پیدا می‌کند. این اثر، که از دید برخی منتقدان، رویکردی سکولار به مقوله خیانت دارد و آن را بیشتر نتیجه نارضایتی‌های روانی و اجتماعی می‌داند تا یک عمل مذموم اخلاقی و دینی، نشان می‌دهد که چگونه پنهان‌کاری‌های به ظاهر بی‌اهمیت، می‌توانند بستر‌ساز خیانت‌های بزرگ‌تر شده و زندگی افراد را به جهنمی پرالتهاب تبدیل کنند.


== معرفی فیلم چهارشنبه‌سوری ==
==معرفی فیلم چهارشنبه‌سوری==
فیلم «چهارشنبه‌سوری» به کارگردانی اصغر فرهادی در ژانر درام و معمایی است که در سال ۱۳۸۴ش در جشنواره فیلم فجر حضور داشت و موفق به کسب سیمرغ‌های بلورین در بخش‌های مختلف شد. در میان ملودرام‌هایی که با موضوع خیانت ساخته شده‌اند، «چهارشنبه‌سوری» جایگاهی ویژه‌ای دارد و به‌عنوان نخستین قسمت از سه‌گانه‌ فرهادی شناخته می‌شود؛ سه‌گانه‌ای که با «درباره الی» به اوج رسید و با «جدایی نادر از سیمین» فرهادی را به فیلمسازی جهانی تبدیل کرد.<ref>[https://cabinmovie.ir/movies/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C/ «معرفی فیلم سینمایی چهارشنبه سوری»، وب‌سایت کابین مووی.]</ref>
فیلم «چهارشنبه‌سوری» به کارگردانی اصغر فرهادی در ژانر درام و معمایی است که در سال ۱۳۸۴ش در جشنواره فیلم فجر حضور داشت و موفق به کسب سیمرغ‌های بلورین در بخش‌های مختلف شد. در میان ملودرام‌هایی که با موضوع خیانت ساخته شده‌اند، «چهارشنبه‌سوری» جایگاهی ویژه‌ای دارد و به‌عنوان نخستین قسمت از سه‌گانه‌ فرهادی شناخته می‌شود؛ سه‌گانه‌ای که با «درباره الی» به اوج رسید و با «جدایی نادر از سیمین» فرهادی را به فیلمسازی جهانی تبدیل کرد.<ref>[https://cabinmovie.ir/movies/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C/ «معرفی فیلم سینمایی چهارشنبه سوری»، وب‌سایت کابین مووی.]</ref>


خط ۳۵: خط ۳۵:


===واکنش منفی===
===واکنش منفی===
برخی از منتقدان معتقدند که فیلم «چهارشنبه‌سوری» اصغر فرهادی با محوریت خیانت، در بستری واقع‌گرایانه به نمایش فروپاشی یک زندگی مشترک می‌پردازد. با این حال، از منظر نقد اخلاقی، اثر بیش از آنکه خیانت را در چارچوب ارزش‌های الهی و دینی محکوم کند، آن را در سطحی سکولار و اومانیستی بازنمایی می‌کند؛ جایی که معیار قضاوت درباره درستی یا نادرستی رفتارها، صرفاً احساسات فردی و منطق روابط انسانی است، نه وحی یا شریعت. در نتیجه، فیلم با تمرکز بر تنش‌ها، سوءتفاهم‌ها و نبود گفت‌وگو، خیانت را بیشتر به عنوان پیامد نارضایتی‌های روانی و اجتماعی نشان می‌دهد تا به عنوان عملی که ذاتاً مذموم و گناه‌آلود است. این رویکرد، هرچند از نظر سینمایی تأثیرگذار است، اما در حوزه اخلاق دینی می‌تواند نقد شود که اثر، نسبی‌گرایی اخلاقی را بر محکومیت مطلق خیانت ترجیح داده است.<ref>[https://hamyaravalayat.blogfa.com/post/1097 «تحلیل  از فیلم‏های «خیانت ‏محور» سینمای ایران/قسمت دوم]
برخی از منتقدان معتقدند که فیلم «چهارشنبه‌سوری» اصغر فرهادی با محوریت خیانت، در بستری واقع‌گرایانه به نمایش فروپاشی یک زندگی مشترک می‌پردازد. با این حال، از منظر نقد اخلاقی، اثر بیش از آنکه خیانت را در چارچوب ارزش‌های الهی و دینی محکوم کند، آن را در سطحی سکولار و اومانیستی بازنمایی می‌کند؛ جایی که معیار قضاوت درباره درستی یا نادرستی رفتارها، صرفاً احساسات فردی و منطق روابط انسانی است، نه وحی یا شریعت. در نتیجه، فیلم با تمرکز بر تنش‌ها، سوءتفاهم‌ها و نبود گفت‌وگو، خیانت را بیشتر به عنوان پیامد نارضایتی‌های روانی و اجتماعی نشان می‌دهد تا به عنوان عملی که ذاتاً مذموم و گناه‌آلود است. این رویکرد، هرچند از نظر سینمایی تأثیرگذار است، اما در حوزه اخلاق دینی می‌تواند نقد شود که اثر، نسبی‌گرایی اخلاقی را بر محکومیت مطلق خیانت ترجیح داده است.<ref>[[«تحلیل  از فیلم‏های «خیانت ‏محور» سینمای ایران/قسمت دوم،سینمای ایران و غرب زدگی فرهنگی»، وبلاگ همیار ولایت.]]</ref>
 
[https://hamyaravalayat.blogfa.com/post/1097 سینمای ایران و غرب زدگی فرهنگی»، وبلاگ همیار ولایت.]</ref>


==پیام‌های اجتماعی فیلم==
==پیام‌های اجتماعی فیلم==


=== دروغ‌گویی و پنهان‌کاری در روابط خانوادگی ===
===دروغ‌گویی و پنهان‌کاری در روابط خانوادگی===
مفهوم دروغ و پنهان‌کاری در اغلب صحنه‌های فیلم چهارشنبه‌سوری به چشم می‌خورد. مرتضی درباره رابطه‌اش با سیمین به همسر و همکارانش دروغ می‌گوید و مژده هم برای رسیدن به هدفش از دختر کارگر سوءاستفاده می‌کند.<ref name=":02">[https://ensani.ir/file/download/article/1678614636-10660-1400-94.pdf «بازنمایی روابط خانوادگی در فیلم‌های اصغر فرهادی (چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین)»، مجله جامعه‌شناسی هنر و ادبیات.]</ref>
مفهوم دروغ و پنهان‌کاری در اغلب صحنه‌های فیلم چهارشنبه‌سوری به چشم می‌خورد. مرتضی درباره رابطه‌اش با سیمین به همسر و همکارانش دروغ می‌گوید و مژده هم برای رسیدن به هدفش از دختر کارگر سوءاستفاده می‌کند.<ref name=":02">[https://ensani.ir/file/download/article/1678614636-10660-1400-94.pdf صادقی فسایی، سهیلا و پروایی، شیوا، «بازنمایی روابط خانوادگی در فیلم‌های اصغر فرهادی (چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین)»، ص41.]</ref>


در سکانسی از فیلم، «روحی» برای اصلاح ابروهایش، اجازه ضمنی از عبدالرضا را لازم می‌داند، یا دست‌کم باید نامزدش را از چنین تصمیمی مطلع کند. اما مژده و خواهرش به او می‌آموزند که «از حالا یاد بگیر، همه چیز را به شوهرت نگو». به این ترتیب، آن دو ناآگاهانه نوعی پنهان‌کاری را به روحی آموزش می‌دهند که می‌تواند زمینه‌ساز خیانت باشد؛ خیانتی مشابه همان عملی که زندگی مژده را به جهنمی پرتنش تبدیل کرده است.<ref>[https://jsal.ut.ac.ir/article_84242_a9cee33bb6ea0bb10b2967ec4029bb71.pdf «دروغ در سه‌گانه اصغر فرهادی (نشانه شناسی فيلم های «چهارشنبه سوری»، «درباره الی» و «جدايی نادر از سيمين»)»، مجله جامعه‌شناسی هنر و ادبیات.]</ref>
در سکانسی از فیلم، «روحی» برای اصلاح ابروهایش، اجازه ضمنی از عبدالرضا را لازم می‌داند، یا دست‌کم باید نامزدش را از چنین تصمیمی مطلع کند. اما مژده و خواهرش به او می‌آموزند که «از حالا یاد بگیر، همه چیز را به شوهرت نگو». به این ترتیب، آن دو ناآگاهانه نوعی پنهان‌کاری را به روحی آموزش می‌دهند که می‌تواند زمینه‌ساز خیانت باشد؛ خیانتی مشابه همان عملی که زندگی مژده را به جهنمی پرتنش تبدیل کرده است.<ref>[https://jsal.ut.ac.ir/article_84242_a9cee33bb6ea0bb10b2967ec4029bb71.pdf جوادی یگانه، محمدرضا و زادقناد، سعیده، «دروغ در سه‌گانه اصغر فرهادی (نشانه شناسی فيلم های «چهارشنبه سوری»، «درباره الی» و «جدايی نادر از سيمين»)»، ص72.]</ref>


=== خشونت علیه زنان ===
===خشونت علیه زنان===
در فیلم «چهارشنبه‌سوری»، خشونت در کنار بی‌اعتمادی و ناامنی، به‌صورت موقعیتی تکرارشونده به نمایش درمی‌آید. بازنمایی شیشه شکسته و دست بانداژ شده‌ مرتضی در داخل منزل، نمادی از عنصر خشونت در فضای خانوادگی است. در طول فیلم شاهد پرخاشگری و عصبانیت‌های مکرر هستیم. به گفته منتقدان در آثار فرهادی، مردان در مواجهه با مشکلات خانوادگی به ابزار «خشونت علیه زن» متوسل می‌شوند.<ref name=":1">[https://journal.ut.ac.ir/article_60312_86f674374209831b0d8e8467e3f8038d.pdf «نحوه بازنمايی زن در زيست جهان مدرن درفيلم‌هاي اصغر فرهادی (مطالعه موردی: چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدايی نادر از سيمين)»، مجله زن در فرهنگ و هنر.]</ref>
در فیلم «چهارشنبه‌سوری»، خشونت در کنار بی‌اعتمادی و ناامنی، به‌صورت موقعیتی تکرارشونده به نمایش درمی‌آید. بازنمایی شیشه شکسته و دست بانداژ شده‌ مرتضی در داخل منزل، نمادی از عنصر خشونت در فضای خانوادگی است. در طول فیلم شاهد پرخاشگری و عصبانیت‌های مکرر هستیم. به گفته منتقدان در آثار فرهادی، مردان در مواجهه با مشکلات خانوادگی به ابزار «خشونت علیه زن» متوسل می‌شوند.<ref name=":1">[https://journal.ut.ac.ir/article_60312_86f674374209831b0d8e8467e3f8038d.pdf صادقی فسایی، سهیلا و پروایی، شیوا، «نحوه بازنمايی زن در زيست جهان مدرن درفيلم‌هاي اصغر فرهادی (مطالعه موردی: چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدايی نادر از سيمين)»، ص162.]</ref>


=== ناامنی روان‌شناختی زنان ===
===ناامنی روان‌شناختی زنان===
ناامنی روانی یکی از مضامین کلیدی است که در فیلم «چهارشنبه‌سوری» به‌طور خاص در زندگی زنان نمایش داده می‌شود. فضای کلی فیلم احساس بی‌اعتمادی و تهدید مداوم را القا می‌کند. به‌عنوان مثال؛ جایی که صحبت از ناپدید شدن دختری پس از سوار شدن به ماشین یک غریبه مطرح می‌شود، یا پیرمردی که به دلیل ناامنی، همسر سالخورده‌اش را حتی برای انجام کارهای ساده تنها نمی‌گذارد. در یکی از دیالوگ‌های کلیدی، روحی به مرتضی می‌گوید که خفاش شب فقط یک نفر نیست؛ جمله‌ای که ناامنی گسترده اخلاقی در سطح جامعه را القا می‌کند.<ref name=":1" />
ناامنی روانی یکی از مضامین کلیدی است که در فیلم «چهارشنبه‌سوری» به‌طور خاص در زندگی زنان نمایش داده می‌شود. فضای کلی فیلم احساس بی‌اعتمادی و تهدید مداوم را القا می‌کند. به‌عنوان مثال؛ جایی که صحبت از ناپدید شدن دختری پس از سوار شدن به ماشین یک غریبه مطرح می‌شود، یا پیرمردی که به دلیل ناامنی، همسر سالخورده‌اش را حتی برای انجام کارهای ساده تنها نمی‌گذارد. در یکی از دیالوگ‌های کلیدی، روحی به مرتضی می‌گوید که خفاش شب فقط یک نفر نیست؛ جمله‌ای که ناامنی گسترده اخلاقی در سطح جامعه را القا می‌کند.<ref name=":2">[https://journal.ut.ac.ir/article_60312_86f674374209831b0d8e8467e3f8038d.pdf صادقی فسایی، سهیلا و پروایی، شیوا، «نحوه بازنمايی زن در زيست جهان مدرن درفيلم‌هاي اصغر فرهادی (مطالعه موردی: چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدايی نادر از سيمين)»، ص164.]</ref>


این حس ناامنی در زندگی شخصی شخصیت‌ها نیز بازتاب یافته است. مثلا سیمین، زنی مستقل که به‌تنهایی زندگی می‌کند، تصمیم می‌گیرد از مرتضی فاصله بگیرد، اما بلافاصله پس از جدا شدن و شنیدن صدای ترقه‌ای در خیابان، دچار ترس می‌شود و به‌سمت او بازمی‌گردد. این صحنه نمایانگر نوعی وابستگی ناخواسته و اضطراب درونی زنان در مواجهه با فضای شهری است.<ref name=":1" />
این حس ناامنی در زندگی شخصی شخصیت‌ها نیز بازتاب یافته است. مثلا سیمین، زنی مستقل که به‌تنهایی زندگی می‌کند، تصمیم می‌گیرد از مرتضی فاصله بگیرد، اما بلافاصله پس از جدا شدن و شنیدن صدای ترقه‌ای در خیابان، دچار ترس می‌شود و به‌سمت او بازمی‌گردد. این صحنه نمایانگر نوعی وابستگی ناخواسته و اضطراب درونی زنان در مواجهه با فضای شهری است.<ref name=":2" />


=== استحاله ارزش‌های وفاداری در دنیای مدرن ===
===استحاله ارزش‌های وفاداری در دنیای مدرن===
فرهادی در طرح مضمون خیانت، به‌طور غیرمستقیم تلاش دارد مژده را نیز در این ماجرا سهیم نشان دهد و این نگرش را مطرح ‌کند که چگونه قربانیان خیانت ممکن است خود در شکل‌گیری بی‌وفایی نقش داشته باشند. دلایل نارضایتی مرتضی از زندگی خانوادگی‌اش نیز به‌گونه‌ای نمایش داده شده که به‌عنوان توجیهی برای خیانت او تلقی شود. فضای داستان فیلم مانند شیشه‌ شکسته، زنگ خراب، لاستیک پنچر و خانه‌ آشفته، بازتابی از گسست در روابط خانوادگی هستند.<ref name=":02" />
فرهادی در طرح مضمون خیانت، به‌طور غیرمستقیم تلاش دارد مژده را نیز در این ماجرا سهیم نشان دهد و این نگرش را مطرح ‌کند که چگونه قربانیان خیانت ممکن است خود در شکل‌گیری بی‌وفایی نقش داشته باشند. دلایل نارضایتی مرتضی از زندگی خانوادگی‌اش نیز به‌گونه‌ای نمایش داده شده که به‌عنوان توجیهی برای خیانت او تلقی شود. فضای داستان فیلم مانند شیشه‌ شکسته، زنگ خراب، لاستیک پنچر و خانه‌ آشفته، بازتابی از گسست در روابط خانوادگی هستند.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/1678614636-10660-1400-94.pdf صادقی فسایی، سهیلا و پروایی، شیوا، «بازنمایی روابط خانوادگی در فیلم‌های اصغر فرهادی (چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین)»، ص38.]</ref>


=== فقدان سرمایه اجتماعی از علل خیانت ===
===فقدان سرمایه اجتماعی از علل خیانت===
در روابط فیلم «چهارشنبه‌سوری»، هم سرمایه درون‌گروهی ساختاری (ارتباط بین اعضای خانواده) و هم سرمایه برون‌گروهی ساختاری (ارتباط با اقوام و شبکه اجتماعی گسترده‌تر) تضعیف شده است. به گفته کارشناسان این کاهش سرمایه اجتماعی در سطح خانواده، موجب بروز بحران‌هایی مانند خیانت می‌شود.<ref>نبوی‌زاده نمازی، سید وحید و مولودی، امیرسعید، خیانت زناشویی در فیلم‌های سینمای ایران، 1398ش، ص 97.</ref>
در روابط فیلم «چهارشنبه‌سوری»، هم سرمایه درون‌گروهی ساختاری (ارتباط بین اعضای خانواده) و هم سرمایه برون‌گروهی ساختاری (ارتباط با اقوام و شبکه اجتماعی گسترده‌تر) تضعیف شده است. به گفته کارشناسان این کاهش سرمایه اجتماعی در سطح خانواده، موجب بروز بحران‌هایی مانند خیانت می‌شود.<ref>نبوی‌زاده نمازی، سید وحید و مولودی، امیرسعید، خیانت زناشویی در فیلم‌های سینمای ایران، 1398ش، ص 97.</ref>


=== چادر، نمادی مشکل‌ساز ===
===چادر، نمادی مشکل‌ساز===
در ابتدای فیلم «چهارشنبه‌سوری»، چادر روحی که همراه نامزدش با موتور در مسیر هستند؛ بین چرخ موتور گیر می‌کند و زمین می‌خورد. این چادر در بخش‌های دیگری از فیلم دوباره ظاهر می‌شود و این بار برای زنی دیگر دردسر ایجاد می‌کند. در پایان فیلم، چادر دیگر حضور فیزیکی ندارد و تنها اثر یا خاطره‌اش در ذهن شخصیت‌ها باقی می‌ماند. گادفری چیشایر به نقش نمادین و دراماتیک چادر در «چهارشنبه‌سوری» اشاره می‌کند، اما توضیح نمی‌دهد که این نماد به چه معناست یا چگونه رفت‌و‌برگشت آن داستان را پیش می‌برد. در فرهنگ ایران، چادر نماد سنت دینی زنان است و فرهادی در این فیلم به گذار جامعه از سنت به مدرنیته می‌پردازد؛ گذاری که با دشواری و تنش همراه است. روحی و افرادی که در سنت مانده‌اند، اغلب تنها ناظر این تغییرند و شاید تأسف بخورند، اما کسانی که در این مسیر پیشگام‌اند، بیشتر با جدایی‌ها و مشکلات عاطفی مواجه می‌شوند.<ref>[https://classifilm.com/film/fireworks-wednesday-2006/?utm_source=chatgpt.com «چهارشنبه سوری 1384»، وب‌سایت سیر مشاهداتی.]</ref>
در ابتدای فیلم «چهارشنبه‌سوری»، چادر روحی که همراه نامزدش با موتور در مسیر هستند؛ بین چرخ موتور گیر می‌کند و زمین می‌خورد. این چادر در بخش‌های دیگری از فیلم دوباره ظاهر می‌شود و این بار برای زنی دیگر دردسر ایجاد می‌کند. در پایان فیلم، چادر دیگر حضور فیزیکی ندارد و تنها اثر یا خاطره‌اش در ذهن شخصیت‌ها باقی می‌ماند. گادفری چیشایر به نقش نمادین و دراماتیک چادر در «چهارشنبه‌سوری» اشاره می‌کند، اما توضیح نمی‌دهد که این نماد به چه معناست یا چگونه رفت‌و‌برگشت آن داستان را پیش می‌برد. در فرهنگ ایران، چادر نماد سنت دینی زنان است و فرهادی در این فیلم به گذار جامعه از سنت به مدرنیته می‌پردازد؛ گذاری که با دشواری و تنش همراه است. روحی و افرادی که در سنت مانده‌اند، اغلب تنها ناظر این تغییرند و شاید تأسف بخورند، اما کسانی که در این مسیر پیشگام‌اند، بیشتر با جدایی‌ها و مشکلات عاطفی مواجه می‌شوند.<ref>[https://classifilm.com/film/fireworks-wednesday-2006/?utm_source=chatgpt.com «چهارشنبه سوری 1384»، وب‌سایت سیر مشاهداتی.]</ref>
=== تقویت حس بی‌اعتمادی و بدبینی ===
به گفته منتقدان، فیلم «چهارشنبه‌سوری» با رویکردی غیرمنتظره به موضوع خیانت می‌پردازد. در این اثر، شخصیت اصلی مرد، بی‌آنکه پیش‌زمینه‌ای آشکار از تمایل به خیانت داشته باشد و در حالی که فردی متعهد به امور خانواده و همسرش به نظر می‌رسد، ناگهان مخاطب را با واقعیت پنهان ارتباط با زنی دیگر مواجه می‌کند. این شیوه روایت، به جای آنکه صرفاً تعلیق و درگیری ذهنی ایجاد کند، پتانسیل تقویت حس بی‌اعتمادی و بدبینی را در مخاطبان به همراه دارد. از این رو، گرچه تأثیر منفی چنین آثاری بر مخاطب خاص ممکن است کمتر باشد، اما بر عموم جامعه می‌تواند بسیار مخرب باشد. با توجه به فقدان نظام رده‌بندی سنی دقیق برای آثار هنری، اعمال محدودیت‌های سنی برای نمایش چنین فیلم‌هایی ضروری به نظر می‌رسد تا از پیامدهای آسیب‌زای اجتماعی آن کاسته شود.<ref>[http://zendegisalem.khorasannews.com/newspaper/pagepdf/4950 «بهترین راه، نمایش واقع‌بینانه پیامدهاست»، روزنامه زندگی سلام، 28 مرداد 1395ش.]</ref>
=== دروغ برای حفظ خانواده ===
برخی منتقدان، فرهادی را "ضد خانواده" می‌نامند؛ چرا که او به نحوی از عناصر "دروغ" و "خیانت" برای نمایش فروریختن بنیان خانواده‌های ایرانی بهره می‌برد. تقریباً در تمامی آثار فرهادی، با خانواده‌هایی مواجه می‌شویم که در لفافه‌ای از پنهان‌کاری و دروغ به زندگی خود ادامه می‌دهند و اغلب یکی از زوجین به دیگری خیانت کرده یا به او دروغ گفته است. با این حال، اگر دروغ‌هایی را که شخصیت‌های فیلم‌های او بر زبان می‌آورند، با دقت مرور کنیم، درخواهیم یافت که تمامی آن‌ها یک توجیه واحد دارند: "حفظ بنیان خانواده". به عنوان مثال، روحی در "چهارشنبه‌سوری" به گمان خود برای حفظ خانواده‌ای از فروپاشی، دروغ می‌گوید.<ref>[https://www.rajanews.com/news/67045 «مهارت ویژه آقای "آنتی‌خانواده!" در تصویر جامعه ایران با دروغ و خیانت»، رجا نیوز.]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


== منابع ==
==منابع==
 
* آذرپندار، مهدی، «مهارت ویژه آقای "آنتی‌خانواده!" در تصویر جامعه ایران با دروغ و خیانت»، رجا نیوز، تاریخ درج مطلب: ۱۵ فروردین ۱۳۹۰ش.
* «بهترین راه، نمایش واقع‌بینانه پیامدهاست»، روزنامه زندگی سلام، 28 مرداد 1395ش.
* «بهترین فیلم های اصغر فرهادی؛ 10 فیلم پر مخاطب و معروف این کارگردان ایرانی»، وب‌سایت روزانه، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
* «بیوگرافی اصغر فرهادی کارگردان معروف (درباره زندگی شخصی و آثار او)»، وب‌سایت روزانه، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
* جوادی یگانه، محمدرضا و زادقناد، سعیده، «دروغ در سه‌گانه اصغر فرهادی (نشانه شناسی فيلم های «چهارشنبه سوری»، «درباره الی» و «جدايی نادر از سيمين»)»، مجله جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شماره اول، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش.
* «چهارشنبه سوری 1384»، وب‌سایت سیر مشاهداتی، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
* «‏چهارشنبه سوری‏ (1384)»، وب‌سایت منظوم، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
* شاهوند، احمد، «نگاهی به «چهارشنبه سوری» به بهانه اکران مجددش/ از حالا یاد بگیر همه چی رو بهش نگی»، وب‌سایت سینما سینما، تاریخ درج مطلب: ۲۲ شهریور ۱۳۹۵ش.
* صادقی فسایی، سهیلا و پروایی، شیوا، «بازنمایی روابط خانوادگی در فیلم‌های اصغر فرهادی (چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین)»، مجله جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شماره اول، بهار و تابستان ۱۳۹۶ش.
* صادقی فسایی، سهیلا و پروایی، شیوا، «نحوه بازنمايی زن در زيست جهان مدرن درفيلم‌هاي اصغر فرهادی (مطالعه موردی: چهارشنبه‌سوری، درباره الی و جدايی نادر از سيمين)»، مجله زن در فرهنگ و هنر، شماره ۲ تابستان ۱۳۹۵ش.
* عابدینی، فاطمه، «نقد فیلم چهارشنبه سوری از نگاه روانشناسی»، وب‌سایت کلینیک روان‌پویشی آگاه، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۴۰۰ش.
* قریشی، سید آریا، «فیلم چهارشنبه سوری؛ یک گزارش دقیق اجتماعی»، وب‌سایت فیلیمو، تاریخ درج مطلب: ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ش.
* «مروری بر پنج سکانس طلایی فیلم «چهارشنبه‌سوری» به بهانه آخرین سه‌شنبه سال | تنهایی مژده در هیاهو چهارشنبه آخر سال»، فیلم نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۸ اسفند ۱۴۰۳ش.
* «معرفی فیلم سینمایی چهارشنبه سوری»، وب‌سایت کابین‌مووی، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
* نبوی‌زاده نمازی، سید وحید و مولودی، امیرسعید، خیانت زناشویی در فیلم‌های سینمای ایران، تهران، روزنه‌کار، چاپ اول، ۱۳۹۸ش.
* «نقد فیلم چهارشنبه سوری»، وب‌سایت آسمونی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ بهمن ۱۳۹۹ش.
* نوروزی، محمدامین، «تحلیل از فیلم‏های «خیانت ‏محور» سینمای ایران/قسمت دوم،سینمای ایران و غرب زدگی فرهنگی»، وبلاگ همیار ولایت، تاریخ درج مطلب: ۱۸ آذر ۱۳۹۱ش.