اختلال جنسی: تفاوت میان نسخه‌ها

اختلال جنسی هر گونه اختلال در عملکرد یا رفتار جنسی است<ref>- [https://dictionary.apa.org/sexual-disorder '''sexual disorder, APA Dictionary of Psychologys website.''']</ref> و بر اساس مجموعه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) شامل کژکاری‌های جنسی،<ref>-Sexual Dysfunctions.</ref> ملال جنسی،<ref>-Gender Dysphoria.</ref> و انحرافات جنسی<ref>-Paraphilic Disorders.</ref> است.<ref>-«[https://www.migna.ir/article/50119/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-dsm-5 '''طبقه‌بندی اختلالات براساس DSM 5»، پایگاه خبری علمی تخصصی میگنا.''']</ref>  

کژکاری جنسی شامل هر مشکلی است که باعث نارضایتی فرد یا زوج از فعالیت جنسی می‌شود و در هر مرحله از چرخه واکنش جنسی ممکن است رخ دهد؛ این چرخه شامل مراحل هیجان، برانگیختگی، ارگاسم و ثبات است.<ref>-به[https://beheshtiyan.ir/mag/sexual-dysfunctions/ '''شتیان، «اختلالات جنسی چیست و چگونه درمان می شود؟ وب‌سایت دکتر بهشتیا.''']</ref>

*'''تأخیر انزال؛''' در این اختلال فرد برای انزال احتیاج به زمانی بیشتر از مقدار مورد انتظار، دارد. <ref>-[https://halekhoobclinic.ir/paraphilia/ رمضانی، «'''انواع اختلالات جنسی چیست؟ بررسی علل و روش درمان»، وب‌سایت حال خوب.''']</ref>

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که شیوع کژکاری‌های جنسی در افراد متفاوت است؛ در یک مطالعه بر روی گروهی از زنان، مشخص شد که حدود ۴۰ درصد از آنان دچار نوعی از این اختلالات هستند که شایع‌ترین آن، اختلال در میل جنسی بوده است.<ref>-[https://www.sid.ir/fileserver/jf/68013970112.pdf اکرمی و دیگران، «میزان شیوع اختلالات عملکرد جنسی و عوامل روانی مرتبط در زنان سبزوار»، 1397ش، ص106].</ref> گروهی دیگر از پژوهشگران به بررسی میزان شیوع کژکاری‌های جنسی در بیماران روان‌آزرده پرداختند. به‌عنوان نمونه، در یکی از مطالعات ۵۶ فرد مبتلا به وسواس مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد، ۳۶ نفر زن بودند. از میان این زنان، ۸۱ درصد نوعی اختلال در عملکرد جنسی را گزارش کردند. به‌طور مشخص، ۵۰درصد دچار کاهش میل جنسی، ۵۸درصد دچار مشکل در برانگیختگی، ۳۶.۱درصد دارای اختلال در روان‌سازی (لوبریکیشن)، ۴۴درصد با اختلال ارگاسم، و ۵۳درصد با درد جنسی مواجه بودند. میان مردان این گروه، ۲۵درصد اختلال عملکرد جنسی را گزارش کردند. به‌طور جزئی‌تر، ۱۰درصد کاهش میل جنسی، ۲۰ درصد اختلال در نعوظ، ۲۵درصد اشکال در ارگاسم و انزال و ۴۰درصد کاهش رضایت‌مندی جنسی را تجربه کرده بودند.<ref>- [https://www.sid.ir/fileserver/jf/59713940205.pdf رییسی و دیگران، «'''شیوع اختلال های عملکرد جنسی در مبتلایان به اختلال وسواس فکری- عملی'''»، '''1394ش، ص 101.''']</ref>

'''الف) عوامل روانشناختی؛''' عواملی هستندکه فرد را مستعد اختلال عملکرد جنسی می‌کنند و یا باعث تسریع علائم اختلال عملکرد جنسی می‌شوند،<ref>  [https://www.verywellhealth.com/sexual-dysfunction-7111756 -Myhre &amp; Sifris, MD, &quot;'''What Is Sexual Dysfunction?&quot;, verywellhealt website.''']</ref> ازجمله:

*'''اختلالات روانشناختی؛''' برخی مشکلات روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی با اختلال عملکرد جنسی ارتباط دارند.<ref> [https://www.verywellhealth.com/sexual-dysfunction-7111756 -Myhre &amp; Sifris, MD, &quot;'''What Is Sexual Dysfunction?&quot;, verywellhealt'''] '''website.'''</ref> بررسی‌های میدانی دربارۀ مراجعه‌کنندگان به درمانگاه روان‌پزشکی نشان داده است که اختلال عملکرد جنسی میان این مراجعان بیش از افراد عادی است.<ref>-[https://www.sid.ir/paper/16855/fa '''ماهیار و دیگران، «اختلال عملکرد جنسی و وضعیت روانی در زنان»،''' 1382ش، ص22.]</ref> در پژوهشی دیگر، رابطه وسواس و اختلال عملکرد جنسی معنادار بوده است.<ref>-[https://www.sid.ir/fileserver/jf/59713940205.pdf رییسی و دیگران، «'''شیوع اختلال های عملکرد جنسی در مبتلایان به اختلال وسواس فکری- عملی'''»، '''1394ش، ص 101.''']</ref> همچنین محققان به این نتیجه رسیده‌اند که علائم فوبیا، افسردگی، وسواس فکری، اختلالات جسمانی و پارانویا می‌توانند به‌طور معنا‌داری بروز مشکلات جنسی در آینده را پیش‌بینی کنند.<ref>-[https://civilica.com/doc/1800209/ '''قائدی و دیگران، «ررسی ارتباط بین علائم اختلالات روانی و بدکارکردی های جنسی»،''' 1392ش، ص9].</ref>

*'''مشکلات ارتباطی؛''' مشکلات ارتباطی در زندگی زناشویی می‌توانند منجر به اختلالاتی همچون اختلال نعوظ، تأخیر در انزال و مشکلات درد جنسی شوند.<ref>[https://www.verywellhealth.com/sexual-dysfunction-7111756 -Myhre &amp; Sifris, MD, &quot;'''What Is Sexual Dysfunction?&quot;, verywellhealt''' web site.]</ref>

*'''سابقه سوءاستفاده جنسی؛''' مشکلات مربوط به میل جنسی و برانگیختگی، در زنانی که مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته‌اند، بیشتر گزارش شده است.<ref>-«[https://mehrbodcenter.ir/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ '''اختلالات جنسی در زنان»، وب‌سایت گروه روانپزشکی و روانشناسی مهربد.''']</ref>

*'''تومورها و سرطان؛''' تومورهای غیرسرطانی سلول لیدیگ در تخمدان‌ها یا بیضه‌ها می‌توانند از طریق تغییر سطح هورمون، بر عملکرد جنسی تأثیر منفی داشته باشند.<ref>  [https://www.verywellhealth.com/sexual-dysfunction-7111756 -Myhre &amp; Sifris, MD, &quot;'''What Is Sexual Dysfunction?&quot;, verywellhealt website.''']</ref>

*'''واژینیسموس؛''' این اختلال همان انقباض عضلات واژن است که می‌تواند باعث بروز درد در رابطه جنسی و یا سخت شدن رابطه شود.<ref>-«[https://mehrbodcenter.ir/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86/ '''اختلالات جنسی در زنان»، وب‌سایت گروه روانپزشکی و روانشناسی مهربد.''']</ref>

اختلال در عملکرد جنسی علاوه بر افزایش احتمالی افسردگی در فرد می‌تواند منجر به ایجاد نگرش منفی بین زوجین شود. این حالت منفی می‌تواند خود را به‌‌شکل خشم، شرمندگی، احساس گناه، ناامیدی و کاهش حرمت خود بروز کند. همچنین این احساسات منفی در بسیاری از موارد باعث خودداری از برقراری رابطه جنسی می‌شود.<ref>-[https://www.entekhabeno.com/what-is-the-impact-of-sexual-disorders-on-a-person-s-life موسوی، «تاثیر اختلالات جنسی روی زندگی فرد چیست؟»، وب‌سایت مرکز مشاوره نو.]</ref>  

 

این اختلالات نه‌تنها باعث کاهش توانایی در دستیابی به رضایت جنسی می‌شوند؛ بلکه می‌توانند باعث افزایش تنش‌ها و نارضایتی‌ها در رابطه‌های زناشویی نیز شوند.<ref>-[https://civilica.com/doc/2177678/ '''فریدونی، «نقش اختلالات جنسی در کاهش رضایتمندی زناشویی»'''، 1403ش.]</ref>

 

*'''دارو درمانی؛''' اگر مصرف دارویی خاص منجر به اختلال در عملکرد جنسی شده باشد، تغییر آن می‌تواند مفید باشد. داروهایی مانند تادالافیل، سیلدنافیل، واردنافیل و آوانافیل با افزایش جریان خون در آلت تناسلی به بهبود عملکرد جنسی در مردان کمک می‌کنند. همچنین، داروهایی مانند فلیبانسرین و برملانوتید برای درمان کم‌میلی جنسی در زنان پیش از یائسگی مؤثرند. <ref>-«'''ا[https://beheshtiyan.ir/mag/sexual-dysfunctions/ ختلالات جنسی چیست و چگونه درمان می شود؟» وب‌سایت دکتر بهشتیان.]'''</ref> انتخاب دارو باید با مشورت پزشک صورت گیرد، زیرا مصرف خودسرانه و بی‌رویه این داروها می‌تواند عوارض منفی داشته باشد و برخی از آنها نیاز به نسخه پزشک دارند. <ref>-[https://doctoreto.com/blog/drugs-improve-sexual-performance/ خبازی، «لیست موثرترین داروی رابطه جنسی برای بهبود روابط زناشویی»، وب‌سایت دکترتو.]</ref>

*'''مراجعه به متخصص؛''' روانشناس می‌تواند با کاهش عواملی همچون اضطراب، ترس و احساس گناه که بر عملکرد جنسی فرد تأثیر می‌گذارند، به بهبود وضعیت او کمک کند^.<ref>-'''«ا[https://beheshtiyan.ir/mag/sexual-dysfunctions/ ختلالات جنسی چیست و چگونه درمان می شود؟» وب‌سایت دکتر بهشتیان.]'''</ref>

ملال جنسی به معنای نارضایتی فرد از جنسیت زیستی خود، تمایل به داشتن اعضای بدن جنس مخالف و میل شدید به شناخته‌شدن به‌عنوان فردی از جنس مخالف است.<ref>-[https://moshavet.com/mag/what-is-gender-dysphoria/ باقری، «'''اختلال نارضایتی جنسی (ملال جنسی): معرفی، علائم و درمان»، وب‌سایت مشاوت.''']</ref> این گروه از اختلالات معادل اختلالات هویت جنسی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-4) است و شامل اختلالاتی همچون ملال جنسی در کودکان و اختلال ملال جنسی در نوجوانان و بزرگسالان است <ref>-«[https://www.migna.ir/article/50119/%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3-dsm-5 '''طبقه بندی اختلالات براساس DSM 5»، پایگاه خبری علمی تخصصی میگنا.''']</ref>  

*'''تشویق رفتارهای جنسی مخالف؛''' تشویق مستقیم یا غیرمستقیم کودک به انجام رفتارهای متناسب با جنس مخالف، یکی از عوامل مؤثر در بروز اختلالات هویتی در دوران کودکی به شمار می‌رود.<ref>-[https://moshavet.com/mag/what-is-gender-dysphoria/ باقری، «'''اختلال نارضایتی جنسی (ملال جنسی): معرفی، علائم و درمان»، وب‌سایت مشاوت.''']</ref>  با توجه به نظریۀ یادگیری اجتماعی این نوع تشویق، باعث شکل‌گیری رفتارهای غیرطبیعی و نامناسب جنسی در کودک می‌شود.<ref>-[https://www.sid.ir/fileserver/jf/10005013962101.pdf غضنفری و دیگران، «اختلال ملال جنسیتی: تشخیص, نظریه و مداخله»، 1396ش، ص16.]</ref>

*'''سوء‌استفاده جنسی؛''' تجربه سوء‌استفاده جنسی نیز می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.<ref>-[https://moshavet.com/mag/what-is-gender-dysphoria/ باقری، «'''اختلال نارضایتی جنسی (ملال جنسی): معرفی، علائم و درمان»، وب‌سایت مشاوت.''']</ref>

پژوهش‌های متعدد بر نقش اختلال ملال جنسیتی در افزایش آسیب‌های روان‌شناختی تأکید دارند. در یکی از مطالعات، میزان بروز نشانه‌های افسردگی و اضطراب در زنان مبتلا به این اختلال، به‌طور معناداری بیش از زنان غیرمبتلا گزارش شده است.<ref>[https://www.sid.ir/fileserver/jf/572139713504.pdf -منتشلو و دیگران،«مقایسه ویژگی های شخصیتی زنان مبتلا به اختلال ملال جنسیتی و زنان غیرمبتلا»، 1397ش، ص27.]</ref> مطالعه‌ای دیگر نشان داد که ۳۹درصد از افراد دارای ملال جنسیتی در زمان انجام پژوهش، از نظر روانی وضعیت بحرانی دارند. همچنین برای ۷۱درصد آنان در طول زندگی، حداقل یکی از اختلالات روانی تشخیص داده شده‌ بود. گروهی دیگر از پژوهشگران به بررسی آن دسته از آسیب‌های روانی که با اختلال هویت جنسی همراه هستند، اقدام کردند و به این نتیجه رسیدند که افراد مبتلا به اختلال ملال جنسی بیش از دیگران با اختلالاتی همچون افکار پارانوئیدی، اضطراب، جسمانی‌سازی و حساسیت در روابط بین‌فردی مواجه هستند.<ref>-[[تقی‌زاده، محمداحسان و دیگران،|تقی‌زاده و دیگران، «مقایسه شیوع اختلالات روانی در افراد مبتلا و غیر مبتلا به ملال جنسیتی بر اساس تفکیک جنسیت»، 1396ش، ص3]].</ref> اختلال ملال جنسیتی می‌تواند فعالیت‌های روزمره فرد، از جمله تحصیل، را تحت تأثیر قرار دهد. این افراد ممکن است به‌واسطه تجربه آزار و تمسخر در محیط‌هایی مانند مدرسه، با اضطراب، کاهش تمرکز و افت تحصیلی روبه‌رو شوند.<ref>-[https://ravanerooz.com/%D9%85%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ رئوف، «ملال جنسیتی چیست؟»، وب‌سایت روان روز.]</ref>

'''درمان روان‌شناختی؛''' روان‌درمانی به افراد کمک می‌کند تا با هویت و جنسیت خود احساس راحتی بیشتری کنند. هدف چنین درمانی این است که فرد احساس رضایت بیشتری داشته باشد و کیفیت زندگی خود را با کاهش احساس ملال، بهبود دهد. برای رسیدن به این هدف از روش‌هایی مانند: بررسی هویت و بیان جنسیتی، آموزش روش‌های مدیریت استرس، تمرین پذیرش خود، ایجاد یک شبکه پشتیبانی و بهبود روابط استفاده می‌شود.<ref>«[https://dr-hamedi.ir/what-is-gender-dysphoria/ '''ملال جنسیتی چیست؟» وب‌سایت دکتر مهدی حامدی.''']</ref>

شیوع دقیق پارافیلیا (نابهنجاری جنسی) مشخص نیست؛ اما این اختلال تنها درصد کمی از جمعیت را درگیر می‌کند. <ref>-[https://www.sid.ir/fileserver/jf/60613885608.pdf حجازی و دیگران، «گزارش یک مورد دیگرآزاری جنسی به همراه برخی پارافیلیا»، 1388ش، ص266.]</ref> نابهنجاری جنسی بیشتر در مردان مشاهده می‌شود و رفتارهای پارافیلیایی معمولاً در بازه سنی ۱۵ تا ۲۵ سال به اوج خود می‌رسند. در مردان بالای ۵۰ سال، این نوع رفتارها به‌طور نادر جنبه جنایی پیدا می‌کنند. <ref>-«[https://www.sid.ir/fileserver/jf/60613885608.pdf '''حجازی و دیگران، گزارش یک مورد دیگرآزاری جنسی به همراه برخی پارافیلیا»، 1388ش،ص266.''']</ref>

*'''مشکلات هورمونی؛''' عدم تعادل هورمونی میتواند زمینه ابتلا به پارافیلیا را فراهم کند<ref>-[https://doctoreto.com/blog/paraphilia/ خرم‌آبادی، «'''انحراف جنسی چیست؟ تشخیص و درمان انواع پارافیلیا»، وب‌سایت دکترتو.''']</ref>

*'''مشکلات تربیتی؛''' برخی از مشکلات تربیتی از قبیل آزادی یا بازدارندگی جنسی افراطی در خانواده می‌تواند زمینه انحرافات جنسی را فراهم کند.<ref>-«[https://nikmindclinic.com/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C/ '''اختلالات پارافیلیک (انحراف جنسی)»، وب‌سایت کلینیک روانشناسی نیک‌مایند.''']</ref>

'''روان‌درمانی؛''' درمان شناختی‌رفتاری برای پارافیلیا می‌تواند مؤثر باشد. در این رویکرد، هدف کمک به فرد برای شناسایی و مقابله با توجیهات رفتاری خود است. همچنین به فرد آموزش داده می‌شود که همدلی با قربانیان ایجاد کند و تکنیک‌هایی برای کنترل تکانه‌های جنسی بیاموزد. این روش شامل مدل پیشگیری از بازگشت نیز می‌شود که در آن فرد یاد می‌گیرد موقعیت‌های پرخطر را شناسایی کرده و روش‌های مؤثری برای اجتناب از آنها و پاسخ به محرک‌های اجتماعی آموزش می‌بیند.<ref>-'''[https://nikmindclinic.com/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%81-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C/ «اختلالات پارافیلیک (انحراف جنسی)،وب‌سایت کلینیک روانشناسی نیک مایند].'''</ref>