چهارشنبه‌سوری (فیلم سینمایی): تفاوت میان نسخه‌ها

فیلم «چهارشنبه‌سوری» توسط اصغر فرهادی کارگردانی شده و فیلمنامه آن به صورت مشترک توسط اصغر فرهادی و مانی حقیقی نوشته شده است. این فیلم با محوریت موضوع خیانت، نقش مهمی در معرفی اصغر فرهادی به‌عنوان فیلمساز در سینمای ایران داشته است. «چهارشنبه‌سوری» موفق به دریافت جوایزی از جمله سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر شد و مورد توجه منتقدان بین‌المللی نیز قرار گرفت، به‌طوری‌که مجله اسلنت این فیلم را به‌عنوان یکی فیلم‌های برجسته سال ۲۰۰۶م معرفی کرد.<ref>[https://roozaneh.net/art-culture/biography/%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C/ «بیوگرافی اصغر فرهادی کارگردان معروف (درباره زندگی شخصی و آثار او)»، وب‌سایت روزانه.]</ref>

فیلم «چهارشنبه‌سوری» روایتگر یک روز پرتنش در آخرین سه‌شنبه سال است.<ref>[https://cabinmovie.ir/movies/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C/ «معرفی فیلم سینمایی چهارشنبه سوری»، وب‌سایت کابین مووی.]</ref> دختری جوان به نام روح‌انگیز که در یک شرکت خدمات نظافتی مشغول است؛ برای تمیزکاری به خانه زوجی به نام مژده و مرتضی فرستاده می‌شود.<ref>[https://roozaneh.net/art-culture/film/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C/ «بهترین فیلم های اصغر فرهادی؛ 10 فیلم پر مخاطب و معروف این کارگردان ایرانی»، وب‌سایت روزانه.]</ref> مژده که از نظر روحی به‌شدت مضطرب و مشوش است، به رابطه‌ای پنهانی میان همسرش و زن همسایه مظنون شده و این بدگمانی به کشمکش‌ها و مشاجراتی می‌انجامد که روح‌انگیز را ناخواسته درگیر می‌کند. مژده برای اثبات شک خود نسبت به رابطه همسرش و همسایه‌شان سیمین، روح‌انگیز را به خانه سیمین می‌فرستد تا اطلاعات جمع‌آوری کند. سیمین از زمان دقیق سفر مژده و مرتضی خبر دارد و این موضوع را به روحی می‌گوید. انتقال این خبر توسط روحی به مژده باعث تشدید ناراحتی و شک او می‌شود. مژده برای اطمینان، به محل کار مرتضی می‌رود و در اطراف آنجا کشیک می‌دهد. مرتضی پس از دیدن او، در مژده را در ملاء عام مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد.<ref>[https://nama30.ir/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C/?utm_source=chatgpt.com «نقدی بر فیلم چهارشنبه سوری | روایتی از طبقه متوسط در حال سقوط»، وب‌سایت نما30.]</ref>

بعد از بازگشت مژده، روحی با یک دروغ ساده بی‌گناهی مرتضی را به او القا می‌کند و به نظر می‌رسد مرد در نگاه دیگران تبرئه شده؛ اما شواهد پایانی، نشان می‌دهند که گمان زن بی‌اساس نبوده و واقعیت چیز دیگری است.<ref>[https://roozaneh.net/art-culture/film/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D8%BA%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%AF%DB%8C/ «بهترین فیلم های اصغر فرهادی؛ 10 فیلم پر مخاطب و معروف این کارگردان ایرانی»، وب‌سایت روزانه.]</ref> در ادامه داستان، مرتضی به بهانه بردن امیرعلی به چهارشنبه‌سوری، همراه با روح‌انگیز خانه را ترک می‌کند و در فرصتی مناسب به دیدار سیمین می‎‌رود. این دیدار حقیقت رابطه پنهانی میان آن دو را آشکار می‌سازد. سیمین که از وضعیت نابسامان مژده ناراحت است، پیشنهاد قطع رابطه می‌دهد؛ اما مرتضی مخالفت می‌کند. در نهایت، روح‌انگیز با بوی عطر و وجود فندک در خودرو به ارتباط واقعی آن‌ها پی می‌برد.<ref name=":3">[https://nama30.ir/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C/?utm_source=chatgpt.com «نقدی بر فیلم چهارشنبه سوری | روایتی از طبقه متوسط در حال سقوط»، وب‌سایت نما30.]</ref>

===دروغ برای حفظ خانواده===

برخی منتقدان، فرهادی را «ضد خانواده» می‌نامند؛ چرا که او به نحوی از عناصر «دروغ» و «خیانت» برای نمایش فروریختن بنیان خانواده‌های ایرانی بهره می‌برد. تقریباً در تمامی آثار فرهادی، با خانواده‌هایی مواجه می‌شویم که در لفافه‌ای از پنهان‌کاری و دروغ به زندگی خود ادامه می‌دهند و اغلب یکی از زوجین به دیگری خیانت کرده یا به او دروغ گفته است. به گفتۀ کارشناسان، اگر دروغ‌هایی را که شخصیت‌های فیلم‌های او بر زبان می‌آورند، با دقت مرور کنیم، درخواهیم یافت که تمامی آن‌ها یک توجیه واحد دارند: «حفظ بنیان خانواده». به‌عنوان مثال، روحی در «چهارشنبه‌سوری» به گمان خود برای حفظ خانواده‌ای از فروپاشی، دروغ می‌گوید.<ref>[https://www.rajanews.com/news/67045 «مهارت ویژه آقای "آنتی‌خانواده!" در تصویر جامعه ایران با دروغ و خیانت»، رجا نیوز.]</ref>

در فیلم «چهارشنبه‌سوری»، چند تصویر کوتاه از حضور مرتضی در هشت سال دفاع مقدس، یادآور ایثار و پاکی گذشته اوست. با این حال، او با وجود داشتن فرزند هفت‌ساله، با زن آرایشگر مطلقه همسایه رابطه دارد. مژده به او مشکوک می‌شود، اما مرتضی با قسم خوردن به جان فرزندش و کمک دختر خدمتکار، ظاهراً شک او را از بین می‌برد. تماشاگر در آغاز، با دیدن نشانه‌های ایثار و شنیدن سوگند صادقانه، او را انسانی پاک می‌پندارد؛ اما با آشکار شدن رابطه پنهانی مرتضی با زن همسایه، سیمین، این اعتماد از بین می‌رود. به باور منتقدان، همین تضاد میان تصویر آرمانی یک رزمنده و واقعیت تلخ زندگی شخصی او، پرسش‌های جدی درباره قضاوت مخاطب و مرز میان تقدس گذشته و خطای حال برمی‌انگیزد.<ref name=":3" />