فریده مهدیان (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
فریده مهدیان (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
ماه‌سلطان که در عصر خود به‌عنوان زنی تحصیل‌کرده شناخته می‌شد، این پیشرفت را مدیون حمایت پدرش بود که برای او معلم خصوصی در خانه فراهم کرد. بعدها نیز همسرش نقش مؤثری ایفا کرد و علوم اسلامی را در خانه به او آموزش داد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/59793/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D9%84% فقیهی مقدس، شخصیت‌ها و آثار علمی بانوان شیعه در علوم اسلا.می، 1397ش، ص434-433.]</ref> او که از قشر مرفه و ثروتمند جامعه بود، توانست به انجام پروژه‌های بزرگی مانند تأسیس مدارس دخترانه اقدام کند. پدرش که جزء روشن‌فکران ملی‌گرا بود، خودش نیز از فعالان جنبش ملی شد و توانست در عرصة تحصیل زنان قدم بردارد.<ref>ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ش تا انقلاب ۱۳۵۷ش)، 1384ش، ص43-57. </ref> | ماه‌سلطان که در عصر خود به‌عنوان زنی تحصیل‌کرده شناخته می‌شد، این پیشرفت را مدیون حمایت پدرش بود که برای او معلم خصوصی در خانه فراهم کرد. بعدها نیز همسرش نقش مؤثری ایفا کرد و علوم اسلامی را در خانه به او آموزش داد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/59793/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D9%84% فقیهی مقدس، شخصیت‌ها و آثار علمی بانوان شیعه در علوم اسلا.می، 1397ش، ص434-433.]</ref> او که از قشر مرفه و ثروتمند جامعه بود، توانست به انجام پروژه‌های بزرگی مانند تأسیس مدارس دخترانه اقدام کند. پدرش که جزء روشن‌فکران ملی‌گرا بود، خودش نیز از فعالان جنبش ملی شد و توانست در عرصة تحصیل زنان قدم بردارد.<ref>ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ش تا انقلاب ۱۳۵۷ش)، 1384ش، ص43-57. </ref> | ||
==محور فعالیت زنان در دورة مشروطه== | ==محور فعالیت زنان در دورة مشروطه== | ||
در دورة نهضت مشروطه، محور فعالیت زنان انتشار نشریات، تشکیل سازمان‌های زنانه یا گشایش مدارس دخترانه بود.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/25000/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87---%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D8% شایگانی، «مشارکت اجتماعی زنان در دورة مشروطه»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.] </ref> به‌دلیل ارتباط منظم بین تأسیس مدارس دخترانه با انجمن‌های زنانه، بخش عمده‌ای از اهداف و برنامه‌های انجمن‌های زنان توسط این مدارس و دانش‌آموزان آنها پیگیری می‌شد و دیدگاه‌های مهم از طریق مهم‌ترین ابزار اطلاع‌رسانی یعنی به‌وسیلة نشریات بیان می‌شد. | در دورة نهضت مشروطه، محور فعالیت زنان انتشار نشریات، تشکیل سازمان‌های زنانه یا گشایش مدارس دخترانه بود.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/25000/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87---%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D8% شایگانی، «مشارکت اجتماعی زنان در دورة مشروطه»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.] </ref> به‌دلیل ارتباط منظم بین تأسیس مدارس دخترانه با انجمن‌های زنانه، بخش عمده‌ای از اهداف و برنامه‌های انجمن‌های زنان توسط این مدارس و دانش‌آموزان آنها پیگیری می‌شد و دیدگاه‌های مهم از طریق مهم‌ترین ابزار اطلاع‌رسانی یعنی به‌وسیلة نشریات بیان می‌شد.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/11456/%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1 مؤمنی، «بانوان در تاریخ معاصر»، 1385ش، پرتال چامع علوم انسانی.]</ref> | ||
==نقش انجمن‌ها و نشریات در جنبش زنان== | ==نقش انجمن‌ها و نشریات در جنبش زنان== | ||
در دورة مشروطه، انجمن‌های سری و نیمه‌سری زیادی در ایران به وجود آمدند که در جنبش مشروطه شرکت می‌کردند. اهداف آنها، آموزش دختران، به‌دست آوردن حقوق زنان و تغییر حجاب بود. برخی از بنیان‌گذاران انجمن‌ها در حمایت از تحصیل زنان و علیه حجاب سخنرانی و راهپیمایی‌ها را برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کردند. در همین دوره، نشریاتی مانند نسوان وطن‌خواه، پیک سعادت، عالم نسوان، جهان زنان و دانش نخستین دربارة حقوق و آموزش زنان و کشف حجاب مطلب می‌نوشتند و اخباری از جنبش و فعالیت‌های زنان جهان را گزارش می‌کردند. نخستین زنانی که به جنبش حقوق زنان در ایران پیوستند یا خودشان از مشروطه‌خواهان و فعالان جنبش ملی بودند و یا از خانواده‌هایی با گرایش‌های روشن‌فکر ملی‌گرایانه برخاسته بودند. تنها زنان تحصیل‌کرده و روشن‌فکرِ طرفدار مشروطیت، خواستار حقوق زنان شده و در جنبش شرکت می‌کردند. | در دورة مشروطه، انجمن‌های سری و نیمه‌سری زیادی در ایران به وجود آمدند که در جنبش مشروطه شرکت می‌کردند. اهداف آنها، آموزش دختران، به‌دست آوردن حقوق زنان و تغییر حجاب بود. برخی از بنیان‌گذاران انجمن‌ها در حمایت از تحصیل زنان و علیه حجاب سخنرانی و راهپیمایی‌ها را برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کردند. در همین دوره، نشریاتی مانند نسوان وطن‌خواه، پیک سعادت، عالم نسوان، جهان زنان و دانش نخستین دربارة حقوق و آموزش زنان و کشف حجاب مطلب می‌نوشتند و اخباری از جنبش و فعالیت‌های زنان جهان را گزارش می‌کردند. نخستین زنانی که به جنبش حقوق زنان در ایران پیوستند یا خودشان از مشروطه‌خواهان و فعالان جنبش ملی بودند و یا از خانواده‌هایی با گرایش‌های روشن‌فکر ملی‌گرایانه برخاسته بودند. تنها زنان تحصیل‌کرده و روشن‌فکرِ طرفدار مشروطیت، خواستار حقوق زنان شده و در جنبش شرکت می‌کردند.<ref>[https://www.ettehadkhabar.ir/fa/posts/378/print غفاری، «زن در عصر مشروطه»، وب‌سایت اتحاد خبر.]</ref> | ||
==انجمن مخدرات وطن== | ==انجمن مخدرات وطن== | ||
• تشکیل انجمن؛ زنان روشن‌فکر پس از انقلاب مشروطه و نادیده گرفته شدن حقوق‌شان به‌سراغ مسائل و مشکلات خودشان رفتند و انجمن‌هایی سیاسی تشکیل دادند. | • تشکیل انجمن؛ زنان روشن‌فکر پس از انقلاب مشروطه و نادیده گرفته شدن حقوق‌شان به‌سراغ مسائل و مشکلات خودشان رفتند و انجمن‌هایی سیاسی تشکیل دادند.<ref>[https://www.iichs.ir/fa/news/384/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87 «انجمن‌های سیاسی زنان در عصر مشروطه»، وب‌سایت پژوهشکدة تاریخ معاصر.]</ref> | ||
• تأسیس انجمن مخدرات وطن؛ در سال 1289ش به‌وسیلة 60 نفر از زنان فعال ایرانی تشکیل شد. | • تأسیس انجمن مخدرات وطن؛<ref>زنان پرده‌نشین؛ [https://vajehyab.com/?q=%D9%85%D8%AE%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AA دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژة مخدرات.]</ref> در سال 1289ش به‌وسیلة 60 نفر از زنان فعال ایرانی تشکیل شد.<ref>[https://www.karaketab.com/download/sia/5840-dl-anjoman-nim آفاری، انجمن‌های نیمه‌سری زنان در نهضت مشروطه، 1377ش، ص24.]</ref> | ||
• اعضای اصلی انجمن؛ هرچند این تشکل زنانه و با هدف احقاق حقوق زنان بود؛ اما اعضای آن زنان و دختران فعالان سیاسی، علما و روحانیون، اعیان و اشراف و تجار بودند. امیرصحی با عضویت در انجمن مخدرات جزء فعالان جنبش زنان در عصر خویش بود. | • اعضای اصلی انجمن؛ هرچند این تشکل زنانه و با هدف احقاق حقوق زنان بود؛ اما اعضای آن زنان و دختران فعالان سیاسی، علما و روحانیون، اعیان و اشراف و تجار بودند.<ref>[https://www.karaketab.com/download/sia/5684-dl-zan-mashroote خسروپناه، هدف‌ها و مبارزۀ زن ایرانی از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی، 1381ش، ص150.] </ref> امیرصحی با عضویت در انجمن مخدرات جزء فعالان جنبش زنان در عصر خویش بود.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/news/25000/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B7%D9%87---%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D9%85-%D8%B4%D8% شایگانی، «مشارکت اجتماعی زنان در دورة مشروطه»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
• اهداف انجمن؛ این انجمن با اهدافی چون استقلال کشور، جلوگیری از نفوذ بیگانگان و ممنوعیت ورود کالاهای خارجی، | • اهداف انجمن؛ این انجمن با اهدافی چون استقلال کشور، جلوگیری از نفوذ بیگانگان و ممنوعیت ورود کالاهای خارجی، <ref>[https://ensani.ir/fa/article/112067/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D9%87%D9%85-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B2%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF قاسمی، «تاریخ از فهم سیاسی زن سنتی حکایت می‌کند»، 1388ش، وب‌سایت پرتال جامع علوم انسانی.]</ref> استفاده از کالاهای داخلی <ref>[https://mvaghef.blogsky.com/1391/09/24/post-33/ واقف، «سیر تاریخی حضور زنان در جنبش‌های آزادی‌خواهی»، وبلاگ مواقف.]</ref> و اجرای عدالت اجتماعی فعالیت خود را آغاز کرد. <ref>[https://sohalibrary.com/item/view/59678 فتحی، کانون بانوان: با رویکردی به ریشه‌های تاریخی حرکت‌های زنان در ایران، 1383ش، ص71-72.]</ref> هرچند این انجمن به‌منظور سازمان‌دهی موقعیت زنان بود؛ اما استثمار ایران توسط کشورهای خارجی را عامل وضعیت نابسامان زنان می‌دانستند.<ref>ساناساریان، جنبش حقوق زنان در ایران (طغیان، افول و سرکوب از ۱۲۸۰ش تا انقلاب ۱۳۵۷ش)، 1384ش، ص71. </ref> | ||
• مقدمه‌ای برای حضور در اجتماع؛ برای گسترش فعالیت‌ها از زنان و دختران دعوت و برای آنها سخنرانی می‌کردند. آنها منشأ بیشتر مشکلات کشور را جهل و بی‌علمی مردم می‌دانستند و برای حل این معضل خواستار علم‌آموزی زنان شدند و با برگزاری مجالس جشن و برنامه‌های سرگرم‌کننده، زنان را برای مشارکت بیشتر تشویق می‌کردند که مقدمه و تمرینی برای حضور بیشتر در مجامع علمی بود. | • مقدمه‌ای برای حضور در اجتماع؛ برای گسترش فعالیت‌ها از زنان و دختران دعوت و برای آنها سخنرانی می‌کردند. آنها منشأ بیشتر مشکلات کشور را جهل و بی‌علمی مردم می‌دانستند و برای حل این معضل خواستار علم‌آموزی زنان شدند و با برگزاری مجالس جشن و برنامه‌های سرگرم‌کننده، زنان را برای مشارکت بیشتر تشویق می‌کردند که مقدمه و تمرینی برای حضور بیشتر در مجامع علمی بود. | ||
==گرایش فمینیستی== | ==گرایش فمینیستی== | ||
