اختلال جنسی

اختلال جنسی؛ نابهنجاری در عملکردهای جنسی.

اختلالات جنسی به مجموعه‌ای از نابهنجاری‌ها در عملکردهای جنسی اطلاق می‌شود که شامل سه دسته اصلی هستند: کژکاری‌های جنسی مانند اختلال ارگاسم، اختلال نعوظ، کم‌میلی جنسی و انزال زودرس؛ ملال‌های جنسی؛ انحرافات جنسی نظیر مالش‌دوستی، تماشاگری جنسی، عورت‌نمایی، سادیسم و مازوخیسم جنسی. این اختلالات معمولاً در پی عواملی چون ناهماهنگی‌های هورمونی، تجربه سوءاستفاده جنسی و مشکلات تربیتی شکل می‌گیرند. پیامدهای آن‌ها در سطح فردی شامل کاهش عزت‌نفس، اضطراب و افسردگی و در سطح خانوادگی کاهش رضایت زناشویی است. درمان این اختلالات بسته به نوع آن‌ها از طریق روش‌های دارویی و روان‌درمانی امکان‌پذیر است.

مفهوم‌شناسی اختلال جنسی

اختلال جنسی هر گونه اختلال در عملکرد یا رفتار جنسی است و بر اساس مجموعه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) شامل کژکاری‌های جنسی، ملال جنسی، و انحرافات جنسی است.

کژکاری جنسی

کژکاری جنسی شامل هر مشکلی است که باعث نارضایتی فرد یا زوج از فعالیت جنسی می‌شود و در هر مرحله از چرخه واکنش جنسی ممکن است رخ دهد؛ این چرخه شامل مراحل هیجان، برانگیختگی، ارگاسم و ثبات است.

انواع کژکاری جنسی

• اختلال نعوظ: بر اثر این اختلال، فرد توان دستیابی یا حفظ نعوظ را برای انجام فعالیت جنسی ندارد.
• اختلالات ارگاسمی در زنان؛ در  این اختلال فرد نمی‌تواند به اوج لذت جنسی (ارگاسم) برسد.
• اختلال علاقه/برانگیختگی جنسی در زنان؛ در این اختلال فرد برای فعالیت جنسی یا تمایل ندارد و یا تمایلش کم است.
• اختلال میل جنسی کم‌کار در مردان؛ این اختلال به معنای کاهش قابل توجه میل جنسی در مردان است.
• اختلالات درد/دخول تناسلی-لگنی؛ بر اثر این اختلال فرد هنگام دخول یا فعالیت جنسی احساس درد می‌کند.
• انزال زودرس؛ در این اختلال قبل از آنکه فرد بخواهد، انزال صورت می‌گیرد.
• تأخیر انزال؛ در این اختلال فرد برای انزال احتیاج به زمانی بیشتر از مقدار مورد انتظار، دارد.

شیوع کژکاری‌های جنسی

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که شیوع کژکاری‌های جنسی در افراد متفاوت است؛ در یک مطالعه بر روی گروهی از زنان، مشخص شد که حدود ۴۰ درصد از آنان دچار نوعی از این اختلالات هستند که شایع‌ترین آن، اختلال در میل جنسی بوده است. گروهی دیگر از پژوهشگران به بررسی میزان شیوع کژکاری‌های جنسی در بیماران روان‌آزرده پرداختند. به‌عنوان نمونه، در یکی از مطالعات ۵۶ فرد مبتلا به وسواس مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد، ۳۶ نفر زن بودند. از میان این زنان، ۸۱ درصد نوعی اختلال در عملکرد جنسی را گزارش کردند. به‌طور مشخص، ۵۰درصد دچار کاهش میل جنسی، ۵۸درصد دچار مشکل در برانگیختگی، ۳۶.۱درصد دارای اختلال در روان‌سازی (لوبریکیشن)، ۴۴درصد با اختلال ارگاسم، و ۵۳درصد با درد جنسی مواجه بودند. میان مردان این گروه، ۲۵درصد اختلال عملکرد جنسی را گزارش کردند. به‌طور جزئی‌تر، ۱۰درصد کاهش میل جنسی، ۲۰ درصد اختلال در نعوظ، ۲۵درصد اشکال در ارگاسم و انزال و ۴۰درصد کاهش رضایت‌مندی جنسی را تجربه کرده بودند.

زمینه‌ها و دلایل کژکاری جنسی

زمینه‌های کژکاری جنسی به دو دسته شامل عوامل روان‌شناختی و عوامل جسمی، تقسیم می‌شود.

الف) عوامل روانشناختی؛ عواملی هستندکه فرد را مستعد اختلال عملکرد جنسی می‌کنند و یا باعث تسریع علائم اختلال عملکرد جنسی می‌شوند، ازجمله:

• اختلالات روانشناختی؛ برخی مشکلات روانشناختی مانند اضطراب و افسردگی با اختلال عملکرد جنسی ارتباط دارند. بررسی‌های میدانی دربارۀ مراجعه‌کنندگان به درمانگاه روان‌پزشکی نشان داده است که اختلال عملکرد جنسی میان این مراجعان بیش از افراد عادی است. در پژوهشی دیگر، رابطه وسواس و اختلال عملکرد جنسی معنادار بوده است. همچنین محققان به این نتیجه رسیده‌اند که علائم فوبیا، افسردگی، وسواس فکری، اختلالات جسمانی و پارانویا می‌توانند به‌طور معنا‌داری بروز مشکلات جنسی در آینده را پیش‌بینی کنند.
• مشکلات ارتباطی؛ مشکلات ارتباطی در زندگی زناشویی می‌توانند منجر به اختلالاتی همچون اختلال نعوظ، تأخیر در انزال و مشکلات درد جنسی شوند.
• سابقه سوءاستفاده جنسی؛ مشکلات مربوط به میل جنسی و برانگیختگی، در زنانی که مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته‌اند، بیشتر گزارش شده است.

ب) عوامل جسمی؛ بسیاری از بیماری‌ها و مسائل پزشکی نیز می‌توانند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر عملکرد اندام‌های جنسی و یا خلق‌وخویی که واکنش جنسی را هدایت می‌کند، تأثیر بگذارند، ازجمله:

• مشکلات قلبی عروقی؛ فشارخون بالا، نارسایی قلبی و بیماری عروق کرونر از جمله مشکلاتی هستند که می‌توانند جریان خون در شریان‌های تناسلی را تحت تأثیر گذاشته و واکنش جنسی فرد را کاهش دهند.
• مشکلات عملکردی؛ مسائلی از قبیل آندومتریوز یا اختلال عملکرد لگن در زنان و بزرگ‌شدن پروستات در مردان می‌توانند تأثیر منفی در عملکرد جنسی داشته باشند.
• مشکلات هورمونی؛ هیپوگنادیسم (تستوسترون پایین) در مردان می‌تواند تأثیر منفی بر میل جنسی، برانگیختگی، خلق‌وخو و عملکرد نعوظ داشته باشد. در زنان نیز، عدم‌تعادل هورمونی در طول چرخه قاعدگی، بارداری و یائسگی می‌تواند منجر به مشکلاتی در عملکرد جنسی آنان شود. بیماری‌های تیروئید، هیپوفیز و آدرنال نیز با ایجاد مشکلات هورمونی می‌توانند در اختلال عملکرد جنسی نقش داشته باشند.
• مشکلات عصبی؛ مشکلاتی از قبیل صرع، نوروپاتی دیابتی، بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس(MS)، و آسیب‌های مغزی می‌توانند بر اعصاب تنظیم‌کننده پاسخ جنسی مانند نعوظ در مردان و حساسیت واژن و برانگیختگی در زنان، تأثیر منفی بگذارند.
• تومورها و سرطان؛ تومورهای غیرسرطانی سلول لیدیگ در تخمدان‌ها یا بیضه‌ها می‌توانند از طریق تغییر سطح هورمون، بر عملکرد جنسی تأثیر منفی داشته باشند.
• هیسترکتومی؛ هیسترکتومی، یک عمل جراحی شایع بین زنان است. حدود ۲۰درصد افراد بعد از این جراحی، میل جنسی‌شان کاهش می‌یابد. در هیسترکتومی کامل، تمام رحم و دهانه رحم برداشته می‌شود و در هیسترکتومی ساب‌توتال، دهانه رهم باقی می‌ماند و بقیه رحم برداشته می شود؛ اما در هیسترکتومی رادیکال، رحم به همراه ساختارهای اطراف آن مانند تخمدان‌ها و غدد لنفاوی برداشته می شود. برداشت رحم و تخمدان ها به کاهش میزان هورمون جنسی منجر شود.
• واژینیسموس؛ این اختلال همان انقباض عضلات واژن است که می‌تواند باعث بروز درد در رابطه جنسی و یا سخت شدن رابطه شود.

پیامدهای اختلال عملکرد جنسی

اختلال در عملکرد جنسی علاوه بر افزایش احتمالی افسردگی در فرد می‌تواند منجر به ایجاد نگرش منفی بین زوجین شود. این حالت منفی می‌تواند خود را به‌‌شکل خشم، شرمندگی، احساس گناه، ناامیدی و کاهش حرمت خود بروز کند. همچنین این احساسات منفی در بسیاری از موارد باعث خودداری از برقراری رابطه جنسی می‌شود. این اختلالات نه‌تنها باعث کاهش توانایی در دستیابی به رضایت جنسی می‌شوند؛ بلکه می‌توانند باعث افزایش تنش‌ها و نارضایتی‌ها در رابطه‌های زناشویی نیز شوند.

درمان اختلال عملکرد جنسی

• دارو درمانی؛ اگر مصرف دارویی خاص منجر به اختلال در عملکرد جنسی شده باشد، تغییر آن می‌تواند مفید باشد. داروهایی مانند تادالافیل، سیلدنافیل، واردنافیل و آوانافیل با افزایش جریان خون در آلت تناسلی به بهبود عملکرد جنسی در مردان کمک می‌کنند. همچنین، داروهایی مانند فلیبانسرین و برملانوتید برای درمان کم‌میلی جنسی در زنان پیش از یائسگی مؤثرند. انتخاب دارو باید با مشورت پزشک صورت گیرد، زیرا مصرف خودسرانه و بی‌رویه این داروها می‌تواند عوارض منفی داشته باشد و برخی از آنها نیاز به نسخه پزشک دارند.
• استفاده از وسایل کمکی؛  استفاده از برخی وسایل و دستگاه‌ها نیز می‌توانند مفید باشند؛ مانند دستگاه وکیوم و ایمپلنت تناسلی در بهبود اختلال نعوظ، دستگاه‌های گشادکننده در بهبود تنگی واژن و ویبراتورها برای کمک به بهبود لذت جنسی و ارگاسم.
• مراجعه به متخصص؛ روانشناس می‌تواند با کاهش عواملی همچون اضطراب، ترس و احساس گناه که بر عملکرد جنسی فرد تأثیر می‌گذارند، به بهبود وضعیت او کمک کند.

ملال جنسی

ملال جنسی به معنای نارضایتی فرد از جنسیت زیستی خود، تمایل به داشتن اعضای بدن جنس مخالف و میل شدید به شناخته‌شدن به‌عنوان فردی از جنس مخالف است. این گروه از اختلالات معادل اختلالات هویت جنسی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-4) است و شامل اختلالاتی همچون ملال جنسی در کودکان و اختلال ملال جنسی در نوجوانان و بزرگسالان است.

زمینه‌ها و دلایل ملال جنسی

برخی عوامل ملال جنسی عبارتند از:

• عدم تعادل هومورنی؛ عوامل هورمونی وعصب‌شناختی در بروز اختلال ملال جنسی در زنان و مردان نقش دارند. به‌عنوان مثال تستوسترون در آن دسته از سلول‌های عصبی که باعث مردانه‌سازی مغز می‌شوند، اثرگذار است.
• نداشتن الگو‌های جنسی مناسب؛ نبود الگوهای جنسی مناسب در دوران رشد، به‌ویژه در صورت غیبت والد هم‌جنس یا فقدان جایگزین مناسب برای او، ممکن است باعث شکل‌گیری نارضایتی از هویت جنسی در کودک شود.
• تشویق رفتارهای جنسی مخالف؛ تشویق مستقیم یا غیرمستقیم کودک به انجام رفتارهای متناسب با جنس مخالف، یکی از عوامل مؤثر در بروز اختلالات هویتی در دوران کودکی به شمار می‌رود. با توجه به نظریۀ یادگیری اجتماعی این نوع تشویق، باعث شکل‌گیری رفتارهای غیرطبیعی و نامناسب جنسی در کودک می‌شود.
• سوء‌استفاده جنسی؛ تجربه سوء‌استفاده جنسی نیز می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد.

پیامدهای ملال جنسی

پژوهش‌های متعدد بر نقش اختلال ملال جنسیتی در افزایش آسیب‌های روان‌شناختی تأکید دارند. در یکی از مطالعات، میزان بروز نشانه‌های افسردگی و اضطراب در زنان مبتلا به این اختلال، به‌طور معناداری بیش از زنان غیرمبتلا گزارش شده است. مطالعه‌ای دیگر نشان داد که ۳۹درصد از افراد دارای ملال جنسیتی در زمان انجام پژوهش، از نظر روانی وضعیت بحرانی دارند. همچنین برای ۷۱درصد آنان در طول زندگی، حداقل یکی از اختلالات روانی تشخیص داده شده‌ بود. گروهی دیگر از پژوهشگران به بررسی آن دسته از آسیب‌های روانی که با اختلال هویت جنسی همراه هستند، اقدام کردند و به این نتیجه رسیدند که افراد مبتلا به اختلال ملال جنسی بیش از دیگران با اختلالاتی همچون افکار پارانوئیدی، اضطراب، جسمانی‌سازی و حساسیت در روابط بین‌فردی مواجه هستند. اختلال ملال جنسیتی می‌تواند فعالیت‌های روزمره فرد، از جمله تحصیل، را تحت تأثیر قرار دهد. این افراد ممکن است به‌واسطه تجربه آزار و تمسخر در محیط‌هایی مانند مدرسه، با اضطراب، کاهش تمرکز و افت تحصیلی روبه‌رو شوند.

درمان ملال جنسی

درمان پزشکی؛ در برخی موارد از هورمون‌درمانی و جراحی برای کاهش مشکل فرد استفاده می‌شود.

درمان روان‌شناختی؛ روان‌درمانی به افراد کمک می‌کند تا با هویت و جنسیت خود احساس راحتی بیشتری کنند. هدف چنین درمانی این است که فرد احساس رضایت بیشتری داشته باشد و کیفیت زندگی خود را با کاهش احساس ملال، بهبود دهد. برای رسیدن به این هدف از روش‌هایی مانند: بررسی هویت و بیان جنسیتی، آموزش روش‌های مدیریت استرس، تمرین پذیرش خود، ایجاد یک شبکه پشتیبانی و بهبود روابط استفاده می‌شود.

انحراف جنسی (پارافیلیا)

انحرافات جنسی به مجموعه‌ای از رفتارهای نامطلوب و یا غیرطبیعی جنسی گفته می‌شود. فرد مبتلا به این گروه از اختلالات، دارای میل شدید جنسی، رفتارها یا خیال‌پردازی‌های مرتبط با فعالیت جنسی غیرمعمول است؛ یعنی فعالیت‌های جنسی که با اشیاء نامناسب یا در موقعیت‌های نامناسب انجام می‌شود.

انواع انحراف جنسی

انواع انحرافات جنسی(پارافیلیاها) عبارتند از:

• اختلال عورت‌نمایی؛ نمایش اندام تناسلی خود به یک غریبه.
• فتیشیسم: لذت جنسی از اشیاء بی‌جان.
• فروتوریسم (مالش‌دوستی): لمس و مالیدن اندام جنسی به فرد ناراضی.
• پدوفیلی: میل شدید جنسی به کودکان نابالغ
• مازوخیسم جنسی: لذت از عمل تحقیرآمیز، کتک، بستن یا به هر طریق دیگری رنج کشیدن.
• سادیسم جنسی: کسب لذت جنسی از رنج دادن روانی یا جسمی به فرد دیگر (قربانی).
• فتیشیسم تراجنسیتی: پوشیدن لباس زنانه توسط یک مرد.
• چشم‌چرانی: لذت جنسی از مشاهده مخفیانه افراد برهنه یا در حال برهنه‌شدن یا درگیر رابطه زناشویی.
• انحراف جنسی نامتعارف؛ مانند مرده‌خواهی، پارتیالیسم، دلبستگی جنسی به حیوانات، لذت جنسی از ارتباط با مدفوع (کوپروفیلی).

شیوع پارافیلیا (نابهنجاری جنسی)

شیوع دقیق پارافیلیا (نابهنجاری جنسی) مشخص نیست؛ اما این اختلال تنها درصد کمی از جمعیت را درگیر می‌کند. نابهنجاری جنسی بیشتر در مردان مشاهده می‌شود و رفتارهای پارافیلیایی معمولاً در بازه سنی ۱۵ تا ۲۵ سال به اوج خود می‌رسند. در مردان بالای ۵۰ سال، این نوع رفتارها به‌طور نادر جنبه جنایی پیدا می‌کنند.

زمینه‌ها و دلایل نابهنجاری‌های جنسی (پارافیلیا)

برخی از شرایط و عواملی که ممکن است باعث انحراف جنسی شوند عبارتند از:

• سوء‌استفاده جنسی؛ اگر فرد در دوران کودکی مورد سوءاستفاده جنسی قرار گیرد احتمال ابتلا به انحرافات جنسی در او بیشتر می‌شود
• تنبیه نابجا؛ اگر پسر به‌خاطر تحریک شدن آلت تناسلی مورد تنبیه قرار گیرد و یا به‌عنوان تنبیه او را وادار کنند که لباس زنانه بپوشد، احتمال دارد به سمت تمایلات نابهنجار جنسی سوق پیدا کند.
• مشکلات ارتباطی؛ فردی که در ایجاد ارتباط عاطفی-جنسی با دیگران مشکل دارد ممکن است از روش‌های غیر قابل قبول برای کسب رضایت جنسی استفاده کند
• مصرف الکل؛
• مشکلات هورمونی؛ عدم تعادل هورمونی میتواند زمینه ابتلا به پارافیلیا را فراهم کند
• مشکلات تربیتی؛ برخی از مشکلات تربیتی از قبیل آزادی یا بازدارندگی جنسی افراطی در خانواده می‌تواند زمینه انحرافات جنسی را فراهم کند.

درمان اختلال جنسی

مطالعات نشان داده‌اند که درمان تنها زمانی مؤثر است که فرد مبتلا به نابهنجاری جنسی، انگیزه و تعهد برای کنترل رفتارش را داشته باشد و درمان هم باید مبتنی بر ترکیب روان‌درمانی و دارودرمانی باشد.

روان‌درمانی؛ درمان شناختی‌رفتاری برای پارافیلیا می‌تواند مؤثر باشد. در این رویکرد، هدف کمک به فرد برای شناسایی و مقابله با توجیهات رفتاری خود است. همچنین به فرد آموزش داده می‌شود که همدلی با قربانیان ایجاد کند و تکنیک‌هایی برای کنترل تکانه‌های جنسی بیاموزد. این روش شامل مدل پیشگیری از بازگشت نیز می‌شود که در آن فرد یاد می‌گیرد موقعیت‌های پرخطر را شناسایی کرده و روش‌های مؤثری برای اجتناب از آنها و پاسخ به محرک‌های اجتماعی آموزش می‌بیند.

دارودرمانی و هورمون‌درمانی؛ داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، در درمان انحراف جنسی، به‌ویژه در موارد پارافیلیای خفیف، مؤثرند. یکی از مطالعات نشان داده است که استفاده از داروی سرترالین (SSRI) یا زولوفت باعث بهبودی 50درصدی علائم پارافیلیایی شده است.

هورمون درمانی با استفاده از هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) می‌تواند برای افراد پدوفیل مؤثر باشد و به سرعت میل جنسی آنان را کاهش دهد. این درمان باعث کاهش تستوسترون در بیضه‌ها می‌شود، اما ممکن است عوارض جانبی همچون حالت تهوع، درد موقت، افزایش وزن، کاهش مواد معدنی استخوان، کاهش حجم بیضه و حساسیت عضلانی را به همراه داشته باشد.

منابع

• اکرمی، رحیم و دیگران، «میزان شیوع اختلالات عملکرد جنسی و عوامل روانی مرتبط در زنان سبزوار»، دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، دورۀ 25، شمارۀ 1، 1397ش.
• «اختلالات جنسی در زنان»، وب‌سایت گروه روانپزشکی و روانشناسی مهربد، تاریخ درج مطلب: 25 آذر 1400ش.
• «اختلالات پارافیلیک (انحراف جنسی)»، وب‌سایت کلینیک روانشناسی نیک مایند، تاریخ درج مطلب: 5 دی 1402ش.
• باقری، ملیکا، «اختلال نارضایتی جنسی (ملال جنسی): معرفی، علائم و درمان»، وب‌سایت مشاوت، تاریخ درج مطلب: 17 خرداد 1400ش.
• بهشتیان، محمد، «اختلالات جنسی چیست و چگونه درمان می شود؟»، وب‌سایت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: 10 دی 1400ش.
• تقی‌زاده، محمداحسان و دیگران، «مقایسه شیوع اختلالات روانی در افراد مبتلا و غیر مبتلا به ملال جنسیتی بر اساس تفکیک جنسیت»،کنفرانس پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روانشناسی و علوم تربیتی حقوق و علوم اجتماعی، 1396ش.
• حجازی آریا، و دیگران، «گزارش یک مورد دیگرآزاری جنسی به همراه برخی پارافیلیا»، مجله علمی پزشکی قانونی، دوره 15، شماره 4، 1388ش.
• خبازی، نرجس، «لیست موثرترین داروی رابطه جنسی برای بهبود روابط زناشویی»، وب‌سایت دکترتو،تاریخ درج مطلب: 25 خرداد ۱۴۰۰ش.
• خرم‌آبادی، فاطمه، «انحراف جنسی چیست؟ تشخیص و درمان انواع پارافیلیا»، وب‌سایت دکترتو، تاریخ درج مطلب 17 شهریور 1400ش.
• رئوف، نازیلا، «ملال جنسیتی چیست؟»، وب‌سایت روان روز، تاریخ درج مطلب: ۱۷اسفند ۱۴۰۳ش.
• رمضانی، مهشاد، «انواع اختلالات جنسی چیست؟ بررسی علل و روش درمان»، وب‌سایت حال خوب، 16 آوریل 2025.
• رییسی، فیروزه و دیگران، «شیوع اختلال های عملکرد جنسی در مبتلایان به اختلال وسواس فکری- عملی»، مجله دانشکده پزشکی، دوره 73، شماره 2، 1394ش.
• «طبقه‌بندی اختلالات براساسDSM 5»، پایگاه خبری علمی تخصصی میگنا، تاریخ درج مطلب: ۱۹ فروردين ۱۳۹۹ش.
• فریدونی، نرجس، «نقش اختلالات جنسی در کاهش رضایتمندی زناشویی»، تهران، هشتمین همایش بین المللی مطالعات روانشناسی، علوم تربیتی و خانواده در جهان اسلام، 1403ش.
• قائدی، غلامحسین و دیگران، «بررسی ارتباط بین علائم اختلالات روانی و بدکارکردی های جنسی، دانشور پزشکی (نشریه پژوهشی پایه و بالینی)، دوره 21، شماره1، 1392ش.
• غضنفری، فیروزه و دیگران، «اختلال ملال جنسیتی: تشخیص، نظریه و مداخله»، رویش روانشناسی، دوره6، شماره 4، 1396ش.
• ماهیار، آذر و دیگران، «اختلال عملکرد جنسی و وضعیت روانی در زنان»،  مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، دوره 9، شماره 2، 1382ش.
• منتشلو، سمیه و دیگران، «مقایسه ویژگی های شخصیتی زنان مبتلا به اختلال ملال جنسیتی و زنان غیرمبتلا»، دانشور پزشکی، دوره 25، شماره 135، 1397ش.
• «ملال جنسیتی چیست؟» وب سایت دکتر مهدی حامدی، تاریخ درج مطلب: 2 اردیبهشت 1403ش.
• موسوی، پریا، «تاثیر اختلالات جنسی روی زندگی فرد چیست؟»، وب‌سایت مرکز مشاوره نو، تاریخ درج مطلب: 19 آبان 1400ش.
• «همه چیز در مورد پارافیلیا یا انحراف جنسی از علل و علائم تا درمان (پارت دوم)»، وب‌سایت مدرسه روانشناسی روان‌بنه، تاریخ درج مطلب: ۳ مرداد ۱۴۰۲ش.
• Myhre, James & Sifris, MD, Dennis "What Is Sexual Dysfunction?", verywellhealt website, Published on March 13, 2023.
• Rowland, David L. (editor),"Handbook of sexual and gender identity disorders" NewJersey, John Wiley & Sons, 2008.
• "sexual disorder", APA Dictionary of Psychologys website, Updated on 19 April 2018.