حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==نقشآفرینی در قتل برغانی== | ==نقشآفرینی در قتل برغانی== | ||
در زمان محمدتقی برغانی مکاتب فکری و جریانات انحرافی زیادی در حال گسترش بودند که مذهب تشیّع را تهدید میکرد. <ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6441/7043/85423/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AA%D9%82%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8 توکلی، «مختصری از آثار و زندگانی ملا محمدتقی برغانی شهید ثالث»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> طاهره پس از بازگشت به قزوین به تبلیغ و گسترش نفوذ خود میان پیروان فرقه بابیه ادامه داد. خانوادهاش سعی کردند او را از مسیر رفته بازگردانند و با همسرش آشتی دهند. او پیشنهاد آشتی را رد کرد و همسرش را بهخاطر لعن شیعیان کامل (شیخ احسائی، سید رشتی و سید باب) کافر و خود را طاهره خواند <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص174.]</ref> و خود را بر خلاف شریعت اسلام مطلقه کرد.<ref> [https://farhangoadabeirani.blogsky.com/1394/10/11/post-513/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B مدرس تبریزی، ریحانةالأدب، 1374ش، ج4-3، ص440.]</ref> برغانی، عمو و پدرشوهرش، که نمیتوانست این برخوردهای توهینآمیز عروسش را تحمل کند ضمن اعلام انحراف و ارتداد فرقههای شیخیه و بابیه، تکفیرشان کرد. این برخورد تاریخی برغانی <ref>[https://lib.eshia.ir/23019/1/979 میرسلیم، دانشنامة جهان اسلام، 1375ش، ج1، ص979.]</ref> باعث کینه طاهره شده و به قصد ترور وی <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص174.]</ref> برخی از یاران و مریدان را آماده کرد. <ref>[https://www.h-net.org/~bahai/areprint/kashf/kag.htm گلپایگانی، کشفالغطاء، بیتا، ص107.]</ref> بعد از ترور، چند نفر از عاملین دستگیر و برای مجازات به تهران فرستاده شدند؛ اما طاهره بهعنوان آمر اصلی،<ref>[https://farhangoadabeirani.blogsky.com/1394/10/11/post-513/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B مدرس تبریزی، ریحانةالادب، 1374ش، ج4-3، ص440.]</ref> با نقشة میرزا حسینعلی نوری به خراسان فرار کرد. مورخین بابی و بهائی تلاش کردهاند تا طاهره را در قتل تبرئه و آن را به فردی | در زمان محمدتقی برغانی مکاتب فکری و جریانات انحرافی زیادی در حال گسترش بودند که مذهب تشیّع را تهدید میکرد. <ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/6441/7043/85423/%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AA%D9%82%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8 توکلی، «مختصری از آثار و زندگانی ملا محمدتقی برغانی شهید ثالث»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.]</ref> طاهره پس از بازگشت به قزوین به تبلیغ و گسترش نفوذ خود میان پیروان فرقه بابیه ادامه داد. خانوادهاش سعی کردند او را از مسیر رفته بازگردانند و با همسرش آشتی دهند. او پیشنهاد آشتی را رد کرد و همسرش را بهخاطر لعن شیعیان کامل (شیخ احسائی، سید رشتی و سید باب) کافر و خود را طاهره خواند <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص174.]</ref> و خود را بر خلاف شریعت اسلام مطلقه کرد.<ref> [https://farhangoadabeirani.blogsky.com/1394/10/11/post-513/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B مدرس تبریزی، ریحانةالأدب، 1374ش، ج4-3، ص440.]</ref> برغانی، عمو و پدرشوهرش، که نمیتوانست این برخوردهای توهینآمیز عروسش را تحمل کند ضمن اعلام انحراف و ارتداد فرقههای شیخیه و بابیه، تکفیرشان کرد. این برخورد تاریخی برغانی <ref>[https://lib.eshia.ir/23019/1/979 میرسلیم، دانشنامة جهان اسلام، 1375ش، ج1، ص979.]</ref> باعث کینه طاهره شده و به قصد ترور وی <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص174.]</ref> برخی از یاران و مریدان را آماده کرد. <ref>[https://www.h-net.org/~bahai/areprint/kashf/kag.htm گلپایگانی، کشفالغطاء، بیتا، ص107.]</ref> بعد از ترور، چند نفر از عاملین دستگیر و برای مجازات به تهران فرستاده شدند؛ اما طاهره بهعنوان آمر اصلی،<ref>[https://farhangoadabeirani.blogsky.com/1394/10/11/post-513/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%84%D9%88%D8%AF-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B مدرس تبریزی، ریحانةالادب، 1374ش، ج4-3، ص440.]</ref> با نقشة میرزا حسینعلی نوری به خراسان فرار کرد. مورخین بابی و بهائی تلاش کردهاند تا طاهره را در قتل تبرئه و آن را به فردی غیر بابی نسبت دهند و در مقابل بیشتر مورخین با اتفاقنظر عامل و محرک اصلی قتل را طاهره میدانند.<ref>نورمحمدی، قرةالعین: زندگی، عقیده و مرگ، 1395ش، ص61-57.</ref> | ||
==شکستن مرزها در دشت بَدَشت== | ==شکستن مرزها در دشت بَدَشت== | ||
هرچند منابع تاریخی دربارة حوادث دشت بدشت <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% روستایی در نزدیکی شاهرود و محل تلاقی مازندران، خراسان و تهران. اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص178.]</ref> بهخاطر اتفاقاتی که نمیتوانستند آنها را بازگو کنند سکوت کردهاند و راویان نیز مطالب را بهصورت پراکنده نوشتهاند؛ <ref>[https://bahaismiran.com/?p=7623 آیتی، کشفالحیل، 1389ش، ج2، ص72.]</ref> اما این جتماع از نقاط عطف تاریخ بابیت است. تا قبل از آن، بابیت یکی از شاخههای شیخیه و بابیان نیز از نظر مسلمانان، کافر نبودند. پس از این تاریخ، کمکم نزاعها و درگیریهای داخلی میان بابیان و مسلمانان در گرفت.<ref>[https://bahairesearch.org/%d8%ad%d8%a7%d8%af%d8%ab%d9%87%e2%80%8c%db%8c-%d8%a8%d8%af%d8%b4%d8%aa-%d9%88-%d9%86%d8%b3%d8%ae-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%d8%aa%d9%88%d8%b3%d8%b7-%d8%a8%d8%a7%d8%a8%db%8c%d8%a7%d9%86/ «حادثة بدشت و نسخ اسلام توسط بابیان»، وبسایت بهائیپژوهی.]</ref> یکی از اهداف اصلی اجتماع عظیم در بدشت، اعلام نسخ شریعت اسلام بود. <ref>شوقی ربانی، قرن بدیع، 1992م، ص93. </ref> پس از بحث و گفتوگوهای فراوان، قرار شد این خبر توسط یک زن یعنی طاهره اعلام شود. در اینصورت اگر مردم میپذیرفتند هدف حاصل میشد. اگر نمیپذیرفتند طبق احکام اسلام، زنی که مرتد شده و شریعت را منسوخ میداند را نمیکشند؛ <ref>[https://shialibrary.blog.ir/tag/%EF%BB%AD%EF%BA%B3%EF%BA%8E%EF%BA%8B%EF%BB%9E%20%EF%BA%8D%EF%BB%9F%EF%BA%B8%EF%BB%B4%EF%BB%8C%EF%BA%94%20PDF حرعاملی، وسائلالشیعه، 1372ش، ج28، ص330.]</ref> بلکه او را نصیحت میکنند تا به اسلام برگردد و توبه کند. <ref>[https://bahaismiran.com/?p=7623 آیتی، کشفالحیل، 1389ش، ج2، ص74.]</ref> برای آزمایش عکسالعمل مردم و برای عملیاتی کردن نقشه، قرةالعین بدون حجاب، با آرایش و زینت به اجتماع بابیان وارد شد و اعلام کرد که امروز روز عید و جشن همگانی است و تمام احکام و دستورات سابق برداشته شده، همگی با هم مصافحه کنید. او با همراهی برخی از افراد برجسته هر روز حکمی از احکام اسلام را لغو و آن را اعلام عمومی میکرد. <ref> [https://varqaa.org/content/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%84-%D8%B2%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1 نبیل زرندی، مطالعالأنوار، 134ب، ص264-262.]</ref> با دیدن صحنههای بدشت، برخی راه خود را از بابیه جدا کرده و از آنجا فرار کردند؛ <ref>شوقی ربّانی، قرن بدیع، 1992م، ص۹۵.</ref> زیرا معتقد بودند این تغییرات کفر است و احکام اسلام هیچوقت نسخ نمیشود. بعضی هم آن را امتحان الهی برای تشخیص کافر از مؤمن دانستند و عدهای نیز اطاعت طاهره را واجب و گفتارش را لازمالاجرا دانستند، <ref>[https://varqaa.org/content/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%84-%D8%B2%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1 نبیل زرندی، مطالعالأنوار، 134ب، ص۲۶4.]</ref> تا جایی که جانمازها را جمع کرده و مهرها را شکستند. این اقدام میان اکثریت افرادی که آنجا حضور داشتند، مؤثر واقع شد و هدف اولیّه این اجتماع به دست آمد. <ref>[https://bahai-library.com/mazandarani_tarikh_zuhur_haqq فاضل مازندرانی، ظهورالحق، 1320ش، ج۳، ص111.]</ref> این اعلام لغو حدود و قیود اسلام نهتنها باعث اعتراض بدشتیان شد؛ بلکه به مذاق برخی از بابیان که در صحنة بدشت غائب بودند نیز خوش نیامد، تا جائی که بشرویه اعلام کرد اگر آنجا بودم اجتماعکنندگان را با شمشیر میزدم.<ref>[https://bahai-library.com/mazandarani_tarikh_zuhur_haqq فاضل مازندرانی، ظهورالحق، 1320ش، ج۳، ص109-110.]</ref> | هرچند منابع تاریخی دربارة حوادث دشت بدشت <ref>[https://choqorok.com/@policypaper/xsyr-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%B6%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%86%D9%88% روستایی در نزدیکی شاهرود و محل تلاقی مازندران، خراسان و تهران. اعتضادالسلطنه، فتنة باب، 1362ش، ص178.]</ref> بهخاطر اتفاقاتی که نمیتوانستند آنها را بازگو کنند سکوت کردهاند و راویان نیز مطالب را بهصورت پراکنده نوشتهاند؛ <ref>[https://bahaismiran.com/?p=7623 آیتی، کشفالحیل، 1389ش، ج2، ص72.]</ref> اما این جتماع از نقاط عطف تاریخ بابیت است. تا قبل از آن، بابیت یکی از شاخههای شیخیه و بابیان نیز از نظر مسلمانان، کافر نبودند. پس از این تاریخ، کمکم نزاعها و درگیریهای داخلی میان بابیان و مسلمانان در گرفت.<ref>[https://bahairesearch.org/%d8%ad%d8%a7%d8%af%d8%ab%d9%87%e2%80%8c%db%8c-%d8%a8%d8%af%d8%b4%d8%aa-%d9%88-%d9%86%d8%b3%d8%ae-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%d8%aa%d9%88%d8%b3%d8%b7-%d8%a8%d8%a7%d8%a8%db%8c%d8%a7%d9%86/ «حادثة بدشت و نسخ اسلام توسط بابیان»، وبسایت بهائیپژوهی.]</ref> یکی از اهداف اصلی اجتماع عظیم در بدشت، اعلام نسخ شریعت اسلام بود. <ref>شوقی ربانی، قرن بدیع، 1992م، ص93. </ref> پس از بحث و گفتوگوهای فراوان، قرار شد این خبر توسط یک زن یعنی طاهره اعلام شود. در اینصورت اگر مردم میپذیرفتند هدف حاصل میشد. اگر نمیپذیرفتند طبق احکام اسلام، زنی که مرتد شده و شریعت را منسوخ میداند را نمیکشند؛ <ref>[https://shialibrary.blog.ir/tag/%EF%BB%AD%EF%BA%B3%EF%BA%8E%EF%BA%8B%EF%BB%9E%20%EF%BA%8D%EF%BB%9F%EF%BA%B8%EF%BB%B4%EF%BB%8C%EF%BA%94%20PDF حرعاملی، وسائلالشیعه، 1372ش، ج28، ص330.]</ref> بلکه او را نصیحت میکنند تا به اسلام برگردد و توبه کند. <ref>[https://bahaismiran.com/?p=7623 آیتی، کشفالحیل، 1389ش، ج2، ص74.]</ref> برای آزمایش عکسالعمل مردم و برای عملیاتی کردن نقشه، قرةالعین بدون حجاب، با آرایش و زینت به اجتماع بابیان وارد شد و اعلام کرد که امروز روز عید و جشن همگانی است و تمام احکام و دستورات سابق برداشته شده، همگی با هم مصافحه کنید. او با همراهی برخی از افراد برجسته هر روز حکمی از احکام اسلام را لغو و آن را اعلام عمومی میکرد. <ref> [https://varqaa.org/content/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%84-%D8%B2%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1 نبیل زرندی، مطالعالأنوار، 134ب، ص264-262.]</ref> با دیدن صحنههای بدشت، برخی راه خود را از بابیه جدا کرده و از آنجا فرار کردند؛ <ref>شوقی ربّانی، قرن بدیع، 1992م، ص۹۵.</ref> زیرا معتقد بودند این تغییرات کفر است و احکام اسلام هیچوقت نسخ نمیشود. بعضی هم آن را امتحان الهی برای تشخیص کافر از مؤمن دانستند و عدهای نیز اطاعت طاهره را واجب و گفتارش را لازمالاجرا دانستند، <ref>[https://varqaa.org/content/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D9%86%D8%A8%DB%8C%D9%84-%D8%B2%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B1 نبیل زرندی، مطالعالأنوار، 134ب، ص۲۶4.]</ref> تا جایی که جانمازها را جمع کرده و مهرها را شکستند. این اقدام میان اکثریت افرادی که آنجا حضور داشتند، مؤثر واقع شد و هدف اولیّه این اجتماع به دست آمد. <ref>[https://bahai-library.com/mazandarani_tarikh_zuhur_haqq فاضل مازندرانی، ظهورالحق، 1320ش، ج۳، ص111.]</ref> این اعلام لغو حدود و قیود اسلام نهتنها باعث اعتراض بدشتیان شد؛ بلکه به مذاق برخی از بابیان که در صحنة بدشت غائب بودند نیز خوش نیامد، تا جائی که بشرویه اعلام کرد اگر آنجا بودم اجتماعکنندگان را با شمشیر میزدم.<ref>[https://bahai-library.com/mazandarani_tarikh_zuhur_haqq فاضل مازندرانی، ظهورالحق، 1320ش، ج۳، ص109-110.]</ref> |