لباس یونیسکس

لباس یونیسکس؛ پوشاک فاقد جنسیت.

یونیسکس (Unisex)، معرف آن دسته لباس‌هایی است که زنانه و مردانه ندارد و افراد بدون توجه به جنسیت خود از آن استفاده می‌کنند. استفاده از این سبک از لباس در دنیا برای زنان به‌سبب سادگی و راحتی مورد توجه قرار گرفته است؛ از طرفی مردان نیز با رواج لباس‌های بدون جنسیت، به لباس‌های زرق‌وبرق‌دار با الگوی زنانه روی آورده‌اند.

مفهوم‌شناسی

یونیسکس در لغت به‌معنای دوجنسی و زنانه - مردانه است و به نوعی از پوشاک اطلاق می‌شود که تفکیک جنسیتی ندارد و می‌تواند مورد استفاده زنان و مردان قرار گیرد.

تاریخچه

تا پیش از باب شدن یونیسکس در سبک پوشش، لباس زنان کاملاً متمایز از لباس مردان طراحی و دوخته می‌شد. دامن، جزو لباس زنان و کراوات از اقلام پوشاک مردان بود. همچنین رنگ‌های روشن، همانند صورتی اختصاص به بانوان و رنگ‌های خنثی، همانند آبی در لباس مردان استفاده می‌شد. از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، همزمان با جنبش فیمینیسم، زنان لباس‌های زنانه را مزاحم و مانع انجام کار دانسته و به لباس‌های مردانه به‌سبب سادگی و راحتی آن روی آوردند. از 1920م در طراحی لباس زنان، از الگوهای مردانه استفاده شد. در سال 1968م اصطلاح یونیسکس در مجله‌ای آمریکایی به کار رفت و در 1970م پیروان جنبش‌های هیپی در آمریکا، لباس یکسانی برای مردان و زنان در نظر گرفتند. از سال 2018م این گونه از لباس به سبک مشخصی از پوشاک بدل شده و فراتر از یک دسته‌بندی ساده در دنیای مد گسترش یافته است؛ اما گرایش به لباس‌های سبک زنانه از سوی مردان، پدیده‌ای بسیار تازه‌تر از تمایل زنان به پوشش مردانه است.

انواع لباس یونیسکس

لباس‌هایی که به یونیسکس مشهورند، اغلب شامل تیشرت، سویشرت، هودی، ژاکت، کت، شلوارهای جین، سرهمی و لباس خواب هستند.

سایزبندی لباس یونیسکس

با توجه به تفاوت اندام زنان و مردان، این نوع لباس‌ها در سایزهایی دوخته می‌شود که قابلیت استفاده برای هر دو جنس را داشته باشد. این لباس‌ها اغلب گشاد و آزاد هستند و یا در اندازه‌های مردانه دوخته می‌شوند.

برندهای تولیدکنندۀ پوشاک یونیسکس

برندهای معروف مد و لباس در سال‌های اخیر قسمتی از تولید خود را به پوشاک یونیسکس اختصاص داده‌اند؛ اما برند جِی‌دبلیو‌اَندِرسون، رادهورانی و لین‌فورتی‌فایو به‌طور ویژه لباس‌های فاقد جنسیت تولید می‌کنند.

حامیان پوشاک یونیسکس

جنبش فمینیسم و پویش‌های برابری جنسیتی از هواداران این سبک پوشاک هستند.

کشورهای استفاده‌کنندۀ لباس یونیسکس

این سبک پوشش نه تنها در کشورهای غربی، بلکه در کشورهای شرقی همچون کره‌جنوبی و ایران نیز رایج شده است.

عقیدۀ مصرف‌کنندگان مُد یونیسکس

حامیان، تولیدگران و مصرف‌کنندگان این نوع مد بر این باورند که جنسیت مانع و محدودکنندۀ پوشش افراد نیست و هر جنسیتی هر نوع لباسی که بخواهد، می‌تواند بپوشد.

تأثیر یونیسکس در سلیقۀ پوشاک

از زمان رایج شدن یونیسکس در صنعت مد و پوشاک، مردان از لباس‌های گل‌دار، رنگ روشن و شلوارهای چسبان استفاده می‌کنند. زنان نیز به پوشیدن کت‌وشلوارهای مردانه روی آورده‌اند و از آن پس پوشیدن لباس‌های زنانه برای مردان و لباس مردانه برای زنان عادی شده است.

استفادۀ زنان از پوشاک یونیسکس در مسابقات ورزشی

در المپیک 2021م زنان هندبالیست نُروژی، به جای لباس دو تکه کوتاه و باز فدراسیون، از لباس بلندتر و گشادتر استفاده کردند و لباس تهیه شده برای خود در المپیک را تحقیرآمیز خواندند؛ اما فدراسیون هندبال اروپا به‌دلیل تغییر پوشش، هر یک از بازیکنان را به پرداخت جریمه محکوم کرد.

مزایای پوشاک یونیسکس برای زنان در غرب

با توجه به سادگی، راحتی، گشاد و پوشیده بودن لباس‌های یونیسکس برای زنان، استفاده از این نوع پوشش در اروپا آنها را از جلب توجه و در معرض دید قرار گرفتن در اجتماع خارج کرده و توجه به جنسیت آنان را به‌لحاظ جذابیت‌های ظاهری کم‌رنگ‌تر کرده است.

معایب

• افزایش امکان ابتلا به اختلال تراجنسیتی به‌سبب عادی شدن استفاده از پوشش زنان برای مردان و لباس مردانه برای زنان؛
• امکان ابتلا به اختلال مبدل‌‌پوشی؛
• ازبین‌رفتن تنوع لباس‌ها؛
• بروز اختلال در نقش جنسیتی و هویت جنسی کودکان به‌سبب استفادۀ والدین از پوشش جنس مقابل.

دیدگاه اسلام در مورد پوشش یکسان زن و مرد

بنابر آموزه‌های اسلامی، اگر زنان برعکس ویژگی‌های ذاتی خود رفتار مردانه داشته باشند و مردان نیز به زنانگی متمایل شوند، نظام خلقت و زندگی انسان‌ها دچار بی‌ثباتی شده و از مسیر تعادل خارج می‌شود. تفاوت‌هاى جسمى و روحى زن و مرد است که تفاوت در نوع پوشش را می‌طلبد. پوشیدن لباس‌های جنس دیگر سبب بروز اخلاق و روحیات آن جنس در انسان می‌شود که با حکمت الهی تناسب ندارد.

دیدگاه فقهی

طبق نظر فقیهان، پوشیدن لباس مردانه برای زنان و لباس زنانه برای مردان در صورتی که پوشش عادی و روزمرۀ آنان تلقی شود، بنابر احتیاط واجب حرام است؛ اما نماز خواندن با آن اشکالی ندارد.

منابع

• «اختلال مبدل‌پوشی و نه علامتی که در ظاهر و رفتار فرد وجود دارد»، وب‌سایت سیوطب، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1402ش.
• «آیا پوشیدن لباس زنانه برای مرد و لباس مردانه برای زن حرام است؟»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 21 فروردین 1394ش.
• «پوشش اجتماعی زنان و مردان از نگاه قرآن و سنت»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 27 تیر 1400ش.
• «تبلیغ بردگی جنسی در بزرگ‌ترین رویداد مد و فشن + عکس»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 29 خرداد 1402ش.
• «چرا زنان نمی‌توانند لباس مردان را بپوشند؟»، وب‌سایت اسلام‌کوئست نت، تاریخ درج مطلب: 30 خرداد 1388ش.
• حشمت، نوریه، «خرید لباس یونیسکس 1402»، وب‌سایت پاتن مکس، تاریخ درج مطلب: 21 اسفند 1401ش.
• «حضور مد بدون جنسیت در بازار پوشاک اروپا»، هنر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 13 فروردین 1394ش.
• رضاجو، بهاره، «مد بدون جنسیت چیست؟ تاریخچه و داستان جذاب این تحول بزرگ جهان مد»، وب‌سایت من‌ومد، تاریخ درج مطلب: 9 شهریور 1401ش.
• «زنان المپیک علیه تبعیض جنسیتی/ ماجرای لباس زنانه‌ای که در المپیک خبرساز شد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 12 مرداد 1400ش.
• «فلسفۀ پوشش زن و راز تفاوت آن با پوشش مردان»، وب‌سایت پرسمان، تاریخ درج مطلب: 11 فروردین 1399ش.
• کریمی، سحر، «هر آنچه باید دربارۀ مد یونیسکس بدانید»، وب‌سایت دیجی‌استایل، تاریخ درج مطلب: 30 خرداد 1400ش.
• «مد یونیسکس چیست؟ چرا باید از این مد استفاده کنیم؟»، وب‌سایت روپامد، تاریخ بازدید: 27 مرداد 1402ش.
• مرویان حسینی، محمود، تربیت جنسی در اسلام، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1395ش.
• وحدتی، دلارام، «استایل یونیسکس چیست»، وب‌سایت تولید پوشاک اندیشۀ توس، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1402ش.
• «هر آنچه باید دربارۀ یونیسکس بدانید»، وب‌سایت چی بپوشم، تاریخ درج مطلب: 26 اسفند 1399ش.
• «یونیسکس»، ذیل واژۀ Unisex، وب‌سایت ترگمان، تاریخ بازدید: 30 مرداد 1402ش.