لباس مردم ارامنه فریدن: تفاوت میان نسخه‌ها

==تاریخچۀ لباس مردم ارامنۀ فریدن==

پس از مهاجرت ارمنیان به ایران، به‌ویژه به اصفهان، گروه‌های مختلفی از آنها بر اساس ویژگی‌های قومی مانند گویش، پوشش و آداب و رسوم شکل گرفتند. هر کدام از این گروه‌ها منطقه‌ای خاصی از استان اصفهان را برای سکونت برگزیدند. ارمنیانی که در سال ۱۶۰۶ میلادی، فریدن را انتخاب کردند، اصالتاً از شهرهای گاندزاک، آرجش، آرتزکه و وان ارمنستان بودند.<ref>[https://www.cafetarikh.com/news/49414/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86 «پوشش زنان ارمنۀ اصفهان»، وب‌سایت کافه تاریخ.]</ref> این گروه از ارامنه، برای سالیان طولانی، پوششی را که هنگام مهاجرت بر تن داشتند، حفظ کردند و آن را همچنان مورد استفاده قرار دادند<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ خاچاطور،«پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>

==پوشش زنان ارمنی در فریدن==  

پوشاک زنان ارمنی در منطقه فریدن، در تمامی روستاهای این ناحیه، از شکل و الگویی یکسان برخوردار بوده است. زنان ارمنی نیز در گذر زمان با تلاش بسیار در حفظ و نگهداری این پوشش سنتی کوشیده‌اند.<ref>[https://www.cafetarikh.com/news/49414/%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86 پوشش زنان ارمنۀ اصفهان»، وب‌سایت کافه تاریخ.]</ref>  

چین‌چین، از لباس‌های آستین‌دار کودکان که یقه‌ای ساده و گرد دارد و جلوی آن با دکمه‌هایی به هم بسته می‌شود. چین‌چین، دارای برشی در کمر بود که بالاتنه را با چین‌های ظریف در پشت به دامن متصل می‌کند.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان فریدن»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  

 

عرقچین کلاهی است گرد و پارچه‌ای، مخصوص کودکان و نوجوانان دختر و پسر که روی آن با انواع رودوزی‌ها تزیین شده است.<ref> [https://civilica.com/doc/1193351/ محمودخانی و محمودی‌عالمی، «بررسی و معرفی پوشاک مردمان ارمنی اصفهان (فریدن)»، 1399ش، ص4.]</ref>  

چین‌شابیک لباسی بلند و گشاد است که قسمت کمر آن برشی دارد و با چین‌های ریزی به دامن پیراهن وصل شده است. قسمت پشت پیراهن چاکی تعبیه شده که با دکمه یا بندینک باز و بسته می‌شود.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ خاچاطور،«پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  

درگذشته، لاچاک روی گُوت بسته می‌شد و دنباله‌های آن به‌صورت پروانه‌وار بالای سر گره می‌خورد.<ref> [https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ خاچاطور،«پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  

چوچیک، تن‌پوشی شبیه مینتان است که پهلوهای آن تا نزدیک کمر چاک دارد و روی کمر آن جیبی تعبیه شده است.<ref> [https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان فریدن»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  

گکنوتس نوعی پیش‌بند از جنس متقال و به‌رنگ قرمز عنابی یا زرشکی است که زنان آن را روی مینتان می‌بندند. این پیش‌بند یک بند در قسمت بالا که پشت گردن بسته می‌شود و دو بند در قسمت پهلو دارد که ابتدا به پشت برده و سپس در قسمت جلو روی شکم گره می‌زنند. قد این تن‌پوش تا روی پا است. روی این پیش‌بند با سوزن‌دوزی و سکه‌دوزی تزیین می‌شود که به مجموع این تزیینات «باد» می‌گویند.<ref>[https://civilica.com/doc/1193351/ محمودخانی و محمودی‌عالمی، «بررسی و معرفی پوشاک مردمان ارمنی اصفهان (فریدن)»، 1399ش، ص6.]</ref>  

باشماخ دستمالی سفید از جنس مل‌مل است که زنان پس از ازدواج به‌صورت سه‌گوش روی چانه و دهان خود می‌بندند و در پشت گردن گره می‌زنند. امروزه استفاده از باشماخ منسوخ شده و زنان لبۀ روسری خود را روی صورت قرار می‌دهند.<ref> [https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%86/ خاچاطور، «پوشاک ارمنیان فریدن»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  

 

==== <big>گُوت</big> ====

گوت مقوای کلفت یا چوب نازک استوانه‌ای‌شکل است که با پارچه کاور شده و روی سر قرار می‌گیرد.<ref>[https://paymanonline.ir/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%DA%86%D9%86%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/ خاچاطور،«پوشاک ارمنیان چند منطقۀ ایران»، وب‌سایت فصلنامۀ فرهنگی پیمان.]</ref>  

اوج هنر پوشاک ارمنیان در لباس‌های عروس آنان دیده می‌شود. عروس‌ها از رنگ‌های شاد برای لباس خود استفاده می‌کنند و تن‌پوش آنان شامل شابیک، مینتان و گُکنوتس، گوت و لاچاک است. آنان دهان خود را با باشماخ می‌بندند و پس از تزیین موها روی سر خود توری به‌نام «گلخی‌کُقر» می‌اندازند.<ref> [https://civilica.com/doc/1193351/ محمودخانی و محمودی‌عالمی، «بررسی و معرفی پوشاک مردمان ارمنی اصفهان (فریدن)»، 1399ش، ص5.]</ref> این تور از پارچۀ ترمۀ چهارگوشی تهیه شده که اطراف آن دارای ریش‌های بلندی است و به‌صورت سه‌گوش روی سر عروس انداخته می‌شود.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/1048399/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B8%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 «پوشش زنان ارمنۀ اصفهان در دورۀ مظفری»، وب‌سایت تحلیلی خبری عصر ایران.]</ref>  

===اَرخالوق===  

در اصطلاح محلی به شلوار، داباد یا تنبان می‌گویند. جنس شلوار ارمنیان فریدن کرباس، فاستونی و متقال است که اغلب با رنگ مشکی و سورمه‌ای دوخته می‌شود. روستاییان فریدن دو نوع شلوار می‌پوشند: یکی از شلوارها پهن و گشاد با کمر لیفه‌ای و دیگری شلواری نه‌چندان<ref>با نیم‌فاصله</ref> گشاد با کمری است.

لاکان نوعی کفش از جنس چوب یا استخوان است که با ریسمان به پا بسته می‌شود و در زمستان برای پیاده‌روی روی برف به‌کار می‌رود.<ref> [https://civilica.com/doc/1193351/ محمودخانی و محمودی‌عالمی، «بررسی و معرفی پوشاک مردمان ارمنی اصفهان (فریدن)»، 1399ش، ص12.]</ref>

==اثرپذیری لباس ارامنۀ فریدن از فرهنگ ایرانی==