کورک

کورک؛ بیماری پوستی فولیکول مو به‌دلیل آلودگی به یک باکتری.

کورَک یک توده پر از چرک روی پوست است که در اثر عفونت غده‌چربی مو توسط باکتری استافیلوکوکوس ایجاد می‌شود. این بیماری پوستی بیشتر در صورت، گردن، ران، باسن و زیر بغل به وجود می‌آید. در صورت داشتن تب، درد زیاد، متورم شدن غدد لنفاوی و تخلیه نکردن عفونت در طول زمان باید به پزشک مراجعه کرد. کورک با جوش متفاوت است و در طب سنتی نیز درمان‌هایی برای آن پیشنهاد شده است.

مفهوم‌شناسی

کورک یا دمل به جوش یا برآمدگی چرکی روی پوست گفته می‌شود که به‌دلیل عفونت و آلوده‌شدن فولیکول یا غدة چربی مو به باکتری شکل می‌گیرد.ابتدا پوست محل عفونت قرمز می‎شود و بعد یک توده از پوست بیرون می‌زند و پس از گذشت چند روز نوک توده به‎دلیل تجمع چرک، زردیا سفید می‌شود. کورک در هرجایی از بدن می‌تواند تشکیل شود؛ اما بیشتر در صورت، گردن، ران، باسن و زیربغل به‌وجود می‎‌آید. در نواحی پر مو و نمناک بدن به‌دلیل عرق کردن احتمال ایجاد این بیماری پوستی بیشتر است.

زمینةهای بیماری کورک

تماس با فرد مبتلا به عفونت، داشتن بیماری دیابت، سیستم ایمنی ضعیف و سطح بهداشت پایین، تغذیة نامناسب، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی تحریک‌کنندة پوست و ابتلا به سایر بیماری‌های پوستی خطر مبتلا شدن به این بیماری را افزایش می‌دهد.

کورک و میل جنسی

رابطة جنسی یکی از عواملی است که به دوام و حفظ زندگی مشترک و استحکام رابطة عاطفی زوجین کمک می‌کند؛ اما برخی از بیماری‌ها می‌تواند باعث کاهش میل جنسی در افراد شده و بر رابطة زوجین تأثیر منفی بگذارد. یکی از این بیماری‌ها که بر رابطة جنسی بین زوجین تأثیر منفی دارد بیماری‌های عفونی پوستی در بدن ازجمله ناحیة تناسلی است. باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها در حالت عادی در بدن وجود دارند؛ اما تحت شرایط خاصی در بدن باعث بیماری‌های عفونی ازجمله کورک می‌شوند.

لزوم مراجعه به پزشک

در صورت داشتن تب، متورم شدن غدد لنفاوی، قرمز و متورم‌شدن پوست اطراف کورک و درد زیاد، وجود کورک‌های زیاد، تخلیه نکردن عفونت در طول زمان و مشکلات بینایی نیاز به مراجعه به پزشک است. کورک یک بیماری واگیردار نیست؛ اما باکتری‌های آن با تماس مستقیم پوست می‌تواند به فرد دیگر منتقل شود.در موارد خیلی نادر باکتری این بیماری می‌تواند وارد جریان خون شود و به قلب و سایر اندام بدن آسیب بزند.

دلیل ایجاد کورک

کورک‌ها اغلب بر اثر باکتری استافیلوکوکوس ایجاد می‌شود که روی پوست بسیاری از افراد سالم وجود دارد. این باکتری از طریق خراش یا بریدگی وارد پوست شده و موجب عفونت فولیکول مو می‌شود. اکثر دمل‌ها بدون مصرف دارو و مراجعه به پزشک به مرور زمان از بین می‌رود.

اقدامات خودمراقبتی

برای پیشگیری از انتقال بیماری فرد باید لوازم شخصی خود را از دیگران جدا کند و دست‌های خود را همیشه پاکیزه نگه دارد. پس از ابتلا استفاده از کمپرس گرم روی ناحیة عفونت، رعایت بهداشت و تمیز نگه‌داشتن کورک، پمادهای ضد باکتری، پرهیز از فشار دادن یا ترکاندن کورک به درمان این بیماری پوستی کمک می‌کند.

انواع کورک

فولیکولیت: نوعی عفونت فولیکول مو است که باعث ایجاد جوش‌های کوچک سرسفید می‌شود و پوست اطراف جوش قرمز و ملتهب می‌شود. بیشترین دلیل ابتلا به این بیماری اصلاح موهای زائد یا پوشیدن لباس‌های تنگ است.

کَفرگیرَک: زمانی که چند کورک در نزدیکی هم ایجاد شوند باعث شکل‌گیری یک دمل بزرگ می‌شود. این دمل بیشتر در پشت گردن شکل می‌گیرد و مردان بیشتر به آن مبتلا می‌شوند. کفگیرک معمولاً زمان طولانی طول می‌کشد تا بهبود یابد.

آکنه کیستیک: چربی و بافت مردة پوست باعث رشد باکتری در فولیکول مو و ایجاد آبسه پوستی می‌شود. این نوع کیست سفت و دردناک است و بیشتر روی صورت و شانه و در دورة نوجوانی ایجاد می‌شود.

کورک زیر بغل و کشاله ران: این نوع کورک نتیجة عفونت فولیکول مو است و در زیر بغل و کشاله ران ایجاد می‌شود. اگر شدید باشد نیاز به مراجعه به پزشک دارد.

کیست پیلونیدال: این آبسه در بالای باسن تشکیل می‌شود. تحریک پوست، نشستن طولانی‌مدت و موی زیرپوستی دلیل ازجمله دلایل ایجاد آن است.

گل مژه: نوعی کورک است که به دلیل عفونت غدد چربی نزدیک چشم روی پلک ایجاد می‌شود.

تفاوت جوش و کورک

کورک در اثر باکتری و عفونت فولیکول مو ایجاد می‌شود؛ اما جوش در اثر تجمع چربی و مسدود شدن منافذ پوست ایجاد می‌شود و در مدت یک یا چند هفته از بین می‌رود. جوش بیشتر روی صورت، بالای کمر، شانه و سینه ایجاد می‌شود و اندازة آن کوچک است؛ اما کورک بیشتر روی صورت، گردن، باسن و زیر بغل دیده می‌شود و اول کوچک است؛ اما بعد بزرگ شده و حتی می‌‌تواند به اندازة یک توپ پینگ‌پونگ بزرگ شود.

درمان کورک در طب سنتی

بر اساس گفته‌های برخی محققان طب سنتی، دلیل ایجاد کورک، ضعف سیستم ایمنی و زیاد بودن بافت چربی است، بنابراین به افرادی که دائماً دچار این بیماری می‌شوند توصیه می‌شود که به تقویت سیستم ایمنی و از بین بردن چربی در بدن اقدام کنند.

در طب سنتی راهکارهایی برای درمان کورک پیشنهاد شده است. برخی از راهکارها عبارتند از:

-        گذاشتن خمیر سیاه‌دانه و یا زدن روغن آن روی کورک؛

-        قرار دادن ترکیبی از شیر و نان یا مخلوطی از آب و زردچوبه روی کورک؛

-        گذاشتن پیاز روی دمل؛

-        گوجه‌فرنگی؛

-        روغن درخت چای و روغن کرچک؛

-        سرکه؛

-        و روغن سیاه یا اکتیول است.

منابع

• تجریشی، مریم، «کورک چیست؟ روش‌های پیشگیری و درمان کورک»، وب‌سایت رسا، 17 جولای 2021م.
• «تفاوت بین جوش و کورک چیست؟»، وب‌سایت کلینیک الماس، تاریخ درج مطلب: 21 نوامبر 2017م.
• خبازی، نرجس، «کورک چیست و چگونه از ایجاد آن پیشگیری کنیم؟»، وب‌سایت دکترتو، 20 آبان 1402ش.
• «درمان جوش کورک با گیاهان و به‌صورت خانگی»، وب‌سایت ساعدنیوز، تاریخ درج مطلب: 5 مرداد 1398ش.
• «علل و راه حل یکی از مشکلات نسبتاً رایج پوستی/زیاد کورک می‌زنید؟»، وب‌سایت خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 28 آبان 1393ش.
• «دربارة کورک در ناحیه تناسلی زنان چه می‌دانید؟»، وب‌سایت کلینیک زنان، تاریخ درج مطلب: 6 فوریه 2024م.
• «کورک پوستی یا دمل چیست؟ پیشگیری و درمان کورک پوست»، وب‌سایت پذیرش 24، تاریخ درج مطلب: 1 آذر 1401ش.
• «کورک پوستی یا دمل چیست؟»، وب‎سایت اسنپ دکتر، تاریخ درج مطلب: 10 اردیبهشت 1402ش.
• «کورک چیست و چرا به وجود می‌آید؟/ روش‌های درمان»، وب‌سایت خبر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 4 مهر 1402ش.
• «کورک»، وب‌سایت مجله آوان، تاریخ بازدید: 25 دی 1402ش.
• نظری، مریم، «بیماری‌های تأثیرگذار بر میل جنسی»، وب‌سایت مثبت سبز، تاریخ درج مطلب: 2 شهریور 1401ش.