| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<big>'''پوشاک زنان در دوره اشکانیان؛'''</big> تن‌پوش زنان ایران در دوره اشکانیان. | <big>'''پوشاک زنان در دوره اشکانیان؛'''</big> تن‌پوش زنان ایران در دوره اشکانیان. | ||
[[پرونده:Photo 2023-06-19 14-06-14-1.jpg|جایگزین=پوشاک زنان در دوره اشکانیان|بندانگشتی|مجسمه یک بانوی اشکانی در شهر هاترا یا الحضر]] | |||
پوشاک زنان اشکانی دارای تنوع بسیاری است. استفاده از سرپوش و کلاه بین بانوان اشکانی رایج و جزء پوشاک مورد علاقه آنان بوده است. عمده پوشاک بانوان اشکانی را پیراهن‌های بلند و گشاد تشکیل می‌دهد. | پوشاک زنان اشکانی دارای تنوع بسیاری است. استفاده از سرپوش و کلاه بین بانوان اشکانی رایج و جزء پوشاک مورد علاقه آنان بوده است. عمده پوشاک بانوان اشکانی را پیراهن‌های بلند و گشاد تشکیل می‌دهد. | ||
==جامه زنان اشکانی== | ==جامه زنان اشکانی== | ||
در این دوره برخلاف دوره هخامنشیان که زنان و مردان از تن‌پوش‌های یک‌شکل استفاده می‌کردند، تن‌پوش زنان پارتی کاملاً متفاوت با مردان بود؛<ref>غیبی، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص189.</ref> به‌طوری‌که نقوش کار شده روی تن‌پوش آنان نشان می‌دهد که زنان نسبت به دوران قبل از خود، توجه بیشتری به زیبایی و آراستگی داشتند. در این دوره، زنان ایرانیِ اشکانی و یونانی از سبک لباس‌های یک‌دیگر ایده می‌گرفتند و در طراحی لباس‌های خود به کار می‌بردند. فرهنگ لباس‌های ایرانی- یونانی، به سرزمین روم نیز راه پیدا کرد؛ به‌طوری‌که زنان رومی در تهیه لباس‌های خود، مانند توگا، کلامیس و تونیک، از ایرانیان و یونانیان تأثیر پذیرفتند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/758072/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84 دادور و حدیدی، «مطالعه تطبیقی پوشاک زنان اشکانی و یونانی در دوران هلنیستی»، 1388ش، ص113 و 124 و 127.]</ref> زنان پارتی<ref>از اشکانیان در ادبیات غربی با نام پارت‌ها یاد می‌شود. </ref> | در این دوره برخلاف دوره هخامنشیان که زنان و مردان از تن‌پوش‌های یک‌شکل استفاده می‌کردند، تن‌پوش زنان پارتی کاملاً متفاوت با مردان بود؛<ref>غیبی، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص189.</ref> به‌طوری‌که نقوش کار شده روی تن‌پوش آنان نشان می‌دهد که زنان نسبت به دوران قبل از خود، توجه بیشتری به زیبایی و آراستگی داشتند. در این دوره، زنان ایرانیِ اشکانی و یونانی از سبک لباس‌های یک‌دیگر ایده می‌گرفتند و در طراحی لباس‌های خود به کار می‌بردند. فرهنگ لباس‌های ایرانی- یونانی، به سرزمین روم نیز راه پیدا کرد؛ به‌طوری‌که زنان رومی در تهیه لباس‌های خود، مانند توگا، کلامیس و تونیک، از ایرانیان و یونانیان تأثیر پذیرفتند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/758072/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84 دادور و حدیدی، «مطالعه تطبیقی پوشاک زنان اشکانی و یونانی در دوران هلنیستی»، 1388ش، ص113 و 124 و 127.]</ref> | ||
زنان پارتی<ref>از اشکانیان در ادبیات غربی با نام پارت‌ها یاد می‌شود. </ref> با پیراهن‌های بسیار بلند و دراپه‌دار، شلوار‌های چین‌دار، کلاه‌ها و تاج‌های زیبا و چادر‌های استوانه‌ای‌شکل که به رنگ‌های ارغوانی و سفید بود، ظاهر می‌شدند.<ref>غیبی، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص189.</ref> چین‌و‌شکن‌های ایجاد شده روی لباس‌ها به‌همراه نقوش هندسی، علاوه‌بر نشان دادن قدرت ایرانیان در ذوق و هنر پارچه‌بافی، شکوه و عظمت پیکره‌ها و پوشاک زنان این دوره را دو چندان می‌نمایاند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/758072/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84 دادور و حدیدی، «مطالعه تطبیقی پوشاک زنان اشکانی و یونانی در دوران هلنیستی»، 1388ش، ص116.]</ref> در مراسم‌های رسمی و مذهبی پوشش زنان، شامل پیراهن و شلوار به‌همراه شال بلند بوده است.<ref> [https://article.tebyan.net/226211/%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%DB%8C-%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86 «پوشش زنان در دوره اشکانیان»، وب‌سایت تبیان.]</ref> | |||
==پیراهن زنان اشکانی== | ==پیراهن زنان اشکانی== | ||
پیراهن بانوان اشکانی پنج نوع است: | پیراهن بانوان اشکانی پنج نوع است: | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۳: | ||
قبای بانوان اشکانی جلوباز و دارای آستین‌های بلند است. این قبا که با تزیینات فراوان و قلاب‌دوزی همراه بوده، روی پیراهن اصلی پوشیده می‌شد. این تزیینات به‌صورت حاشیه‌هایی روی لباس، یقه و پای آستین دوخته می‌شد.<ref>صادقیان سرخابی، بررسی پوشاک دوره اشکانی، 1390ش، ص173.</ref> | قبای بانوان اشکانی جلوباز و دارای آستین‌های بلند است. این قبا که با تزیینات فراوان و قلاب‌دوزی همراه بوده، روی پیراهن اصلی پوشیده می‌شد. این تزیینات به‌صورت حاشیه‌هایی روی لباس، یقه و پای آستین دوخته می‌شد.<ref>صادقیان سرخابی، بررسی پوشاک دوره اشکانی، 1390ش، ص173.</ref> | ||
==چادر بانوان اشکانی== | ==چادر بانوان اشکانی== | ||
[[پرونده:313529.jpg|جایگزین=چادر زنان اشکانی|بندانگشتی|تندیس یک شهبانوی اشکانی در موزه عراق]] | |||
استفاده از چادر در بین بانوان اشکانی رایج بوده است و زنان در این دوره در مراسم‌های رسمی و مذهبی چادر به سر می‌کردند. زنان اشکانی به رنگ‌های روشن علاقه زیادی داشتند و چادر‌هایی به رنگ‌های ارغوانی و سفید می‌پوشیدند.<ref>ضیاءپور، پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، 1348ش، ص197.</ref> چادر زنان اشکانی در قسمت پشت به کلاه بلند و مخروطی وصل می‌شد که مانند تور عروس از پشت سر آویزان بود.<ref>غیبی، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص192.</ref> | استفاده از چادر در بین بانوان اشکانی رایج بوده است و زنان در این دوره در مراسم‌های رسمی و مذهبی چادر به سر می‌کردند. زنان اشکانی به رنگ‌های روشن علاقه زیادی داشتند و چادر‌هایی به رنگ‌های ارغوانی و سفید می‌پوشیدند.<ref>ضیاءپور، پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، 1348ش، ص197.</ref> چادر زنان اشکانی در قسمت پشت به کلاه بلند و مخروطی وصل می‌شد که مانند تور عروس از پشت سر آویزان بود.<ref>غیبی، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، 1384ش، ص192.</ref> | ||
==شکل و ساختمان چادر‌های اشکانی== | ==شکل و ساختمان چادر‌های اشکانی== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۷: | ||
==پوشش سر و کلاه== | ==پوشش سر و کلاه== | ||
در این دوره استفاده از سربند‌های مختلف، کلاه‌های مخروطی بلند و طبقه‌طبقه که تور یا چادری از بالای آن آویزان بود، بسیار رواج داشت. کلاه زنان این دوره از تنوع بسیاری برخوردار بوده و شامل کلاه‌های کوتاه و بلند، تاج و نیم‌تاج، سربند، پیشانی‌بند، روسری و عمامه است: | در این دوره استفاده از سربند‌های مختلف، کلاه‌های مخروطی بلند و طبقه‌طبقه که تور یا چادری از بالای آن آویزان بود، بسیار رواج داشت. کلاه زنان این دوره از تنوع بسیاری برخوردار بوده و شامل کلاه‌های کوتاه و بلند، تاج و نیم‌تاج، سربند، پیشانی‌بند، روسری و [[عمامه]] است: | ||
===نوع اول=== | ===نوع اول=== | ||
سربندی بسیار بزرگ است که با توجه به اینکه اشکانیان ستارگان و سیاراتی چون ماه و خورشید را می‌پرستیدند، دور لچک‌ها، سربند‌ها و کلاه‌ها با علائم مذهبی مثل ماه و ستاره و پیکره مهر تزیین می‌شد. | سربندی بسیار بزرگ است که با توجه به اینکه اشکانیان ستارگان و سیاراتی چون ماه و خورشید را می‌پرستیدند، دور لچک‌ها، سربند‌ها و کلاه‌ها با علائم مذهبی مثل ماه و ستاره و پیکره مهر تزیین می‌شد. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۸: | ||
===نوع پنجم=== | ===نوع پنجم=== | ||
این نوع کلاه که بر سر الهه‌ای از هَترا مشاهده می‌شود، تاجی استوانه‌ای شکل و برج‌دار است. زیر تاج، پارچه درازی آویزان است که تا پشت گردن و شانه‌ها ادامه دارد. در وسط تاج نیز نگینی داخل دایره قرار گرفته است.<ref>سفر و مصطفی، هترا (حضرا) شهر خورشید، 1376ش، ص177.</ref> | این نوع کلاه که بر سر الهه‌ای از هَترا مشاهده می‌شود، تاجی استوانه‌ای شکل و برج‌دار است. زیر تاج، پارچه درازی آویزان است که تا پشت گردن و شانه‌ها ادامه دارد. در وسط تاج نیز نگینی داخل دایره قرار گرفته است.<ref>سفر و مصطفی، هترا (حضرا) شهر خورشید، 1376ش، ص177.</ref> | ||
===نوع ششم=== | ===نوع ششم=== | ||
[[پرونده:Baf521a3-543d-433d-b58a-ffb26759d1a7.jpg|جایگزین=مجسمه پالمیرا|بندانگشتی|مجسمه نیم تنه پالمیر که به منطقه شام سوریه در قرن دوم میلادی تعلق دارد]] | |||
در موزه لوور، نقش زنی از پالمیر وجود دارد که عمامه‌ای بر سر دارد. این عمامه از یک صفحه فلزی مستطیل‌شکل با نقوش برجسته تشکیل شده است که در دو طرف آن جواهراتی نصب شده است. این صفحه فلزی به‌همراه جواهرات آن همانند یک کمربندی است که قسمت پایین عمامه و بالای پیشانی را محاصره کرده است. این نوع عمامه هم‌اکنون در میان زنان لرستان بسیار رایج است. گاهی‌اوقات این جواهرات از بالای عمامه به دو طرف پیشانی هدایت می‌شدند و در بعضی پیکره‌ها هم یک قطعه جواهر از وسط عمامه به طرف پیشانی آویزان است. | در موزه لوور، نقش زنی از پالمیر وجود دارد که عمامه‌ای بر سر دارد. این عمامه از یک صفحه فلزی مستطیل‌شکل با نقوش برجسته تشکیل شده است که در دو طرف آن جواهراتی نصب شده است. این صفحه فلزی به‌همراه جواهرات آن همانند یک کمربندی است که قسمت پایین عمامه و بالای پیشانی را محاصره کرده است. این نوع عمامه هم‌اکنون در میان زنان لرستان بسیار رایج است. گاهی‌اوقات این جواهرات از بالای عمامه به دو طرف پیشانی هدایت می‌شدند و در بعضی پیکره‌ها هم یک قطعه جواهر از وسط عمامه به طرف پیشانی آویزان است. | ||
===نوع هفتم=== | ===نوع هفتم=== | ||
| خط ۷۸: | خط ۸۲: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* پوربهمن، فریدون، پوشاک در ایران باستان، ترجمه هاجر ضیاء سیکارودی، تهران، امیرکبیر، 1386ش. | *پوربهمن، فریدون، پوشاک در ایران باستان، ترجمه هاجر ضیاء سیکارودی، تهران، امیرکبیر، 1386ش. | ||
* «پوشش زنان در دوره اشکانیان»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1391ش. | *«پوشش زنان در دوره اشکانیان»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1391ش. | ||
* خدادادیان، اردشیر، تاریخ ایران باستان (اشکانیان)، تهران، به‌دید، 1380ش. | *خدادادیان، اردشیر، تاریخ ایران باستان (اشکانیان)، تهران، به‌دید، 1380ش. | ||
* دادور، ابوالقاسم و حدیدی، الناز، «مطالعه تطبیقی پوشاک زنان اشکانی و یونانی در دوران هلنیستی»، نشریه زن در توسعه و سیاست، شماره 24، بهار 1388ش. | *دادور، ابوالقاسم و حدیدی، الناز، «مطالعه تطبیقی پوشاک زنان اشکانی و یونانی در دوران هلنیستی»، نشریه زن در توسعه و سیاست، شماره 24، بهار 1388ش. | ||
* سفر، فؤاد و مصطفی، محمد‌علی، هترا (حضرا) شهر خورشید، ترجمه نادر کریمین سردشتی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، 1376ش. | *سفر، فؤاد و مصطفی، محمد‌علی، هترا (حضرا) شهر خورشید، ترجمه نادر کریمین سردشتی، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، 1376ش. | ||
* صادقیان سرخابی، ژاله، بررسی پوشاک دوره اشکانی، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد، تهران، دانشکده هنر دانشگاه الزهرا، 1390ش. | *صادقیان سرخابی، ژاله، بررسی پوشاک دوره اشکانی، پایان‌نامه دوره کارشناسی‌ارشد، تهران، دانشکده هنر دانشگاه الزهرا، 1390ش. | ||
* ضیاءپور، جلیل، پوشاک باستانی ایرانیان از کهن‌ترین زمان تا پایان شاهنشاهی ساسانیان، تهران، هنر‌های زیبای کشور، 1343ش. | *ضیاءپور، جلیل، پوشاک باستانی ایرانیان از کهن‌ترین زمان تا پایان شاهنشاهی ساسانیان، تهران، هنر‌های زیبای کشور، 1343ش. | ||
* ضیاءپور، جلیل، پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1348ش. | *ضیاءپور، جلیل، پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان تا آغاز شاهنشاهی پهلوی، تهران، وزارت فرهنگ و هنر، 1348ش. | ||
* غیبی، مهرآسا، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران، هیرمند، 1384ش. | *غیبی، مهرآسا، 8000 سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی، تهران، هیرمند، 1384ش. | ||
* کالج، مالکوم، اشکانیان، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران، هیرمند، 1380ش. | *کالج، مالکوم، اشکانیان، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران، هیرمند، 1380ش. | ||
[[رده: ویکی‌رز]] | [[رده: ویکی‌رز]] | ||
