استرس جنسی
استرس جنسی؛ ترس از برقراری رابطۀ جنسی با همسر.
استرس جنسی یکی از مشکلات زناشویی است که باعث ترس فرد از برقراری رابطۀ جنسی با همسر خود میشود. این نوع استرس بر عملکرد افراد در رابطۀ زناشویی اثر می‌گذارد و برای حفظ استحکام خانواده دارای اهمیت است. ورزش، افزایش ذهن‌آگاهی، بیان نیازهای خود به همسر، افزایش اعتمادبه‌نفس و افزایش اطلاعات در زمینۀ جنسی از جمله راه‌های کاهش استرس جنسی محسوب میشود. مراجعۀ به پزشک و استفاده از دارودرمانی یا انواع روش‌های روان‌شناختی به درمان استرس جنسی کمک می‌کند.
مفهوم‌شناسی
استرس جنسی مترادف با اضطراب جنسی است و در دستۀ استرس‌های مربوط به عملکرد قرار می‌گیرد.[۱] استرس جنسی یکی از مشکلات شایع جنسی[۲] و به‌معنای ترس شدید از برقراری رابطۀ جنسی است و می‌تواند از نظر روانی، عاطفی و فیزیولوژیکی فرد را تحت تأثیر قرار دهد.[۳]
اهمیت بحث استرس جنسی
مهم‌ترین نشانۀ اضطراب جنسی اجتناب از برقراری رابطۀ جنسی است.[۴] ترس از اینکه فرد نتواند شریک خود را در رابطۀ زناشویی راضی کند، موجب انزال زودرس، ناتوانی در ارگاسم و بی‌میلی نسبت به رابطۀ جنسی میشود.[۵] نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که اضطراب جنسی باعث کاهش عملکرد جنسی میشود[۶] و بر کیفیت ارتباط زناشویی اثر می‌گذارد.[۷] به‌دلیل اهمیت نهاد خانواده، حفظ عملکرد مثبت آن و جلوگیری از مشکلات زناشویی توجه به بحث استرس جنسی بسیار مهم است. بهبود رابطۀ جنسی بین زوجین باعث افزایش سلامت روانی و عاطفی، کاهش اختلافات خانوادگی و طلاق میشود.[۸] پژوهش‌ها نشان می‌دهد که 44درصد اختلافات زناشویی به‌دلیل وجود مشکل در رابطۀ جنسی است و حل‌شدن مشکلات زوجین در این زمینه موجب کم‌شدن مشکلات خانوادگی و به‌دنبال آن تحکیم بنیان خانواده میشود. تأکید دین اسلام بر ارضای صحیح نیازهای جنسی زن و مرد نیز به‌دلیل نقشی است که در حفظ کانون خانواده دارد.[۹]
تفاوت استرس جنسی در زنان و مردان
استرس جنسی در هر دو جنس زن و مرد می‌تواند ایجاد شود؛[۱۰] اما در مردان بیشتر به‌دلیل نگرانی در مورد عملکرد خود در رابطه و در زنان بیشتر به‌دلیل نگرانی در مورد رضایت همسر است.[۱۱] در خانم‌ها استرس جنسی بیشتر به‌صورت بی‌میلی به برقراری رابطۀ زناشویی، مشکل در برانگیختگی و رسیدن به ارگاسم است؛ اما در آقایان استرس جنسی معمولاً در نعوظ و حفظ آن و زودانزالی بروز پیدا می‌کند.[۱۲]
انواع استرس جنسی
اضطراب جنسی به‌شکل‌های متفاوتی خود را نشان می‌دهد که در زیر به آن اشاره میشود:
- افکار منفی دربارۀ رابطۀ زناشویی؛
- احساس نگرانی شدید با فکرکردن به رابطۀ زناشویی؛
- نگرانی دربارۀ نرسیدن به ارگاسم و ناتوانی در رساندن همسر به ارگاسم؛
- کاهش میل جنسی برای برقراری رابطۀ جنسی.[۱۳]
نشانه‌های استرس جنسی
- زودانزالی و مشکل در نعوظ؛
- عرق‌کردن، لرزش و تنگی نفس در هنگام رابطه؛
- بی‌میلی نسبت به رابطۀ جنسی؛
- احساس درد در هنگام رابطه و بالارفتن ضربان قلب؛
- خشکی واژن.[۱۴]
دلایل استرس جنسی
- افکار منفی در مورد ناتوانی در راضی‌کردن همسر؛
- نگرانی درباره ظاهر بدن مانند وزن؛
- وجود اختلاف در رابطۀ زناشویی؛[۱۵]
- وجود انتظارات غیرواقعی از رابطۀ جنسی و توانایی‌های خود در اثر تماشای فیلم‌های نامناسب؛
- افزایش سن، مصرف مواد مخدر و الکل و مبتلاشدن به بعضی از بیماری‌ها؛[۱۶]
- فشار روانی ناشی از مسائل مختلف زندگی؛[۱۷]
- تجربیات ناخوشایند مربوط به گذشته[۱۸] مانند تجربه تجاوز یا سوءاستفاده؛[۱۹]
- اضطراب در مورد نرسیدن به ارگاسم، زودانزالی یا انزال دیررس؛[۲۰]
- ناسازگاری با همسر و ترس از صمیمیت.[۲۱]
تأثیر ترشح آدرنالین بر رابطۀ زناشویی
استرس باعث آزادشدن یک ماده شیمیایی به‌صورت خودکار در بدن به نام آدرنالین میشود. ترشح این ماده در زمان رابطۀ جنسی باعث اضطراب در فرد شده و بر رابطۀ زناشویی تأثیر بسیار منفی دارد.[۲۲]
ارتباط بین استرس جنسی و مصرف مواد مخدر و الکل
بعضی از افراد برای جلوگیری از اضطراب جنسی به مصرف الکل روی می‌آورند؛ درحالی که بیشتر مصرف‌کنندگان الکل دچار اضطراب و فوبیا هستند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی بر سیستم عصبی و مغز افراد تأثیر منفی دارد و مصرف طولانی‌مدت الکل باعث کاهش تولید دوپامین در مغز میشود. از جمله پیامدهای مصرف الکل می‌توان به اختلالات خلقی مانند افسردگی، اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال اضطراب، فلج مغزی و خودکشی اشاره کرد.[۲۳] همچنین مصرف مواد مخدر باعث کاهش میل جنسی در مردان میشود.[۲۴] از نگاه دین اسلام نیز مصرف مواد مخدر و مشروبات الکی به‌دلیل آثار و پیامدهای مخربی که دارد حرام است و مراجع تقلید با در نظر گرفتن ضررهای فراوان جسمی و روحی این مواد، مصرف آن را تحریم کرده‌اند.[۲۵]
پیامدهای استرس جنسی
داشتن استرس در هنگام رابطۀ جنسی باعث میشود که فرد نتواند از رابطه لذت ببرد.[۲۶] این نوع استرس از لحاظ روانی و جسمی بر فرد تأثیر می‌گذارد.[۲۷] رابطۀ جنسی فراتر از یک واکنش جسمی است و ارتباط زیادی با احساسات و طرز فکر افراد دارد. زمانی که فرد اضطراب داشته باشد، تمرکز روی ارتباط جنسی بسیار سخت خواهد شد و بر توانایی تحریک جنسی فرد نیز اثرگذار است.[۲۸] بی‌توجهی نسبت به مسائل جنسی باعث کاهش اعتمادبه‌نفس، زیادشدن اختلافات زناشویی، افسردگی، افزایش خشونت‌های خانوادگی و بالارفتن آمار طلاق خواهد شد.[۲۹]
رفتار جنسی مطلوب و نقش آن در کاهش استرس
رفتار جنسی مطلوب بین زوجین یکی از عوامل اصلی رضایت زناشویی و در نتیجه کاهش استرس و تحکیم بنیان خانواده است. در ادامه به دلایل ایجاد رفتار جنسی مطلوب اشاره خواهد شد:
- رضایت زوجین در انتخاب یکدیگر؛ رفتار جنسی مطلوب در زندگی مشترک زمانی تحقق می‌یابد که زن و مرد به ازدواج با یکدیگر راضی باشند و ازدواج بدون اکراه و اجبار صورت گرفته باشد.
- احترام و محبت متقابل؛ برای ایجاد یک رابطۀ جنسی سالم باید روابط زن و مرد بر اساس محبت و احترام متقابل باشد.
- پرهیز از حیای منفی؛ اگر مشکلی در ارتباط جنسی زن و مرد وجود داشته باشد، باید با گفت‌وگو با یکدیگر آن را حل کنند و شرم و حیا در این مورد معنا ندارد.
- تفاهم بین زوجین در رابطۀ جنسی؛ زن و مرد باید قبل از برقراری رابطۀ جنسی خود را از نظر روانی آماده کنند و در مورد نحوۀ ارضای نیاز جنسی با یکدیگر به توافق برسند.
- رعایت اخلاق جنسی؛ در رابطۀ جنسی زوجین باید به اصول اخلاقی پایبند باشند و حتی اگر در رابطۀ زناشویی به‌طور کامل نیازشان ارضا نشد، با کنترل احساسات منفی خود از ابراز خشم به همسر پرهیز کنند.[۳۰]
روش‌های غلبه بر استرس جنسی
برای کاهش استرس جنسی راه‌های مختلفی وجود دارد که در زیر به مهم‌ترین آنها اشاره میشود:
راهکارهای غلبه بر استرس جنسی در مردان
- مراقبت از بدن و حل مشکلات مربوط به نعوظ؛
- پایین‌آوردن انتظارات خود از رابطۀ جنسی؛
- نوشتن احساسات ناخوشایند دربارۀ رابطۀ جنسی.
راهکارهای غلبه بر استرس جنسی در زنان
- داشتن رابطۀ جنسی ایمن با رعایت اقدامات احتیاطی؛
- مقایسه‌نکردن خود با دیگران؛
- مشخص‌کردن هدف خود از رابطۀ جنسی و توانایی نه گفتن.
راهکارهای غلبه بر استرس جنسی مشترک بین هر دو جنس
- متمرکز شدن بر کسب لذت از رابطۀ جنسی و پرت‌کردن حواس خود؛
- رویارویی با ترس از رابطۀ جنسی و شناسایی دلایل اصلی این ترس و تلاش برای یافتن راه‌حل برای آن؛[۳۱]
- صمیمیت با همسر و تحت فشار قرار ندادن او برای برقراری رابطه؛
- ورزش[۳۲] و بالابردن ذهن‌آگاهی خود؛
- داشتن رژیم غذایی مناسب و سبک زندگی سالم؛
- بیان نیازها و ترس خود از رابطۀ جنسی به همسر؛[۳۳]
- صحبت با مشاور؛
- امتحان‌کردن راه‌های دیگر برای ایجاد صمیمیت با همسر غیر از رابطۀ جنسی؛
- سخت‌گیرنبودن نسبت به ظاهر و توانایی خود در ارتباط زناشویی؛[۳۴]
- افزایش اعتمادبه‌نفس خود؛[۳۵]
- افزایش اطلاعات خود در زمینۀ جنسی.[۳۶]
تأثیر باورهای مذهبی بر کاهش استرس جنسی
اعتقادات مذهبی با سلامت روان افراد ارتباط دارد و باعث کاهش استرس میشود.[۳۷] نتایج تحقیقات نشان می‌دهد هرچه اعتقادات مذهبی فرد قوی‌تر باشد، رضایت از زندگی زناشویی بالاتر و استرس زناشویی کمتر میشود. دین‌داری و باور به عدالت خدا باعث میشود فرد با اضطراب و مشکلات زندگی آسان‌تر کنار بیاید و استرس در موقعیت‌های مختلف زندگی کاهش پیدا کند.[۳۸] اعتقادات مذهبی باعث کاهش فشارهای روانی، انعطاف‌پذیر بودن در درگیری‌های خانوادگی و حل اختلافات زناشویی میشود و ارتباط با خدا کمبود ایجاد شده بر اثر عدم ارضای بعضی از نیازهایی که زوجین نتوانستند برای هم برآورده کنند را جبران می‌کند.[۳۹]
درمان استرس جنسی
به‌طور کلی دو نوع درمان عمده برای استرس جنسی وجود دارد؛ دارودرمانی و درمان روان‌شناختی.
- دارودرمانی؛ تا زمانی که عامل اصلی اضطراب جنسی مشخص نشود، نمی‌توان به‌درستی آن را درمان کرد.[۴۰] اگر استرس جنسی به‌دلیل مشکلات مربوط به نعوظ یا انزال زودرس باشد، پزشک می‌تواند برای درمان آن دارو تجویز کند. انواع داروهای مؤثر برای درمان استرس جنسی عبارتند از: آنتی‌دپرسانت، ضداضطراب‌ها و انواع داروهای مهارکننده برای درمان انزال زودرس و اختلال نعوظ.[۴۱] درمان‌های هورمونی برای خشکی واژن در خانم‌ها نیز در صورت لزوم توسط پزشک تجویز میشود.
- درمان روان‌شناختی؛ درمان روان‌شناختی بر آموزش رفتاری به زوجین متمرکز است[۴۲] و شامل مواردی مانند زوج‌درمانی، درمان تفکر مثبت و درمان توجه متمرکز است.[۴۳]
درمان استرس جنسی در طب سنتی
برای درمان اختلال نعوظ و زودانزالی که استرس جنسی یکی از دلایل ایجاد آن است، مصرف پودر زنجبیل و دم‌کرده چوب دارچین مفید است. ترکیب جوانۀ گندم، روغن زیتون، عسل و لیموترش نیز به درمان انزال زودرس کمک می‌کند. مصرف روزانه یک قاشق مرباخوری اسپند به‌صورت ناشتا، زالودرمانی، خوردن غذاهای سالم، کم‌کردن مصرف نمک و ادویه‌های ضد نفخ مانند زیره و نعناع و استفاده از روغن‌های سالم مانند زیتون و کنجد از جمله راه‌هایی است که به بهبود نعوظ کمک می‌کند. ماساژ کمر با روغن‌های گیاهی، قرص کمر و انجام بادکش از راهکارهای موضعی برای درمان زودانزالی و نعوظ در طب سنتی است.[۴۴]
پانویس
- ↑ «اضطراب جنسی/ شناسایی عوامل و درمان استرس در رابطۀ جنسی»، وب‌سایت حال.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ «اضطراب جنسی/ شناسایی عوامل و درمان استرس در رابطۀ جنسی»، وب‌سایت حال.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ همتی و دیگران، «پیش‌بینی اضطراب جنسی زنان در آستانۀ ازدواج بر اساس دانش و نگرش جنسی»، 1399ش، ص114.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست و چه راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد؟»، وب‌سایت گپچه.
- ↑ همتی و دیگران، «پیش‌بینی اضطراب جنسی زنان در آستانۀ ازدواج بر اساس دانش و نگرش جنسی»، 1399ش، ص115 و 116.
- ↑ «روابط جنسی همسران و نقش آن در سلامت خانواده»، وب‌سایت راسخون.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟»، وب‌سایت روان آرام.
- ↑ شهدوست، «اضطراب جنسی چیست؛ وقتی لذت و نگرانی درهم می‌پیچند»، وب‌سایت دکتردکتر.
- ↑ «اضطراب جنسی را چطور کاهش دهیم»، وب‌سایت آواژه.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ «اضطراب جنسی/ شناسایی عوامل و درمان استرس در رابطۀ جنسی»، وب‌سایت حال.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست»، وب‌سایت روان آرام.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست»، وب‌سایت روان آرام.
- ↑ «اضطراب جنسی و راه‌های درمان اضطراب جنسی»، وب‌سایت بیتوته.
- ↑ «شراب و الکل چه بلایی بر مغز و سیستم عصبی می‌آورند؟ اثر الکل بر مغز»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ «علائم و درمان کاهش میل جنسی چیست؟»، وب‌سایت دکترتو.
- ↑ هدهدی، «استفاده از مواد مخدر حرام است؟»، وب‌سایت تبیان.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «اضطراب جنسی و راه‌های درمان اضطراب جنسی»، وب‌سایت بیتوته.
- ↑ یوسف‌زاده و دیگران، «بررسی تأثیر آموزش‌های جنسی مبتنی بر آموزه‌های دینی بر سازگاری زناشویی زنان متأهل»، 1392ش، ص11.
- ↑ کجباف، «رفتارشناسی جنسی در اندیشه دینی»، وب‌سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- ↑ «13راهکار برای درمان ترس از رابطۀ جنسی در زنان و مردان»، وب‌سایت آویژه.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «چه چیزهایی موجب اضطراب جنسی میشود؟»، وب‌سایت دکتر پیمان صالحی.
- ↑ «تأثیر استرس بر رابطۀ جنسی شما»، وب‌سایت کامش.
- ↑ همتی و دیگران، «پیش‌بینی اضطراب جنسی زنان در آستانۀ ازدواج بر اساس دانش و نگرش جنسی»، 1399ش، ص114.
- ↑ «تأثیر دین‌داری بر کنترل استرس»، خبرگزاری دانشجویان ایران.
- ↑ بهزادپور و دیگران، «نقش دین‌داری و تاب‌آوری در پیش‌بینی استرس زناشویی مادران دارای فرزند پسر با اختلال نارسایی توجه بیش‌فعالی»، 1394ش، ص74 و 81 و 82.
- ↑ یوسف‌زاده و دیگران، «بررسی تأثیر آموزش‌های جنسی مبتنی بر آموزه‌های دینی بر سازگاری زناشویی زنان متأهل»، 1392ش، ص16.
- ↑ «اضطراب جنسی/ شناسایی عوامل و درمان استرس در رابطۀ جنسی»، وب‌سایت حال.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24.
- ↑ رادمنش، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده.
- ↑ «نسخه‌های طب سنتی برای تقویت نعوظ»، وب‌سایت مرهم طب.
منابع
- «13 راهکار برای درمان ترس از رابطۀ جنسی در زنان و مردان»، وب‌سایت آویژه، تاریخ درج مطلب: 2 فروردین 1401ش.
- «اضطراب جنسی چیست و چه راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد؟»، وب‌سایت گپچه، تاریخ بازدید: 24 فروردین 1403ش.
- «اضطراب جنسی چیست؟ درمان ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت پذیرش 24، تاریخ درج مطلب: 24 اسفند 1400ش.
- «اضطراب جنسی چیست»، وب‌سایت روان آرام، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1402ش.
- «اضطراب جنسی را چطور کاهش دهیم»، وب‌سایت آواژه، تاریخ بازدید: 24 فروردین 1403ش.
- «اضطراب جنسی و راه‌های درمان اضطراب جنسی»، وب‌سایت بیتوته، تاریخ بازدید: 24 فروردین 1403ش.
- «اضطراب جنسی/ شناسایی عوامل و درمان استرس در رابطۀ جنسی»، وب‌سایت حال، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1403ش.
- بهزادپور، سمانه و دیگران، «نقش دین‌داری و تاب‌آوری در پیش‌بینی استرس زناشویی مادران دارای فرزند پسر با اختلال نارسایی توجه بیش‌فعالی»، فصلنامۀ افراد استثنایی، دوره 5، شماره 18، 1394ش.
- «تأثیر استرس بر رابطۀ جنسی شما»، وب‌سایت کامش، تاریخ درج مطلب: 7 اردیبهشت 1398ش.
- «تأثیر دین‌داری بر کنترل استرس»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: 29 آبان 1400ش.
- «چه چیزهایی موجب اضطراب جنسی میشود؟»، وب‌سایت دکتر پیمان صالحی، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1403ش.
- رادمنش، دریا، «اضطراب جنسی چیست؟ 7 راهکار برای غلبه بر ترس از رابطۀ زناشویی»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: 10 فروردین 1403ش.
- «روابط جنسی همسران و نقش آن در سلامت خانواده»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 4 مهر 1397ش.
- «شراب و الکل چه بلایی بر مغز و سیستم عصبی می‌آورند؟ اثر الکل بر مغز»، وب‌سایت پذیرش 24، تاریخ درج مطلب: 11 مهر 1401ش.
- شهدوست، نیلوفر، «اضطراب جنسی چیست؛ وقتی لذت و نگرانی درهم می‌پیچند»، وب‌سایت دکتردکتر، تاریخ درج مطلب: 11 آذر 1402ش.
- «علائم و درمان کاهش میل جنسی چیست؟»، وب‌سایت دکترتو، تاریخ درج مطلب: 1 شهریور 1402ش.
- کجباف، محمدباقر، «رفتارشناسی جنسی در اندیشه دینی»، وب‌سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تاریخ بازدید: 7 اردیبهشت 1403ش.
- «نسخه‌های طب سنتی برای تقویت نعوظ»، وب‌سایت مرهم طب، تاریخ بازدید: 5 اردیبهشت 1403ش.
- هدهدی، مهری، «استفاده از مواد مخدر حرام است؟»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 29 آذر 1402ش.
- همتی، لعیا و دیگران، «پیش‌بینی اضطراب جنسی زنان در آستانۀ ازدواج بر اساس دانش و نگرش جنسی»، نشریه آموزش و سلامت جامعه، دوره 7، شماره 2، 1399ش.
- یوسف‌زاده، صدیقه و دیگران، «بررسی تأثیر آموزش‌های جنسی مبتنی بر آموزه‌های دینی بر سازگاری زناشویی زنان متأهل»، مجلۀ زنان مامایی و نازایی ایران، دوره 16، شماره 84، 1392ش.