وسواس فکری در رابطه زناشویی

وسواس فکری در رابطه زناشویی؛ نوعی اختلال فکری در رابطه زناشویی.

وسواس فکری در رابطه زناشویی، اختلالی است که زندگی همسران را نشانه می‌رود و گاهی موجب فروپاشی زندگی مشترک می‌شود. عواملی در ایجاد این اختلال دخیل هستند که با ترفندها، دقت نظر و تلاش می‌توان از آنها رهایی یافت. دین اسلام نیز راهکارهایی برای رهایی از این اختلال ارائه کرده است تا خانواده از استحکام کافی برخوردار باشد.

مفهوم‌شناسی

وسواس به‌معنی بد اندیشیدن و فکر بد در دل داشتن است که شیطان را القاگر آن به قلب انسان و در اثر اضطراب دانسته‌اند. این بیماری در دو نوع فکری و عملی خود را می‌نمایاند. وسواس فکری، افکاری است که به‌طور مستمر، بی‌اختیار و آزاردهنده به ذهن رخنه می‌کند. وسواس فکری در رابطه زناشویی نیز نوعی از وسواس است که صمیمیت جنسی و ارتباط نزدیک و عاشقانه را از بین می‌برد و افراد را دچار مشکلات زناشویی می‌کند و رضایت از زندگی را کاهش می‌دهد. نگرانی از کثیف‌شدن محل رابطه، سرعت در استحمام یا نگرانی اختلال در نظم امور، از جمله وسواس‌های فکری است که لذت جنسی را از بین می‌برد.

زمینه‌های وسواس فکری در رابطه زناشویی

از علل زمینه‌ساز وسواس فکری در رابطه زناشویی ایده‌آل‌پروری و تصور همسر بی‌نقص و کامل است که زمینه‌ساز تمرکز بر کمبودها و نقص‌های همسر حول محورهای خصوصیات اخلاقی، ثبات عاطفی، ظاهر بدن، جامعه‌پذیری یا شایستگی و هوش همسر است که می‌تواند موجب پریشانی خاطر و اتلاف وقت طرفین شود.

علائم وسواس فکری در رابطه زناشویی

از علائم وسواس فکری در روابط زناشویی تصاویری است که ناخواسته و تکراری همراه با ناراحتی و مزاحمت، آدمی را به ‌تسخیر خود درمی‌آورد.

با بروز نشانه‌های زیر می‌توان دریافت که فرد در روابط زناشویی خود دچار وسواس شده است:

• همواره احساسات همسر یا خود را زیر سؤال می‌برد؛
• همسر را با هم‌جنسان او مقایسه می‌کند؛
• روابط عاشقانه همسر را زیر سؤال برده و دوست‌داشتن خود توسط همسر را باور ندارد؛
• همواره مشکلات عاطفی و اخلاقی یا جسمانی همسر را دنبال می‌کند؛
• دائم نگران خیانت همسر و یا ترک رابطه همسر است.

زنان مبتلا به وسواس فکری، برای رفع اضطراب و استرس خود، دائم از همسر خود می‌پرسند که آیا هنوز دوستم داری یا عاشقم هستی؟ آنان با این سؤال‎‌ها می‌خواهند ترس ازدست‌دادن یا خیانت‌کردن را کاهش دهند. این زنان در پی داشتن رابطۀ خوب با همسر خود بسیار خیال‌پردازی می‌کنند؛ در حالی که این وسواس موجب شکاک و بدبین شدن همسر آنان می‌شود.

نحوۀ سنجش وسواس فکری

امروزه از تست روانشناسی وسواس فکری عملی ییل براون (YBOCS) جهت سنجش میزان وسواس فکری – عملی استفاده می‌شود. در این آزمون به افراد گفته می‌شود تا چه میزان دچار وسواس فکری – عملی هستند.

مضرات وسوسه‌های فکری زناشویی

وسوسه‌های فکری موجب از هم‌گسیختگی خانواده و خواری فرد می‌شود. از مضرات این وسوسه‌ها، منفی‌بافی، عدم رشد، خستگی از زندگی، بی‌نشاطی، سوءظن و در آخر دیوانگی غیرقابل وصف است. کاهش میل جنسی، ایجاد اضطراب و کاهش رضایت‌مندی از زندگی زناشویی نیز از مضرات دیگر وسواس فکری است.

راهکارهای حمایتی

1. شناخت عمیق فرد وسواسی؛
2. شناخت مؤلفه‌های مرتبط با وسواس؛
3. برنامه‌ریزی صحیح؛
4. بهره‌گیری از روان‌شناسان؛
5. ایجاد فضای حمایتی روانی و اجتماعی.

درمان وسواس فکری

وسواس فکری را می‌توان با تغییر محتوای فکری فرد بیمار توسط روان درمان، بی‌اعتنایی به این افکار و با اراده و اختیار فردی، امید به ‌بهبودی و مراجعه به روانپزشک درصورت حاد شدن وسواس، درمان کرد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در درمان وسواس فکری، مداوای شناختی- رفتاری از درمان‌های دارویی تأثیر بیشتری دارد.

عدم مقایسه و توجه به رفتار و جنبه‌های مثبت همسر، دلایل انتخاب او، تشکر و قدردانی در برابر خوبی‌های همسر و در نهایت مراجعه به روانشناس می‌تواند راه مقتبله با هجوم افکار منفی و وسواس فکری باشد.

درمان وسواس فکری در قرآن

• یاد خدا : قرآن کریم یکی از راهکارهای رسیدن به آرامش را ذکر و یاد خدا دانسته است.
• توکل: واگذاری امور زندگانی به ‌خدا، در بهداشت‌ روانی نقش به‌سزایی دارد؛ به‌طوری که تمامی دلواپسی‌ها، دغدغه‌ها، وسواس‌ها و اضطراب‌ها از عدم توکل به خدا نشأت می‌گیرد.

درمان وسواس فکری در طب سنتی

از نگاه اطبا وسواس یک اختلال ناشی از سردی مغز و غلبۀ سودا است که سبب هجوم افکار ناخوشایند و ناگهانی به ذهن افراد می‌شود.

طب سنتی راهکارهایی برای غلبه بر وسواس ارائه کرده است:

• ورزشی که سبب تعریق شود؛
• پرهیز از غذاهای سودا‌ زا و سرد؛
• خودداری از بروز رفتارهای سودا زا مانند دیر خوابیدن، کارهای فکری خسته کننده، کارهای سخت جسمانی؛
• پرهیز از قرارگرفتن در محیط‌های دارای امواج الکترومغناطیسی و آب‌وهوای خشک که سودا زا هستند؛
• استفاده روزانه از دمنوش اسطوخودوس و سنبل الطیب؛
• ماساژ دادن ملاج سر با روغن بادام هر شب قبل از خواب؛
• بوییدن گلاب خالص به مدت پنج دقیقه شب‌ها؛
• میل کردن یک عدد سیب به‌صورت ناشتا؛
• خوردن جوشانده‌ بنفشه با گل ختمی؛
• درست کردن مزاج؛ خوردن روزانه دو انار ملس به‌مدت چهل روز می‌تواند باعث دفع سودا و غلبه بر وسواس شود.

منابع

• قرآن
• «تأثیر وسواس بر زندگی مشترک + 9 راهکار برای زندگی با همسر وسواسی»، وب‌سایت مرکز مشاوره خانواده و روانشناسی آویژه، تاریخ درج مطلب: 29 مهر 1401ش.
• «تست وسواس فکری – عملی»، وب‌سایت جعبه ابزار ذهنی، تاریخ بازدید: 9 مرداد 1402ش.
• خیراندیش، حسین، «وسواس فکری و راه درمان»، وب‌سایت اینما، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1401ش.
• «درمان‌های قرآنی برای بیماری وسواس»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 20 شهریور 1392ش.
• درویشی، شقایق، «مقایسۀ همسر با دیگران»، وبلاگ دکتر شقایق درویشی، تاریخ بازدید: 18 مرداد 1402ش.
• رئیسی، فیروزه و دیگران، «عملکرد جنسی و رضایت‌مندي زناشویی در زنان مبتلا به ‌اختلال وسواس جبري»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال 19، شمارۀ 4، تیر 1395ش.
• «رهایی از وسواس و حملات وسواسی با طب سنتی»، وب‌سایت طبایع، تاریخ درج مطلب: 8 آبان 1396ش.
• طیرانی‌راد، علی و دیگران، «اثربخشی درمان‌های روان‌شناختی و دارویی در درمان اختلال وسواسی فکری- عملی»، مطالعات روان‌شناسی بالینی، سال پنجم، شمارۀ ۱۹، تابستان ۱۳۹۴ش.
• علمردانی صومعه، سجاد، «مقایسه رضامندی زناشویی در مبتلا به اختلال افراد وسواس فکری -عملی و عادی»، مجله روانشناسی و روان‌پزشکی شناخت، شمارۀ پنجم، سال ششم، 1397ش.
• عمید، حسن، فرهنگ فارسی، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• قهرمان‌نژاد، ندا، «اختلال وسواس و تأثیر آن بر رابطه زناشویی و جنسی»، وب‌سایت دکتر صالحی، تاریخ بازدید: 8 مرداد 1402ش.
• کریمی، محمد، «آیا وسواس بیماری است؟»، سلامت نیوز، تاریخ درج مطلب: 24 اردیبهشت 1392ش.
• مؤذنی، ترانه، «اختلال وسواس فکری و درمان آن»، وب‌سایت دکتر ترانه مؤذنی، تاریخ درج مطلب: 25 آبان 1399ش.
• مظاهری، حسین، اخلاق در خانه، قم، اخلاق، 1389ش.
• «نوروز»، وب‌سایت آقای کافی‌نت، تاریخ بازدید: 10 مرداد 1402ش.
• «وسواس از دیدگاه اسلام و قرآن»، وب‌سایت اندیشه سلامت روان، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• «وسواس در روابط زناشویی»، وب‌سایت دکتر معاذی‌نژاد، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• «وسواس (روانشناسی)»، ویکی‌فقه، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1402ش.
• «همه چیز در رابطه با ROCD»، وب‌سایت سیمیاروم، تاریخ درج مطلب: 28 تیر 1400ش.