فست فشن: تفاوت میان نسخه‌ها
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:فست-فشن.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|لباس‌های فست‌فشن از زمان طراحی تا تولید و فروش زمان اندکی را پشت سر می‌گذارند]] | |||
<big>'''فست‌فشن'''</big>؛ صنعت مد سریع و به‌روز با قیمت و کیفیت پایین. | <big>'''فست‌فشن'''</big>؛ صنعت مد سریع و به‌روز با قیمت و کیفیت پایین. | ||
فست‌فشن صنعتی در لباس و مد است که با بهره‌گیری از مواد اولیه کم‌کیفیت و آلایندۀ محیط زیست، درصدد ارائۀ به‌روزترین مدها با قیمت پایین برای اقشار مختلف جامعه است. این مد با ایجاد احساس نیاز کاذب برای خرید به‌جهت هماهنگی و عقب نماندن از مد روز، توانسته جای پای خود را در بازار پوشاک محکم کند. با همه‌گیر شدن و رشد مد سریع، سالانه میلیون‌ها تن زباله تولید می‌شود و مصرف آب و انرژی نیز افزایش یافته و آلاینده‌های بسیاری وارد چرخه زندگی انسان می‌شود. | فست‌فشن صنعتی در لباس و مد است که با بهره‌گیری از مواد اولیه کم‌کیفیت و آلایندۀ محیط زیست، درصدد ارائۀ به‌روزترین مدها با قیمت پایین برای اقشار مختلف جامعه است. این مد با ایجاد احساس نیاز کاذب برای خرید به‌جهت هماهنگی و عقب نماندن از مد روز، توانسته جای پای خود را در بازار پوشاک محکم کند. با همه‌گیر شدن و رشد مد سریع، سالانه میلیون‌ها تن زباله تولید می‌شود و مصرف آب و انرژی نیز افزایش یافته و آلاینده‌های بسیاری وارد چرخه زندگی انسان می‌شود. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
اصطلاح فست‌فشن برای لباس‌هایی به کار می‌رود که طبق مد روز دنیا تولید شده‌اند؛ کمترین کیفیت و قیمت را دارند و به‌صورت انبوه تولید می‌شوند. این نوع لباس‌ها از زمان طراحی تا تولید و فروش آن زمان اندکی را پشت سر می‌گذارند<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ | اصطلاح فست‌فشن برای لباس‌هایی به کار می‌رود که طبق مد روز دنیا تولید شده‌اند؛ کمترین کیفیت و قیمت را دارند و به‌صورت انبوه تولید می‌شوند. این نوع لباس‌ها از زمان طراحی تا تولید و فروش آن زمان اندکی را پشت سر می‌گذارند<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.]</ref> و به همان سرعت نیز از مد می‌افتند؛<ref>[https://amoozal.com/mag/what-is-fast-fashion/ طلوعی، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال.]</ref> از این رو به آن، مدِ «یک‌بارمصرف» نیز گفته می‌شود.<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.]</ref> اصطلاح فست‌فشن آن دسته از طرح‌های لباسی را دربر می‌گیرد که در آخرین [[کت واک|کت‌واک‌ها]] در معرض نمایش قرار می‌گیرد و به تقلید از آن رایج می‌شود.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (227-228).]</ref> در این مد با کپی‌برداری غیرقانونی از طرح‌های برندهای معروف اقدام به تولید سریع با حداقل هزینه می‌شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص66. ]</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
تا اواسط قرن بیستم، صنعت مد تنها در چهار فصلِ سال اجرا می‌شد و طراحان از ماه‌ها قبل برای هر فصل سبک‌هایی از مد را که به دلخواه مشتریان باشد، پیش‌بینی و تولید می‌کردند. این سبک از طراحی مد قبل از اینکه در دسترس مردم قرار گیرد، برای طبقۀ مرفه جامعه تولید می‌شد.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ | [[پرونده:کت-واک.jpg|بندانگشتی| فست‌فشن به لباس‌های ارزان و نمونه‌های کپی‌شده از کت‌واک‌ها گفته می‌شود.]] | ||
با ظهور انقلاب صنعتی و معرفی فناوری‌های جدید مانند چرخ خیاطی، تولید لباس آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر شد. بسیاری از برندهای مد در اواسط دهۀ 1970م به‌سرعت شروع به کپی‌برداری از سبک نمایش داده شده در | تا اواسط قرن بیستم، صنعت مد تنها در چهار فصلِ سال اجرا می‌شد و طراحان از ماه‌ها قبل برای هر فصل سبک‌هایی از مد را که به دلخواه مشتریان باشد، پیش‌بینی و تولید می‌کردند. این سبک از طراحی مد قبل از اینکه در دسترس مردم قرار گیرد، برای طبقۀ مرفه جامعه تولید می‌شد.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.]</ref> | ||
با ظهور انقلاب صنعتی و معرفی فناوری‌های جدید مانند چرخ خیاطی، تولید لباس آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر شد. بسیاری از برندهای مد در اواسط دهۀ 1970م به‌سرعت شروع به کپی‌برداری از سبک نمایش داده شده در [[کت واک|کت‌واک]] کردند و به تولید لباس‌هایی با هزینه بسیار پایین، تشویق به مصرف بیش از حد و چرخش سریع محصولات اقدام کردند.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).]</ref> در اواخر دهۀ 1990م خرید لباس از فرآیند طولانی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها خارج شده و به‌نوعی تفریح‌و‌تفن تبدیل شد.<ref>[https://amoozal.com/mag/what-is-fast-fashion/ طلوعی، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال.]</ref> در اواخر دهه 2000م، مد سریع به اوج خود رسید.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).]</ref> در سال‌های اولیه رواج فست‌فشن، برندها در طی دو هفته محصولات جدید خود را تحویل بازار می‌دادند؛ اما در حال حاضر، برندهای فست‌فشن حدود 52 مجموعه مد در سال یا یک مجموعه جدید در هفته تولید می‌کنند.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.]</ref> | |||
==هدف صنعت فست‌فشن== | ==هدف صنعت فست‌فشن== | ||
صنعت فست‌فشن با هدف عرضۀ لباس‌های مد روز با قیمت مناسب و در سریع‌ترین زمان ممکن طراحی شده است.<ref>[https://amoozal.com/mag/what-is-fast-fashion/ | صنعت فست‌فشن با هدف عرضۀ لباس‌های مد روز با قیمت مناسب و در سریع‌ترین زمان ممکن طراحی شده است.<ref>[https://amoozal.com/mag/what-is-fast-fashion/ طلوعی، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال.]</ref> | ||
==نظریه فست‌فشن== | ==نظریه فست‌فشن== | ||
فست‌فشن شاخص تکرار در مد را اشتباه می‌داند و برای به‌روز بودن، افراد را وادار به خرید و پوشیدن آخرین لباس‌های رایج به محض نمایش در فشن‌شوها می‌کند تا با لباس خود فخرفروشی کنند.<ref>[https://rosmod.com/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%85%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ | فست‌فشن شاخص تکرار در مد را اشتباه می‌داند و برای به‌روز بودن، افراد را وادار به خرید و پوشیدن آخرین لباس‌های رایج به محض نمایش در فشن‌شوها می‌کند تا با لباس خود فخرفروشی کنند.<ref>[https://rosmod.com/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%85%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/ «فست‌فشن یا مد پرشتاب چیست؟»، وب‌سایت رزمد. ]</ref> | ||
==مبانی فست‌فشن== | ==مبانی فست‌فشن== | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۲: | ||
'''لذت‌گرایی'''؛ کاهش معنویت در غرب، افراد را در فرآیند هویت‌یابی با چالش روبه‌رو می‌کند و در اثر آشفتگی درونی به‌سمت فردگرایی، مادی‌گرایی و کسب لذت‌های آنی و زودگذر حاصل از مد و نو شدن مداوم می‌کشاند. | '''لذت‌گرایی'''؛ کاهش معنویت در غرب، افراد را در فرآیند هویت‌یابی با چالش روبه‌رو می‌کند و در اثر آشفتگی درونی به‌سمت فردگرایی، مادی‌گرایی و کسب لذت‌های آنی و زودگذر حاصل از مد و نو شدن مداوم می‌کشاند. | ||
'''تنوع‌طلبی'''؛ حس متفاوت بودن و تلاش برای آن باعث شده پس از فراگیر شدن مد و استفادۀ اکثر افراد از آن، مد مورد نظر عادی شود و تنوع خود را از دست دهد و فرد را پذیرای اولین مد بعدی کند.<ref>[http://jafarhashemlou.blogfa.com/post/3331 | '''تنوع‌طلبی'''؛ حس متفاوت بودن و تلاش برای آن باعث شده پس از فراگیر شدن مد و استفادۀ اکثر افراد از آن، مد مورد نظر عادی شود و تنوع خود را از دست دهد و فرد را پذیرای اولین مد بعدی کند.<ref>[http://jafarhashemlou.blogfa.com/post/3331 هاشملو، «روانشناسی مد و لباس»، وبلاگ جعفر هاشملو. ]</ref> | ||
'''نیازهای کاذب'''؛ قرار گرفتن در معرض قضاوت‌های اجتماعی و مقایسه‌های ظاهری، تبلیغات و الگوهای تحمیلی زمانی و مکانی، بی‌اختیار احساس نیاز به لباس‌های متنوع در افراد ایجاد می‌کند؛ درحالی که این نیاز، فقط یک نیاز کاذب است.<ref>[https://article.tebyan.net/126245/%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B0%D8%A8-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D8%B9%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87 «نیازهای کاذب، خریدهای عیدانه»، وب‌سایت تبیان.]</ref> | '''نیازهای کاذب'''؛ قرار گرفتن در معرض قضاوت‌های اجتماعی و مقایسه‌های ظاهری، تبلیغات و الگوهای تحمیلی زمانی و مکانی، بی‌اختیار احساس نیاز به لباس‌های متنوع در افراد ایجاد می‌کند؛ درحالی که این نیاز، فقط یک نیاز کاذب است.<ref>[https://article.tebyan.net/126245/%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B0%D8%A8-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D8%B9%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87 «نیازهای کاذب، خریدهای عیدانه»، وب‌سایت تبیان.]</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۹: | ||
شماری از ویژگی‌ها، این مد را از سایر سبک‌ها متمایز می‌سازد: | شماری از ویژگی‌ها، این مد را از سایر سبک‌ها متمایز می‌سازد: | ||
===ویژگی‌های مثبت=== | ===ویژگی‌های مثبت=== | ||
* سبک‌ها و مدل‌های متنوع‌تر و بیشتر نسبت به مد سنتی؛ | *سبک‌ها و مدل‌های متنوع‌تر و بیشتر نسبت به مد سنتی؛ | ||
* قرار گرفتن در سطح و درجۀ بالایی از مد؛ | *قرار گرفتن در سطح و درجۀ بالایی از مد؛ | ||
* امکان به‌روز بودن و به‌روزرسانی سریع مد؛ | *امکان به‌روز بودن و به‌روزرسانی سریع مد؛ | ||
* دموکراتیزه و مردمی کردن صنعت مد و قابلیت دسترسی آن برای عموم طبقات جامعه؛<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf | *دموکراتیزه و مردمی کردن صنعت مد و قابلیت دسترسی آن برای عموم طبقات جامعه؛<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).]</ref> | ||
* نوآوری مداوم و عدم تکرار طرح‌های قبلی؛<ref>[https://www.jtst.ir/article_11984_d605df420cc3cd884941dc249ee851f7.pdf | *نوآوری مداوم و عدم تکرار طرح‌های قبلی؛<ref>[https://www.jtst.ir/article_11984_d605df420cc3cd884941dc249ee851f7.pdf سلطانی، «مد سریع(fast fashion) ، راهکار توسعۀ صنعت پوشاک ایران»، 1394ش، ص44.]</ref> | ||
* قیمت پایین و ارزان؛<ref>[https://roshankhaneh.net/wp-content/uploads/2020/04/Consumer-Behavior.pdf | *قیمت پایین و ارزان؛<ref>[https://roshankhaneh.net/wp-content/uploads/2020/04/Consumer-Behavior.pdf Yinyin Wang, “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management (8-9).]</ref> | ||
* تجربۀ لذت آنی حاصل از خرید در فواصل زمانی کوتاه؛<ref>[https://vaghtemod.ir/5727/ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد.]</ref> | *تجربۀ لذت آنی حاصل از خرید در فواصل زمانی کوتاه؛<ref>[https://vaghtemod.ir/5727/ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد.]</ref> | ||
* اشتغال‌زایی گسترده برای کارگران.<ref>[https://kohanjournal.com/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%85%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ | *اشتغال‌زایی گسترده برای کارگران.<ref>[https://kohanjournal.com/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%85%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال.]</ref> | ||
* | * | ||
===ویژگی‌های منفی=== | ===ویژگی‌های منفی=== | ||
کیفیت پایین؛ از دست رفتن زودهنگام کیفیت لباس موجب احساس نیاز همیشگی و خرید و انباشته کردن در کمد لباس می‌شود.<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ | [[پرونده:فست-فشن2.jpg|بندانگشتی|اعتراض به فست‌فشن به دلیل ایجاد آلودگی زیست‌محیطی]] | ||
کیفیت پایین؛ از دست رفتن زودهنگام کیفیت لباس موجب احساس نیاز همیشگی و خرید و انباشته کردن در کمد لباس می‌شود.<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.]</ref> محصولات تولید شده کمتر از 10 بار قابلیت استفاده دارند.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228). ]</ref> | |||
نقض حقوق مالکیت فکری طراحان لباس؛ | نقض حقوق مالکیت فکری طراحان لباس؛ | ||
استعمار نیروی کار؛ در کشورهای آسیایی همچون بنگلادش، اندونزی، سریلانکا و فیلیپین بسیاری از برندهای مدِ سریع به سوءاستفاده از نیروی کار و بهره‌کشی از آنها و حتی اشتغال زنان، مهاجران و کودکان به‌صورت غیرقانونی می‌پردازند و شکل جدیدی از برده‌داری را به نمایش گذاشته‌اند؛ چرا که بسیاری از آنها حتی از حداقل دستمزد بی‌نصیب هستند و بیش از زمان قانونی و در محیط‌های ناسالم و بدون دسترسی به مراکز درمانی و مرخصی مشغول به کار هستند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& | استعمار نیروی کار؛ در کشورهای آسیایی همچون بنگلادش، اندونزی، سریلانکا و فیلیپین بسیاری از برندهای مدِ سریع به سوءاستفاده از نیروی کار و بهره‌کشی از آنها و حتی اشتغال زنان، مهاجران و کودکان به‌صورت غیرقانونی می‌پردازند و شکل جدیدی از برده‌داری را به نمایش گذاشته‌اند؛ چرا که بسیاری از آنها حتی از حداقل دستمزد بی‌نصیب هستند و بیش از زمان قانونی و در محیط‌های ناسالم و بدون دسترسی به مراکز درمانی و مرخصی مشغول به کار هستند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67-68 و 74. ]</ref> با تأمین نیروزی کار ارزان از کشورهای در حال توسعه تولید پوشاک در اروپا و کشورهای هم‌جوار رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2002702/%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%ad%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%ac%db%8c%d8%b1%d9%87-%d8%aa%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%86-%d9%85%d8%b9%da%a9%d9%88%d8%b3-%d8%af%d8%b1-%d8%b5%d9%86%d8%b9%d8%aa-%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8% موسویان و زینال‌نژاد، «طراحی زنجیرۀ تأمین معکوس در صنعت مد سریع برای مدیریت ارتباط با مشتری با استفاده از داده‌کاوی و مدل‌سازی ریاضی»، 1401ش، ص35.]</ref> | ||
آلودگی زیست‌محیطی؛ در فرآیند تولید، تبدیل فیبرهای پلاستیکی به الیاف به انرژی بالا و مصرف مقدار قابل توجهی نفت و آزاد کردن ذرات ناپدار و اسید نیاز دارد. برخی از مواد اولیه نیز برای تولید، نیاز به سموم دفع آفاتی دارند که برای سلامت کشاورزان مضر است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& | آلودگی زیست‌محیطی؛ در فرآیند تولید، تبدیل فیبرهای پلاستیکی به الیاف به انرژی بالا و مصرف مقدار قابل توجهی نفت و آزاد کردن ذرات ناپدار و اسید نیاز دارد. برخی از مواد اولیه نیز برای تولید، نیاز به سموم دفع آفاتی دارند که برای سلامت کشاورزان مضر است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67. ]</ref> زباله‌های تولید شده در فرآیند تولید محصولات فست‌فشن و استفاده از رنگ‌های شیمیایی منجر به آسیب‌های زیست‌محیطی، آلودگی منابع آب و تغییرات آب‌و‌هوایی می‌شود. بنا بر تحقیقات صورت گرفته صنعت فست‌فشن مسئول تولید 10درصد از کربن‌دی‌اکسید منتشر شده در جهان و 20درصد از زبالۀ جهانی است. علاوه بر این، در جریان صادرات پوشاک از کشورهای تولید شده به کشورهای مصرف‌کننده، فرآیند حمل‌و‌نقل و توزیع لباس‌ها با ایجاد آلودگی همراه است. صنعت مد سریع از مقدار زیادی آب استفاده می‌کند<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (229-228).]</ref> و در مصرف آب جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67. ]</ref> و مقادیر زیادی فاضلاب حاوی مواد شیمیایی سمی تولید می‌کند. به‌طور متوسط 200 تن آب در طول تولید یک تن منسوجات استفاده می‌شود. به ازای هر کیلوگرم منسوجات از 466 گرم مواد شیمیایی استفاده می‌شود. این مواد شیمیایی در سراسر جهان پخش و وارد زنجیرۀ غذایی و خاک می‌شوند و باعث کاهش تنوع زیستی وحاصلخیزی خاک، مختل شدن فرآیندهای بیولوژیکی و ازبین‌رفتن میکروارگانیسم‌ها، گیاهان و حشرات می‌شود.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (230-229).]</ref> علاوه بر این، هر ساله 11 میلیون تُن لباس تنها در ایالات متحده به دور انداخته می‌شود. این لباس‌ها پر از سرب، آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی بی‌شمار دیگری هستند؛ به‌ندرت تجزیه می‌شوند و سموم را در هوا آزاد می‌کنند. | ||
ازدست‌دادن سلامتی؛ فست‌فشن علاوه بر اثرات زیست محیطی، بر سلامت مصرف‌کنندگان و کارگران پوشاک تأثیر می‌گذارد. امروزه مواد شیمیایی مضری مانند بنزوتیازول که با انواع مختلفی از سرطان و بیماری‌های تنفسی مرتبط است، در فست‌فشن یافت شده است. سلامت کارگران پوشاک همیشه از طریق قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی در خطر است.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ | ازدست‌دادن سلامتی؛ فست‌فشن علاوه بر اثرات زیست محیطی، بر سلامت مصرف‌کنندگان و کارگران پوشاک تأثیر می‌گذارد. امروزه مواد شیمیایی مضری مانند بنزوتیازول که با انواع مختلفی از سرطان و بیماری‌های تنفسی مرتبط است، در فست‌فشن یافت شده است. سلامت کارگران پوشاک همیشه از طریق قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی در خطر است.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.]</ref> | ||
اتلاف سرمایه؛ سالانه بیش از 500 میلیارد دلار در سراسر جهان به‌دلیل استفاده ناکافی از لباس و بازیافت نشدن آن از بین می‌رود.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf | اتلاف سرمایه؛ سالانه بیش از 500 میلیارد دلار در سراسر جهان به‌دلیل استفاده ناکافی از لباس و بازیافت نشدن آن از بین می‌رود.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).]</ref> | ||
اهمیت ندادن به مراقبت از پوشاک؛ وجود پوشاک فست‌فشن این ذهنیت را در افراد ایجاد کرده که به‌زودی مد جدیدی ارائه می‌شود و فرد استایل خود را تغییر خواهد داد؛ پس احساس نیاز به پوشاک فعلی خود ندارد و به مراقبت از آن هم توجهی نمی‌کند.<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ | اهمیت ندادن به مراقبت از پوشاک؛ وجود پوشاک فست‌فشن این ذهنیت را در افراد ایجاد کرده که به‌زودی مد جدیدی ارائه می‌شود و فرد استایل خود را تغییر خواهد داد؛ پس احساس نیاز به پوشاک فعلی خود ندارد و به مراقبت از آن هم توجهی نمی‌کند.<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.]</ref> | ||
==نحوه شناسایی لباس‌های فست‌فشن== | ==نحوه شناسایی لباس‌های فست‌فشن== | ||
* لباس‌هایی که هر هفته سبک‌های جدیدی از آنها عرضه می‌شود. | *لباس‌هایی که هر هفته سبک‌های جدیدی از آنها عرضه می‌شود. | ||
* نسخه‌های ارزان‌قیمتی از برندهای خاص نمایش داده شده در | *نسخه‌های ارزان‌قیمتی از برندهای خاص نمایش داده شده در [[کت واک|کت‌واک]] اخیر هستند. | ||
* لباس‌هایی با پارچه‌های مصنوعی، کیفیت پایین و بددوخت که فقط چند بار قابلیت استفاده دارند. | *لباس‌هایی با پارچه‌های مصنوعی، کیفیت پایین و بددوخت که فقط چند بار قابلیت استفاده دارند. | ||
* محل تولید این لباس‌ها جایی است که کارگران دستمزد کمتری دریافت می‌کنند. | *محل تولید این لباس‌ها جایی است که کارگران دستمزد کمتری دریافت می‌کنند. | ||
* لباس‌هایی که در صورت عدم فروش تخفیف زیادی بر آنها گذاشته می‌شود.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ | *لباس‌هایی که در صورت عدم فروش تخفیف زیادی بر آنها گذاشته می‌شود.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.]</ref> | ||
==مواد اولیه فست‌فشن== | ==مواد اولیه فست‌فشن== | ||
مواد اولیه فست‌فشن میکروپلاستیک‌های شامل پلی‌استر، نایلون و آکریلیک هستند که فرآیند تجزیۀ آنها چندصد ساله است. | [[پرونده:فست-فشن1.jpg|بندانگشتی|450x450پیکسل|مواد اولیه فست‌فشن]] | ||
مواد اولیه فست‌فشن میکروپلاستیک‌های شامل پلی‌استر، نایلون و آکریلیک هستند که فرآیند تجزیۀ آنها چندصد ساله است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67. ]</ref> | |||
==علاقه‌مندان به فست‌فشن== | ==علاقه‌مندان به فست‌فشن== | ||
با توجه به ویژگی‌های جوان‌پسند این مد، بسیاری از جوانان جذب آن شده‌اند. | با توجه به ویژگی‌های جوان‌پسند این مد، بسیاری از جوانان جذب آن شده‌اند.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).]</ref> | ||
==بازار جهانی فست‌فشن== | ==بازار جهانی فست‌فشن== | ||
بازار جهانی فست‌فشن از حدود 106 میلیارد در سال 2022م به حدود 123 میلیارد دلار در سال 2023م رسید. | بازار جهانی فست‌فشن از حدود 106 میلیارد در سال 2022م به حدود 123 میلیارد دلار در سال 2023م رسید.<ref>[https://www.prnewswire.com/news-releases/fast-fashion-global-market-report-2023-301749153.html#:~:text=The%20global%20fast%20fashion%20market,(CAGR)%20of%2015.6%25. “Fast Fashion Global Market Report 2023”, prnewswire website. ]</ref> شرکت‌های پوشاک سالانه 53 میلیون تن لباس در جهان تولید می‌کنند. اگر این صنعت به سرعت رشد تصاعدی خود ادامه دهد، انتظار می‌رود که تا سال 2050م به 160 میلیون تن برسد.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.]</ref> | ||
==بازاریابی فست‌فشن== | ==بازاریابی فست‌فشن== | ||
برندهای مد سریع، راهکار بازاریابی شرکت‌های پوشاک سنتی از جمله تبلیغات، تأیید افراد مشهور، فعالیت‌های حمایت مالی و قرار گرفتن در معرض رسانه‌ها را کنار می‌گذارند و استراتژی بازاریابی منحصر‌به‌فرد خود را دارند. راه‌اندازی فروشگاه‌های چشم‌نواز و بزرگ در مناطق تجاری پُرتردد، استفاده از موقعیت جغرافیایی و نمایش فروشگاه خود برای تبلیغ تصویر برند مربوطه، تأثیری فراتر از اثر تبلیغاتی گذشته دارد و می‌تواند تصویر خوبی از برند مورد نظر در ذهن مصرف‌کنندگان بگنجاند و مصرف‌کنندگان را برای در اولویت قرار دادن برند خود ترغیب کند. | برندهای مد سریع، راهکار بازاریابی شرکت‌های پوشاک سنتی از جمله تبلیغات، تأیید افراد مشهور، فعالیت‌های حمایت مالی و قرار گرفتن در معرض رسانه‌ها را کنار می‌گذارند و استراتژی بازاریابی منحصر‌به‌فرد خود را دارند. راه‌اندازی فروشگاه‌های چشم‌نواز و بزرگ در مناطق تجاری پُرتردد، استفاده از موقعیت جغرافیایی و نمایش فروشگاه خود برای تبلیغ تصویر برند مربوطه، تأثیری فراتر از اثر تبلیغاتی گذشته دارد و می‌تواند تصویر خوبی از برند مورد نظر در ذهن مصرف‌کنندگان بگنجاند و مصرف‌کنندگان را برای در اولویت قرار دادن برند خود ترغیب کند.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).]</ref> | ||
==برندهای تولیدکنندۀ فست‌فشن و میزان تولید سالانۀ آنها== | ==برندهای تولیدکنندۀ فست‌فشن و میزان تولید سالانۀ آنها== | ||
موفق‌ترین برندها در این زمینه شرکت اسپانیایی زارا و شرکت سوئدی اچ اند ام هستند. آنها یک ایدۀ مد را در عرض دو تا سه هفته به یک محصول تبدیل می‌کنند که منجر به تولید 24 مجموعه مد سریع در سال می‌شود؛ برخلاف برندهای مد فاخر که تنها یک تا دو مجموعه مد در سال ارائه می‌دهند. | موفق‌ترین برندها در این زمینه شرکت اسپانیایی زارا و شرکت سوئدی اچ اند ام هستند. آنها یک ایدۀ مد را در عرض دو تا سه هفته به یک محصول تبدیل می‌کنند که منجر به تولید 24 مجموعه مد سریع در سال می‌شود؛ برخلاف برندهای مد فاخر که تنها یک تا دو مجموعه مد در سال ارائه می‌دهند.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228). ]</ref> | ||
==کشورهای تولیدکننده فست‌فشن== | ==کشورهای تولیدکننده فست‌فشن== | ||
در کشورهای در حال توسعه مانند چین، هند و کامبوج اکثر منسوجات و پوشاک مورد نیاز بازار هر ساله تولید و صادر می‌شود؛ اما فرآیند طراحی لباس در کشورهای شمال جهان، اتحادیه اروپا یا ایالات متحده انجام می‌شود و مراکز اصلی برندها در این کشورها مستقر هستند. | در کشورهای در حال توسعه مانند چین، هند و کامبوج اکثر منسوجات و پوشاک مورد نیاز بازار هر ساله تولید و صادر می‌شود؛ اما فرآیند طراحی لباس در کشورهای شمال جهان، اتحادیه اروپا یا ایالات متحده انجام می‌شود و مراکز اصلی برندها در این کشورها مستقر هستند.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (229). ]</ref> | ||
==چرخۀ فست‌فشن== | ==چرخۀ فست‌فشن== | ||
به‌طور کلی هر مدی شامل چرخۀ معرفی، پذیرش، اوج‌گیری، کاهش پذیرش و منسوخ شدن است. طول و شکل چرخه با توجه به نوع مد متفاوت است. اگرچه بسیاری از مدها چرخۀ متوسطی دارند، اما عمر برخی طولانی‌تر و برخی کوتاه‌تر است. سرعت بالا در تمام مراحل چرخۀ مد سریع، بازتاب طول عمر کوتاه این نوع مد است که به‌سرعت هم دِمده می‌شود. | به‌طور کلی هر مدی شامل چرخۀ معرفی، پذیرش، اوج‌گیری، کاهش پذیرش و منسوخ شدن است. طول و شکل چرخه با توجه به نوع مد متفاوت است. اگرچه بسیاری از مدها چرخۀ متوسطی دارند، اما عمر برخی طولانی‌تر و برخی کوتاه‌تر است. سرعت بالا در تمام مراحل چرخۀ مد سریع، بازتاب طول عمر کوتاه این نوع مد است که به‌سرعت هم دِمده می‌شود.<ref>[https://roshankhaneh.net/wp-content/uploads/2020/04/Consumer-Behavior.pdf Yinyin Wang, “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management (8-9).]</ref> | ||
==استراتژی محصولات فست‌فشن== | ==استراتژی محصولات فست‌فشن== | ||
راهبرد برندهای فست‌فشن تمرکز بر سرعت است و هر کاری لازم باشد، انجام می‌دهند تا زمان ماندگاری محصولات خود را کوتاه کنند. برخی از مارک‌های مد سریع نیز در صورتی که در مدت یک هفته فروش خوبی نداشته باشند، اجناس را از فروشگاه‌ها خارج، سفارشات بعدی را لغو و بدون اتلاف زمان طرح جدید را دنبال می‌کنند. هیچ طرحی بیش از چهار هفته در فروشگاه‌ها باقی نمی‌ماند و این باعث ترغیب و مراجعۀ زودهنگام طرفداران برند از محصولات جدیدتر می‌شود. | راهبرد برندهای فست‌فشن تمرکز بر سرعت است و هر کاری لازم باشد، انجام می‌دهند تا زمان ماندگاری محصولات خود را کوتاه کنند. برخی از مارک‌های مد سریع نیز در صورتی که در مدت یک هفته فروش خوبی نداشته باشند، اجناس را از فروشگاه‌ها خارج، سفارشات بعدی را لغو و بدون اتلاف زمان طرح جدید را دنبال می‌کنند. هیچ طرحی بیش از چهار هفته در فروشگاه‌ها باقی نمی‌ماند و این باعث ترغیب و مراجعۀ زودهنگام طرفداران برند به بازدید از محصولات جدیدتر می‌شود.<ref>[https://roshankhaneh.net/wp-content/uploads/2020/04/Consumer-Behavior.pdf Yinyin Wang, “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management (9-10).]</ref> | ||
==دلایل مؤثر در خرید فست‌فشن== | ==دلایل مؤثر در خرید فست‌فشن== | ||
با افزایش موج زیاده‌خواهی و تنوع‌طلبی عموم مردم سرعت تولید لباس‌های جدید نیز افزایش یافت. سبک زندگی مصرفی مدرن نیز افراد را هر روز تشنۀ «بهترین چیز بعدی» می‌کند. | با افزایش موج زیاده‌خواهی و تنوع‌طلبی عموم مردم سرعت تولید لباس‌های جدید نیز افزایش یافت.<ref>[https://clausiuspress.com/conferences/LNEMSS/EMCG%202021/Y0684.pdf Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (227).]</ref> سبک زندگی مصرفی مدرن نیز افراد را هر روز تشنۀ «بهترین چیز بعدی» می‌کند.<ref>[https://www.thegoodtrade.com/features/what-is-fast-fashion/ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.]</ref> | ||
==روانشناسی فست‌فشن== | ==روانشناسی فست‌فشن== | ||
امروزه در فضای مجازی با خوشبخت جلوه دادن افرادی که مدام خرید لباس انجام می‌دهند، افراد را به تحریک برای خرید وامی‌دارند؛ تا جایی که آن را خریددرمانی تعبیر می‌کنند و خرید لباس را راهی برای کاهش اضطراب و یا احساسات منفی معرفی می‌کنند؛ حال آن که این مورد تنها اثری کوتاه‌مدت بر فرد می‌گذارد. افتادن در دام صنعت مد سریع با تحریک ذهن انسان صورت می‌گیرد و دور باطلی است که تنها با هدف غلبه بر فشار اجتماعی و عقب نماندن از جامعه و مد تکرار می‌شود و افراد را به خرید لباس‌های فست‌فشن مجبور می‌کند. لباس‌هایی که در اکثر موارد فرد به آن نیازی ندارد. | امروزه در فضای مجازی با خوشبخت جلوه دادن افرادی که مدام خرید لباس انجام می‌دهند، افراد را به تحریک برای خرید وامی‌دارند؛ تا جایی که آن را خریددرمانی تعبیر می‌کنند و خرید لباس را راهی برای کاهش اضطراب و یا احساسات منفی معرفی می‌کنند؛ حال آن که این مورد تنها اثری کوتاه‌مدت بر فرد می‌گذارد. افتادن در دام صنعت مد سریع با تحریک ذهن انسان صورت می‌گیرد و دور باطلی است که تنها با هدف غلبه بر فشار اجتماعی و عقب نماندن از جامعه و مد تکرار می‌شود و افراد را به خرید لباس‌های فست‌فشن مجبور می‌کند. لباس‌هایی که در اکثر موارد فرد به آن نیازی ندارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67. ]</ref> | ||
==رمز موفقیت فست‌فشن== | ==رمز موفقیت فست‌فشن== | ||
ذهن به هنگام خرید دو نوع عملکرد از خود نشان می‌دهد؛ اول اینکه مغز با ترشح هورمون دوپامین از خرید لذت می‌برد و از طرف دیگر به‌جهت پرداخت هزینۀ خرید لباس یا صرف زمان برای آن احساس درد می‌کند. رمز موفقیت قابل ملاحظۀ فست‌فشن در به حداکثر رساندن لذت خرید از طریق ایجاد ترس برای ازدست‌دادن لباس‌هایی با طرح‌های مد روز و به حداقل رساندن درد آن از طریق ارائۀ محصولاتی با قیمت پایین است. | ذهن به هنگام خرید دو نوع عملکرد از خود نشان می‌دهد؛ اول اینکه مغز با ترشح هورمون دوپامین از خرید لذت می‌برد و از طرف دیگر به‌جهت پرداخت هزینۀ خرید لباس یا صرف زمان برای آن احساس درد می‌کند. رمز موفقیت قابل ملاحظۀ فست‌فشن در به حداکثر رساندن لذت خرید از طریق ایجاد ترس برای ازدست‌دادن لباس‌هایی با طرح‌های مد روز و به حداقل رساندن درد آن از طریق ارائۀ محصولاتی با قیمت پایین است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص72. ]</ref> | ||
==نقش اینفلوئنسرها در فروش محصولات فست‌فشن== | ==نقش اینفلوئنسرها در فروش محصولات فست‌فشن== | ||
طبق نظرسنجی‌های صورت‌گرفته بیش از نیمی از افراد بر این باورند که میان تبلیغات اینفلوئنسرها و فراگیری فست‌فشن ارتباط مستقیمی وجود دارد؛ زیرا آنچه موجب تحریک افراد برای خرید فست‌فشن می‌شود، صرفاً طراحی ظاهری محصول است که اینفلوئنسرها با نمایش لباس‌هایی با ظاهر لوکس، در مخاطبان خود نیاز کاذب ایجاد می‌کنند. | طبق نظرسنجی‌های صورت‌گرفته بیش از نیمی از افراد بر این باورند که میان تبلیغات اینفلوئنسرها و فراگیری فست‌فشن ارتباط مستقیمی وجود دارد؛ زیرا آنچه موجب تحریک افراد برای خرید فست‌فشن می‌شود، صرفاً طراحی ظاهری محصول است که اینفلوئنسرها با نمایش لباس‌هایی با ظاهر لوکس، در مخاطبان خود نیاز کاذب ایجاد می‌کنند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1998577/%d9%85%d8%af-%d8%b3%d8%b1%db%8c%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d9%88%d8%b1%d8%b3?q=%d9%85%d8%af%20%d8%b3%d8%b1%d9%8a%d8%b9&score=32.468662& محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص73. ]</ref> | ||
==تأثیر کاهش تولید فست‌فشن بر اقتصاد جامعه== | ==تأثیر کاهش تولید فست‌فشن بر اقتصاد جامعه== | ||
طبق گزارش‌ها شناسایی و برطرف کردن مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی حاصل از صنعت مد می تواند ۱۹۲ میلیارد دلار منفعت کلی برای اقتصاد جهانی تا سال 2030م فراهم کند. میزان پوشاکی که در طول سال بدون استفادۀ کافی کنار گذاشته می شود، بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار است. | طبق گزارش‌ها شناسایی و برطرف کردن مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی حاصل از صنعت مد می تواند ۱۹۲ میلیارد دلار منفعت کلی برای اقتصاد جهانی تا سال 2030م فراهم کند. میزان پوشاکی که در طول سال بدون استفادۀ کافی کنار گذاشته می شود، بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار است.<ref>[https://www.wri.org/insights/numbers-economic-social-and-environmental-impacts-fast-fashion Reichart & Drew, “By the Numbers: The Economic, Social and Environmental Impacts of “Fast Fashion””, wri website.]</ref> | ||
==رویکرد انتقادی به فست‌فشن در غرب== | ==رویکرد انتقادی به فست‌فشن در غرب== | ||
نادیده گرفتن عدالت | '''نادیده گرفتن عدالت اجتماعی'''؛ به‌کارگیری زنان و کودکان در صنعت فست‌فشن در کشورهای در حال توسعه با وجود شرایط کاری ناایمن و ناسالم مانند ساعات کاری طولانی، حقوق پایین، تهویۀ ضعیف و مواد شیمیایی خطرناک مصداق بی‌عدالتی اجتماعی است. | ||
خشونت علیه کودکان و | |||
ایجاد استرس و | '''خشونت علیه کودکان و زنان'''؛ زنان و کودکان با انواع آزار جسمی، کلامی و جنسی در محل کار مواجه هستند. | ||
کاهش | |||
'''ایجاد استرس و نارضایتی'''؛ فشار اجتماعی ناشی از عقب نماندن از مدِ پیوسته در حال تغییر و همسو شدن با آن و خرید بیش از نیاز سبب استرس و نارضایتی می‌شود. | |||
'''کاهش عزت‌نفس'''؛ مقایسۀ خود با تصاویر زیبای غیرواقعی و آرمانی نشان داده شده در مد سریع بر عزت‌نفس مصرف‌کنندگان تأثیر سوء می‌گذارد.<ref>[https://www.texspacetoday.com/minimalistic-fashion/ Anjumi, “Minimalistic Fashion: A Philosophy of Elegance, Quality, and Sustainability”, texspacetoday website.]</ref> | |||
==راهکارهای کاهش فست‌فشن== | ==راهکارهای کاهش فست‌فشن== | ||
کاهش تولیدات فست‌فشن در گرو احساس مسئولیت تمام افراد جهان در قبال محیط‌زیست است؛ زیرا این لباس‌ها در صورت نداشتن مشتری از چرخۀ تولید کنار گذاشته می‌شوند. برخی اقدامات در راستای حذف فست‌فشن عبارت است از: | کاهش تولیدات فست‌فشن در گرو احساس مسئولیت تمام افراد جهان در قبال محیط‌زیست است؛ زیرا این لباس‌ها در صورت نداشتن مشتری از چرخۀ تولید کنار گذاشته می‌شوند. برخی اقدامات در راستای حذف فست‌فشن عبارت است از: | ||
استفاده از تولیدات داخلی و لباس‌های دوستدار محیط‌زیست؛ | |||
تغییر عادات مصرف و استفاده از تمامی لباس‌های موجود در کمد کپسولی خود و جلوگیری از انباشت و عدم مصرف آنها؛ | *استفاده از تولیدات داخلی و لباس‌های دوستدار محیط‌زیست؛ | ||
انتخاب مد پایدار به‌دلیل قابلیت بازیافتی آن؛ | *تغییر عادات مصرف و استفاده از تمامی لباس‌های موجود در [[کمد کپسولی]] خود و جلوگیری از انباشت و عدم مصرف آنها؛ | ||
مدل‌دهی متفاوت و جدید به لباس‌های قدیمی با هدف ایجاد تنوع و قابلیت استفادۀ مجدد؛ | *انتخاب [[مد پایدار]] به‌دلیل قابلیت بازیافتی آن؛<ref>[https://vaghtemod.ir/5727/ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد.]</ref> | ||
بازیافت لباس‌ها پس از فرسودگی؛ | *مدل‌دهی متفاوت و جدید به لباس‌های قدیمی با هدف ایجاد تنوع و قابلیت استفادۀ مجدد؛ | ||
پذیرش لباس‌های تکراری و اجارۀ لباس در صورت استفاده حداقلی از آن؛ | *بازیافت لباس‌ها پس از فرسودگی؛<ref>[https://jamehbaft.com/news/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%9F/ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.]</ref> | ||
استفاده از مینیمال در سبک پوشش به‌دلیل دوری از تجملات، اکتفا به ضروریات و کاهش مصرف‌گرایی. | *پذیرش لباس‌های تکراری و اجارۀ لباس در صورت استفاده حداقلی از آن؛<ref>[https://kohanjournal.com/%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%B4%D9%86-%DB%8C%D8%A7-%D9%85%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%B9-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال.]</ref> | ||
*استفاده از مینیمال در سبک پوشش به‌دلیل دوری از تجملات، اکتفا به ضروریات و کاهش مصرف‌گرایی.<ref>[https://www.texspacetoday.com/minimalistic-fashion/ Anjumi, “Minimalistic Fashion: A Philosophy of Elegance, Quality, and Sustainability”, texspacetoday website.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* سلطانی، احسان، «مد سریع (fast fashion)، راهکار توسعۀ صنعت پوشاک ایران»، مجلۀ علوم و فناوری نساجی، سال پنجم، شمارۀ 1، 1394ش. | *سلطانی، احسان، «مد سریع (fast fashion)، راهکار توسعۀ صنعت پوشاک ایران»، مجلۀ علوم و فناوری نساجی، سال پنجم، شمارۀ 1، 1394ش. | ||
* طلوعی، سپیده، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1401ش. | *طلوعی، سپیده، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1401ش. | ||
* «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت، تاریخ بازدید: 26 اردیبهشت 1403ش. | *«فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت، تاریخ بازدید: 26 اردیبهشت 1403ش. | ||
* «فست‌فشن یا مد پرشتاب چیست؟»، وب‌سایت رزمد، تاریخ درج مطلب: 11 مهر 1399ش. | *«فست‌فشن یا مد پرشتاب چیست؟»، وب‌سایت رزمد، تاریخ درج مطلب: 11 مهر 1399ش. | ||
* «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد، تاریخ درج مطلب: 27 آگوست 2023م. | *«فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد، تاریخ درج مطلب: 27 آگوست 2023م. | ||
* «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال، تاریخ درج مطلب: 1 اسفند 1401ش. | *«فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال، تاریخ درج مطلب: 1 اسفند 1401ش. | ||
* محمدباقری، زهرا و سید باقری، سید مجتبی، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، مطالعات حقوقی فضای مجازی، شمارۀ 4، زمستان 1401ش. | *محمدباقری، زهرا و سید باقری، سید مجتبی، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، مطالعات حقوقی فضای مجازی، شمارۀ 4، زمستان 1401ش. | ||
* موسویان، سیده غزل و زینال‌نژاد، معصومه، «طراحی زنجیرۀ تأمین معکوس در صنعت مد سریع برای مدیریت ارتباط با مشتری با استفاده از داده‌کاوی و مدل‌سازی ریاضی»، مدیریت زنجیرۀ تأمین، پاییز 1401ش. | *موسویان، سیده غزل و زینال‌نژاد، معصومه، «طراحی زنجیرۀ تأمین معکوس در صنعت مد سریع برای مدیریت ارتباط با مشتری با استفاده از داده‌کاوی و مدل‌سازی ریاضی»، مدیریت زنجیرۀ تأمین، پاییز 1401ش. | ||
* «نیازهای کاذب، خریدهای عیدانه»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1390ش. | *«نیازهای کاذب، خریدهای عیدانه»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1390ش. | ||
* هاشملو، جعفر، «روانشناسی مد و لباس»، وبلاگ جعفر هاشملو، تاریخ درج مطلب: 28 شهریور 1402ش. | *هاشملو، جعفر، «روانشناسی مد و لباس»، وبلاگ جعفر هاشملو، تاریخ درج مطلب: 28 شهریور 1402ش. | ||
* | *Anjumi, Homayra, “Minimalistic Fashion: A Philosophy of Elegance, Quality, and Sustainability”, texspacetoday website, Date of Last Update: 14 December 2023. | ||
* “Fast Fashion Global Market Report 2023”, prnewswire website, Date of Upload: 17 Feb 2023. | *“Fast Fashion Global Market Report 2023”, prnewswire website, Date of Upload: 17 Feb 2023. | ||
* Liu, Che et al. 2021. “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance. | *Liu, Che et al. 2021. “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance. | ||
* Reichart, Elizabeth & Drew, Deborah, “By the Numbers: The Economic, Social and Environmental Impacts of “Fast Fashion””, Date of Upload: 10 January 2019. | *Reichart, Elizabeth & Drew, Deborah, “By the Numbers: The Economic, Social and Environmental Impacts of “Fast Fashion””, Date of Upload: 10 January 2019. | ||
* Stanton, Audray, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website, Date of Upload: 3 may 2024. | *Stanton, Audray, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website, Date of Upload: 3 may 2024. | ||
* Yinyin Wang, Tina. 2010. “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management, The Swedish School of Textiles, University of Borås, Sweden. | *Yinyin Wang, Tina. 2010. “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management, The Swedish School of Textiles, University of Borås, Sweden. | ||
* | * | ||
[[رده: ویکی‌رز]][[رده: پوشاک سلامت‌محور]][[رده: اقتصاد پوشاک]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۵
فست‌فشن؛ صنعت مد سریع و به‌روز با قیمت و کیفیت پایین.
فست‌فشن صنعتی در لباس و مد است که با بهره‌گیری از مواد اولیه کم‌کیفیت و آلایندۀ محیط زیست، درصدد ارائۀ به‌روزترین مدها با قیمت پایین برای اقشار مختلف جامعه است. این مد با ایجاد احساس نیاز کاذب برای خرید به‌جهت هماهنگی و عقب نماندن از مد روز، توانسته جای پای خود را در بازار پوشاک محکم کند. با همه‌گیر شدن و رشد مد سریع، سالانه میلیون‌ها تن زباله تولید می‌شود و مصرف آب و انرژی نیز افزایش یافته و آلاینده‌های بسیاری وارد چرخه زندگی انسان می‌شود.
مفهوم‌شناسی
اصطلاح فست‌فشن برای لباس‌هایی به کار می‌رود که طبق مد روز دنیا تولید شده‌اند؛ کمترین کیفیت و قیمت را دارند و به‌صورت انبوه تولید می‌شوند. این نوع لباس‌ها از زمان طراحی تا تولید و فروش آن زمان اندکی را پشت سر می‌گذارند[۱] و به همان سرعت نیز از مد می‌افتند؛[۲] از این رو به آن، مدِ «یک‌بارمصرف» نیز گفته می‌شود.[۳] اصطلاح فست‌فشن آن دسته از طرح‌های لباسی را دربر می‌گیرد که در آخرین کت‌واک‌ها در معرض نمایش قرار می‌گیرد و به تقلید از آن رایج می‌شود.[۴] در این مد با کپی‌برداری غیرقانونی از طرح‌های برندهای معروف اقدام به تولید سریع با حداقل هزینه می‌شود.[۵]
تاریخچه
تا اواسط قرن بیستم، صنعت مد تنها در چهار فصلِ سال اجرا می‌شد و طراحان از ماه‌ها قبل برای هر فصل سبک‌هایی از مد را که به دلخواه مشتریان باشد، پیش‌بینی و تولید می‌کردند. این سبک از طراحی مد قبل از اینکه در دسترس مردم قرار گیرد، برای طبقۀ مرفه جامعه تولید می‌شد.[۶] با ظهور انقلاب صنعتی و معرفی فناوری‌های جدید مانند چرخ خیاطی، تولید لباس آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر شد. بسیاری از برندهای مد در اواسط دهۀ 1970م به‌سرعت شروع به کپی‌برداری از سبک نمایش داده شده در کت‌واک کردند و به تولید لباس‌هایی با هزینه بسیار پایین، تشویق به مصرف بیش از حد و چرخش سریع محصولات اقدام کردند.[۷] در اواخر دهۀ 1990م خرید لباس از فرآیند طولانی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها خارج شده و به‌نوعی تفریح‌و‌تفن تبدیل شد.[۸] در اواخر دهه 2000م، مد سریع به اوج خود رسید.[۹] در سال‌های اولیه رواج فست‌فشن، برندها در طی دو هفته محصولات جدید خود را تحویل بازار می‌دادند؛ اما در حال حاضر، برندهای فست‌فشن حدود 52 مجموعه مد در سال یا یک مجموعه جدید در هفته تولید می‌کنند.[۱۰]
هدف صنعت فست‌فشن
صنعت فست‌فشن با هدف عرضۀ لباس‌های مد روز با قیمت مناسب و در سریع‌ترین زمان ممکن طراحی شده است.[۱۱]
نظریه فست‌فشن
فست‌فشن شاخص تکرار در مد را اشتباه می‌داند و برای به‌روز بودن، افراد را وادار به خرید و پوشیدن آخرین لباس‌های رایج به محض نمایش در فشن‌شوها می‌کند تا با لباس خود فخرفروشی کنند.[۱۲]
مبانی فست‌فشن
امروزه نظام سرمایه‌داری در عرصۀ مد و پوشش با تکیه بر ذوق زیباشناختی و استفاده از تمایل طبیعی بشر به تنوع و لذت‌جویی با خلق نیازهای کاذب به گسترش فست‌فشن دامن می‌زند:
لذت‌گرایی؛ کاهش معنویت در غرب، افراد را در فرآیند هویت‌یابی با چالش روبه‌رو می‌کند و در اثر آشفتگی درونی به‌سمت فردگرایی، مادی‌گرایی و کسب لذت‌های آنی و زودگذر حاصل از مد و نو شدن مداوم می‌کشاند.
تنوع‌طلبی؛ حس متفاوت بودن و تلاش برای آن باعث شده پس از فراگیر شدن مد و استفادۀ اکثر افراد از آن، مد مورد نظر عادی شود و تنوع خود را از دست دهد و فرد را پذیرای اولین مد بعدی کند.[۱۳]
نیازهای کاذب؛ قرار گرفتن در معرض قضاوت‌های اجتماعی و مقایسه‌های ظاهری، تبلیغات و الگوهای تحمیلی زمانی و مکانی، بی‌اختیار احساس نیاز به لباس‌های متنوع در افراد ایجاد می‌کند؛ درحالی که این نیاز، فقط یک نیاز کاذب است.[۱۴]
ویژگی‌های فست‌فشن
شماری از ویژگی‌ها، این مد را از سایر سبک‌ها متمایز می‌سازد:
ویژگی‌های مثبت
- سبک‌ها و مدل‌های متنوع‌تر و بیشتر نسبت به مد سنتی؛
- قرار گرفتن در سطح و درجۀ بالایی از مد؛
- امکان به‌روز بودن و به‌روزرسانی سریع مد؛
- دموکراتیزه و مردمی کردن صنعت مد و قابلیت دسترسی آن برای عموم طبقات جامعه؛[۱۵]
- نوآوری مداوم و عدم تکرار طرح‌های قبلی؛[۱۶]
- قیمت پایین و ارزان؛[۱۷]
- تجربۀ لذت آنی حاصل از خرید در فواصل زمانی کوتاه؛[۱۸]
- اشتغال‌زایی گسترده برای کارگران.[۱۹]
ویژگی‌های منفی
کیفیت پایین؛ از دست رفتن زودهنگام کیفیت لباس موجب احساس نیاز همیشگی و خرید و انباشته کردن در کمد لباس می‌شود.[۲۰] محصولات تولید شده کمتر از 10 بار قابلیت استفاده دارند.[۲۱]
نقض حقوق مالکیت فکری طراحان لباس؛
استعمار نیروی کار؛ در کشورهای آسیایی همچون بنگلادش، اندونزی، سریلانکا و فیلیپین بسیاری از برندهای مدِ سریع به سوءاستفاده از نیروی کار و بهره‌کشی از آنها و حتی اشتغال زنان، مهاجران و کودکان به‌صورت غیرقانونی می‌پردازند و شکل جدیدی از برده‌داری را به نمایش گذاشته‌اند؛ چرا که بسیاری از آنها حتی از حداقل دستمزد بی‌نصیب هستند و بیش از زمان قانونی و در محیط‌های ناسالم و بدون دسترسی به مراکز درمانی و مرخصی مشغول به کار هستند.[۲۲] با تأمین نیروزی کار ارزان از کشورهای در حال توسعه تولید پوشاک در اروپا و کشورهای هم‌جوار رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است.[۲۳]
آلودگی زیست‌محیطی؛ در فرآیند تولید، تبدیل فیبرهای پلاستیکی به الیاف به انرژی بالا و مصرف مقدار قابل توجهی نفت و آزاد کردن ذرات ناپدار و اسید نیاز دارد. برخی از مواد اولیه نیز برای تولید، نیاز به سموم دفع آفاتی دارند که برای سلامت کشاورزان مضر است.[۲۴] زباله‌های تولید شده در فرآیند تولید محصولات فست‌فشن و استفاده از رنگ‌های شیمیایی منجر به آسیب‌های زیست‌محیطی، آلودگی منابع آب و تغییرات آب‌و‌هوایی می‌شود. بنا بر تحقیقات صورت گرفته صنعت فست‌فشن مسئول تولید 10درصد از کربن‌دی‌اکسید منتشر شده در جهان و 20درصد از زبالۀ جهانی است. علاوه بر این، در جریان صادرات پوشاک از کشورهای تولید شده به کشورهای مصرف‌کننده، فرآیند حمل‌و‌نقل و توزیع لباس‌ها با ایجاد آلودگی همراه است. صنعت مد سریع از مقدار زیادی آب استفاده می‌کند[۲۵] و در مصرف آب جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است[۲۶] و مقادیر زیادی فاضلاب حاوی مواد شیمیایی سمی تولید می‌کند. به‌طور متوسط 200 تن آب در طول تولید یک تن منسوجات استفاده می‌شود. به ازای هر کیلوگرم منسوجات از 466 گرم مواد شیمیایی استفاده می‌شود. این مواد شیمیایی در سراسر جهان پخش و وارد زنجیرۀ غذایی و خاک می‌شوند و باعث کاهش تنوع زیستی وحاصلخیزی خاک، مختل شدن فرآیندهای بیولوژیکی و ازبین‌رفتن میکروارگانیسم‌ها، گیاهان و حشرات می‌شود.[۲۷] علاوه بر این، هر ساله 11 میلیون تُن لباس تنها در ایالات متحده به دور انداخته می‌شود. این لباس‌ها پر از سرب، آفت‌کش‌ها و مواد شیمیایی بی‌شمار دیگری هستند؛ به‌ندرت تجزیه می‌شوند و سموم را در هوا آزاد می‌کنند.
ازدست‌دادن سلامتی؛ فست‌فشن علاوه بر اثرات زیست محیطی، بر سلامت مصرف‌کنندگان و کارگران پوشاک تأثیر می‌گذارد. امروزه مواد شیمیایی مضری مانند بنزوتیازول که با انواع مختلفی از سرطان و بیماری‌های تنفسی مرتبط است، در فست‌فشن یافت شده است. سلامت کارگران پوشاک همیشه از طریق قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی در خطر است.[۲۸]
اتلاف سرمایه؛ سالانه بیش از 500 میلیارد دلار در سراسر جهان به‌دلیل استفاده ناکافی از لباس و بازیافت نشدن آن از بین می‌رود.[۲۹]
اهمیت ندادن به مراقبت از پوشاک؛ وجود پوشاک فست‌فشن این ذهنیت را در افراد ایجاد کرده که به‌زودی مد جدیدی ارائه می‌شود و فرد استایل خود را تغییر خواهد داد؛ پس احساس نیاز به پوشاک فعلی خود ندارد و به مراقبت از آن هم توجهی نمی‌کند.[۳۰]
نحوه شناسایی لباس‌های فست‌فشن
- لباس‌هایی که هر هفته سبک‌های جدیدی از آنها عرضه می‌شود.
- نسخه‌های ارزان‌قیمتی از برندهای خاص نمایش داده شده در کت‌واک اخیر هستند.
- لباس‌هایی با پارچه‌های مصنوعی، کیفیت پایین و بددوخت که فقط چند بار قابلیت استفاده دارند.
- محل تولید این لباس‌ها جایی است که کارگران دستمزد کمتری دریافت می‌کنند.
- لباس‌هایی که در صورت عدم فروش تخفیف زیادی بر آنها گذاشته می‌شود.[۳۱]
مواد اولیه فست‌فشن
مواد اولیه فست‌فشن میکروپلاستیک‌های شامل پلی‌استر، نایلون و آکریلیک هستند که فرآیند تجزیۀ آنها چندصد ساله است.[۳۲]
علاقه‌مندان به فست‌فشن
با توجه به ویژگی‌های جوان‌پسند این مد، بسیاری از جوانان جذب آن شده‌اند.[۳۳]
بازار جهانی فست‌فشن
بازار جهانی فست‌فشن از حدود 106 میلیارد در سال 2022م به حدود 123 میلیارد دلار در سال 2023م رسید.[۳۴] شرکت‌های پوشاک سالانه 53 میلیون تن لباس در جهان تولید می‌کنند. اگر این صنعت به سرعت رشد تصاعدی خود ادامه دهد، انتظار می‌رود که تا سال 2050م به 160 میلیون تن برسد.[۳۵]
بازاریابی فست‌فشن
برندهای مد سریع، راهکار بازاریابی شرکت‌های پوشاک سنتی از جمله تبلیغات، تأیید افراد مشهور، فعالیت‌های حمایت مالی و قرار گرفتن در معرض رسانه‌ها را کنار می‌گذارند و استراتژی بازاریابی منحصر‌به‌فرد خود را دارند. راه‌اندازی فروشگاه‌های چشم‌نواز و بزرگ در مناطق تجاری پُرتردد، استفاده از موقعیت جغرافیایی و نمایش فروشگاه خود برای تبلیغ تصویر برند مربوطه، تأثیری فراتر از اثر تبلیغاتی گذشته دارد و می‌تواند تصویر خوبی از برند مورد نظر در ذهن مصرف‌کنندگان بگنجاند و مصرف‌کنندگان را برای در اولویت قرار دادن برند خود ترغیب کند.[۳۶]
برندهای تولیدکنندۀ فست‌فشن و میزان تولید سالانۀ آنها
موفق‌ترین برندها در این زمینه شرکت اسپانیایی زارا و شرکت سوئدی اچ اند ام هستند. آنها یک ایدۀ مد را در عرض دو تا سه هفته به یک محصول تبدیل می‌کنند که منجر به تولید 24 مجموعه مد سریع در سال می‌شود؛ برخلاف برندهای مد فاخر که تنها یک تا دو مجموعه مد در سال ارائه می‌دهند.[۳۷]
کشورهای تولیدکننده فست‌فشن
در کشورهای در حال توسعه مانند چین، هند و کامبوج اکثر منسوجات و پوشاک مورد نیاز بازار هر ساله تولید و صادر می‌شود؛ اما فرآیند طراحی لباس در کشورهای شمال جهان، اتحادیه اروپا یا ایالات متحده انجام می‌شود و مراکز اصلی برندها در این کشورها مستقر هستند.[۳۸]
چرخۀ فست‌فشن
به‌طور کلی هر مدی شامل چرخۀ معرفی، پذیرش، اوج‌گیری، کاهش پذیرش و منسوخ شدن است. طول و شکل چرخه با توجه به نوع مد متفاوت است. اگرچه بسیاری از مدها چرخۀ متوسطی دارند، اما عمر برخی طولانی‌تر و برخی کوتاه‌تر است. سرعت بالا در تمام مراحل چرخۀ مد سریع، بازتاب طول عمر کوتاه این نوع مد است که به‌سرعت هم دِمده می‌شود.[۳۹]
استراتژی محصولات فست‌فشن
راهبرد برندهای فست‌فشن تمرکز بر سرعت است و هر کاری لازم باشد، انجام می‌دهند تا زمان ماندگاری محصولات خود را کوتاه کنند. برخی از مارک‌های مد سریع نیز در صورتی که در مدت یک هفته فروش خوبی نداشته باشند، اجناس را از فروشگاه‌ها خارج، سفارشات بعدی را لغو و بدون اتلاف زمان طرح جدید را دنبال می‌کنند. هیچ طرحی بیش از چهار هفته در فروشگاه‌ها باقی نمی‌ماند و این باعث ترغیب و مراجعۀ زودهنگام طرفداران برند به بازدید از محصولات جدیدتر می‌شود.[۴۰]
دلایل مؤثر در خرید فست‌فشن
با افزایش موج زیاده‌خواهی و تنوع‌طلبی عموم مردم سرعت تولید لباس‌های جدید نیز افزایش یافت.[۴۱] سبک زندگی مصرفی مدرن نیز افراد را هر روز تشنۀ «بهترین چیز بعدی» می‌کند.[۴۲]
روانشناسی فست‌فشن
امروزه در فضای مجازی با خوشبخت جلوه دادن افرادی که مدام خرید لباس انجام می‌دهند، افراد را به تحریک برای خرید وامی‌دارند؛ تا جایی که آن را خریددرمانی تعبیر می‌کنند و خرید لباس را راهی برای کاهش اضطراب و یا احساسات منفی معرفی می‌کنند؛ حال آن که این مورد تنها اثری کوتاه‌مدت بر فرد می‌گذارد. افتادن در دام صنعت مد سریع با تحریک ذهن انسان صورت می‌گیرد و دور باطلی است که تنها با هدف غلبه بر فشار اجتماعی و عقب نماندن از جامعه و مد تکرار می‌شود و افراد را به خرید لباس‌های فست‌فشن مجبور می‌کند. لباس‌هایی که در اکثر موارد فرد به آن نیازی ندارد.[۴۳]
رمز موفقیت فست‌فشن
ذهن به هنگام خرید دو نوع عملکرد از خود نشان می‌دهد؛ اول اینکه مغز با ترشح هورمون دوپامین از خرید لذت می‌برد و از طرف دیگر به‌جهت پرداخت هزینۀ خرید لباس یا صرف زمان برای آن احساس درد می‌کند. رمز موفقیت قابل ملاحظۀ فست‌فشن در به حداکثر رساندن لذت خرید از طریق ایجاد ترس برای ازدست‌دادن لباس‌هایی با طرح‌های مد روز و به حداقل رساندن درد آن از طریق ارائۀ محصولاتی با قیمت پایین است.[۴۴]
نقش اینفلوئنسرها در فروش محصولات فست‌فشن
طبق نظرسنجی‌های صورت‌گرفته بیش از نیمی از افراد بر این باورند که میان تبلیغات اینفلوئنسرها و فراگیری فست‌فشن ارتباط مستقیمی وجود دارد؛ زیرا آنچه موجب تحریک افراد برای خرید فست‌فشن می‌شود، صرفاً طراحی ظاهری محصول است که اینفلوئنسرها با نمایش لباس‌هایی با ظاهر لوکس، در مخاطبان خود نیاز کاذب ایجاد می‌کنند.[۴۵]
تأثیر کاهش تولید فست‌فشن بر اقتصاد جامعه
طبق گزارش‌ها شناسایی و برطرف کردن مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی حاصل از صنعت مد می تواند ۱۹۲ میلیارد دلار منفعت کلی برای اقتصاد جهانی تا سال 2030م فراهم کند. میزان پوشاکی که در طول سال بدون استفادۀ کافی کنار گذاشته می شود، بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار است.[۴۶]
رویکرد انتقادی به فست‌فشن در غرب
نادیده گرفتن عدالت اجتماعی؛ به‌کارگیری زنان و کودکان در صنعت فست‌فشن در کشورهای در حال توسعه با وجود شرایط کاری ناایمن و ناسالم مانند ساعات کاری طولانی، حقوق پایین، تهویۀ ضعیف و مواد شیمیایی خطرناک مصداق بی‌عدالتی اجتماعی است.
خشونت علیه کودکان و زنان؛ زنان و کودکان با انواع آزار جسمی، کلامی و جنسی در محل کار مواجه هستند.
ایجاد استرس و نارضایتی؛ فشار اجتماعی ناشی از عقب نماندن از مدِ پیوسته در حال تغییر و همسو شدن با آن و خرید بیش از نیاز سبب استرس و نارضایتی می‌شود.
کاهش عزت‌نفس؛ مقایسۀ خود با تصاویر زیبای غیرواقعی و آرمانی نشان داده شده در مد سریع بر عزت‌نفس مصرف‌کنندگان تأثیر سوء می‌گذارد.[۴۷]
راهکارهای کاهش فست‌فشن
کاهش تولیدات فست‌فشن در گرو احساس مسئولیت تمام افراد جهان در قبال محیط‌زیست است؛ زیرا این لباس‌ها در صورت نداشتن مشتری از چرخۀ تولید کنار گذاشته می‌شوند. برخی اقدامات در راستای حذف فست‌فشن عبارت است از:
- استفاده از تولیدات داخلی و لباس‌های دوستدار محیط‌زیست؛
- تغییر عادات مصرف و استفاده از تمامی لباس‌های موجود در کمد کپسولی خود و جلوگیری از انباشت و عدم مصرف آنها؛
- انتخاب مد پایدار به‌دلیل قابلیت بازیافتی آن؛[۴۸]
- مدل‌دهی متفاوت و جدید به لباس‌های قدیمی با هدف ایجاد تنوع و قابلیت استفادۀ مجدد؛
- بازیافت لباس‌ها پس از فرسودگی؛[۴۹]
- پذیرش لباس‌های تکراری و اجارۀ لباس در صورت استفاده حداقلی از آن؛[۵۰]
- استفاده از مینیمال در سبک پوشش به‌دلیل دوری از تجملات، اکتفا به ضروریات و کاهش مصرف‌گرایی.[۵۱]
پانویس
- ↑ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.
- ↑ طلوعی، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال.
- ↑ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (227-228).
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص66.
- ↑ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ طلوعی، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.
- ↑ طلوعی، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال.
- ↑ «فست‌فشن یا مد پرشتاب چیست؟»، وب‌سایت رزمد.
- ↑ هاشملو، «روانشناسی مد و لباس»، وبلاگ جعفر هاشملو.
- ↑ «نیازهای کاذب، خریدهای عیدانه»، وب‌سایت تبیان.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ سلطانی، «مد سریع(fast fashion) ، راهکار توسعۀ صنعت پوشاک ایران»، 1394ش، ص44.
- ↑ Yinyin Wang, “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management (8-9).
- ↑ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد.
- ↑ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال.
- ↑ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67-68 و 74.
- ↑ موسویان و زینال‌نژاد، «طراحی زنجیرۀ تأمین معکوس در صنعت مد سریع برای مدیریت ارتباط با مشتری با استفاده از داده‌کاوی و مدل‌سازی ریاضی»، 1401ش، ص35.
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (229-228).
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (230-229).
- ↑ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.
- ↑ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ “Fast Fashion Global Market Report 2023”, prnewswire website.
- ↑ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (228).
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (229).
- ↑ Yinyin Wang, “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management (8-9).
- ↑ Yinyin Wang, “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management (9-10).
- ↑ Liu et al, “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance (227).
- ↑ Stanton, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website.
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص67.
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص72.
- ↑ محمدباقری و سید باقری، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، 1401ش، ص73.
- ↑ Reichart & Drew, “By the Numbers: The Economic, Social and Environmental Impacts of “Fast Fashion””, wri website.
- ↑ Anjumi, “Minimalistic Fashion: A Philosophy of Elegance, Quality, and Sustainability”, texspacetoday website.
- ↑ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد.
- ↑ «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت.
- ↑ «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال.
- ↑ Anjumi, “Minimalistic Fashion: A Philosophy of Elegance, Quality, and Sustainability”, texspacetoday website.
منابع
- سلطانی، احسان، «مد سریع (fast fashion)، راهکار توسعۀ صنعت پوشاک ایران»، مجلۀ علوم و فناوری نساجی، سال پنجم، شمارۀ 1، 1394ش.
- طلوعی، سپیده، «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت آموزال، تاریخ درج مطلب: 25 دی 1401ش.
- «فست‌فشن چیست»، وب‌سایت جامه‌بافت، تاریخ بازدید: 26 اردیبهشت 1403ش.
- «فست‌فشن یا مد پرشتاب چیست؟»، وب‌سایت رزمد، تاریخ درج مطلب: 11 مهر 1399ش.
- «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟ اثرات، مضرات و مشکلات آن»، مجلۀ وقت مد، تاریخ درج مطلب: 27 آگوست 2023م.
- «فست‌فشن یا مد سریع چیست؟»، وب‌سایت کهن ژورنال، تاریخ درج مطلب: 1 اسفند 1401ش.
- محمدباقری، زهرا و سید باقری، سید مجتبی، «مد سریع در جهان مادی و متاورس»، مطالعات حقوقی فضای مجازی، شمارۀ 4، زمستان 1401ش.
- موسویان، سیده غزل و زینال‌نژاد، معصومه، «طراحی زنجیرۀ تأمین معکوس در صنعت مد سریع برای مدیریت ارتباط با مشتری با استفاده از داده‌کاوی و مدل‌سازی ریاضی»، مدیریت زنجیرۀ تأمین، پاییز 1401ش.
- «نیازهای کاذب، خریدهای عیدانه»، وب‌سایت تبیان، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1390ش.
- هاشملو، جعفر، «روانشناسی مد و لباس»، وبلاگ جعفر هاشملو، تاریخ درج مطلب: 28 شهریور 1402ش.
- Anjumi, Homayra, “Minimalistic Fashion: A Philosophy of Elegance, Quality, and Sustainability”, texspacetoday website, Date of Last Update: 14 December 2023.
- “Fast Fashion Global Market Report 2023”, prnewswire website, Date of Upload: 17 Feb 2023.
- Liu, Che et al. 2021. “The Characteristics of Fast Fashion or Slow Fashion and Their Future Sustainability”, International Conference on Economic Management and Corporate Governance.
- Reichart, Elizabeth & Drew, Deborah, “By the Numbers: The Economic, Social and Environmental Impacts of “Fast Fashion””, Date of Upload: 10 January 2019.
- Stanton, Audray, “What Is Fast Fashion, Anyway?”, thegoodtrade website, Date of Upload: 3 may 2024.
- Yinyin Wang, Tina. 2010. “Consumer Behavior Characteristics in Fast Fashion”, Thesis for the fulfillment of the Master of Fashion Management, The Swedish School of Textiles, University of Borås, Sweden.