گشت ارشاد ۲ (فیلم سینمایی)

گشت ارشاد 2 (فیلم سینمایی)؛ فیلم سینمایی با محوریت بی‌بند و باری ‌اخلاقی.

گشت ارشاد ۲ که بیش‌تر با عنوان گشت ۲ شناخته می‌شود یک فیلم سینمایی در ژانر کمدی اجتماعی است. این فیلم، دومین قسمت از فیلم سینمایی گشت ارشاد است که این بار به جای گشت ارشاد به موضوع اختلاس و دزدی‌های کلان، فساد اقتصادی، برجام، انتخابات و یارانه توجه دارد. البته این موضوع در میان شوخی‌های جنسی و مبتذل، دعوا و درگیری‌های متعدد بسیار کم‌رنگ است. گشت ارشاد 2 با عنوان اثری مردمی اکران شده است، با این حال به‌نوعی تقلید از فیلم‌های هندی ساخته شده است.

معرفی فیلم

گشت ارشاد ۲؛ فیلم سینمایی گشت ارشاد ۲ ساخت کشور ایران، دومین قسمت از فیلم سینمایی گشت ارشاد در ژانر کمدی اجتماعی است. گشت ارشاد ۲ در سال ۱۳۹۵ش تولید شد و پس اکران فیلم توسط هدایت فیلم در سینما، توانست مبلغ نوزده میلیارد و سیصد و سه میلیون و پانصد و چهل و شش هزار تومان را در سال ۱۳۹۶ش به‌عنوان آمار فروش به ثبت برساند.

عناصر انسانی فیلم سینمایی گشت ارشاد 2

کارگردان و نویسندگان

سعید سهیلی کارگردانی و تهیه‌کنندگی این فیلم را بر عهده داشته است. مهدی محمدنژادیان و سعید سهیلی نیز نویسندگان مشترک این فیلم بوده‌اند.

بازیگران

حمید فرخ نژاد، ساعد سهیلی، پولاد کیمیایی، بهاره افشاری، ترلان پروانه کسانی هستند که به ایفای نقش‌های اصلی پرداخته‌اند. بازیگران دیگری چون سارا سهیلی، ساناز طاری، مهدی ماهانی، امید روحانی، اسدالله یکتا، صفر کشکولی، فاطمه شکری و محمد الهی در این فیلم نقش دارند.

شخصیت‌های فیلم

عباس: حاج عباس با بازی حمید فرخ نژاد، مردی میانسال سردسته یک گروه سه نفرۀ خلافکار است. او به‌اصطلاح خودش مهربان و خوش‌قلب است و نامردی در ذات او نیست؛ اما این مهربانی در پشت زبان تندی که از الفاظ نامناسب استفاده می‌کند، پنهان شده است. او به روش خاص خود یعنی ضربه زدن به پشت سر دیگران نسبت به‌ آن‌ها محبت می‌کند.

حسن: حسن با بازی ساعد سهیلی نیز یکی از سه نفر اعضای گروه خلافکار است، که مانند بقیه اعضای گروه دارای تناقضات شخصیتی است. هم خلافکار و هم بامعرفت و بامرام است و برای کسب درآمد مردم را سرکیسه می‌کند.

عطا: عطا با بازی پولاد کیمیایی که در ابتدای فیلم حافظه‌اش را از دست داده بود، نفر سوم این گروه خلافکار است. او دارای نیروی عجیبی است که توانایی خواندن گذشته افراد و دیدن اندکی از آینده را دارد.

طلا و نقره: طلا و نقره دو خواهر هستند. آن‌ها هر دو دانشجوی موسیقی هستند که در همسایگی این گروه خلافکار به‌همراه سه تن از دوستان خود به‌صورت مجردی در حال زندگی هستند. هم‌چنین برادر آن‌ها به‌خاطر تصادفی که منجر به قتل شده است در زندان به‌سر می‌برد که در صورت عدم پرداخت دیه، اعدام خواهد شد.

داستان فیلم گشت ارشاد ۲

حسن (ساعد سهیلی) در نقش رمال

با بازگشت شخصیت‌های اصلی فیلم «گشت ۲» ادامه پیدا می‌کند. عطا که در قسمت قبل جان باخته بود، به‌صورت معجزه‌آسایی زنده می‌شود. حسن و حاج‌عباس نیز از زندان آزاد شده و به‌دنبال پیدا کردن راهی جدید برای کسب درآمد دور هم جمع می‌شوند. عطا پس از به‌هوش آمدن از کما، قدرتی عجیب پیدا می‌کند که به او امکان پیش‌گویی آینده و دانستن گذشته افراد را می‌دهد. این اتفاق باعث می‌شود آن‌ها کسب‌وکاری تازه به نام رمالی راه بیندازند.

جوایز و افتخارات فیلم «گشت ارشاد 2»

فیلم گشت ارشاد 2 در سه بخش بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین فیلمبرداری و بهترین جلوه‌های ویژه میدانی از سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر توانسته است جایزه دریافت کند. این جوایز به ترتیب به ساعد سهیلی، مسعود سلامی و حمیدرضا رسولیان اهدا شد.

پوستر گشت ارشاد 2

پوستر فیلم سینمایی گشت ارشاد 2

علی‌رغم منقرض شدن تدریجی پوسترها به دلیل پیشرفت سایر رسانه‌ها، پوستر یک فیلم بیان‌گر معنای آن و به‌نوعی ویترین فیلم است. پوستر فیلم گشت ارشاد ۲ با نمایش سه شخصیت اصلی در پوشش تاریخی و فضای مبهم، نوعی سرگردانی و پرسه‌زنی بی‌هدف را القا می‌کند. خط خوردن واژه «ارشاد» در عنوان پوستر، نشانه‌ای از بی‌میلی به شیوه‌های سنتی ارشاد و کنایه‌ای به وضعیت نامشخص و بی‌ثبات نهادهای اجرایی در این زمینه است؛ گشتی که هست، اما ارشاد نمی‌کند. پوستر در مجموع ویترینی از محتوای انتقادی و کنایه‌آمیز فیلم نسبت به مفهوم ارشاد در جامعه است.

دلیل دنبال شدن گشت ارشاد ۲ توسط مخاطب:

سرمایه‌داران و تهیه‌کنندگان به‌دنبال فیلم‌های کم‌ریسک و پرفروش هستند که معمولاً کمدی‌های مبتذل‌اند، چون مردم سینما را محلی برای خنده و تفریح می‌دانند. نبود داستان منسجم باعث می‌شود مخاطبان پس از تماشای فیلم، بیشتر به شوخی‌های سخیف توجه کنند و کارگردان را برای جسارتش تحسین کنند. کارگردان نیز پس از موفقیت قسمت قبلی، بدون داشتن داستان قوی و با همان ایده‌های تکراری، قسمت بعدی را می‌سازد و مخاطبان با استقبال خود، به استمرار ابتذال در سینما کمک می‌کنند.

نکات مثبت فیلم

نشان دادن فضای شاد، بزرگ‌نمایی کردن غذاهای سالم و طبییعی، به‌نمایش گذاشتن همکاری و کار گروهی، بیان دردهای اجتماعی و مشکلات مردمی از طریق فیلم از نکات مثبتی بودند که در این فیلم به‌تصویر کشیده شدند.

انتقاد اجتماعی

فیلم به وضوح به انتقادات اجتماعی می‌پردازد. از نمایش زندانیانی که مفسد اقتصادی به شمار می‌آیند و شوخی‌های عباس با آن‌ها، تا وضعیتی که دانشجویان برای تأمین معاش خود در شرایط ناگوار زندگی می‌کنند و به دوره‌گردی روی می‌آورند. فیلمساز در تلاش است تا اعتراضات اجتماعی را مطرح کند، اما به دلیل نابلدی در نحوه بیان این اعتراضات، تأثیر لازم را ندارد.

دیدگاه‌ها درباره فیلم گشت ارشاد 2

فیلم سینمایی «گشت ارشاد ۲» با انتقادهای مختلفی از سوی کارشناسان و منتقدین حوزه سینما مواجه شده است، ازجمله:

ضدخانواده بودن فیلم

به گفته منتقدین، یکی از نکات منفی فیلم، تعریف نامشخصی است که از خانواده ارائه می‌دهد. در فیلم، زندگی مجردی به‌جای زندگی خانوادگی نمایش داده می‌شود، روابط به ازدواج ختم نمی‌شوند و شخصیت‌های اصلی، به‌ویژه زنان، بی‌مسئولیت و فاقد تمایل به ازدواج به تصویر کشیده شده‌اند. این موارد در مجموع تصویری ضدخانواده از فیلم ایجاد می‌کنند.

قبح شکنی و ترویج مشروبات الکلی؛

به‌نمایش گذاشتن سرو مشروب الکلی در صحنه‌ای از فیلم نمایان‌گر این است که فیلم‌ساز قصد دارد علاوه بر ترویج مصرف مشروبات الکلی، ایران را به‌عنوان کشوری معرفی کند که مصرف این موارد در آن‌ها آزاد است و منعی ندارد.

ترویج خرافه‌گرایی و رمالی

در فیلم گشت ارشاد ۲، دخترانی با ظاهر امروزی اما تنها و آسیب‌پذیر به تصویر کشیده می‌شوند که با مشکلات مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. سه شخصیت اصلی فیلم، برای کمک به این دختران، به انواع اقدامات غیرقانونی و غیرشرعی متوسل می‌شوند؛ از کلاه‌برداری و فال‌گیری گرفته تا شرکت در مسابقات غیرقانونی و در نهایت، استفاده از توانایی عطا در ذهن‌خوانی برای ورود به عرصه رمالی و جادوگری.این روند روایی، نگرشی مسأله‌دار را به تصویر می‌کشد که در آن هدف، یعنی نجات زنان از مردان بوقلمون‌صفت و فرصت‌طلب، وسیله را توجیه می‌کند. در واقع، فیلم با القای این ایده که می‌توان برای رسیدن به نیت خیر از ابزارهای نامشروع بهره برد، به نوعی هنجارشکنی ارزشی و اخلاقی دامن می‌زند.

استفاده ابزاری از زنان

در «گشت ۲»، بازیگران زن بیشتر نقش شی ویترینی دارند و حضورشان محدود به شوخی‌های سخیف و بی‌ارتباط با داستان است که صرفاً برای خنداندن مخاطب به کار رفته‌اند. به نظر می‌رسد کارگردان معتقد است تماشاگران تنها با اشاره‌های جنسی واکنش نشان می‌دهند و فیلم فاقد موقعیت‌های واقعی خنده است.

تضعیف کرامت زنان

به نمایش گذاشتن تکرار صحنه دخترانی که برای امرار معاش خود نوازندگی می‌کنند، ورود زنان به عرصه نوازندگی را با نگاهی ابزاری و هدفی تجاری همراه می‌سازد؛ نگاهی که می‌تواند کرامت آنان را کاهش دهد و نقش‌های واقعی اجتماعی و خانوادگی‌شان را تضعیف کند. این روند ممکن است به عادی‌سازی رفتارهایی بینجامد که با ارزش‌های فرهنگی جامعۀ ایرانی سازگار نیستند.

عبور از خطوط قرمز فرهنگی و دینی؛

نکته مهم قابل‌توجه در فیلم گشت ارشاد ۲، میزان پیش‌روی فیلم از محدویت‌ها و خط قرمزهای فرهنگی و دینی است. چگونه از اکران فیلم گشت ارشاد ۱ با جنجال‌های فراوان جلوگیری شد، اما گشت ارشاد ۲ که به‌مراتب دارای شوخی‌های زننده‌تر و بیش‌تری نسبت به قسمت اول آن است به سادگی روی پرده سینما رفته است.

توهین به شعور مخاطب

فیلم گشت ارشاد ۲ از سطحی‌ترین الگوهای مطرح سینما استفاده می‌کند که بی‌ارزش‌ترین غرایز مخاطب را نشانه گرفته است. از طرف دیگر برخی از این آثار این ادعا را دارند که حاوی پیام‌های اخلاقی هستند، در صورتی که به هیچ‌چیز از جمله اخلاق، سینما و و نه شعور مخاطب پای‌بند نیست.

توهین به ارزش‌های جامعه ایرانی

یکی از هم‌خانه‌های طلا با نام سارا، بعد از دیدن قدرت خارق‌العاده عطا از او درخواست می‌کند که او را از سرنوشت پدرش مطلع کند و محل او را نشانش دهد. عطا نیز بعد از چند روز تمرکز و با دقت بسیار محل پدر سارا را به او می‌گوید که پدرش در جوار شهدای گمنام و در چه قسمتی دفن شده است. لحظه دیدار سارا با قبر پدرش، انداختن چادر روی سر و گریه‌کردن فاقد کوچک‌ترین تاثیرگذاری برای بیینده است و در حقیقت نوعی اهانت و بی‌حرمتی به ارزش‌های جامعه به‌حساب می‌آید. این امر نشان‌دهنده آن است که کارگردان برای گرفتن مجوز انواع فحش‌های مشکل‌دار، یک سکانس از مزار شهدای گمنام را در فیلم جای داده است و به خیال خود فیلم‌اش را تطهیر می‌کند.

پول‌سازی به جای فیلم‌سازی

فیلم «گشت ارشاد ۲» بیشتر به‌هدف کسب درآمد ساخته شده و سکانس‌ها بدون داستان منسجم و صرفاً برای جذب مخاطب کنار هم قرار گرفته‌اند. این فیلم الگویی مشابه فیلم‌های هندی دارد؛ داستان پسری که به خاطر عشق یا مشکلات مالی درگیر خطر می‌شود؛ اما در اینجا بیشتر تمرکز بر فروش و جذب مخاطب است تا روایت یک قصه جذاب. فضای فیلم پراکنده و فاقد انسجام است و بیشتر به نمایش موضوعات روز سیاسی پرداخته تا روایت داستانی منسجم.

فیلم‌نامه فاقد انسجام

عوامل تولید «گشت ارشاد ۲» بدون طرح و برنامه مشخص، صرفاً بر پایه موفقیت فصل اول و جذابیت‌های ظاهری مانند اسم فیلم، تکه‌پرانی‌های سیاسی، گریم‌ها، لباس‌های عجیب، شوخی‌های جنسی و حضور بی‌خلاقیت خانم‌های همسایه تلاش کرده‌اند مخاطب را جذب کنند. شوخی‌ها اغلب بی‌معنی و پراکنده‌اند و فیلم فاقد موقعیت‌های واقعی خنده است؛ به‌طوری که بیننده بیشتر به ظاهر شخصیت‌ها و دیالوگ‌های بی‌هدف می‌خندد.

طبق قاعده نانوشته سینما، قسمت دوم معمولاً ضعیف‌تر از قسمت اول است، زیرا فیلم‌نامه‌نویس بدون نوآوری صرفاً داستان را ادامه می‌دهد. سوژه‌ها به‌شکل پراکنده و بدون خلاقیت کنار هم چیده شده‌اند و در نهایت، «گشت ارشاد ۲» نمایشی از بی‌بندوباری کلامی است.

پانویس

دیدگاه‌های ارزیابان

منابع

• ترابنده، نفیسه؛ «فیلمی سخیف در خدمت پولسازی»، وب‌سایت منظوم، تاریخ درج مطلب: ۸ خرداد ۱۳۹۶ش.
• سیدآبادی، م؛ «منقار کج مرغ انجیرخوار; نقدی کوتاه بر فیلم گشت ۲»، وب‌سایت فیلمنوشت، تاریخ درج مطلب: ۱۷ فروردین ۱۳۹۶ش.
• پیامی، زهرا؛ «اشارات سیاسی و اجتماعی با چاشنی طنز برای گیشه»، وب‌سایت منظوم، تاریخ درج مطلب: ۲ فروردین ۱۳۹۶ش.
• حسنی، «نقد فیلم گشت ارشاد ۲ و پروژه استحاله بسیج»، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۳۹۶ش.
• حجتی، «نقد و بررسی فیلم گشت ۲»، وب‌سایت کدومو، تاریخ بازدید: ۲۳ تیر ۱۴۰۴ش.
• «جنسیتی غیر قابل ارشاد!»، وب‌سایت منظوم»، تاریخ درج مطلب: ۲۰ بهمن ۱۳۹۵ش.
• «جوایز و نامزدی‌های فیلم گشت ارشاد ۲»، وب‌سایت پاراج، تاریخ بازدید 4 مرداد1404ش.
• شریفی، فاطمه؛ «سو هاضمه سینمایی»، وب‌سایت منظوم؟»، وب‌سایت منظوم، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
• فرقانی، علی؛ «می‌گردم و می‌گردم و می‌گردم; چرا گشت ارشاد ۲ چنین سرگردان است؟»، وب‌سایت منظوم، تاریخ درج مطلب: ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
• ظهرابی، محسن؛ «نقد فیلم گشت ۲»، وب‌سایت زومجی، تاریخ درج مطلب: ۱۴ فروردین ۱۳۹۶ش.
• کریمی، میثم؛ ««گشت ۲» مغلطه‌ای از شوخی‌های رکیک اجتماعی»، وب‌سایت منظوم، تاریخ درج مطلب: ۱۷ فروردین ۱۳۹۶ش.
• کریمی، میثم؛ «نقد و بررسی گشت ۲»، وب‌سایت مووی مگ، تاریخ درج مطلب: ۲۸ اسفند ۱۳۹۵ش.
• «‏گشت ۲‏ (۱۳۹۵)»، وب‌سایت منظوم، تاریخ بازدید مطلب: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ش.
• محرابیان، وحید؛ «پولسازی با نام فیلم توقیفی»، وب‌سایت منظوم، تاریخ درج مطلب: ۲۷ بهمن ۱۳۹۵ش.
• «ملغمه ای از لودگی با چاشنی اعتراض اجتماعی»، وب‌سایت سلام سینما، تاریخ درج مطلب: ۱۷ بهمن ۱۳۹۵ش.
• منتقم، موحد؛ «یک آشِ شله قلمکارِ بسیار بی نمک! نقد و بررسی فیلم «گشت۲»»، وب‌سایت پرده سینما، تاریخ بازدید: ۲۳ تیر ۱۴۰۱ش.
• «نقد و بررسی فیلم گشت ۲»، وب‌سایت کدومو، تاریخ بازدید مطلب: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ش.
• «نقد و بررسی فلم «گشت ارشاد ۲»»، وب‌سایت افغانستان ما، تاریخ درج مطلب: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.