احساس تنهایی بعد از ازدواج؛ احساس تنهایی به‌دلیل نداشتن رابطۀ صمیمانه با همسر.
احساس تنهایی بعد از ازدواج یک نوع حالت ذهنی است که به‌دلیل نبودن رابطۀ صمیمانه بین زوجین ایجاد می‌شود. از جمله عوامل مهمی که باعث ایجاد این احساس در زوجین می‌شود می‌توان به دلزدگی زناشویی، رضایت نداشتن از زندگی مشترک، نداشتن مهارت تحمل تفاوت‌ها، فشار کار و استفاده بیش از حد از شبکههای اجتماعی اشاره کرد. داشتن احساس تنهایی در زندگی مشترک کیفیت ارتباط بین زوجین را کاهش داده و حتی زمینۀ طلاق را فراهم می‌کند. بیان افکار و احساسات خود به همسر، تقویت اعتمادبهنفس، کمک‌گرفتن از مشاور و توجه به داشتن ارتباط نزدیک با همسر به‌عنوان یک اولویت مهم در زندگی از جمله راه‌های کاهش احساس تنهایی بعد از ازدواج است.
مفهوم‌شناسی
احساس تنهایی بعد از ازدواج به نبودن روابط صمیمانه بین زوجین اشاره دارد که موجب می‌شود یکی از زوجین یا هردوی آنها از نظر فیزیکی و روانی احساس تنهایی و انزوا کنند.[۱] تنهایی نوعی حالت ذهنی است که فرد درعین حال که به ارتباط با دیگران تمایل زیادی دارد؛ اما نسبت به ارتباط اجتماعی فعلی خود احساس خوشایندی ندارد، ممکن است فرد در حال گذارندن وقت با همسر خود باشد؛ اما در درون خود احساس تنهایی داشته باشد.[۲]
دلایل ایجاد احساس تنهایی
انسان موجودی اجتماعی است که نیاز به وابستگی به دیگران دارد و زمانی که نتواند نیاز خود به تعلق را برطرف کند دچار احساس تنهایی می‌شود.[۳] زیادشدن ناراحتی‌ها و ناملایمات در زندگی مشترک، خستگی جسمی و روحی، داشتن توقعات خیلی زیاد از رابطۀ زناشویی،[۴] برطرف نشدن انتظارات فرد از روابط اجتماعی[۵] و تحقق پیدانکردن احساسات عاشقانه سبب فرسودگی روانی و دلزدگی در زوجین می‌شود که این دلزدگی می‌تواند منجر به احساس تنهایی در یکی از زوجین یا هردوی آنها شود.[۶]
نتایج یک پژوهش در سال 2018م نشان می‌دهد افرادی که از زندگی خانوادگی خود رضایت ندارند، بیشتر دچار احساس تنهایی می‌شوند.[۷] نداشتن مهارت تحمل تفاوت‌ها، تفاوت در میزان نیاز به صمیمیت و وابستگی، آگاه‌نبودن از شیوۀ برخورد با رویدادهای استرس‌زای زندگی و نداشتن مهارت همدلی، برقرارنکردن ارتباط عاطفی عمیق با همسر،[۸] فشارکار و مشغولیت‌های خیلی زیاد، ترس از همسر به‌دلیل داشتن ویژگی‌های اخلاقی آزاردهنده، صمیمی‌نبودن زن و مرد از نظر جنسی، نداشتن زمان کافی برای گذراندن وقت با یکدیگر و حل‌نشدن مشکلات و زخم‌های گذشته بین زوجین[۹] از دلایل مهم ایجاد احساس تنهایی در زوجین بعد از ازدواج است.[۱۰] استفاده بیش از حد از شبکههای اجتماعی نیز از دیگر دلایلی است که زمینۀ فاصله گرفتن زوجین از یکدیگر و احساس تنهایی در آنها را فراهم می‌کند و در مواردی موجب خیانت زناشویی می‌شود.[۱۱]
ویژگی‌های زوجین دچار احساس تنهایی
مطالعات انجام شده در سال 1396ش نشان می‌دهد که از هر چهار نفر، یک نفر احساس تنهایی می‌کند.[۱۲] افرادی که بعد از ازدواج احساس تنهایی دارند نگاه منفی نسبت به زندگی دارند، احساس همدلی، اعتماد و پذیرش ندارند، احساس شکست در زندگی مشترک می‌کنند، فکر می‌کنند همسرشان توانایی درک آنها را ندارد و از صمیمیت اجتناب می‌کنند.[۱۳] احساس تنهایی و ایجاد فاصله هنگامی که درکنار همسر خود هستند، تمایل‌نداشتن به بیان اتفاقات روزانه، داشتن رابطۀ جنسی خیلی کم و نبود صمیمیت فیزیکی و عاطفی بین زوجین از دیگر ویژگی‌های افراد دچار احساس تنهایی بعد از تشکیل زندگی مشترک است.[۱۴]
پیامدهای احساس تنهایی بعد از ازدواج
احساس تنهایی یک تجربه ناخوشایند است که باعث کم‌صبری، احساس ارزشمند نبودن و افسردگی در افراد می‌شود.[۱۵] این نوع احساس بر نگرش افراد نسبت به خود، ایجاد ارتباط با دیگران[۱۶] و بر سلامت جسمی و روحی افراد تأثیر منفی دارد. تمایل به مصرف مواد مخدر و الکل، ضعف سیستم ایمنی، کاهش احساس آرامش، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته، کاهش کیفیت خواب و افزایش اضطراب از پیامدهای احساس تنهایی بعد از ازدواج است.[۱۷]
با تداوم احساس تنهایی فرد هیجانات منفی بیش‌تری را تجربه می‌کند و کیفیت ارتباط زن و مرد در زندگی مشترک کاهش پیدا می‌کند. از آنجایی که بین احساس تنهایی و تمایل به طلاق رابطۀ مستقیم وجود دارد، این احساس ناخوشایند زمینۀ اختلاف،[۱۸] قطع ارتباط عاطفی[۱۹] و حتی جدایی بین زوجین را فراهم می‌کند.[۲۰]
احساس تنهایی می‌تواند باعث استفاده افراطی از اینترنت در افراد شود، به‌دلیل فضایی که اینترنت برای گفت‌وگو و ارتباط اجتماعی به‌صورت آنلاین فراهم می‌کند، حالت ناخوشایندی را که افراد دچار احساس تنهایی تجربه می‌کنند را تعدیل می‌کند.[۲۱]
نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد که داشتن احساس تنهایی در روابط خانوادگی و احساس تنهایی در رابطۀ با دوستان می‌تواند به میزان 30درصد رضایت از زندگی را در زنان متأهل کاهش دهد.[۲۲]
روش‌های کاهش احساس تنهایی بعد از ازدواج
یادگیری مهارت‌های اجتماعی مانند با همدلی گوش‌دادن، توجه و احترام نسبت به نظرات یکدیگر و یادگیری شیوۀ مناسب بحث‌کردن؛[۲۳]
انجام فعالیت‌های مشترک با همسر مانند تماشای فیلم و پیاده‌روی؛
دوری از ذهن‌خوانی و توجه به طرز فکر همسر برای درک بیشتر احساسات و افکار او؛
خودافشایی و بیان‌کردن افکار و احساسات برای ایجاد صمیمت بیشتر[۲۴] و پرهیز از سرزنش؛[۲۵]
ایجاد فضای دونفری و توجه کامل به همسر در هنگام صحبت کردن با او؛[۲۶]
ریشه‌یابی علت ایجاد احساس تنهایی؛
محدودکردن زمان استفاده از گوشی و شبکههای اجتماعی و گذارندن زمان بیشتر با همسر؛
کمک‌گرفتن از مشاور برای حل مشکلات مربوط به همدلی و صمیمیت با همسر؛[۲۷]
افزایش اعتمادبهنفس و باور به توانایی‌ها و ویژگی‌های خود؛
درنظرگرفتن صمیمیت و ارتباط خوب با همسر به عنوان اولویت زندگی.[۲۸]
«احساس تنهایی در زندگی مشترک بعد از ازدواج: علل و راهکارها»، وب‌سایت افرا کلینیک، تاریخ درج مطلب: 25 آبان 1399ش.
«اما یا زمانی که متاهل هستید، تنها‌بودن طبیعی است؟»، وب‌سایت شادی دوباره، تاریخ درج مطلب: 29 تیر 1402ش.
جعفری فاضل، راضیه و دیگران، «نقش خودارزشیابی هسته‌ای و احساس تنهایی در پیش‌بینی رضایت زناشویی و رضایت از زندگی زنان متأهل شهر تهران»، مجلۀ علوم روانشناختی، دوره 15، شماره 60، 1395ش.
«چگونه با احساس تنهایی بعد از ازدواج مقابله کنیم؟»، وب‌سایت دلتا مگ، تاریخ درج مطلب: 25 آبان 1402ش.
درتاج، فریبا و دیگران، «رابطۀ میزان استفاده از شبکههای اجتماعی مجازی با احساس تنهایی و خیانت زناشویی در دانشجویان»، فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، سال 13، شماره 47، 1397ش.
رحمانی، عقیله نرگس، «احساس تنهایی بعد از ازدواج: 6 علت مهم احساس تنهایی در زندگی مشترک»، وب‌سایت خبرنامه، تاریخ درج مطلب: 1 آذر 1400ش.
غفوری، محمدسجاد و دیگران، «پیش‌بینی سازگاری زناشویی بر اساس احساس تنهایی، اضطراب مرگ و معنای زندگی در زوجین شهر تهران»، فصلنامۀ خانواده پژوهی، سال 19، شماره 74، 1402ش.
کاظمی سیرکانه،آرزو و دیگران، «احساس تنهایی، خودکارآمدی اجتماعی و اعتیاد به اینترنت»، کنگرۀ انجمن روانشناسی ایران، 1396ش.
مدنی‌پور، نادیا و سپاه منصور، مژگان، «رابطۀ بین حمایت اجتماعی و احساس تنهایی»، دومین کنگرۀ روانشناسی اجتماعی ایران، 1392ش.
معتمدی، فاطمه و بخشی‌پور، باب‌الله، «بررسی اثربخشی آموزش غنی‌سازی روابط زناشویی بر کاهش احساس تنهایی و دلزدگی زناشویی زنان متأهل با گرایش به خیانت»، همایش ملی روانشناسی، تعلیم و تربیت و سبک زندگی، 1398ش.
