جنبش من هم

تظاهرات عده‌ایی از زنان در جنبش من هم

جنبش من هم؛ پویش افشای تجربیات آزار جنسی زنان در شبکه‌های اجتماعی.

جنبش من هم (Me Too Movement)، با هدف احیای حقوق زنان آسیب‌دیده از تجاوز و آزار جنسی در محیط‌های کاری شروع شد؛ اما بیشتر در راستای حمایت از افراد مشهور و بازیگران زن هالیوودی به کار گرفته شد. جنبش «من هم» برخی حمایت‌ها از زنان آسیب‌دیده را به همراه داشت؛ اما در پیشگیری از آن و تبیین جایگاه زنان کارکرد لازم را نداشت.

مفهوم‌شناسی

جنبش «من هم»، یک پویش و رویداد اجتماعی است که در آن زنان از تجربیات تجاوز یا آزارهای جنسی خود پرده برمی‌دارند و در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «من هم» آن را بیان می‌کنند.

تاریخچه

جنبش «من هم» نخستین بار در سال 2006م توسط یک زن سیاه‌پوست آمریکایی برای حمایت از زنانی که تحت آزار جنسی واقع شده‌ بودند، به‌ویژه زنان سیاه‌پوست، استفاده شد. در 5 اکتبر 2017م روزنامۀ آمریکایی نیویورک تایمز در مورد یکی از تهیه‌کنندگان و سرمایه‌داران مشهور سینمای هالیوود، گزارشی مبنی بر آزار جنسی چندین نفر از بازیگران زن ارائه داد و در مدت کوتاهی در دیگر رسانه‌های مشهور دنیا منتشر و پس از آن به اولین عنوان خبری رسانه‌ها در دنیا تبدیل شد. در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۷م، یکی از بازیگران سفیدپوست سینمای هالیوود، در واکنش به تجاوزهای جنسی علیه تهیه‌کننده فیلم‌های هالیوودی، از کاربران توییتر خواست در صورتی که مورد آزار جنسی یا تجاوز قرار گرفته‌اند، با هشتگ «من هم» به توئیت او پاسخ دهند. جنبش «من هم» از این طریق به رسانه‌های عمومی راه یافت. این درخواست موجی از داستان‌های مرتبط با آزار جنسی را به همراه داشت. روز بعد او 55،000 پاسخ در توییتردریافت کرد و در 24 ساعت بعد، فیسبوک 12 میلیون پست از 45 میلیون کاربر در ایالات متحده با استفاده از این هشتگ ثبت کرد. تا ژانویه 2018م، 6.5 میلیون توییت با استفاده از هشتگ «من هم» ثبت شد. استفاده از این هشتگ به کاربران اجازه می‌داد تا با حفظ حریم خصوصی، درباره جزئیات حادثه در این پویش شرکت کنند.

زمینه‌های شکل‌گیری جنبش در آمریکا

نیویورک، سال 2018م؛ اعتراض به سوء‌استفاده جنسی از زنان

طبق گزارش‌ها سالانه میلیون‌ها آمریکایی مورد سوءاستفادۀ جنسی قرار می‌گیرند. هر 64 ثانیه یک تجاوز جنسی در آمریکا رخ می‌دهد که حدود 82 درصد از آنها دختران نوجوان هستند. یک زن از هر پنج زن آمریکایی مورد خشونت جنسی واقع می‌شود. این آمار به‌دلیل نگاه جنسی به زنان و نابرابری‌های جنسیتی است؛ البته تراجنسیتی‌ها و مردان نیز در آمریکا از تجاوز و آزار جنسی در امان نیستند و از هر 33 مرد یک نفر مورد خشونت جنسی واقع می‌شود. زنان زندانی آمریکایی نیز توسط کارمندان یا زندانیان مورد تعرض قرار می‌گیرند. کودکان هم قربانی خشونت و تجاوز جنسی بزرگسالان می‌شوند. آمارها از میزان تجاوز سه‌ برابری به زنان سیاه‌پوست نسبت به زنان سفیدپوست خبر می‌دهد. 94 درصد از زنانی که مورد تجاوز جنسی قرار گرفته‌اند، پس از این حادثه دچار استرس و پریشانی می‌شوند که بیشتر از قربانیان هر جنایت خشونت‌آمیز دیگری است. در کشورهای غربی پلیس اعتنایی به شکایت‌های زنان مبنی بر تعرض جنسی ندارد و به سوءاستفادۀ جنسی از زنان در زندان هم توجهی نمی‌کند. از طرفی شمار زیادی از رؤسای جمهور آمریکا نیز در کارنامۀ خود آزار و تجاوز به زنان بسیاری را ثبت کرده‌اند.

اهداف

مهم‌ترین هدف جنبش اجتماعی «من هم» افشای تجربیات آزار و تجاوز جنسی به‌ویژه دربارۀ زنان عادی جامعه است که مورد سوء استفاده واقع شده‌اند و حمایتی از آنها صورت نمی‌گیرد. جنبش «من هم» ابتدا بر پایۀ تجاوز و آزار جنسی در همۀ محیط‌های کاری و غیرکاری طراحی شده بود؛ اما در ادامه منحصر به بازیگران سینما شد. هدف دیگر از این جنبش، عمومی شدن آن برای برانگیختن جامعه آمریکایی و ایجاد حساسیت نسبت به آن برای دریافت بازخورد بود و اخراج مردان هدف این جنبش نبوده است. آنها دنبال آگاهی‌بخشی و تغییر در جامعه آمریکایی بودند.

بازخوردها

پس از جنبش، برخی دیگر از بازیگران زن هالیوود که مورد آزار جنسی قرار گرفته بودند، اعتراض علنی کردند و فساد اخلاقی تهیه‌کننده مشهور را برملا کردند. پس از آن مدیران ارشد رسانه‌ای نیز در فضای این افشاگری‌ها وارد شدند و جزئیات این فساد در قالب داستان‌های غم‌انگیز برای مردم دنیا به نمایش درآمد. پس از آن جشنواره‌ها و فضاهای هنری نیز به مکانی برای بیان اعتراض تبدیل شد. همچنین در اختتامیۀ جایزۀ ملی سینمایی فرانسه (سزار) در سال 2020م تعدادی از بازیگران مرد و زن به نشانۀ اعتراض سالن را ترک کردند و بسیاری از فعالان حقوق زنان نیز بیرون از سالن دست به اعتراض و تجمع زدند. اعتراض‌ها و ادعاهای مطرح شده در جنبش «من هم» در دادگاه‌ها و مراجع قضایی بررسی شده و تنها حدود یک درصد آنها به اثبات رسیده‌اند و از میان ادعاهای اثبات نشده، ۲۰۱ نفر از مردان مشهور آمریکایی که متهم به آزار جنسی بودند، از کار برکنار شدند. پس از گسترش جنبش در رسانه‌های اجتماعی، تهیه‌کنندگان هالیوود با فیلم‌نامه‌نویسان زن بیشتری نسبت به گذشته همکاری کردند؛ البته این همکاری براساس شایستگی‌های ‌این نویسندگان زن نبوده است و صرفاً به‌جهت آرام‌سازی شرایط منفی انجام شد. استخدام زنان نویسنده بیشتر توسط تهیه‌کنندگانی که با تهیه‌کنندۀ متجاوز همکاری داشتند، رخ داد که به‌دلیل رفع اتهامات از خود بود. پس از این جنبش موضوع زنان هم در دستۀ سوژه‌های مهم فیلم‌های هالیوود، همچون سیاه‌پوست‌ها، هم‌جنس‌بازها و یهودیان قرار گرفت و فیلم‌سازان هالیوود زنان را محور فیلم‌های خود قرار دهند و در مقابل نقش محوری مردان را حذف یا از آنان چهرۀ منفی ارائه دادند. کارگردانان زن کم‌تجربه نیز در این مدت این روند را دنبال کردند و زنان جوایز اُسکار بیشتری دریافت کردند.

رویدادها و دستاوردها

• از آنجا که کسانی که زنان را مورد آزار جنسی یا تجاوز قرار می‌دادند، با قراردادهای مالی مانع از افشای آن می‌شدند، جنبش «من هم» توانست این قراردادها را در برخی ایالت‌های آمریکا لغو و هر گونه قرارداد به‌معنای سکوت دربارۀ آزار جنسی را ممنوع کرد.
• به‌جهت پرهزینه بودن طرح دعواهای آزار جنسی و سوء‌رفتارها در دادگاه‌های آمریکا، زنان به‌ناچار سکوت می‌کنند. به همین دلیل تعدادی از فعالان هالیوودی این جنبش، صندوقی راه‌اندازی کرده‌اند تا به آسیب‌دیده‌هایی که فاقد توان مالی برای احقاق حقوق خود در این زمینه هستند، کمک کنند. این صندوق از سال 2018م فعالیت خود را آغاز کرده است و با جمع‌آوری کمک‌های مالی توانسته بیش از 3600 نفر را به وکلا معرفی کند.
• فعالان جنبش «‌من هم‌» تلاش کرده‌اند قانون حداقل دستمزد کارگران را که اغلب از میان قشر کم‌درآمد جامعه هستند، افزایش دهند تا زنان به هوای دریافت انعام، در مقابل هر گونه آزار و اذیت جنسی سکوت نکنند. این تلاش‌ها سبب شد تا افزایش حداقل دستمزد کارگران تصویب شود.
• کنگره آمریکا در پی جنبش «من هم» برخی قوانین که مانع توجه به کارمندان آزاردیده می‌شد را حذف کرده است. یکی از اصلاحات صورت گرفته، حذف دورۀ اجباری سه‌ماهه انتظار است که اگر کارمندان در زمینه آزار و تجاوز جنسی شکایتی مطرح می‌کردند، باید به مدت سه‌ماه منتظر می‌ماندند و در این مدت از طریق مشاوره باید روند اعتراض را دنبال می‌کردند.
• در اثر این جنبش دیدگاه آمریکایی‌ها پیرامون قدرت و افراد قدرتمند تغییر کرده است و مردان، از اجرای عدالت در صورت رفتارهای توهین‌آمیز با زنان و تعرض به آنان در امان نیستند.
• در اثر جنبش طبق نظرسنجی‌ها، 19 درصد کارفرماهای مرد مایل به استخدام زنان با شرط زیبایی و جذابیت نیستند. 21 درصد از کارفرمایان مرد نیز نمی‌خواهند زنان را در مشاغلی که نیاز به روابط نزدیک با مردان و یا مسافرت با آنان دارد، استخدام کنند. ۲۷ درصد از آنها هم ترجیح می‌دهند با همکاران زن خود به‌صورت خصوصی ملاقات نکنند.
• علاوه بر هالیوود، جنبش «من هم» در صنعت موسیقی، علوم، دانشگاه و سیاست هم راه یافت. بسیاری از کارفرمایان در پی این جنبش در دستمزدهای زنان که تا پیش از این کمتر از دستمزد مردان بود، تغییراتی لحاظ کردند.

آمار اعتراض‌ زنان به آزار جنسی علیه خود

طبق آمار منتشر شده از سوی پایگاه خبری گاردین، حدود 80 درصد از زنان شاغل در انگلیس، تمایلی به افشای آزار و تجاوز جنسی در محیط کار خود را ندارند؛ زیرا از عواقب این رسوایی به‌دلیل از دست دادن شغل واهمه دارند؛ بسیاری از سوءاستفاده‌کنندگان در محل کار در جایگاه رئیس و مدیر این زنان هستند. تنها حدود ۱۵ درصد از زنان آزارهای جنسی علیه خود را گزارش می‌دهند که واکنش درستی در مقابل آن دریافت نمی‌کنند و از این میان ۵ درصد از این تعداد هم به‌دلیل آزار و تعرض جنسی به ناچار شغل خود را تغییر می‌دهند.

چالش‌ها و انتقادها

• جنبش «من هم» به نمادی برای مبارزه با تعرض و آزارهای جنسی تبدیل شده است؛ اما هنوز همه اهداف آن تحقق نیافته است.
• این جنبش تنها به افشاگری پس از وقوع تجاوز می‌پردازد و سازوکاری برای پیشگیری یا به حداقل رساندن این موارد ندارد.
• در کنار واکنش‌های حمایتی میلیونی از توییت زن بازیگر سفیدپوست، نقدهایی نیز به او به‌ویژه از سوی زنان سیاه‌پوست وارد شد؛ زیرا آنها ناراحت بودند که یک زن سفیدپوست برای ایده‌ای که از زنی سیاه‌پوست نشأت گرفته بود، افتخار می‌کرد؛ در حالی که زن سیاه‌پوست حمایت مشابهی از سوی عموم مردم دریافت نکرده بود.
• در این جنبش تعدادی از زنان هم هستند که به‌دلیل کینه و دشمنی یا به اشتباه بعضی از مردان را به دروغ متهم به آزار جنسی علیه خود می‌کنند و بدین گونه اعتبار اجتماعی مردان را از آنها می‌‌گیرند.
• با وجود موفقیت این جنبش در حیطۀ زنان بازیگر و سرشناس جهان، تغییرات اساسی در بخش قوانین کار و حمایت قانونی در همه زمینه‌‌ها را نتوانست به دست آورد و تاکنون موفق نشده صدای زنان کارگر در انواع شرکت‌ها و کارخانه‌ها و محیط‌‌های کاری به جز سینما و تئاتر باشد.
• زنان سیاه‌پوست در انتقاد به سیاست دادگاه‌ها مبنی بر اینکه به آزار و اذیت جنسی زنان سفید پوست واکنش نشان می‌دهند؛ اما در مقابل همین آزار نسبت به زنان سیاه‌پوست سکوت می‌کنند، اعتراض کردند. لذا این جنبش کارکرد لازم را در حیطۀ نژادی، جنسی و اجتماعی به‌طور کامل ارائه نمی‌دهد.
• برخی از زنان نیز برای پیشرفت شغلی، به سادگی هر اقدامی انجام می‌دهند و در نقش شکارچی و اغوای مردان ظاهر می‌شوند و سپس در این جنبش به مظلوم‌نمایی و قرار گرفتن در جایگاه قربانی جنسی می‌پردازند.
• جنبش «من هم»، به بهانه‌ای برای تولید فیلم و محتوا در جهت عادی‌سازی هر چه بیشتر تجاوزها و توهین‌ها تبدیل شده است.
• گاهی از مسئلۀ قرار گرفتن در جایگاه قربانی برای جلب نظرها استفاده می‌شود که نمی‌تواند واکنشی مبنی بر اعادۀ حق و ایجاد امنیت روحی، روانی و جسمی برای زنان باشد.
• برخی معتقدند با وجود اینکه استفاده از رسانه‌ و قانون برای حل معضلات جنسی ضرورت دارد؛ اما به‌تنهایی قادر به حل ریشه‌ای این مشکلات جنسی و اخلاقی نیست.

جنبش «من هم» در دیگر کشورها

تظاهرات زنان کانادایی علیه آزار جنسی

هشتگ «من هم» در 85 کشور دنیا فراگیر شده است و مردم را در سراسر جهان به افشای داستان‌های تجاوز جنسی خود دعوت می‌کند. کشورهایی همچون استرالیا، بلژیک، کانادا، آلمان، شیلی، دانمارک، مصر، یونان، هند، ایتالیا، ترکیه، ژاپن، کنیا، نروژ، پاکستان، هند، فلیپین، کرۀ جنوبی، اسپانیا، سودان، تایوان، پاکستان، افغانستان و ایران از این جمله‌اند. در کشور چین نیز افراد مشهور، در شبکه‌های اجتماعی چینی این جنبش را اشاعه دادند. کشور چین اقدامات مخالف نظم عمومی را برنمی‌تابد و افرادی از این جنبش را که قصد داشتند با تظاهرات آزار جنسی علیه خود را فریاد بزنند، بازداشت کرد. در فرانسه اما این هشتگ با چهرۀ جدید داغ شده است و آن هم ارتباط با محارم و هم‌جنسان است که از آن پرده‌برداری می‌کنند.

جنبش «من هم» در ایران

معمولاً هر چیزی که در جهان غرب رواج می‌‌یابد، در ایران نیز یک نمونۀ داخلی از آن به وجود می‌آید که به‌دلیل تفاوت فرهنگی گاهی فقط در نام به آن شباهت دارد. جنبش «من هم» در سینمای ایران از افشاگری دستیار کارگردان زن در اینستاگرام شروع شد و پس از آن زنان بسیاری در سینما در اعتراض به این مسئله بیانیه‌ای صادر و آن را امضا کردند؛ اما پس از مدتی که افشاگری دیگری توسط یکی از بازیگران زن علیه بازیگر مرد رخ داد، تعدادی از آنان امضای خود را به‌دلیل اتهام‌زنی به مردان بدون سند و مدرک از این بیانیه پس گرفتند. خانه سینمای ایران در جهت حمایت از بازیگران آسیب‌دیده از آزار و تجاوز جنسی که به جنبش «من هم» پیوسته بودند، شورای صیانت نهاد صنفی خود را با رعایت اصول اخلاقی و محرمانگی مجاب کرد تا به گزارش‌های مطرح شده در این باره رسیدگی کند و با ارائۀ مشورت‌های حقوقی لازم، در صورت نیاز آن را به دادگاه‌ها ارجاع دهد.

دیدگاه‌ها دربارۀ جنبش «من هم» در ایران

معاون رئیس جمهور در حوزۀ امور زنان در دولت دوازدهم معتقد است، اطلاعات درست نداشتن زنان و آموزش ندیدن آنان، زمینه را برای خشونت و آزارهای جنسی آنان فراهم می‌کند. برای امنیت زنان در برابر خشونت از جمله خشونت جنسی، لایحۀ تأمین امنیت زنان تصویب شده است.

یکی از بازیگران ایرانی در پی جنبش «من هم» اظهار داشت که مخالفت در برابر خواسته‌های جنسی برخی سینماگران سبب نادیده گرفته شدن و عدم پیشرفت وی در حیطۀ بازیگری شده است. او از میزان فساد بالا در این فضا هم پرده برداشت.

برخی کارشناسان معتقدند جنبش «من هم» در ایران به‌دلیل تفاوت‌های فرهنگی با غرب کارایی لازم را نخواهد داشت. این جنبش در آمریکا به‌دلیل توجه نکردن به واقعیتی به نام آزار و تعرض جنسی گسترده علیه زنان به راه افتاد؛ اما در ایران انطباقی با فرهنگ و ارزش‌های ایرانی- اسلامی ندارد و تبدیل به اتهام‌زنی‌های بدون سند و مدرک در زمان‌هایی مشکوک شده است.

برخی از کارشناسان بر این باورند که اهداف این جنبش در ایران دچار تنزل شده است و به جای اینکه به نقد تجاوز، دلایل گسترش آن، آگاهی‌بخشی افراد و تلاش برای تغییر لایحه‌های قانونی به نفع آزاردیدگان بپردازد، به جنبشی برای کینه‌توزی و تلافی‌جویی‌های شخصی منتهی شده است و نام بردن از افراد با برچسب تجاوز، به مبارزه با آزار جنسی و یا کاهش آن کمکی نمی‌کند. آسیب‌شناسان اجتماعی، فراهم کردن شرایط محیطی برای آزادی عمل مجرم از سوی آزاردیدگان را در گسترش این پدیده مؤثر دانسته‌اند؛ در موارد بسیاری، مصرف مشروبات الکلی توسط آزاردیدگان سبب ناهشیاری آنها و نداشتن توان لازم برای اعتراض یا مقاومت در برابر متجاوزان شده است.

صاحب‌نظران اجتماعی معتقدند که نهادهای مسئول نسبت به این موضوع باید با جدیت مداخله کنند. ورود مسئولان به این جریان و خبررسانی آن،‌ فرصت سوءاستفاده سودجویان خارجی را کاهش می‌دهد.

به عقیدۀ برخی از کارشناسان بازیگرانی که مورد سوء‌استفادۀ جنسی قرار گرفته‌ و آن را افشا کرده‌اند، در صورتی که مخالف چنین عملی بوده و از آن بیزار بوده‌اند؛ حتی به بهای از دست دادن موقعیت شغلی هم نباید تسلیم می‌شدند. این کارشناسان بر این باورند که جمهوری اسلامی یا باید چنین بازیگرانی را مجازات کند یا از ادامۀ فعالیت هنری‌شان جلوگیری کند که در هر دو صورت با پیامدهای منفی آن مواجه خواهد شد. این کارشناسان معتقدند از آنجا که هر گونه افشای فساد و زشتی‌ها، خصوصاً گناهان جنسی، از گناهان کبیره است و اشاعه فحشا نامیده می‌شود، این جنبش از مصادیق اشاعه فحشا است که قانون برای آن مجازات در نظر گرفته است. با توجه به نقش الگویی بازیگران برای نسل جوان، اعتراف آنان به فساد و فحشا به عادی شدن این فساد در میان جوانان منجر خواهد شد.

آسیب‌شناسان اجتماعی معتقدند تا زمانی که در جامعه هنری و سینما حدود اخلاقی رعایت نشود، جلوگیری از فساد بسیار مشکل خواهد بود و انتشار و گسترش رسانه‌ای این اتفاقات به توقف آن کمک چندانی نخواهد کرد و از آنجایی‌که با گذشت زمان اثبات ادعای تجاوز سخت می‌شود، ممکن است جای متهم و شاکی نیز عوض شود. در صورتی که جایگاه حقیقی و کرامت زن در نگاه جامعه به‌ویژه سینماگران تبیین و روشن شود و زنان محترم دانسته شوند، در این صورت قدرت اجتماعی و فرهنگی به دست خواهند آورد و مردان فاسد قادر نخواهند بود به حریم آنان دست‌درازی کنند.

منابع

• «از ابتدا تا امروز جنبش می تو در غرب و ایران»، رسانیوز، تاریخ درج مطلب: 22 فروردین 1401ش.
• «بررسی شخصیت‌های زن در سینمای 2020»، گیم نیوز، تاریخ بازدید: 17 آذر 1402ش.
• «برنامۀ 360 درجه؛ زنان هالیوود»، وب‌سایت افق تی‌وی، تاریخ درج مطلب: 27 مرداد 1402ش.
• «پایان باز جنبش می تو در دادگاه جانی دپ»، روزنامۀ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: 25 فروردین 1401ش.
• «تقلیل‌گرایی؛ خطری جدی در کمین جنبش «می-تو»»، وب‌سایت تحلیلی خبری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 29 اردیبهشت 1400ش.
• «جنبش می تو از ترانه علیدوستی تا ریاحی و پورصمیمی»، فارس نیوز، تاریخ درج مطلب: 13 خرداد 1401ش.
• «جنبش «می تو» این بار در سینمای ایران»، وب‌سایت خبری تحلیلی مدارا، تاریخ درج مطلب: 19 فروردین 1401ش.
• «جنبش me too از زاویه‌ای دیگر»، پایگاه خبری تحلیلی نیکرو، تاریخ درج مطلب: 19 خرداد 1401ش.
• «جنبش me too در غرب و ایران از ابتدا تا امروز؛ فریاد و دیگر هیچ؟»، مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 21 فروردین 1401ش.
• «جنبش می تو و گره‌ای که باز نمی‌کند»، وب‌سایت جامعۀ خبری تحلیلی الف، تاریخ درج مطلب: 10 خرداد 1401ش.
• «چین؛ رسوایی آزار جنسی/ اجیای جنبش من هم»، وب‌سایت خبری-تحلیلی عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 19 مرداد 1400ش.
• «خطر معلق شدن «می‌تو» ایرانی»، روزنامۀ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: 11 خرداد 1401ش.
• «رؤسای جمهور آمریکا که سابقۀ آزار جنسی داشتند + عکس»، خبرگزاری صدای افغان، تاریخ درج مطلب: 7 آبان 1396ش.
• قاسم‌آبادی، فاطمه، «فاز دوم جنبش من هم»، روزنامۀ کیهان، تاریخ درج مطلب: 18 دی 1401ش.
• «کمیسیون لوایح گزارش یک مجموعۀ تصویری درباره تجاوز را بررسی می‌کند/ برای لایحۀ تأمین امنیت زنان برابر خشونت ۲۶ جلسه برگزار شده/ قوۀ قضاییه به موضوع تجاوز ورود کند»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 7 شهریور 1399ش.
• «گمانه‌زنی‌هایی در ارتباط با جنبش من هم/ این جنبش تا چه اندازه مؤثر واقع شده است؟»، پایگاه تحلیلی-خبری جهان بانو، تاریخ درج مطلب: 22 فروردین 1401ش.
• «مردان غربی به زن نگاه نمی‌کنند؟/ آمار عجیب تجاوز و رابطۀ جنسی در آمریکا+ نمودار»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 12 فروردین 1402ش.
• «موج جدید جنبش «من هم» در فرانسه؛ روایت‌ها از آزار و تجاوز جنسی در دورۀ کودکی»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: 22 ژانویه 2021م.
• «نسخۀ تقلبی جنبش «می‌تو» در سینمای ایران/ «لتیان» تهی از معناست»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 15 شهریور 1399ش.
• «نگاه جهانی به جنبش Me Too»، شبکه شرق، تاریخ درج مطلب: 22 آبان 1401ش.
• «هالیوود زنانه می‌شود؟»، روزنامۀ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: 5 آذر 1398ش.
• Hosterman, Alce. R. et al. 2018. “Twitter, Social Support Messages and the #MeToo Movement”, Social Media in Society 7.
• “International response to the MeToo movement”, WikiPedia, , last edited: 13 November 2023.
• “Me Too Movement”, Wikipedia, last edited: 4 December 2023.
• Mordek, Sepideh & Chakalov, Bozhidar. 2019. “The #MeToo Movement in the United States: Text Analysis of Early Twitter Conversations”. Advancing Digital Health & Open Science 21.
• Onwuachi-Willig, Angela. 2018. “What About #UsToo?: The Invisibility of Race in the #MeToo Movement”. Yale Law Journal Forum 128.
• “Understanding the Me Too Movement: A Sexual Harassment Awareness Guide”, Maryville university website, Date of Upload: 25 Aril 2019.